50 χρόνια Fiat 124 Spider

Στις 3 Νοεμβρίου του 1966 η έκθεση αυτοκινήτου στο Τορίνο καλωσόριζε τους επισκέπτες της με αισιοδοξία μέσα από μια επίδειξη εντυπωσιακού φωτισμού και χρωμάτων. Το περίπτερο της Fiat ξεχώριζε για το μέγεθός του, ανάμεσα στους 515 εκθέτες από 13 διαφορετικές χώρες, μέσα από μια πλήρη γκάμα μοντέλων και τρία ολοκαίνουργια μοντέλα. Οι επισκέπτες μπορούσαν να θαυμάσουν το Dino, καθώς και το 124 Familiare, την estate έκδοση του 124. Η 3η Νοεμβρίου, όμως, θα παραμείνει στις μνήμες όλων ως η ημερομηνία αποκάλυψης του 124 Sport Spider. Αυτό το αυτοκίνητο ήταν το αποκορύφωμα της εξέλιξης στην εντυπωσιακή και πλέον προσιτή κατηγορία convertible, στην οποία η Fiat ήταν ηγέτης μετά το τέλος του 2ου παγκοσμίου πολέμου με μοντέλα όπως το 1100 Spider του 1954, το 1200 και το διπλού εκκεντροφόρου (twin-shaft) 1500 Bialbero του 1958, το 1500 S και το 1600 S του 1961.

Το 124 Sport Spider σχεδιάστηκε για τους λάτρεις της οδήγησης που αναζητούσαν εξαιρετικές επιδόσεις σε προσιτή τιμή: ήταν ένα σπορ αυτοκίνητο ευρείας κυκλοφορίας. Ο τύπος τότε το αποκάλεσε το σύγχρονο γεγονός και όχι ένα απλό αυτοκίνητο. Ήταν ένα σύγχρονο μέσο μετακίνησης, καθώς ικανοποιούσε το αίτημα για συναρπαστική οδική συμπεριφορά σε λογική τιμή, συνδυαστικά με ένα προσωπικό στυλ, εξαιρετικές επιδόσεις και καινοτόμες τεχνικές και κυρίως μηχανικές λύσεις. Το 124 Sport Spider ήταν η εξέλιξη του 124 saloon, αλλά και ένα αυθεντικό σπορ μοντέλο, το οποίο αγάπησαν όλοι. Η Fiat κάλεσε τον Pininfarina, τον γνωστό σχεδιαστή αυτοκινήτων παγκοσμίως και επί μακρόν συνεργάτη της εταιρείας, για να σχεδιάσει το αυτοκίνητο.

Το νέο μοντέλο ενσωμάτωσε την πλειονότητα των μηχανικών στοιχείων του Fiat 124 saloon, αλλά σχεδιάστηκε από το μηδέν με μερικά απόλυτα σπορ χαρακτηριστικά. Το όνομα του Pininfarina αποτελούσε εγγύηση για την εξωτερική και εσωτερική κομψότητα του μοντέλου. Συνολικά, το 124 Sport Spider ξεχώριζε για την υψηλή ποιότητα, το φινίρισμα, τα αξεσουάρ και τα χρώματά του. Το αυτοκίνητο είχε μήκος 3,97 μέτρα και το εξωτερικό του στυλ ήταν μοντέρνο, συγκροτημένο και με καλές αναλογίες. Με λίγα λόγια, το Spider αποτελούσε ό,τι πιο ελκυστικό σε στυλ και αναλογίες για την εποχή του. Το αυτοκίνητο διέθετε ένα παρμπρίζ (Vinilite) πίσω και δυο πλαϊνά παράθυρα που χαμήλωναν όταν άνοιγε η οροφή. Οι μεγάλες γυάλινες επιφάνειες εξασφάλιζαν την ορατότητα προς όλες τις κατευθύνσεις. Η αεροδυναμική είχε σχεδιαστεί με γνώμονα την ταχύτητα, αλλά και την ευελιξία στους δρόμους της πόλης. Ο σχεδιασμός των παραθύρων και του παρμπρίζ, καθώς και οι λεπτομέρειες στις λαβές των θυρών, οι προβολείς, τα καθίσματα και τα χρώματα, όλα στόχευαν στη χρηστικότητα και στην κομψότητα. Το εσωτερικό διέθετε ανατομικά καθίσματα, δερμάτινη ταπετσαρία και ένα ολοκληρωμένο ταμπλό που περιλάμβανε ταχύμετρο, ηλεκτρική ένδειξη πίεσης λαδιού, ένα ψυκτικό θερμόμετρο και ένα ηλεκτρονικό ταχύμετρο.

Διαθέτοντας πίσω κίνηση, η έκδοση Spider εξοπλιζόταν με τον κινητήρα 124AC.000 (4 κυλίνδρους σε σειρά, διάμετρο 80 mm και διαδρομή 71,5 mm, χωρητικότητας 1438 κ.εκ.). Ήταν ένα εξαιρετικό μηχανικό σύνολο, καθώς διέθετε διπλό εκκεντροφόρο επικεφαλής και βαλβίδες σε διάταξη V. Απέδιδε την ισχύ των 90 ίππων στις 6.500 στροφές και άγγιζε τα 170 χλμ/ώρα σε τελική ταχύτητα. Είχε ένα κατακόρυφο καρμπυρατέρ διπλού σώματος, ενώ ένα σύστημα διπλού φιλτραρίσματος του λαδιού εξασφάλιζε καλύτερη λίπανση και μεγαλύτερη διάρκεια ζωής. Τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά τοποθετούσαν το μοντέλο στην κατηγορία των σπορ premium: στάνταρ κιβώτιο ταχυτήτων 5 σχέσεων, ακτινικά (radial) ελαστικά και σπορ διάκτινο τιμόνι. Το κομψό στυλ, οι καλές επιδόσεις, η σταθερότητα και η ασφάλεια του αυτοκινήτου, που προερχόταν από τέσσερα δισκόφρενα με σερβοφρέν και την παρουσία μίας μπάρας θόλων Panhard για καλύτερη κατανομή του βάρους στις στροφές, εξασφάλιζαν την επιτυχία σε επίπεδο πωλήσεων και συνολικής εικόνας τους πρώτους μήνες της ζωής του. Η πρώτη σειρά μέχρι το 1969 έφτασε τις σχεδόν 25.000 πωλήσεις.

Έχοντας ως βάση την καλή ανταπόκριση της αγοράς, η Fiat εργαζόταν για την εξέλιξη του μοντέλου που θα έκανε την εμφάνισή του στις ΗΠΑ το 1968. Οι Αμερικανοί λάτρευαν τις αναλογίες και το απόλυτο ιταλικό στυλ του Spider, όπως και την οροφή του που αναδιπλωνόταν εύκολα και κατευθείαν από τη θέση του οδηγού. Η δεύτερη έκδοση παρουσιάστηκε τον Οκτώβριο του 1969, και πάλι στην έκθεση του Τορίνο, στο πλαίσιο της αναβάθμισης ολόκληρης της σειράς. Διατηρούσε την πίσω κίνηση και την κλασική sport οδηγική αίσθηση, σε αντίθεση με τα διάφορα μοντέλα με κίνηση εμπρός που παρουσιάστηκαν στη ίδια έκθεση.

Εφοδιαζόταν με τον παραδοσιακό κινητήρα των 1,4 λίτρων και έναν νέο των 1.6 λίτρων. Ο τελευταίος είχε αυξημένη χωρητικότητα στα 1.608 κ.εκ. και οι επιδόσεις του ήταν ακόμα πιο εντυπωσιακές. Απέδιδε 110 ίππους και η τελική του ταχύτητα άγγιζε τα 180 χλμ./ώρα. Στην εξωτερική του εμφάνιση ξεχώριζε μια νέα κυψελοειδής γρίλια ψυγείου. Η πιο εμφανής διαφοροποίηση ήταν οι δύο θόλοι σε οβάλ σχήμα στο καπό, με σκοπό την φιλοξενία του μεγαλύτερου κινητήρα. Το σύστημα των πίσω φώτων ήταν βελτιωμένο. Τα ακτινικά (radial) ελαστικά και η αδιάβροχη οροφή συμπλήρωναν τον βασικό εξοπλισμό. Η σκληρή οροφή και οι ζάντες ελαφρού κράματος ήταν μέρος του προαιρετικού εξοπλισμού. Έτσι, το roadster είχε εξελιχθεί, παραμένοντας όμως πιστό στο εαυτό του με την κομψή σχεδίαση του Pininfarina. Η επιτυχία του ήταν μεγαλύτερη από ποτέ, με περίπου 27.000 πωλήσεις από το 1969 μέχρι το 1972.

Η δεκαετία του '70 ήταν γεμάτη με πολιτιστικές και κοινωνικές αλλαγές. Οι εξελίξεις στην αυτοκινητοβιομηχανία επηρεάστηκαν αρχικά από την κρίση πετρελαίου και την πολιτική αναταραχή και αργότερα από την οικονομική ανάκαμψη και την αύξηση της παραγωγής. Η σειρά 124 ανανεώθηκε πλήρως, ενώ ενσωματώθηκαν μια σειρά από μηχανικές και στιλιστικές επεμβάσεις με σκοπό τη βελτίωση των επιδόσεων, της άνεσης και της κομψότητας. Σχεδιασμένο εξ αρχής με διεθνή προσανατολισμό, το 124 ήταν το σημείο καμπής στην εξέλιξη των κινητήρων μεσαίου μεγέθους της Fiat και οι αρχές του 1970 ήταν το αποκορύφωμα της επιτυχίας της. Η εταιρεία παρουσίασε μια νέα γενιά του Spider το 1972 χωρίς ιδιαίτερες αλλαγές στο στυλ, με μερικές παρεμβάσεις στο ταμπλό, όπως η ενσωμάτωση πίνακα οργάνων μαύρης απόχρωσης και ενός ρολογιού. Η ουσιαστικότερη είδηση αφορούσε τον κινητήρα καθώς και τα δύο μηχανικά σύνολα του 132, των 1.600 και των 1.800 κ.εκ., πλέον εφοδίαζαν και το 124 Sport Spider. Η χωρητικότητά τους άγγιζε τα 1.592 κ.εκ. για τον 1.600 και τα 1.756 κ.εκ. για τον 1.800. Η ισχύς άγγιζε τους 108 και 118 ίππους, και οι τελικές ταχύτητες τα 180 και 185 χλμ./ώρα αντίστοιχα.

Μετά το 1972 όλοι θυμούνται το αυτοκίνητο και για τους αγωνιστικούς θριάμβους του, με τους Eddy Merckx και Mark Spitz να ξεχωρίζουν για τις νίκες τους. Πρόκειται για την αγωνιστική έκδοση Fiat 124 Abarth Rally Gr.4, η οποία συγκριτικά με το βασικό μοντέλο παραγωγής, επωφελείται από έναν δυνατότερο κινητήρα, οροφή και καπό από υαλονήματα, πόρτες αλουμινίου και σημαντική μείωση βάρους. Βελτιωμένο από την Abarth Racing Team, το αυτοκίνητο κάνει την πρώτη του εμφάνιση τη σαιζόν 1972 και συνεχίζει να συμμετέχει σε αγώνες μέχρι το 1975.

Η παραγωγή του 124 Sport Spider συνεχίστηκε από τον Ιούνιο του 1974 μέχρι το 1982 για την αγορά των ΗΠΑ, όπου το μοντέλο διατηρούσε την επιτυχία του. Το στυλ παρέμενε απαράλλαχτο. Η μόνη αλλαγή ήταν η ενσωμάτωση προφυλακτήρων απορρόφησης ενέργειας (energy-absorbing bumpers), όπως απαιτούσαν τα αμερικάνικα κριτήρια ασφαλείας, καθώς και η εισαγωγή ενός δίλιτρου κινητήρα των 87 ίππων, ξεκινώντας από το 1978. Το 1981 ο Pininfarina παρουσίασε στην έκθεση της Γενεύης ένα νέο μοντέλο που ονόμασε Spider Europa. Η εμφάνισή του ήταν ουσιαστικά η ίδια με τις προηγούμενες σειρές, με κάποιες βελτιώσεις, κυρίως επικεντρωμένες στην ασφάλεια και στην άνεση. Κάτω από το καπό βρισκόταν ένας διπλού εκκεντροφόρου (twin-shaft) τετρακύλινδρος κινητήρας των 1.995 κ.εκ. που απέδιδε 105 ίππους. Η οδική συμπεριφορά ήταν το ίδιο εξαιρετική, ενώ βελτιωμένη ήταν και η κατανάλωση. Η τελευταία εξέλιξη ήρθε το 1983 με τον κινητήρα Volumex των 136 ίππων με ογκομετρικό υπερσυμπιεστή. Σχεδιάστηκε κυρίως για την αγορά των ΗΠΑ και διατήρησε την επιτυχία του μοντέλου με πάνω από 200.000 πωλήσεις παγκοσμίως, το 75% εκ των οποίων αφορούσαν την άλλη όχθη του Ατλαντικού.