MME: A. Σπανίδης
ΨΗΦΙΑΚΗ ΖΩΗΣTIΣ αρχές του χρόνου, στο πλαίσιο του τριήμερου Φόρουμ για τη Διαφήμιση και τα Media που
έλαβε χώρα στο στάδιο Ειρήνης και Φιλίας, δόθηκε μια σειρά από ενδιαφέρουσες διαλέξεις.
Ανάμεσα σε αυτές ξεχώρισε η ομιλία του καθηγητή Andrew Lippman, ιδρυτή και εκ των βασικών
συνεργατών του Media Laboratory στο Massachusetts Institute of Technology (MIT). Το
εργαστήριο αυτό διευθύνεται από τον ελληνικής καταγωγής «γκουρού» του κυβερνοχώρου
Nicholas Negroponte και βρίσκεται στην πρωτοπορία της έρευνας και ανάπτυξης τεχνογνωσίας
και τεχνολογίας για τα media και την πληροφορική. Σήμερα, δε θα επιχειρήσω να μεταφέρω
τον «οραματικό» λόγο του Andrew Lippman για το μέλλον αυτού που ονομάζει «ψηφιακή ζωή»,
αλλά θα αναφερθώ σε μερικές επιμέρους εφαρμογές που περιέγραψε και δείχνουν την
κατεύθυνση των αλλαγών που συντελούνται.
Το Ηλεκτρονικό Χαρτί
Αντίθετα από ότι αρχικά πιστευόταν η χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών όχι μόνο δε
μείωσε, αλλά αύξησε την κατανάλωση χαρτιού. Αυτό συνέβη διότι το χαρτί καταργήθηκε μεν
από το ενδιάμεσο στάδιο της επεξεργασίας και ανταλλαγής πληροφοριών, παραμένει όμως η
πρώτη προτίμηση για την παρουσίαση και ανάγνωση του τελικού υλικού. Η αύξηση συνεπώς του
αριθμού των χρηστών p.c., οι οποίοι αξιοποιούν νέες εφαρμογές (software), οδήγησε στην
αύξηση της συνολικής κατανάλωσης του χαρτιού.
Οι ερευνητές του Media Lab, θεωρώντας πως η ανακύκλωση μερικώς μόνον αντιμετωπίζει τη
βασική αδυναμία του χαρτιού (υλικό μίας γραφής / εκτύπωσης), προχώρησαν στην κατασκευή
του «ηλεκτρονικού χαρτιού». Πρόκειται για ένα συνθετικό υλικό, που η λειτουργία του
περιγράφηκε με την ακόλουθη μεταφορά: Η επιφάνειά του μοιάζει με το δάπεδο ενός γηπέδου
μπάσκετ στρωμένου με μια ειδική μελάσα και καλυμμένου από μπάλες bowling (σφαίρες). Κάθε
μπάλα είναι δίχρωμη, μισή λευκή και μισή μαύρη. Η πρώτη εκτύπωση ισοδυναμεί με ένα
συγκεκριμένο συνδυασμό των λευκών και μαύρων ημισφαιρίων, που είναι στραμμένα προς τα
πάνω. Οι επόμενες εκτυπώσεις προκύπτουν από την αντιστροφή κάποιων σφαιρών, συνθέτοντας
έτσι κάθε φορά ένα διαφορετικό αποτέλεσμα. Το πέρασμα του «ηλεκτρονικού χαρτιού» από το
πειραματικό στάδιο στην εμπορική εφαρμογή, είναι βέβαιο ότι θα οδηγήσει σε ριζικές
αλλαγές το σημερινό hardware, με πρώτη την κατάργηση των εκτυπωτών. Ο καθηγητής Lippman
πιστεύει, μάλιστα, πως όταν προοδευτικά η οθόνη και το πληκτρολόγιο θα εκλείψουν, το
«ηλεκτρονικό χαρτί» θα αποτελεί το βασικό μέρος της υλικής υπόστασης μιας νέας γενιάς
υπολογιστών.
Νέα Υλικά Απεικόνισης
Οι παραλλαγές του «ηλεκτρονικού χαρτιού» ανοίγουν το δρόμο σε νέου τύπου οθόνες. Οι
ερευνητές του ΜΙΤ εργάζονται πάνω στην κατασκευή υλικών, που θα επιστρώνονται πάνω σε
υπάρχουσες επιφάνειες (τοίχους κ.λπ.) και θα αποτελούν όχι μία αλλά περισσότερες οθόνες,
για ταυτόχρονες διαφορετικές χρήσεις. Μια επιφάνεια π.χ. σε έναν τοίχο του καθιστικού θα
λειτουργεί: κατά ένα μέρος σαν τηλεοπτική οθόνη για το πρόγραμμα, το οποίο παρακολουθούν
οι γονείς, ένα άλλο τμήμα του θα είναι οθόνη για τα computer games που παίζουν τα παιδιά
και σε ένα τρίτο θα απεικονίζονται οι τιμές των μετοχών του χρηματιστηρίου ή το δελτίο
του καιρού.
Και μη βιαστείτε να σαρκάσετε για τη βαβούρα και το αλαλούμ, διότι οι πονηροί αυτοί
επιστήμονες έχουν ήδη τελειοποιήσει ένα σύστημα spot ηχητικής εκπομπής, που επιτρέπει την
πρόσληψη του ήχου που έρχεται από κάθε τμήμα της οθόνης, μόνον από τα άτομα, τα οποία
βρίσκονται σε μια optimum συγκεκριμένη θέση μέσα στο χώρο. Ο καθένας δηλ. θα ακούει μόνον
το ηχητικό κανάλι, που αντιστοιχεί στο οπτικό θέμα που παρακολουθεί.
Αυτοκινούμενες Τραπεζικές Υπηρεσίες
Οι εφαρμογές πλοήγησης μέσω δορυφόρου, οι οποίες προσφέρονται σε ορισμένα status μοντέλα
αυτοκινήτων και κατά καιρούς παρουσιάζονται σε αυτό το περιοδικό, είναι η αρχή μόνον της
ηλεκτρονικής δικτύωσης των οχημάτων.
Το Media Lab σε συνεργασία με την General Motors προχωρά στο σχεδιασμό μιας ηλεκτρονικής
κάρτας, η οποία θα επιτρέπει τη μεταφορά εντολών, τόσο για ενεργοποίηση κάποιων
λειτουργιών του αυτοκινήτου, όσο και για συναλλαγές που ο ιδιοκτήτης επιθυμεί να κάνει,
ενώ βρίσκεται εν κινήσει.
Ο ευτυχής, λοιπόν, κάτοχος θα μπορεί να θέτει σε λειτουργία το σύστημα κλιματισμού πριν
φθάσει στο αυτοκίνητό του, να ζητήσει να αναβοσβήνουν τα φώτα, ώστε να το εντοπίσει
ευκολότερα μέσα σε ένα τεράστιο πάρκινγκ κ.λπ. Θα έχει επίσης τη δυνατότητα να
μετακινήσει χρήματα σε τραπεζικούς λογαριασμούς, να πληρώσει αυτόματα τα διόδια στην
εθνική οδό, περνώντας από μια ειδική λωρίδα χωρίς να αναγκασθεί να σταματήσει, να χρεώσει
στην κάρτα την κράτηση δωματίου στο ξενοδοχείο προς το οποίο κατευθύνεται κ.λπ.
Βιο-τεχνολογική Τουαλέτα
Οι ερευνητές του Media Lab σε συνεργασία με ειδικούς της βιο-τεχνολογίας και με την
οικονομική ενίσχυση ιαπωνικών -αν θυμάμαι καλά- ασφαλιστικών εταιριών, ολοκληρώνουν την
κατασκευή μιας τουαλέτας, η οποία δεν «απορροφά» μόνον, αλλά και «επιστρέφει» μέρος του
περιεχομένου της... Ας μην ταραχθεί όμως ο αμύητος αναγνώστης, αφού η «επιστροφή»
αναφέρεται σε πληροφορίες, που προκύπτουν από την ανάλυση των όσων εκεί εγκαταλείπουμε.
Η τουαλέτα αυτή θα δίνει ένα καθημερινό δελτίο για την κατάσταση βασικών δεικτών της
υγείας του χρήστη, συμβάλλοντας στην προληπτική διάγνωση προβλημάτων και στην ταχύτερη,
αποτελεσματικότερη αντιμετώπισή τους. Πρόκειται για ένα check-up κατ? οίκον δηλαδή.
Γίνεται φανερό πως στην πρώτη εικοσαετία του αιώνα που μπαίνει, η ζωή μας θα συνεχίσει
να μεταβάλλεται με γρήγορους ρυθμούς και αυτό που ονομάζουμε «καθημερινότητα», θα είναι
για πολλούς από μας μια εμπειρία αρκετά διαφορετική.
Οι θετικές ή αρνητικές ωστόσο συνέπειες των επερχόμενων αλλαγών είναι αντικείμενο ενός
άλλου προβληματισμού. Οι άνθρωποι του ΜΙΤ διατυπώνουν βεβαίως τις εκτιμήσεις τους για την
κοινωνική διάσταση αυτών των αλλαγών, σήμερα όμως ας αρκεσθούμε στην απλή αναφορά των
παραπάνω ενδεικτικών εξελίξεων που τις σηματοδοτούν._A.Σ.