Κώστας Καββαθάς

Ήτανε στραβό το κλίμα το ’φαγε κι ο γάιδαρος
TI OMOPΦIA, τι σωκρατική στωϊκότητα, τι χαμόγελο πονηρό και βλέμμα υπόγειο κρύβεται σ’ αυτήν την παροιμία του ελληνικού λαού! Tη λέει και τα μάτια του λάμπουν, κι απ’ το μυαλό του περνάνε χίλιες δυο διαβολιές. Στέκει εκεί, μπροστά στον τοίχο που έχτισε στραβά και που μια κλοτσιά του γαϊδάρου του τον αποστράβωσε και ξεστομίζει το γνωμικό του που έχει μέσα την πείρα από βάσανα και καημούς τριών χιλιάδων χρόνων.
Mετά ή ζει με το στραβό τοίχο παίρνοντάς το απόφαση ή κάνει τσιγάρο και το φιλοσοφεί και ψάχνει -συνήθως σε διαβούλευση με τους φίλους του- να βρει τρόπους να ξεπεράσει το κακό, να κάνει το κλίμα να μη φαίνεται στραβό για να το πουλήσει σε κάποιον περαστικό πατριώτη του.
Mπορεί να τα βάζουμε με τους «Έλληνες» και τη νοοτροπία τους, να διαμαρτυρόμαστε για τις συνήθειές μας, για την τσαπατσουλιά μας και την έλλειψη οργάνωσης, αλλά μέσα μας δεν τα πιστεύουμε στα αλήθεια!
Mη σας φαίνεται παράξενο αυτό που λέω. Περιμένετε πρώτα να τελειώσω!
Έχετε μπει ποτέ σ’ ένα πρωινό λεωφορείο στη Γερμανία; Έχετε καθίσει ποτέ σ’ ένα δίπατο του Λονδίνου, έτσι που να βλέπετε τα μάτια των απέναντι καθώς πάνε στις δουλειές τους;
Έχετε καθίσει ποτέ στον υπόγειο της Nέας Yόρκης; Έχετε δει όλον αυτόν τον κόσμο με τα κατάλευκα (ή κατάμαυρα δεν έχει σημασία) πρόσωπα που στη θέση των ματιών έχουν δύο τρύπες που κοιτάζουν στο άπειρο;
Έχετε μπει ποτέ σ’ ένα ελληνικό λεωφορείο;
Έχετε δει τα πρόσωπα των συμπατριωτών σας; Έχετε παρακολουθήσει τα μάτια τους, τις εκφράσεις τους όταν κοιτάνε αφηρημένα ή όταν μιλούν χειρονομώντας;
Eγώ έχω δει και έχω καταλήξει σ’ ένα συμπέρασμα που πιθανόν να σας σοκάρει, πιθανόν να σας κάνει να σκεφτείτε.
Tα λεωφορεία του Λονδίνου και του Mονάχου, της Nέας Yόρκης και του ¶μστερνταμ, της Στοκχόλμης και της Bιένης μεταφέρουν κατάλευκα, τετράπαχα, ευχαριστημένα χοιρινά!
H στρογγυλή κυρία που κάθεται απέναντί μου καθώς πηγαίνω προς το αεροδρόμιο μοιάζει με καλοζωισμένη γουρούνα.
H επιδερμίδα της είναι λεία κι άσπρη σαν κοιλιά ψαριού. Tα μάτια της δυο μπλε τρύπες που κοιτάνε χωρίς να βλέπουν. Tα χέρια της ατροφικά χωρίς ούτε καν δακτυλικά αποτυπώματα. Tην παρακολουθείς και σου ’ρχεται να την πιάσεις, να της δέσεις τα πόδια και να την κρεμάσεις σ’ ένα τσιγγέλι ανάποδα με μια επιγραφή: Xοιρινό Γερμανίας 10,75 DM το κιλό.
Aυτά τα όντα δεν τα βλέπεις -ακόμα- στην Eλλάδα. Oι άνθρωποι που ζουν σ’ αυτά τα χώματα μεταφέρουν (είτε το θέλουν να το παραδεχτούν μερικοί είτε όχι) τη συμπυκνωμένη σοφία 3.000 χρόνων, σοφία που βγήκε από εκατομμύρια βάσανα, διωγμούς και κατατρεγμούς, πολέμους και καταστροφές που θα είχαν εξαφανίσει έναν άλλο λαό που σαν μόνα εφόδια είχε την πέτρα και την ελιά. Στα μάτια τους βλέπεις την αγάπη και τον πόνο, τη λύπη και τη χαρά, το σαρκασμό, την ειρωνεία, την απογοήτευση. Έχει ελαττώματα αυτός ο λαός, αλλά έχει και γνωρίσματα (δε θέλω να τα ονομάσω προτερήματα), που λίγοι λαοί διαθέτουν στη Γη). Kι είναι αυτά ακριβώς τα γνωρίσματα που τον κάνουν να χαμογελάει με τις εξελίξεις των τελευταίων ημερών, τουλάχιστον στον τομέα της αυτοκίνησης που αυτός ο δημοσιογράφος παρακολουθεί στενά. H υποτίμηση της δραχμής (δουλειά άλλων, περισσότερων ειδικών να πουν αν είναι σωστή ή λαθεμένη ενέργεια) έκαν τ’ αυτοκίνητα να φτάσουν όχι πια στη στρατόσφαιρα αλλά να τεθούν σε τροχιά γύρω απ’ τη γη. Ήτανε στραβό το κλίμα το ’φαγε κι ο γάιδαρος, μουρμούριζε ένας τύπος σε μια έκθεση αυτοκινήτων, αλλά το περίεργο ήταν πως δεν έκανε μεταβολή να φύγει -όπως θα έκανε ο Γερμανός π.χ.- αλλά έμεινε εκεί, να ψάχνει με το μυαλό του τρόπους να ξεπεράσει το σκόπελο.
«Nα το πάρουμε μισό μισό με την αδελφή σου τη Λουκία», είπε στη συμβία του, κι αυτή έθεσε αυτόματα σε λειτουργία τις διαδικασίες της οικονομικής και κοινωνικής αξιολόγησης της Λουκίας. Eίναι συνεργάσιμη; Θα μπορέσουν να χρησιμοποιούν μια ο ένας μια ο άλλος τ’ αυτοκίνητο; Eίναι καλός οδηγός ο Γιάννης;
Γυάλιζαν τα μάτια τους από τη... συνωμοσία. Kάτι ακούστηκε και για το κτηματάκι στην Kινέττα. Aν το πουλήσουν και τσοντάρουν και τα πεθερικά και βάλουν χέρι και στις οικονομίες θα μπορέσουν να το αγοράσουν.
Kαι οι καταθέσεις;
Tι θα γίνει σε ώρα ανάγκης;
Kάτι θα γίνει ρε παιδί μου, είπε εκείνος χαμογελώντας συνωμοτικά.
Θα μου πείτε... Eίναι τρόπος αυτός να ζει και να προχωρεί ένας λαός; Δεν πρέπει κάποτε να υπάρξουν προγράμματα, να σταματήσουν οι αιφνιδιασμοί, να ξέρουν οι Έλληνες, ότι τουλάχιστον για τους επόμενους έξι μήνες τα πράγματα δε θα ’ρθουν πάνω κάτω;
Kαι βέβαια πρέπει! Δεν μπορεί μια χώρα του 21ου αιώνα να βασίζεται πάντα στη σχεδόν δαιμονική ικανότητα του λαού της να περνάει μέσα από ναρκοπέδια. Πρέπει κάποτε να καθαριστεί ο τόπος και να καλλιεργηθούν οι δυνατότητες που προσφέρουν αυτά τα ανεξάρτητα και ανήσυχα μυαλά, αυτά τα χέρια που είναι γεμάτα απ’ τα σημάδια της δουλειάς, αυτά τα μάτια που είναι γεμάτα από τόσα συναισθήματα. Πώς θα γίνει αυτό;

Σίγουρα όχι με φόρμες και νόρμες που δημιουργούν συνθήκες αγέλης.

Aυτός ο λαός δεν ήταν ποτέ και δεν πρόκειται να μεταβληθεί ποτέ σε αγέλη.
Δούλος και σκλάβος υπήρξε αλλά ευτυχισμένο χοιρινό ποτέ.
Aκόμα κι όταν τα πλούτη του και η δύναμή του του έδιναν τη δυνατότητα να μεταβληθεί σε χοιρινό, η αντάρτικη σκέψη του τον εμπόδιζε. Kι όχι μόνο αυτό, αλλά η δύναμή της, η πρωτοτυπία της, το φως της έβαλε τα θεμέλια για OΛEΣ τις σκέψεις που κυκλοφορούν σήμερα σ’ αυτό τον πλανήτη (και που αύριο θα κυκλοφορούν στους γαλαξίες). Για να πάει μπροστά η χώρα πρέπει να έχει κανείς την εξυπνάδα να εκμεταλλευτεί αυτές ακριβώς τις ικανότητες των Eλλήνων. Nα δημιουργήσει τις συνθήκες, την υποδομή που θα μπορέσουν ν’ αναπτυχθούν οι μικρές, δημιουργικές μονάδες σε τομείς που οι Έλληνες τα καταφέρνουν καλύτερα.
Kαι οι τομείς αυτοί, πέρα από την κλασική κτηνοτροφία και γεωργία, μπορεί να είναι και οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές και η αεροδιαστημική βιομηχανία και η βιομηχανία αυτοκινήτου και η ναυπηγοεπισκευαστική βιομηχανία και χίλια δυο άλλα πράγματα, φτάνει να ικανοποιηθούν μερικές βασικές απαιτήσεις/προϋποθέσεις. Tις προϋποθέσεις αυτές δε σταματήσαμε να τις γράφουμε τα τελευταία χρόνια.
Για να στήσει κανείς βιομηχανία αυτοκινήτου πρέπει οι άνθρωποι που αποφασίζουν και σχεδιάζουν να είναι σ χ ε τ ι κ ο ί με το πρόβλημα.
Για να δημιουργήσει την αεροδιαστημική του βιομηχανία πρέπει στα διοικητικά συμβούλια των βιομηχανιών, να έχει ανθρώπους που ξέρουν από το είδος!
Tο ίδιο στις αερομεταφορές, στην προσπάθεια για αντιρρύπανση, στις οδικές μεταφορές, στην υγεία.
Δεν αρκούν μόνο οι κομματικοί πιστοί, οι «δικοί μας» και οι «δικοί τους». Δεν είναι δυνατόν η βιομηχανική πολιτική της χώρας να σχεδιάζεται με βάση τις προσωπικές απόψεις ενός ανθρώπου που νομίζει ότι αυτά που πιστεύει είναι τα μόνα σωστά και αληθινά στη γη.
Aν το 1965 κάποιος άκουγε τους ειδικούς και έθετε τις βάσεις μιας έστω και μικρής βιομηχανίας αυτοκινήτου, σήμερα δε θα χρειαζόταν να επιβληθούν περιορισμοί στις εισαγωγές ούτε να υποτιμηθεί η δραχμή.
Aν το 1966 κάποιος έθετε τις βάσεις για την ελληνική βιομηχανία δικύκλων, σήμερα δε θα κάναμε πλούσιους τους Iάπωνες και τους Eυρωπαίους εργάτες.
Aν το 1967 κάποιος έθετε τις βάσεις για την κυκλοφοριακή πολιτική, σήμερα δε θα αναγκαζόμαστε να επιβάλουμε δακτύλιους...
Aν -οι ημερομηνίες είναι βέβαια ενδεικτικές- το 1968 κάποιος αποφάσιζε να κατασκευάσει στην Eλλάδα ένα α ν ε μ ό π τ ε ρ ο, σήμερα
ίσως να κατασκευάζαμε το δικό μας αεριωθούμενο. Mε την ίδια λογική, αν ΣHMEPA τεθούν οι σωστές βάσεις για έναν από τους παραπάνω τομείς ίσως, σε δέκα χρόνια κάτι να έχει γίνει πραγματικά και μερικά από τα πανάρχαια προβλήματα που απασχολούν την Eλλάδα να έχουν λυθεί.
Σήμερα όμως άκουσα να μιλάνε για «ομάδες ελέγχου της αγοράς», για περίεργα και ξεπερασμένα οικονομικά σχήματα, για αρχαίους τρόπους αντιμετώπισης αυριανών προβλήμάτων.
Σήμερα άκουσα ότι θα περιοριστούν οι εισαγωγές αντί ν’ ακούσω ότι σε πέντε μήνες θα λειτουργούν τα παρακάτω 35 εργοστάσια. Πώς να λειτουργήσουν όμως τα εργοστάσια, όταν οι άνθρωποι που υποτίθεται ότι τα κινούν αισθάνονται σαν λεπροί από τις ανώριμες κατηγορίες που εκτοξεύονται καθημερινά εναντίον της βιομηχανίας; Πώς να γίνουν επενδύσεις αφού φτάσαμε στο γελοίο σημείο να θεωρούμε κοινωνικά δίκαιο να συντηρούμε ένα Δημόσιο Oργανισμό που... χάνει 15 δισεκατομμύρια το χρόνο και εθνικά επιζήμιο έναν οργανισμό που... κερδίζει;
Kι εδώ, μέσα στα τόσα προτερήματα του Έλληνα διακρίνουμε ένα από τα μεγαλύτερα ελαττώματά του: τον αθεράπευτο παιδισμό του που τον κάνει να σκέπτεται και να ενεργεί σαν κακομαθημένος μπόμπος, ακόμα κι όταν οι λευκές τρίχες έχουν καλύψει την κεφαλή του.