Σχολή Aσφαλούς Oδήγησης 4T - Alfa Romeo
ΙΤΑΛΙΑ-ΑLFΑ ROMEO-VARANO
ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΒΕΛΤΙΩΣΗ
Διαλέξτε το χειρότερο απωανατολικό Μπαντζάι GLX (για να δανειστούμε
ορολογία από τον Κ.Κ.) και δώστε το στον? Γιούχα Κάνκουνεν να κάνει το
ταξίδι Αθήνα-Θεσσαλονίκη. Κινδυνεύει; Σίγουρα όχι.
Διαλέξτε τώρα ένα αυτοκίνητο κορυφαίο σε ενεργητική ασφάλεια, τετρακίνητο,
με πανίσχυρα φρένα και εξαιρετικές αναρτήσεις και δώστε το σε έναν από τους
κλασικούς άσχετους «οδηγούς του Σαββατοκύριακου» που κυκλοφορούν σε αφθονία
ειδικά τώρα το καλοκαίρι. Πιστεύετε ότι είναι ασφαλέστερος;
Διαφάνειες: Θ. Ηλιόπουλος
ΟΙ 4TPOXOI πάντα είχαν ευαισθησία στο θέμα της σωστής και ασφαλούς
οδήγησης, και ήδη από τα πρώτα τεύχη του 1970, και κατά τακτά χρονικά
διαστήματα μέχρι και σήμερα, φιλοξενούσαν στις σελίδες τους θέματα που
ενημέρωναν τον αναγνώστη για τις βασικές αρχές που πρέπει να γνωρίζει ώστε
να αναπτύξει σιγά σιγά από μόνος του την «τέχνη» της οδήγησης.
Πολλοί από τους δήθεν «γνώστες», οι οποίοι βασίζουν τις απόψεις τους σε
θεωρητικές αναλύσεις και «ασκήσεις επί χάρτου», έχουν την τάση, από
κεκτημένη («υπερβολική!») ταχύτητα, να προσπερνούν το προφανές: ο
κινητήρας, το πλαίσιο, η ανάρτηση, τα φρένα, τα λάστιχα, είναι σίγουρα πολύ
σημαντικοί παράγοντες ενεργητικής ασφάλειας, όμως, ο πιο σημαντικός
παράγοντας ήταν πάντα και εξακολουθεί να είναι ο οδηγός.
Τι είναι όμως η οδήγηση; Είναι «τέχνη», είναι «τεχνική», είναι έμφυτο
ταλέντο που το διαθέτουν μόνο ορισμένοι ή είναι κάτι καθαρά επίκτητο, που
το μαθαίνει στην εντέλεια οποιοσδήποτε αφιερώσει τον απαιτούμενο χρόνο και
προσοχή, όπως π.χ. μαθαίνει κανείς να χειρίζεται τον υπολογιστή του;
Η αλήθεια, ως συνήθως, βρίσκεται κάπου στη μέση. Από κάποιο σημείο και πάνω
(και όταν τα κριτήριά μας γίνουν υπερβολικά αυστηρά), η οδήγηση σαφώς
απαιτεί κάποιο έμφυτο χάρισμα, το οποίο δεν το διαθέτουν όλοι. Υπάρχουν
απλά κάποιοι άνθρωποι που «μιλούν» με το αυτοκίνητο, είτε πρόκειται για
αγωνιστικό μονοθέσιο είτε πρόκειται για ένα απλό οικογενειακό 1600άρι, με
τον φαινομενικά εύκολο και αβίαστο τρόπο που ο ταλαντούχος πιανίστας
αγγίζει τα πλήκτρα και βγάζει ήχους εντελώς μοναδικούς. Οποιοσδήποτε μπορεί
να παιδευτεί μερικά χρόνια και να μάθει τελικά να παίζει πιάνο, λίγοι όμως
είναι αυτοί που θα μπορέσουν να εκφραστούν και να βγάλουν πραγματικά την
ψυχή τους μέσα από τη μουσική.
Αν όμως η μουσική παιδεία έχει να κάνει με την καλλιέργεια του εσωτερικού
μας κόσμου, η εκπαίδευση στην οδήγηση έχει έναν πολύ πιο χειροπιαστό και
αντικειμενικό στόχο, αφού σχετίζεται άμεσα με την επιβίωσή μας στο δρόμο.
Και αν οι μεγάλοι οδηγοί γεννιούνται με το έμφυτο ταλέντο τους, είναι
απόλυτα βέβαιο ότι όλοι οι υπόλοιποι έχουν τη δυνατότητα να γίνουν καλοί
και ασφαλείς οδηγοί, αρκεί να ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΟΥΝ.
Και φυσικά, όταν λέμε «εκπαίδευση», δεν εννοούμε τα μαθήματα παρκαρίσματος
που προσφέρουν οι πιο πολλοί δάσκαλοι οδήγησης, αλλά ένα πλήρες πρόγραμμα
σαν αυτό που προσφέρει η Σχολή Ασφαλούς Οδήγησης της Αλφα Ρομέο που
στεγάζεται στην πίστα του Βαράνο, λίγο έξω από το Μιλάνο. Δεν είναι η πρώτη
φορά που την επισκεπτόμαστε, και αυτή τη φορά αφορμή στάθηκε ο διαγωνισμός
4Τ-Αλφα Ρομέο, μέσω του οποίου δέκα αναγνώστες προκρίθηκαν από τις
διαδικασίες πρώτης επιλογής επί ελληνικού εδάφους ως οι πιο κατάλληλοι για
μετεκπαίδευση υψηλών προδιαγραφών στην Ιταλία. Τα μαθήματα διαρκούν τρεις
ημέρες, ξεκινούν και τελειώνουν κάθε μέρα με θεωρία ενώ ενδιάμεσα έχουν
πολλή πρακτική εξάσκηση, και πραγματικά ωφελούν ιδίως εκείνους που έχουν
ανοικτό μυαλό και καλή θέληση να μάθουν και να αφομοιώσουν κάποια πράγματα.
Η ασφάλεια που προσφέρει η πίστα και οι εξειδικευμένες εγκαταστάσεις, σε
συνδυασμό και με την πολύ μεγάλη εμπειρία των εκπαιδευτών, δίνει την
ευκαιρία σε όλους να δοκιμάσουν τα όριά τους, να τα ξεπεράσουν υπό
ελεγχόμενες συνθήκες και χωρίς συνέπειες, και τελικά να βγουν στο δρόμο
έτοιμοι να αντιμετωπίσουν οποιοδήποτε απρόοπτο, με την εμπιστοσύνη που
δίνει η πραγματική πρακτική εξάσκηση.
Και ολίγα ακόμα σχόλια για εκείνους που πιστεύουν ότι το θέμα δεν τους
αφορά γιατί ξέρουν αρκετά και είναι «υπεράνω εκπαίδευσης», αλλά και για
εκείνους που, επειδή οδηγούν συντηρητικά, πιστεύουν ότι δε χρειάζεται να
ξέρουν τίποτα παραπάνω από όσα τους έμαθε ο δάσκαλος οδήγησης.
Για τους πρώτους, δεν έχουμε πολλά να πούμε. Αν ανέβεις σε καλάμι, δύσκολα
κατεβαίνεις, και είσαι τυχερός αν το πρώτο σου ατύχημα περάσει χωρίς βαριές
συνέπειες, ώστε να προλάβεις να προσγειωθείς και να συνετισθείς χωρίς να
έχει επέλθει το? ανεπίστροφον. Εμείς πάντως είχαμε μαζί μας στην Ιταλία το
Δημήτρη Μιχελακάκη (έναν από τους καλύτερους οδηγούς πίστας στην Ελλάδα και
δάσκαλο στους αγώνες Ενιαίου), ο οποίος και τις τρεις μέρες παρακολουθούσε
με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τα μαθήματα της Σχολής Ασφαλούς Οδήγησης της Αλφα
Ρομέο και έδειχνε μεγάλο ζήλο και όρεξη σε όλες τις ασκήσεις. Όποιος λοιπόν
πιστεύει ότι είναι «υπεράνω», θα πρέπει να θεωρεί τον εαυτό του τουλάχιστον
δύο σκάλες ανώτερο οδηγικά σε σχέση με τον συμπαθέστατο «θείο»... Χλομό!
(που θα έλεγε και ο Σ.Χ.)
Όσο για τους δεύτερους, που πιστεύουν ότι οδηγούν αργά και άρα δεν τους
ενδιαφέρουν τα μαθήματα ασφαλούς οδήγησης, δεν μπορούμε δυστυχώς να
επικοινωνήσουμε απευθείας, αφού είναι βέβαιο ότι δεν διαβάζουν ούτε αυτές
τις γραμμές αλλά ούτε και αυτό το περιοδικό. Εδώ πια το χρέος της
ενημέρωσης πέφτει σε εκείνους που «καταλαβαίνουν», και μπορούν να περάσουν
τα μηνύματα και στους υπόλοιπους (συγγενείς, φίλους ή γνωστούς).
Ο όρος «υπερβολική ταχύτητα» συνήθως χρησιμοποιείται από τους πιο
συντηρητικούς για να διαχωρίσει εαυτούς από τους «άλλους», όλους εκείνους
που «τρέχουν σα ραλίστες και πάνε και σκοτώνονται». Κρυμμένος πίσω από τη
(στρουθοκαμηλική) ασπίδα, ο «αργός» και πάντα αδιάφορος οδηγός, όταν
εμπλακεί σε ατύχημα, δεν ξέρει και ο ίδιος πώς του συνέβη. «Έσκασε το
λάστιχο», «έσπασαν τα φρένα», «μου έφυγε το τιμόνι από τα χέρια», είναι
συνηθισμένες δικαιολογίες οδηγών εντελώς (μα εντελώς) ανυποψίαστων, οι
οποίοι, αν πειστούν κάποια στιγμή να ενδιαφερθούν για την οδική τους
ασφάλεια και να περάσουν από κάποιου είδους μετεκπαίδευση σαν αυτή που
προσφέρουν οι Ιταλοί στο Βαράνο, θα δουν ξαφνικά τις οδικές τους
μετακινήσεις με εντελώς άλλο μάτι, και φυσικά με σημαντικά υψηλότερο δείκτη
ασφαλείας.
Σήμερα λοιπόν, εν έτει 1997, όπου ακόμα και το χειρότερο σε ενεργητική
ασφάλεια αυτοκίνητο της αγοράς είναι πολλές σκάλες ασφαλέστερο από το μέσο
αυτοκίνητο της δεκαετίας του ?70, όταν τα ελαστικά όλων των εταιριών είναι
επίσης σημαντικά βελτιωμένα, και όταν σιγά σιγά το οδικό δίκτυο ακόμα και
της Ελλάδας βρίσκεται σε πορεία βελτίωσης, είναι σαφές ότι το βάρος της
ενεργητικής ασφάλειας πέφτει πλέον στην εκπαίδευση του οδηγού. Όλοι εμείς
εδώ στους 4Τ, θα συνεχίσουμε φυσικά να κρίνουμε με αυστηρότητα τα
χαρακτηριστικά ενεργητικής ασφάλειας των αυτοκινήτων, να κάνουμε δοκιμές
ελαστικών και αμορτισέρ, ώστε να ξεχωρίζουμε τους αμνούς από τα ερίφια,
καθώς και να σημειώνουμε σε κάθε ευκαιρία τις παραλείψεις και τις
κακοτεχνίες στο οδικό δίκτυο ώστε να πιέζουμε με τον τρόπο μας προς τη
βελτίωσή τους. Όμως, έχει έλθει πλέον ο καιρός να δώσουμε και κάτι
παραπάνω, απευθείας, στους αναγνώστες μας αλλά και στο ευρύτερο κοινωνικό
σύνολο― και τα σεμινάρια στο προσωπικό της PANAFON (βλ. άλλες σελίδες)
είναι το πρώτο βήμα. «Περιμένετε εκπλήξεις», γράφαμε στο προηγούμενο τεύχος
μας, και ήδη πρέπει να έχετε σχηματίσει μία εικόνα. Και να θυμάστε πάντα:
κάτι που αντιμετωπίζεται με ενθουσιασμό και από τις δύο πλευρές, και από
αυτούς που θέλουν να προσφέρουν αλλά και από αυτούς που θέλουν να μάθουν,
σίγουρα θα αποφέρει καρπούς._4Τ
Centro Internazionale Guida Sigura
Η Σχολή Ασφαλούς Οδήγησης της Αλφα Ρομέο ξεκίνησε να λειτουργεί το 1991
στην πίστα του Βαράνο, μια μικρή αλλά έξυπνα σχεδιασμένη πίστα 1.800 μέτρων
στην οποία γίνονται μέχρι και αγώνες του ιταλικού πρωταθλήματος F3.
Διευθυντής της σχολής είναι ο παλιός οδηγός της Φόρμουλα 1, Αντρέα ντε
Ανταμιτς, και για την εκπαίδευση υπάρχει διαθέσιμος ένας στόλος από 50
διαφορετικά αυτοκίνητα Αλφα Ρομέο που συντηρούνται με προσοχή και
ανανεώνονται όταν απαιτείται. Οι εκπαιδευτές δεν είναι «τυχαίοι», το
αντίθετο μάλιστα θα λέγαμε, όταν ανάμεσά τους συναντάμε και πολλά διάσημα
ονόματα από το χώρο των αγώνων. Δεν είναι και μικρό πράγμα να σε μαθαίνει
να στρίβεις ο Τζόρτζιο Φράντσα, ο Αντρέα Κιέζα, ο Μάρκο Απικέλα ή ο
Τζανπιέρο Σιμόνι (για να θυμηθούμε μερικούς μόνο από τους διάσημους
εκπαιδευτές μας, μεταξύ των οποίων στο παρελθόν πέρασαν και ο Νικόλα
Λαρίνι, ο Αντρέα Αγκίνι ή ο Αλεξ Φιόριο). Το πρόγραμμα της σχολής
ολοκληρώνεται σε τρεις ημέρες, και σε κάθε «εκπαιδευτική σειρά» συμμετέχουν
24 μαθητές χωρισμένοι σε τέσσερις εξαμελείς ομάδες, που εναλλάσσονται στις
διάφορες ασκήσεις, ώστε να γίνεται η καλύτερη δυνατή εκμετάλλευση του
διαθέσιμου χρόνου.
Τι θα συμβεί αν σε μια δύσκολη στιγμή αναγκαστούμε να φρενάρουμε απότομα
πατώντας σε επιφάνειες διαφορετικού συντελεστή τριβής (π.χ. με τους δύο
δεξιούς τροχούς να πατάνε στα χώματα στην άκρη του δρόμου); Πρέπει να το
δοκιμάσει κανείς πολλές φορές στην πράξη (ειδικά χωρίς ABS), για να μάθει
την τεχνική της διόρθωσης αλλά και για να γίνονται πλέον οι κινήσεις
αυτόματα και χωρίς καθόλου σκέψη.
Σε ένα αυτοκίνητο που αρχίζει να υποστρέφει σε βρεγμένο οδόστρωμα, το
χειρότερο που έχουμε να κάνουμε είναι να στρίψουμε ακόμα περισσότερο το
τιμόνι. Όπως διδάσκει η σχετική άσκηση, με απαλές κινήσεις πρέπει να
ανοίξουμε ελαφρά την τροχιά μας με το τιμόνι, σηκώνοντας μαλακά το πόδι από
το γκάζι, μέχρι να αποκτήσουν και πάλι την απαιτούμενη πλευρική πρόσφυση οι
τροχοί.
Μια άσκηση πολύ χρήσιμη για τις καθημερινές μας μετακινήσεις, που μπορεί να
γίνει με ασφάλεια μόνο στις ελεγχόμενες συνθήκες της πίστας: φρενάρισμα στη
μέση ακριβώς μιας στροφής (με και χωρίς ABS), απώλεια ελέγχου, και
επαναφορά του αυτοκινήτου στη σωστή πορεία. Οι πολλές επαναλήψεις χωρίς
κανένα κίνδυνο είναι αυτές που δίνουν τελικά στον εκπαιδευόμενο την
αυτοπεποίθηση που θα τον σώσει σε μια πραγματική κατάσταση κινδύνου.
Μια αρκετά γνωστή μας άσκηση, αλλά σίγουρα πολύ χρήσιμη, που μάλιστα
δείχνει καθαρά τη σημασία του ABS στην ενεργητική ασφάλεια. Το αυτοκίνητο
κινείται σε βρεγμένο δρόμο σε ευθεία και ξαφνικά πρέπει να φρενάρει και
ταυτόχρονα να κάνει ελιγμό αποφυγής εμποδίου. Η άσκηση αυτή χωρίς ABS είναι
αρκετά δύσκολη, αφού πάνω από όλα απαιτεί ψυχραιμία και αυτοέλεγχο, αλλά
και καλό συντονισμό φρένου και τιμονιού.
Η «αράχνη» είναι από τα πιο σημαντικά εκπαιδευτικά μέσα που διαθέτει η
σχολή, αφού επιτρέπει την προσομοίωση της απώλειας πρόσφυσης με αρκετά
χαμηλότερες ταχύτητες από τις πραγματικές. Έτσι, μπορεί κανείς να
εκπαιδευτεί στον έλεγχο και στη διόρθωση οποιουδήποτε γλιστρήματος του
εμπρός ή του πίσω μέρους του αυτοκινήτου, χωρίς να χρειαστεί να κινηθεί
τόσο γρήγορα που να κινδυνεύσει η ακεραιότητα του οχήματος ή του ιδίου.
Η οδήγηση στην πίστα είναι μια ευκαιρία για τον εκπαιδευόμενο να βελτιώσει
τη συνολική εικόνα της τεχνικής του, με τη συνεχή παρακολούθηση και τις
συμβουλές του εκπαιδευτή. Η έμφαση δίνεται στις απαλές και αβίαστες
κινήσεις στο τιμόνι, στα πεντάλ και στον επιλογέα των ταχυτήτων, που όταν
συνδυάζονται και με τις σωστές γραμμές στην πίστα (και κατ? επέκταση στο
δρόμο) δίνουν υψηλή μέση ταχύτητα με ασφάλεια και χωρίς να κουράζονται οι
επιβάτες.