Robert Eaton
«ΤΟ ΝΤΙΤΡΟΪΤ EXEI ΜΕΛΛΟΝ»
O άνδρας: Ρόμπερτ Ίτον, ετών 53.
Σπούδασε μηχανολογία και ξεκίνησε την καριέρα του στην Τζένεραλ Μότορς
(G.M.) το 1963. Πέρασε από πολλές θέσεις στον τεχνικό τομέα της εταιρίας
και έγινε αντιπρόεδρος της G.M. τον Μάιο του 1982. Το 1988 βρέθηκε στη θέση
του προέδρου της G.M. Ευρώπης. Χρίστηκε αντιπρόεδρος της Κράισλερ τον
Μάρτιο του 1992 και πρόεδρός της από την 1η Ιανουαρίου του 1993.
H εταιρία: Chrysler Corporation
H τρίτη σε μέγεθος αυτοκινητοβιομηχανία των Η.Π.Α. (ποσοστό της αγοράς
μεταξύ 13 και 13,5 %).
Εταιρίες του ομίλου: Chrysler, Dodge, Plymouth, Eagle, Jeep.
1992, παραγωγή: 1.774.704 οχήματα (έναντι 1.480.820 του 1991).
1992, κέρδη (κατ? εκτίμηση): Μεταξύ 600 και 700 εκατομμυρίων δολαρίων.
H συνέντευξη που ακολουθεί είναι η πρώτη που έδωσε ο Μπομπ Ίτον από τη
στιγμή που διαδέχτηκε τον Λη Ιακόκα στην ηγεσία της Κράισλερ. Πριν
καλά-καλά αναλάβει την ηγεσία της G.M. Ευρώπης, «μετακόμισε» ξαφνικά στην
Κράισλερ, χωρίς να προλάβει να πάρει μαζί του ούτε καν τη γραμματέα του. O
ίδιος λέει ότι δεν αποδέχτηκε τη καινούργια του θέση για οικονομικούς
λόγους, αλλά επειδή την θεώρησε πρόκληση. Προτιμά να είναι το Νο1 στην
Κράισλερ παρά 4ος ή 5ος στην ιεραρχία της G.M.
Κατά πόσο διαφέρει το είδος της εργασίας σας στην Κράισλερ από αυτή που
κάνατε στην Ευρώπη;
«Τα πράγματα δεν είναι εντελώς διαφορετικά. H Κράισλερ δεν είναι κατά πολύ
μεγαλύτερη από την G.M. Ευρώπης, οπότε η λειτουργία των δύο εταιριών
μοιάζει αρκετά. Στην Ευρώπη πωλούσαμε τα προϊόντα μας σε 26 χώρες και τα
κατασκευάζαμε σε 16. Από τη σκοπιά αυτή η G.M. Ευρώπης ήταν αρκετά
δυσκολότερη.»
Τί περιμένατε και τελικά τί βρήκατε στην Κράισλερ;
«Η Κράισλερ με εξέπληξε σε δύο περιπτώσεις. Πρώτα απ? όλα δεν είχα δει ποτέ
από κοντά τα οχήματα που κατασκευάζονται εδώ. Τελικά εντυπωσιάστηκα από την
ποιότητα και τη μηχανική τελειότητα των προϊόντων και φυσικά δεν γνώριζα
τίποτα για τις μεθόδους παραγωγής τους. Αργότερα ανακάλυψα ότι εδώ υπήρχε
μια πολύ καλά οργανωμένη διοικητική ομάδα, οπότε με κανέναν τρόπο δεν ήθελα
να αλλάξω τη σύνθεσή της. Τον ηγέτη της ομάδας και εννοώ τον Μπομπ Λουτζ,
τον γνώριζα από παλιά αν και όχι αρκετά καλά.»
Πώς είναι η συνεργασία σας μαζί του;
«Με μια λέξη, τέλεια.»
Σας ερωτώ διότι έχουν ακουστεί φήμες περί αποχώρησης του Λουτζ από την
Κράισλερ.
«Όλα αυτά αποτελούν παρελθόν. O Μπομπ και εγώ έχουμε τον ίδιο τρόπο σκέψης
και πραγματική συμπάθεια ο ένας για τον άλλον.»
Πόσο διαφορετικός είστε από τον Λη Ιακόκα; Έχετε ήδη δηλώσει ότι δεν
πρόκειται να γράψετε κάποιο βιβλίο ούτε να κατακρίνετε τα προϊόντα σας.
«Θα είμαι σίγουρα αρκετά διακριτικότερος.»
Ούτε καν καπνίζετε πούρα!
«Κάπνιζα έξι με οκτώ κάθε μέρα για 15 χρόνια. Τώρα, περίπου ένα κάθε τρεις
εβδομάδες. O Λη είναι ο πιο γνωστός επιχειρηματίας παγκοσμίως. Το γεγονός
αυτό είναι θετικό για πολλά πράγματα, αλλά και εξίσου αρνητικό για άλλα.
Είχε πολλές δραστηριότητες άσχετες με την εταιρία από ότι θα έχω εγώ. Θα
επικεντρώσω την προσοχή μου περισσότερο σε θέματα που αφορούν τη δουλειά
μου, όπως η παραγωγικότητα, η ποιότητα, η ικανοποίηση του πελάτη, η μείωση
του κόστους. Θα είμαι σίγουρα πιο προσγειωμένος.»
O Ιακόκα έκανε ένα λάθος. Δεν έδωσε μεγάλο βάρος στην έρευνα του προϊόντος.
Το μοντέλο LH ήλθε αργά.
«Είναι απόλυτα σίγουρο ότι μεταξύ 1993 και 1997 η Κράισλερ θα κατασκευάζει
περισσότερα νέα μοντέλα απ? όσα παρουσιάστηκαν τα τελευταία 20 χρόνια. Θα
ολοκληρωθούν 6 ή 7 νέες σχεδιαστικές προτάσεις.»
Ποιές είναι οι φιλοδοξίες της Κράισλερ για την παγκόσμια αγορά;
«Στην επόμενη πενταετία, οι εξαγωγές μας θα σταθεροποιηθούν σε ένα ποσοστό
μεταξύ 10 και 15% της ετήσιας παραγωγής. Εφόσον οι εξαγωγές μας δεν
βρίσκονται σε υψηλά επίπεδα, η αύξηση των ποσοστών δεν μπορεί να θεωρηθεί
τεράστια.»
Θα χρησιμοποιήσετε την ευρωπαϊκή σας εμπειρία για το σκοπό αυτό;
«Όχι. Το εξαγωγικό μας πρόγραμμα ήδη εφαρμόζεται πολύ σωστά. Δεν έχουμε
σχεδιάσει μεγάλα ανοίγματα. Θα εξακολουθήσουμε να εξάγουμε τα βαν και τα
τζιπ, καθώς και μερικά άλλα αμερικανικά μοντέλα. Κάποιος προγραμματισμός
έχει γίνει για τη N. Αμερική και τη Μαλαισία και αυτό είναι όλο.»
H Κράισλερ είναι η πρώτη φίρμα του Ντιτρόιτ που κατασκευάζει δεξιοτίμονα
αυτοκίνητα.
«Ξεκινήσαμε τις πωλήσεις δεξιοτίμονων Τσερόκι από το Νοέμβριο και αμέσως
μετά άρχισε η εξαγωγή στην Ιαπωνία.»
Ποιός είναι ο αριθμός των οχημάτων που εξάγετε;
«Περίπου 115.000 το 1992.»
Τί μέλλον μπορούν να έχουν τα βαν που κατασκευάζετε, αν σκεφτούμε ότι το
«μονοπώλιο» που είχατε σ? αυτό το είδος οχημάτων δεν υφίσταται; Αυτή τη
στιγμή, όλοι σχεδόν οι κατασκευαστές περιλαμβάνουν στην γκάμα τους τέτοια
αυτοκίνητα.
«Το τελευταίο χρόνο είχαμε τις περισσότερες πωλήσεις από κάθε άλλη χρονιά.»
Δηλαδή οι ανταγωνιστές σας δεν είναι έτοιμοι.
«Κοιτάξτε, δεν περιμένουμε να κρατήσουμε το 50% της αγοράς, αλλά αναμένουμε
αύξηση του όγκου των πωλήσεών μας.»
Ποιό είναι το μέλλον της Κράισλερ στις Η.Π.Α.;
«Το 15% της αγοράς είναι ο βραχυπρόθεσμος στόχος μας. Αυτή τη στιγμή
βρισκόμαστε λίγο πάνω από το 13%.»
Είστε η μόνη κερδοφόρα αυτοκινητοβιομηχανία του Ντιτρόιτ για το 1992. Την
ίδια στιγμή πολλοί υψηλά ιστάμενοι στην ιεραρχία της εταιρίας ισχυρίζονται
ότι η Κράισλερ είναι ακόμη εύθραυστη.
«Όλη η οικονομία είναι εύθραυστη, γι? αυτό είμαστε και εμείς.»
Μήπως όμως η Κράισλερ είναι πιο ευαίσθητη από την παγκόσμια οικονομία;
«Πήγαμε πολύ καλά το τελευταίο χρόνο κατέχοντας το 13,5% μιας φτωχής
αγοράς. Περιμένουμε ακόμη καλύτερα αποτελέσματα αν η αγορά αυτοκινήτου
διευρυνθεί. Αναμένουμε μια σταθεροποιητική τάση της αγοράς στα 15
εκατομμύρια οχήματα για τη B. Αμερική.»
Δεν νομίζετε ότι η αγορά υποφέρει από εξωγενείς παράγοντες. Είναι σε θέση
το Ντιτρόιτ να διορθώσει το γεγονός αυτό;
«Είναι ήδη φανερό ότι όλες οι επιχειρήσεις που ενοικιάζουν αυτοκίνητα δεν
είναι σε θέση να ανανεώνουν τους στόλους τους σε σύντομο χρονικό διάστημα,
ώστε να προσφέρουν στην αγορά φθηνά και σχεδόν καινούργια αυτοκίνητα.
(Σ.Σ.: Στις Η.Π.Α. έχει διαδοθεί ευρέως ένα διαφορετικό είδος πωλήσεων.
Πολλά καινούργια αυτοκίνητα ενοικιάζονται στους αγοραστές για κάποιο
χρονικό διάστημα -συνήθως για 2 έως 3 χρόνια- σε τιμές κατά πολύ
χαμηλότερες από την κανονική τους τιμή. Στη συνέχεια πωλούνται σαν ελαφρώς
μεταχειρισμένα.) Αυτού του είδους οι πωλήσεις μειώνονται συνεχώς από όλους
εκτός των Ιαπώνων, οι οποίοι διατηρούν τεράστιους στόλους αυτοκινήτων. Οι
«μεγάλες ευκαιρίες» δεν πρόκειται βέβαια να πεθάνουν τελείως, αλλά σίγουρα
θα μειωθούν. H ίδια μέθοδος πωλήσεων εμφανίστηκε και στην Ευρώπη, σίγουρα
όμως σε μικρότερη κλίμακα. Δεν πρόκειται να ακολουθήσουμε αυτή τη μέθοδο
στα κορυφαία προϊόντα μας. Μερικά μοντέλα, όπως το LH, πωλούνται φθηνότερα
από την κανονική τους τιμή, πράγμα το οποίο δεν μας ικανοποιεί καθόλου.»
Δεν θέλετε να ανεβάσετε το όριο αποδοτικότητας της εταιρίας σας;
«Αυτή τη στιγμή λειτουργούμε στο 80%, αντί του 67% στο παρελθόν. Θα θέλαμε
να πλησιάσουμε το 100%, αλλά ακόμη και το 90% δεν θα ήταν άσχημο.»
Μήπως το χαμηλό όριο αποδοτικότητας είναι ένα μεγάλο πλεονέκτημα για την
αμερικανική αυτοκινητοβιομηχανία, σε σχέση με την ευρωπαϊκή;
«Μην το λέτε αυτό. Ορισμένες ευρωπαϊκές εταιρίες λειτουργούν με 60%
αποδοτικότητα! Φυσικά δεν πρόκειται να τις απαριθμήσω! Εδώ τα πράγματα
είναι τόσο δύσκολα που οι εταιρίες αναγκάστηκαν να προοδεύσουν με
ταχύτατους ρυθμούς απλά και μόνο για να επιζήσουν. Πάρτε για παράδειγμα την
Κράισλερ, η οποία κατάφερε να μειώσει το λειτουργικό της κόστος κατά 4$ δις
μέσα στην τελευταία τετραετία. Αυτή η προσπάθεια θα συνεχιστεί, αν θέλουμε
να επιζήσουμε σε μια αγορά με τεράστιο συναγωνισμό.»
H αμερικανική κοινή γνώμη έχει σταματήσει την αρνητική κριτική για το
Ντιτρόιτ, πράγμα που συνέβαινε παλαιότερα.
«Το ίματζ του Ντιτρόιτ ανέρχεται συνεχώς. Είναι αλήθεια ότι η αμερικανική
αυτοκινητοβιομηχανία είχε χάσει ένα μέρος της ποιότητας, του χαμηλού
κόστους και της ικανοποίησης του πελάτη στα τέλη της δεκαετίας του ?70 και
στη διάρκεια της δεκαετίας του ?80. Όλοι αναγκάστηκαν να προσπαθήσουν
σκληρά. Τα πολύ καλά αποτελέσματα είναι προφανή για τον καθένα.»
Τί επίδραση έχουν εξασκήσει οι Ιάπωνες;
«Πάρα πολύ μεγάλη. H Ευρώπη, αντίθετα, ποτέ δεν μείωσε την ποιότητα των
προϊόντων της προς όφελος του κόστους. Φυσικά μερικοί κατασκευαστές ποτέ
δεν είχαν ποιότητα... Δείτε την Φολκσβάγκεν. Τα προϊόντα της έχουν την
καλύτερη ποιότητα κατασκευής, αλλά και μεγάλο κόστος. H G.M. έχει το
υψηλότερο κόστος αλλά είναι δεύτερη σε ποιότητα.»
Τί επιδράσεις θα έχει η εκλογή του Προέδρου Κλίντον στους μεγάλους του
Ντιτρόιτ;
«Πιστεύω ότι η νέα κυβέρνηση θα μας βοηθήσει πολύ στο θέμα του κόστους
ασφάλισης των εργαζομένων στην αυτοκινητοβιομηχανία. Αυτή τη στιγμή οι
ασφαλιστικές παροχές επιβαρύνουν την τιμή κάθε καινούργιου αυτοκινήτου κατά
1.100$, ενώ στη Γερμανία είναι κάτω από 600 και στην Ιαπωνία περίπου 500. O
κ. Κλίντον μάλλον θα αλλάξει αυτήν την κατάσταση. Έως αυτή τη στιγμή έπρεπε
να κλείσουμε συμφωνίες με 4-5 διαφορετικές κυβερνητικές υπηρεσίες, που
διαφωνούσαν συνεχώς μεταξύ τους.»
Τί έχετε να πείτε για τον αντιπρόεδρο Γκορ, ο οποίος ως γνωστόν είναι
φανατικός οικολόγος;
«Δεν υπάρχει αμφιβολία στο ότι αναμένονται μεγάλες πιέσεις όσον αφορά τη
μείωση της κατανάλωσης και την προστασία του περιβάλλοντος.»
Σύμφωνα με διάφορες δημοσκοπήσεις το αγοραστικό κοινό της Καλιφόρνια κρίνει
θετική την ηλεκτροκίνηση. Υπολογίζεται ότι έως το 1998 το 2% των
αυτοκινήτων της Πολιτείας θα διαθέτουν ηλεκτρικούς κινητήρες.
«Τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα δεν θα έχουν ευρεία διάδοση, ιδιαίτερα στις
Η.Π.Α., όπου η τιμή των καυσίμων είναι πολύ χαμηλή.»
H Κράισλερ έχει ήδη πουλήσει αρκετές δευτερεύουσες εταιρίες που της ανήκαν.
Υπάρχουν ακόμη αρκετές για πούλημα;
«Όχι. Αλλά δεν έχουμε πουλήσει και τόσο πολλές. H αξία των πωληθέντων είναι
4$ δις, αν σκεφτείτε ότι το πρόγραμμα παραγωγής μας φτάνει τα 17,5$ δις.»
O Ιακόκα συνήθιζε να λέει ότι η Κράισλερ θα σταθεί πολύ καλά τα επόμενα 5
χρόνια. Όμως, για την τύχη της μετά το πέρας της δεκαετίας δεν είπε τίποτα.
«Είχε απόλυτο δίκιο, κανένας μας δεν μπορεί να προβλέψει το μέλλον. Το μόνο
που πιστεύουμε είναι ότι θα παραμείνουμε ανεξάρτητοι. Ακολουθούμε κάποια
στρατηγική, όπως όλοι, αλλά τίποτα παραπάνω.»
Σας ικανοποιεί η ύπαρξη τριών κατασκευαστικών εταιριών στις Η.Π.Α.;
«Χωρίς καμία αμφιβολία, ναι.»
Και στην Ευρώπη;
«Σίγουρα υπάρχουν αρκετοί κατασκευαστές εκεί. O εθνικισμός έχει κάποια
επίδραση, αλλά οι εξελίξεις οδηγούν σε μια ενοποιημένη αγορά. Αυτό μάλλον
θα προκαλέσει τη μείωση των κατασκευαστών.»
Θα υπάρξει ποτέ ενωμένη Ευρώπη;
«Οικονομικά ναι. Πολιτικά και νομισματικά, όχι.»
Όταν βρισκόσαστε στην Ευρώπη, επισημαίνατε συνεχώς ότι κάποια μέρα οι
Ιάπωνες θα καταλάβουν το 25% της αγοράς.
«Αυτά συνέβησαν πριν τη συμφωνία των Βρυξελλών του 1991. Τώρα μπορώ να
δηλώσω ότι οι Ιάπωνες θα είναι πολύ τυχεροί αν ξεπεράσουν το 16%,
συνυπολογίζοντας και την παραγωγή των μονάδων που έχουν εγκαταστήσει στο
ευρωπαϊκό έδαφος. Οι Ευρωπαίοι είναι αρκετά πραγματιστές ώστε να μην
επιτρέψουν να συμβεί αυτό. Και εμείς, στα επόμενα τρία χρόνια, θα
ανακαταλάβουμε μέρος της αγοράς των Η.Π.Α. που αυτή τη στιγμή κατέχουν οι
Ιάπωνες.»
Πόσο θα διαρκέσει η υπάρχουσα ύφεση της αγοράς αυτοκινήτου;
«Ήδη έχει αρχίσει η έξοδος από το τούνελ. Οι συνολικές πωλήσεις έχουν
αυξηθεί κατά 1%. O πληθυσμός αυξάνει γρήγορα και ο αριθμός των αυτοκινήτων
ακολουθεί. Πριν λίγα χρόνια βρισκόμαστε κάτω από το ανάλογο με τον πληθυσμό
ποσοστό, όμως έχει αρχίσει η αυξητική τάση αν και με χαμηλούς ρυθμούς.»
Πράγμα που σας κάνει να αισθάνεστε ότι το Ντιτρόιτ έχει μέλλον.
«Σίγουρα. Αναμένουμε την επανάκτηση του μεριδίου της αγοράς των Η.Π.Α.
Εκτός αυτού το Ντιτρόιτ μπορεί να επεκταθεί και εκτός B. Αμερικής.»
H Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα αντιτάχθηκε στη συμφωνία σας στην
Αυστρία...
«Κέρδισαν και το δεχθήκαμε. Όμως, προσπαθούμε να κάνουμε το ίδιο και για τα
ευρωπαϊκά αυτοκίνητα που έρχονται στις Η.Π.Α.»
Ακόμη σκοπεύετε να πουλήσετε την Λαμποργκίνι;
«Δεν έχουμε κάποια συγκεκριμένη πρόταση, αλλά θα δεχόμαστε μια συμφέρουσα
προσφορά.»
Έχετε φιλοδοξίες να ασχοληθείτε με την Φόρμουλα 1 ή κάποιο άλλο είδος
αγώνων;
«Υπάρχει κάποια παρουσία στους αμερικανικούς αγώνες ταχύτητας. Δεν έχουμε
σχέδια για κάτι παραπάνω.»
Αγοράσατε σχεδόν 400.000 V6 κινητήρες της Μιτσουμπίσι το προηγούμενο χρόνο.
Πόσο θα κρατήσει αυτό;
«Σκοπεύουμε να συνεχίσουμε την αγορά των κινητήρων τους αν και δεν έχουμε
κλείσει μακροχρόνιο συμβόλαιο. Από την άλλη πλευρά πουλάμε στην Μιτσουμπίσι
δίλιτρους κινητήρες και διαφορικά αξίας 1,2$ δις, που τοποθετούνται σε
αυτοκίνητα τα οποία επανεξάγονται στην Ιαπωνία.»
Σε πολλές δηλώσεις σας έχετε πει ότι πρώτη σας προτεραιότητα είναι ο
ισολογισμός της εταιρίας σας.
«Αυτό είναι απολύτως σωστό. Έχουμε μεγάλα χρέη, στα οποία περιλαμβάνονται
4,4$ δις για τους υπαλλήλους που έχουν πάρει σύνταξη και για το μεγάλο
ερευνητικό πρόγραμμα παραγωγής. Αυτό είναι μια πρόκληση.»
Θα μειώσετε τον αριθμό των θυγατρικών εταιριών;
«Θα κρατήσουμε όλες τις εταιρίες αλλά θα μειώσουμε τα δίκτυα πωλήσεων από
τρία σε δύο. Θα έχουμε ένα δίκτυο της Ντοτζ και ένα της Κράισλερ-Πλύμουθ.
Οι πωλητές μας συμφωνούν. Με αυτόν τον τρόπο θα γίνουν πολύ πιο
αποτελεσματικοί.»
Πώς θα είναι ο κόσμος της αυτοκίνησης μετά από 20 χρόνια;
«Θα υπάρχουν πολύ λιγότερες εταιρίες, ιδιαίτερα στην Ιαπωνία και την
Ευρώπη. Είναι πολύ δύσκολο να πω ποιές θα εξαφανιστούν. Τα πράγματα πολλές
φορές αλλάζουν εξαιρετικά γρήγορα. Όταν πήγα στην Ευρώπη, το 1988, μια πολύ
σοβαρή μελέτη έλεγε ότι η G.M. Ευρώπης και η Ρενό αργά ή γρήγορα θα
εξαφανιστούν. Την ίδια στιγμή η P.S.A. και η Φίατ ήταν οι εταιρίες που
προχωρούσαν με τους ταχύτερους ρυθμούς. Τώρα η G.M. δείχνει να είναι η πιο
δυνατή. Οι πρωτοπόροι του 1988, μετά από 4 χρόνια, βρίσκονται μακριά από
την πρώτη θέση...»
Και για το προϊόν;
«Τα αυτοκίνητα θα ακολουθήσουν τις ευρωπαϊκές επιταγές όσον αφορά το
μέγεθός τους. H ασφάλεια και η προστασία του περιβάλλοντος θα είναι πολύ
σημαντικοί παράγοντες, αλλά όχι ο άσκοπος εντυπωσιασμός.»
«Το ίματζ του Ντιτρόιτ ανέρχεται συνεχώς. Είναι αλήθεια ότι η αμερικανική
αυτοκινητοβιομηχανία είχε χάσει ένα μέρος της ποιότητας, του χαμηλού
κόστους και της ικανοποίησης του πελάτη στα τέλη της δεκαετίας του ?70 και
στη διάρκεια της δεκαετίας του ?80. Όλοι αναγκάστηκαν να προσπαθήσουν
σκληρά. Τα πολύ καλά αποτελέσματα είναι προφανή για τον καθένα.»
«Αυτά συνέβησαν πριν τη συμφωνία των Βρυξελλών του 1991. Τώρα μπορώ να
δηλώσω ότι οι Ιάπωνες θα είναι πολύ τυχεροί αν ξεπεράσουν το 16%,
συνυπολογίζοντας και την παραγωγή των μονάδων που έχουν εγκαταστήσει στο
ευρωπαϊκό έδαφος. Οι Ευρωπαίοι είναι αρκετά πραγματιστές ώστε να μην
επιτρέψουν να συμβεί αυτό. Και εμείς, στα επόμενα τρία χρόνια, θα
ανακαταλάβουμε μέρος της αγοράς των Η.Π.Α. που αυτή τη στιγμή κατέχουν οι
Ιάπωνες.»