Καλειδοσκόπιο
ΑΠΟΔΟΣΗ ΕΥΘΥΝΩΝOI ΕΥΘΥΝΕΣ της πολιτείας για την άθλια κατάσταση της τριτοβάθμιας
εκπαίδευσης είναι δεδομένες και πολλές φορές τις έχουμε επισημάνει από
αυτήν εδώ τη στήλη. Αυτό άλλωστε είναι γνωστό και κοινά αποδεκτό και
ελάχιστοι είναι όσοι τολμούν να υποστηρίξουν το αντίθετο. Πιστεύουμε όμως
πως θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθούμε και στις ευθύνες που υπάρχουν από
την πλευρά των πανεπιστημιακών δασκάλων, πολλοί από τους οποίους σχεδόν
τίποτα δεν κάνουν για να μας πείσουν ότι τουλάχιστον οι ίδιοι ενδιαφέρονται
για την ανάπτυξη των ιδρυμάτων στα οποία διδάσκουν, για τη σωστή εκπαίδευση
των φοιτητών και για τη δημιουργία ερευνητικού έργου.
Συχνά μάλιστα βλέπουμε πανεπιστημιακούς δασκάλους να συμπεριφέρονται σαν
απλοί κομματάρχες ή σαν εκπρόσωποι συντεχνίας, ή ακόμα να δημιουργούν
«κλίκες» με βάση προσωπικές σχέσεις, ή συμφέροντα, κάτι που κάθε άλλο
βέβαια παρά συμβάλλει στη σωστή λειτουργία των πανεπιστημίων. Με αποτέλεσμα
την υποβάθμιση του κύρους και του δικού τους, αλλά και της πανεπιστημιακής
κοινότητας στο σύνολό της, έτσι ώστε κανείς να μην αντιδρά στην κυβερνητική
αδιαφορία για την τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Και πως θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά, όταν στην προσπάθεια να χτυπηθεί,
υποτίθεται, η παντοδυναμία της έδρας, που ήταν ανασταλτικός παράγοντας στην
ανάπτυξη της αξιοκρατίας μέσα στο πανεπιστήμιο, φτάσαμε στο εντελώς
αντίθετο άκρο; Με αποτέλεσμα να υπάρχουν πανεπιστημιακοί που να μην έχουν
εκλεγεί στη θέση που βρίσκονται με βάση το ερευνητικό και διδακτικό τους
έργο, αλλά να έχουν... μονιμοποιηθεί, ενώ ήταν απλοί βοηθοί με διάφορους
νόμους που κατά καιρούς έχουν βγάλει μερικοί υπουργοί Παιδείας ή, ακόμα, να
έχουν προαχθεί από τη μία βαθμίδα στην άλλη με βάση... την προϋπηρεσία. Σαν
να μιλάμε δηλαδή για απλούς δημόσιους υπαλλήλους που θα τοποθετηθούν σε
κάποια υπηρεσία πρωτοκόλλου κι όχι για δασκάλους και ερευνητές, καθένας από
τους οποίους υποτίθεται πως πρέπει να είναι κορυφή στον τομέα του.
Πώς να μην καθορίζουν λοιπόν την μετέπειτα πορεία τους στο πανεπιστήμιο οι
προσωπικές συμπάθειες ή εμπάθειες και η συντεχνιακή νοοτροπία; Και πώς να
μη φτάνουμε στο σημείο να υπάρχουν π.χ. καθηγητές χωρίς μάθημα να διδάξουν
γιατί δεν ανήκουν στην «κλίκα» και δεν τους αναθέτει κανένα ο «τομέας», ή
το «τμήμα» ή, καθηγητές που προσπαθούν να επιβάλλουν τα δικά τους
συγγράμματα σε μαθήματα συναδέλφων τους; Τα πάντα είναι αποδεκτά στην
προσπάθεια αναρρίχησης στην ιεραρχία, αφού αυτή στηρίζεται σε κριτήρια που
μόνον αξιοκρατικά δεν είναι.
Και το κακό είναι πως δεν υπάρχει εύκολη λύση σ? αυτό το πρόβλημα, που έχει
διογκωθεί σε ανεξέλεγκτα επίπεδα. Σήμερα υπάρχουν σε πολλές, αν όχι σε
όλες, τις σχολές των AEI ορισμένοι λέκτορες και καθηγητές όλων των βαθμίδων
που βρέθηκαν σε τέτοιες θέσεις παρά το γεγονός ότι είχαν μηδαμινό
ερευνητικό και επιστημονικό έργο και κανονικά δεν θα έπρεπε να βρίσκονται
καθόλου στο πανεπιστήμιο. Όπως και άλλοι που χρησιμοποίησαν το επιστημονικό
τους έργο για να αναρριχηθούν στην ακαδημαϊκή κοινότητα και να
εκμεταλλευθούν μετά το κύρος της θέσης τους για την ανάπτυξη άλλων
δραστηριοτήτων, περισσότερο επωφελών οικονομικά, παραμελώντας επιδεικτικά
τις διδακτικές τους υποχρεώσεις.
Όλοι αυτοί δεν έχουν θέση στα πανεπιστήμιά μας. Γνωρίζουμε πως είναι
δύσκολο να φύγουν, αλλά πιστεύουμε πως πρέπει κάποτε κάποιος υπουργός να
αποφασίσει να βάλει το μαχαίρι στο κόκκαλο και να πραγματοποιήσει μια
επανάσταση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Επανακρίνοντας όλους ανεξαιρέτως
τους πανεπιστημιακούς δασκάλους (ακόμα κι αν χρειαστεί γι? αυτό η διάλυση
και επανασύσταση των πανεπιστημίων) με κριτήρια αυστηρά επιστημονικά και
αξιοκρατικά και αφήνοντας απέξω όσους δεν αξίζουν τη θέση που κατέχουν
σήμερα. Υπάρχει άραγε κανείς που να έχει το θάρρος να το κάνει ή το κυνήγι
της πολιτικής καρέκλας είναι σημαντικότερο από το μέλλον ολόκληρης της
χώρας, που σε πολύ μεγάλο βαθμό εξαρτάται από το επίπεδο των επιστημόνων
της;
Πάνος Φιλιππακόπουλος
TO NEPO ΣΤΟΝ APH
Το εάν κάποτε ο Αρης διέθετε τεράστιους ωκεανούς είναι ένα από τα βασικά
ερωτήματα που έχουν οι επιστήμονες, ερωτήματα που πιθανότατα θα μείνουν
αναπάντητα μέχρις ότου ο άνθρωπος πατήσει στον «κόκκινο πλανήτη». Αυτό όμως
που είναι γεγονός, είναι ότι σήμερα τα επίπεδα των υδρατμών που υπάρχουν
στην ατμόσφαιρα του πλανήτη είναι ελάχιστα. Τρεις Αμερικανοί
ραδιο-αστρονόμοι υποστηρίζουν ότι αν όλη η ποσότητα του νερού που υπάρχει
εκεί στερεοποιηθεί, θα σχηματίσει στην επιφάνεια ένα στρώμα μόλις 0,003
χιλιοστά παχύ, κατί που δείχνει πόσο εχθρικό για τη ζωή (όπως τουλάχιστον
την ξέρουμε) είναι το περιβάλλον στον Αρη. H ποσότητα είναι η μισή από αυτή
που επεσήμαναν οι δύο βολιστήρες τύπου «Βάικινγκ» που προσεδαφίστηκαν στην
επιφάνειά του στο τέλος της δεκαετίας του ?70 και μόλις το ένα τρίτο αυτής
που μέχρι σήμερα υπολόγιζαν οι επιστήμονες βασισμένοι σε οπτικές
παρατηρήσεις. H φασματοσκοπική επισήμανση νερού στον Αρη υπήρξε πάντοτε
δύσκολη για επίγειους παρατηρητές, λόγω της παρεμβολής της γήινης
ατμόσφαιρας. Οι τρεις επιστήμονες βάσισαν τις παρατηρήσεις τους σε μια
περιοχή του φάσματος όπου εμφανίζεται το νερό σε μήκη κύματος 1,35
εκατοστά. H πυκνότερη ατμόσφαιρα της Γης δεν επιτρέπει την επισήμανση νερού
στην φασματική αυτή περιοχή αλλά η κατά πολλές φορές αραιότερη Αρειανή
ατμόσφαιρα, παρουσιάζεται σαν μια τεράστια απόκλιση των ενδείξεων με φόντο
το «άνυδρο» διάστημα. Στη φωτογραφία εμφανίζεται η φασματοσκοπική αυτή
ανάλυση του πλανήτη στα 1,35 εκατ. με τη βοήθεια της «Πολύ Μεγάλης
Διάταξης» των 27 ραδιοτηλεσκοπίων στην έρημο του Νέου Μεξικού με διακριτική
ικανότητα 1 δεύτερου της μοίρας (400 χιλιομέτρων στην απόσταση των 0,54
Αστρονομικών Μονάδων που απείχε ο Αρης από τη Γη το Δεκέμβριο του 1990 που
έγιναν οι παρατηρήσεις). Απουσία νερού υπάρχει και στους πόλους, όπου οι
χαμηλές θερμοκρασίες έχουν μετατρέψει τα ίχνη νερού στην ατμόσφαιρα σε πάγο
στο έδαφος. Θα πρέπει να τονιστεί ότι η έρευνα αφορά μόνον τους
αιωρούμενους υδρατμούς, αφού η μεγάλη λαμπρότητα της επιφάνειας και η
Αρειανή ατμόσφαιρα εμποδίζουν την επισήμανση νερού στο έδαφος.
ΑΝΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΠΡΩΤΟΠΟΡΟΣ
Ένα από τα πλέον ανορθόδοξα σχήματα που θα δούμε σύντομα στους ουρανούς
είναι και αυτό το εξαθέσιο μονοκινητήριο αεροπλάνο από μια μικρή εταιρία με
έδρα την Καλιφόρνια. Τα πάντα γύρω από αυτό, από την εξέλιξή του και μέχρι
τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν στην κατασκευή του έως και τις δοκιμές για
την πιστοποίηση της σχεδίασης ξεφεύγουν από οτιδήποτε έχει γνωρίσει μέχρι
σήμερα ο αεροπορικός κόσμος.
O σχεδιαστής του, ένας αεροναυπηγός και πιλότος σε μεγάλα επιβατικά,
προσπαθούσε να πείσει για πολλά χρόνια κάποια μεγάλη εταιρία να
κατασκευάσει το δημιούργημά του. Μάταια όμως, αφού παρόλο τον εξαιρετικά
μετριοπαθή προϋπολογισμό που απαιτείτο η φουτουριστική του σχεδίαση μάλλον
τρόμαζε τους συντηρητικούς επιχειρηματίες του χώρου. Είναι ίσως τραγική
ειρωνία της μοίρας ότι η ευκαιρία του δόθηκε όταν μια ομάδα διοικητικών
στελεχών και μηχανικών, πολλοί από τους οποίους είχαν μόλις χάσει τη
δουλειά τους στην Λόκχηντ λόγω οικονομικών περικοπών, δέχθηκαν να ρισκάρουν
τις αποζημιώσεις τους σε μια νέα εταιρία που θα προωθήσει εμπορικά το νέο
αεροπλάνο.
Το «Τζετκρούζερ 450/500» είναι μια σχεδίαση με πτερύγια «Κανάρντ»,
επιφάνειες δηλαδή που παίζουν το σταθεροποιητικό ρόλο της ουράς των
συμβατικών αεροπλάνων αλλά είναι τοποθετημένες εμπρός από τα φτερά. H
ανορθόδοξη αυτή διάταξη χαρίζει στο αεροπλάνο εξαιρετικά μεγάλη ευελιξία
και μικρή οπισθέλκουσα, κάτι το οποίο σημαίνει υψηλές επιδόσεις, αφού η
αντίσταση του αέρα που πρέπει να υπερνικηθεί είναι μικρότερη. Το αεροπλάνο
διαθέτει μονοκόμματη μεταλλική πτέρυγα που λόγω της ειδικής σχεδίασης είναι
τοποθετημένη στο πίσω μέρος της ατράκτου, αφήνοντας άθικτες τις διαστάσεις
της καμπίνας. H άτρακτος αντίθετα είναι κατασκευασμένη από σύνθετα υλικά,
κυρίως ενισχυμένο εποξικό γραφίτη που χρησιμοποιείται σήμερα ευρύτατα στη
βιομηχανία επιβατικών και στρατιωτικών αεροσκαφών. Ενώ όμως εκεί η χρήση
του σε δομικά στοιχεία είναι περιορισμένη, το «Τζετκρούζερ» είναι μια από
τις λίγες αεροπορικές κατασκευές που στηρίζει όλη του τη δομή σ? αυτά. Οι
εκπρόσωποι της εταιρίας υποστηρίζουν ότι δεν θα είχαν πρόβλημα να
αντικαταστήσουν και το μέταλλο στην πτέρυγα με το ίδιο υλικό κάνοντας το
αεροπλάνο ακόμη πιο ελαφρό, αλλά «αναχρονιστικές» διατάξεις στη διαδικασία
πιστοποίησης δεν προβλέπουν την ύπαρξη τέτοιων κατασκευών. O κινητήρας του
«Τζετκρούζερ», ένας ελικοστρόβιλος με ισχύ 927 ίππων (και βάρος μόλις 150
κιλά) είναι επίσης τοποθετημένος ανορθόδοξα. Αντί η έλικα να τραβά,
σπρώχνει το αεροπλάνο. H τοποθέτηση αυτή αυξάνει την απόδοση, μειώνει τους
κραδασμούς, ενώ προσφέρει πρωτόγνωρες επιδόσεις με υψηλότατο επίπεδο
ασφάλειας. Το «Τζετκρούζερ» έχει συμπληρώσει μέχρι σήμερα περισσότερες από
3.500 ώρες πτητικών δοκιμών και μετά την πρόσφατη απόκτηση του
πιστοποιητικού πλοϊμότητας από την υπηρεσία πολιτικής αεροπορίας των ΗΠΑ,
είναι έτοιμο για πωλήσεις. Στην έκδοση αυτή προσφέρεται στους
επιχειρηματίες πλήρως εξοπλισμένο σε πολύ χαμηλότερη τιμή από ένα
επιχειρηματικό αεριωθούμενο, από το οποίο δεν υπολείπεται καθόλου όσον
αφορά τις επιδόσεις, ενώ το κόστος λειτουργίας είναι επίσης πολύ μικρότερο.
Μελλοντικά, ένα επιμηκυμένο αεροπλάνο 13-15 θέσεων προορίζεται να καλύψει
τις ανάγκες μεταφορών σε μικρές αποστάσεις συνδέοντας τα περιφερειακά
αεροδρόμια των μεγαλουπόλεων των ΗΠΑ ή μεταφέροντας μικροδέματα και
αλληλογραφία για εταιρίες ταχυμεταφορών μικροαντικειμένων.
ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΟΥΣ ΣΕΙΣΜΟΥΣ
Μικρές χαλύβδινες σφαίρες ίσως είναι η μελλοντική προστασία κτιρίων
εναντίον των σεισμών σύμφωνα με Αμερικανούς σεισμολόγους που πρόκειται
σύντομα να δημοσιοποιήσουν τα αποτελέσματα των μακροχρόνιων ερευνών τους.
Σύμφωνα με αυτές, κτίρια που έχουν ανεγερθεί πάνω στα ειδικά αυτά ρουλμάν
μπορούν να «επιζήσουν» ισχυρών σεισμών, καθώς οι μεταλλικές σφαίρες με την
κίνησή τους απορροφούν την σεισμική ενέργεια, διασώζοντας την κατασκευή που
στηρίζεται πάνω τους. Τα ρουλμάν τοποθετούνται σε ειδικές κοίλες βάσεις και
στη συνέχεια πάνω τους χτίζονται τα δομικά στοιχεία του κτιρίου. Τα
σφαιρίδια του ρουλμάν υποστηρίζουν το βάρος του κτιρίου. Έτσι, σε περίπτωση
σεισμού οι κοίλες βάσεις, που αποτελούν μέρος του εδάφους μπορούν να
κινηθούν ελεύθερα, ενώ τα ρουλμάν ουσιαστικά «απομονώνουν» το κτίριο που
βρίσκεται επάνω τους από τους κραδασμούς. Στις φωτογραφίες το
«προστατευμένο» εργαστηριακό δείγμα που αναπαριστά ένα σύγχρονο κτίριο
«επέζησε» σε περισσότερους από 200 σεισμούς εντάσεως έως και 8 Ρίχτερ.
Αντίθετα, το μη προστατευμένο «κτίριο» παρουσίασε σοβαρές ζημιές μετά από
μόλις τρεις μέτριας εντάσεως σεισμικές δονήσεις. H πρώτη εφαρμογή της
μεθόδου αναμένεται να γίνει στο μέγαρο του ανωτάτου πολιτειακού δικαστηρίου
στον Σαν Φρανσίσκο που είχε υποστεί σοβαρές ζημιές στο μεγάλο σεισμό του
1989.
ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΓΙΑ TH ΔΙΑΣΤΗΜΙΚΗ NAYTIA
Δύο Αμερικανοί επιστήμονες υποστηρίζουν ότι διαθέτουν μια μέθοδο που μπορεί
να επισημάνει ποιοι αστροναύτες θα υποφέρουν από τη διαστημική ναυτία, μια
εξαιρετικά ενοχλητική κατάσταση που αποτελεί μόνιμο πρόβλημα στις
επανδρωμένες διαστημικές πτήσεις. H ναυτία στο διάστημα δεν έχει σχέση με
την αδιαθεσία που νιώθουμε σε αυτοκίνητα που κινούνται σε ελικοειδείς
δρόμους ή πλοία που ταξιδεύουν στην ταραγμένη θάλασσα, αλλά αντίθετα
προκαλείται από την έλλειψη βαρύτητας.
Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι οι «ένοχοι» είναι μικρές ατέλειες στις
κυψελίδες των αυτιών, κάτι που ίσως εξηγεί γιατί μερικοί άνθρωποι υποφέρουν
από ναυτίες και μερικοί όχι κάτω από τις ίδιες συνθήκες. Οι κυψελίδες,
είναι μικρά εξογκώματα γεμάτα με μικροσκοπικούς κόκκους ανθρακικού
ασβεστίου σε μορφή «ζελέ». Οι μικροί αυτοί κόκκοι, γνωστοί σαν ωτόλιθοι
διεγείρουν άλλα αισθητήρια κύτταρα όταν το κεφάλι κινείται, στέλνοντας
σήματα στον εγκέφαλο εν είδη γυροσκοπίου. Σε μερικούς όμως ανθρώπους
κάποιες κυψελίδες στέλνουν ισχυρότερα σήματα από άλλες. Μια υπόθεση είναι
ότι ο εγκέφαλος «μαθαίνει» να αντιμετωπίζει αυτή την ανωμαλία στη Γη, αλλά
στο διάστημα όπου επικρατούν καινούργιες βαρυτικές συνθήκες, η ανοχή του
εγκεφάλου δεν υφίσταται πλέον με αποτέλεσμα την εμφάνιση της ναυτίας. Οι
δύο επιστήμονες δοκίκασαν τη θεωρία τους σε δύο ομάδες αστροναυτών, μιας με
προϊστορία ναυτίας και μιας χωρίς. H δοκιμή περιλαμβάνει την επισήμανση
ενός αντανακλαστικού που ελέγχεται από τους ωτολίθους: μιας ακούσιας
αστάθειας των βολβών ματιών. Σε μηδενική βαρύτητα η αστάθεια στο ένα μάτι
θα είναι μεγαλύτερη από το άλλο εάν δεν υπάρχει συντονισμός στα σήματα από
το αυτί προς τον εγκέφαλο.
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν το ειδικά διασκευασμένο αεροπλάνο της ΝΑΣΑ που
προσομοιώνει την έλλειψη βαρύτητας με βύθιση από μεγάλο ύψος. Παίρνοντας
φωτογραφίες των αστροναυτών που υπέφεραν σε διαστημικές αποστολές από
ναυτία επιβεβαιώσαν τη θεωρία τους. Διαπίστωσαν μάλιστα ότι ότι όσο
μεγαλύτερες ήταν οι αποκλίσεις της αστάθειας ανάμεσα στα δύο μάτια, τόσο
περισσότερο έντονα ήταν τα συμπτώματα που είχε παρουσιάσει ο αστροναύτης.
Οι δύο ερευνητές θέλουν να ολοκληρώσουν την έρευνά τους επάνω στο ρωσικό
διαστημικό σταθμό «Μιρ», ελπίζοντας ότι κάποτε τα ευρήματά τους θα
αποτελέσουν τη βάση ενός τεστ στην επιλογή των μελλοντικών αστροναυτών.
ΑΠΟ TON ΚΟΣΜΟ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ
IATPIKH
- O καρκίνος του παχέος εντέρου δεν λαμβάνει ίσως τη δημοσιότητα σχετικά με
την έρευνα και την πρόληψή του ανάλογη με των περιπτώσεων της ίδιας
ασθένειας στους πνεύμονες ή τους μαστούς, αν και είναι η δεύτερη σε
συχνότητα μορφή καρκίνου που απαντάται στις Δυτικές κοινωνίες με
περισσότερα από 600.000 θύματα κάθε χρόνο. Πρόσφατα σε σχετικό ιατρικό
συνέδριο ανακοινώθηκε ότι εντοπίστηκε ένας «δείκτης» σε ένα γονίδιο που
προδιαθέτει για την ασθένεια έναν σε κάθε 200 ανθρώπους και μπορεί να
θεωρηθεί κληρονομικό αφού εμφανίζεται σε ποσοστό μέχρι και 15% των
απογόνων. H ερευνητική ομάδα δεν έχει ακόμη απομονώσει το γονίδιο, αλλά
μετά από μελέτη οικογενειών μέλη των οποίων έχουν προσβληθεί από την
ασθένεια επεσήμαναν μια αλληλουχία στο γενετικό υλικό DNA, ή «δείκτη» στο
χρωμόσωμα Νο2, που εφόσον κληρονομείται με το γονίδιο πλησιάζει πολύ τη
λύση του προβλήματος.
Μέχρι σήμερα, αναφορικά με τον καρκίνο έχουν βρεθεί ελάχιστα γονίδια που
θεωρούνται υπεύθυνα για την ασθένεια. Το κυριότερο από αυτά αφορά το
Ρετινοβλάστωμα ή τον καρκίνο του ματιού. Στην περίπτωση αυτή όταν το
γονίδιο δεν υπάρχει ή μεταλλάσσεται, όγκοι αρχίζουν να εμφανίζονται
ανεξέλεγκτα. Στην περίπτωση του καρκίνου του παχέος εντέρου, το γονίδιο
πιστεύεται ότι δρα εντελώς διαφορετικά, εμποδίζοντας την αντιγραφή του DNA
κατά τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων. H ερευνητική ομάδα που δημοσίευσε
πρόσφατα τα αποτελέσματα των μακροχρόνιων ερευνών της επισημαίνει ότι
άνθρωποι που κληρονομούν το γονίδιο από τους προγόνους τους έχουν
πιθανότητα υψηλότερη του 90% να αναπτύξουν καρκίνο αυτού του είδους. Θα
πρέπει να σημειωθεί ότι εάν ο καρκίνος του παχέος εντέρου (όπως και οι
περισσότερες άλλες μορφές) εντοπιστεί εγκαίρως, είναι θεραπεύσιμος στις 90%
των περιπτώσεων. Έτσι σήμερα άνθρωποι που στο οικογενειακό τους περιβάλλον
υπάρχουν περιπτώσεις τέτοιων καρκίνων, υφίστανται εξετάσεις σε τακτικά
χρονικά διαστήματα. H νέα ιατρική ανακάλυψη, θα απαλλάξει αυτούς που δεν
φέρουν το «ένοχο» γονίδιο από πολυέξοδες και δύσκολες εξετάσεις
ορθοσκόπησης.
- Οι γυναίκες που καταναλώνουν σε τακτική βάση αλκοόλ έχουν αυξημένες
πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο του μαστού υποστηρίζουν ιατροί στις ΗΠΑ.
Το αλκοόλ αυξάνει τα επίπεδα οιστρογόνων στο σώμα σε συγκεκριμένες
περιόδους του έμμηνου κύκλου που με τη σειρά τους είναι υπέυθυνα για την
ανάπτυξη των ιστών του στήθους και έχουν και στο παρελθόν συνδεθεί με τον
κίνδυνο ανάπτυξης της ασθένειας. Θα πρέπει να τονιστεί ότι για πολλούς
επιστήμονες το οινόπνευμα θεωρείται υπεύθυνο για πολλές μορφές καρκίνου και
τα οινοπνευματώδη ποτά θα πρέπει να φέρουν ενδείξεις «επικινδυνότητας»
ανάλογες με αυτές που υπάρχουν σήμερα στα τσιγάρα.
- Ένα νέο είδος βιοδιασπώμενων πολυμερών θα βοηθήσει στην αποφυγή κινδύνων
μολύνσεων, ενώ θα μειώσει και την πιθανότητα σχηματισμού ουλών μετά από
χειρουργικές επεμβάσεις, σύμφωνα με την επιστημονική ομάδα που τα
δημιούργησε. Μετά την εγχείρηση το πολυμερές υλικό σχηματίζει ένα
αδιαπέραστο διαχωριστικό ανάμεσα στους εγχειρισμένους και μη ιστούς. H
επίθεσή του στον ιστό γίνεται σαν υγρό που σχηματίζει στη συνέχεια ένα
πολυμερισμένο «ζελέ» όταν ενεργοποιηθεί μέσω φωτός μεγάλου μήκους κύματος.
Το πολυμερές υλικό μπορεί να κολλήσει ακόμη και στην επιφάνεια υγρού ιστού
αφού διαπεράσει τους πόρους και στερεοποιηθεί στο εσωτερικό τους. Δεν
απορρίπτεται από τον οργανισμό αφού το 95% της σύστασής του είναι νερό και
είναι πλήρως βιοδιασπώμενο. Μεταβάλλοντας ελαφρά τα συστατικά του, οι
επιστήμονες μπορούν να καθορίσουν και τη χρονική διάρκεια πριν τη διάσπασή
του από μερικές ημέρες σε μερικούς μήνες. Αφού εκτελέσει την αποστολή του
το πολυμερές υδρολύεται μέσα στο σώμα και τα συστατικά του διοχετεύονται
προς τα έξω σαν αδρανή υλικά μέσω των νεφρών. Σύμφωνα με τον προϊστάμενο
της ομάδος που διεξάγει την έρευνα, καθηγητή Χάμπελ από το Πανεπιστήμιο του
Τέξας στο Ώστιν, τα μέχρι σήμερα αποτελέσματα σε κουνέλια έχουν αποδειχθεί
πολύ θετικά χωρίς καμία απολύτως παρενέργεια και οι κλινικές δοκιμές θα
αρχίσουν σε ενάμισυ περίπου χρόνο.
- Αμερικανοί ιατροί πρόκειται σύντομα να αρχίσουν κλινικές έρευνες για μια
νέα τεχική διάνοιξης αποκλεισμένων από αποθέματα λίπους αρτηριών
χρησιμοποιώντας ακτινοβολία λέιζερ μέσω οπτικών ινών. Υπάρχει όμως και μια
άλλη πρωτότυπη πτυχή στην τεχνική. Επειδή η ακτινοβολία μπορεί να βλάψει
και άλλους ιστούς που περιβάλλουν την πλάκα του λίπους, οι ασθενείς που
πρόκειται να υποστούν την επέμβαση λαμβάνουν επί μια εβδομάδα πριν από αυτή
μεγάλες ποσότητες καροτινοειδών, που βρίσκονται σε αφθονία στα καρότα και
τις ντομάτες. Τα συστατικά αυτά έχουν την ιδιότητα να συγκεντρώνονται στην
πλάκα που τότε αποκτά την ιδιότητα να απορροφά την ενέργεια της
ακτινοβολίας πολύ περισσότερο από τους απλούς ιστούς. Λιώνουν έτσι και
παρασύρονται από το αίμα πριν προκληθεί άλλη ζημιά στα τοιχώματα των
αρτηριών.
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
- Μια τεράστια διαφήμιση στο διάστημα είναι το όνειρο κάθε διαφημιστή, αλλά
ο εφιάλτης των αστρονόμων και των περιβαντολλόγων. Το ζήτημα είναι κάτι
περισσότερο από θεωρητικό, δεδομένου ότι μια εταιρία με έδρα το Τέξας
σκοπεύει να κάνει ακριβώς αυτό. H ίδια εταιρία τοποθέτησε μια διαφήμιση της
τελευταίας κινηματογραφικής ταινίας με πρωταγωνιστή τον 'Αρνολτ
Σβαρτσενέγκερ στα πλευρά ενός πυραύλου-φορέα που εκτόξευσε πρόσφατα έναν
αμερικανικό δορυφόρο, ανοίγοντας έτσι το δρόμο προς τη διαστημική
διαφημιστική αγορά.
Το νέο της πρόγραμμα είναι η τοποθέτηση σε μια διαστημική πλατοφόρμα
παρατηρήσεων, που θα εκτοξευτεί το 1996 σε χαμηλή περιγήινη τροχιά, μιας
φουσκωτής «γιγαντοαφίσας» που θα φέρει τα λογότυπα των χορηγών εταιριών. Τα
λογότυπα θα αποτελούνται από ανακλαστικό υλικό που με τη βοήθεια των
ακτίνων του Ηλίου θα λάμπει όσο περίπου και η σελήνη σε πανσέληνο
μεταφέροντας το μήνυμα σε πραγματικά δισεκατομμύρια ανθρώπους.
Αν και «γιγαντοαφίσα» θα καεί τελικά λόγω τριβής με την ατμόσφαιρα μετά από
έναν περίπου μήνα, οι αστρονόμοι δεν είναι καθόλου ευχαριστημένοι από το
όλο εγχείρημα, που το θεωρούν μέγα ατόπημα. Οι φόβοι τους στρέφονται προς
το μέλλον, διότι μια επιτυχία σήμερα θα ωθήσει και άλλους να επαναλάβουν
κάτι τέτοιο, πιθανότατα σε υψηλότερες τροχιές ώστε τα «μηνύματα» να
διατηρηθούν περισσότερο. Κάτι τέτοιο «θα τερματίσει κάθε σοβαρή προσπάθεια
παρατήρησης των πλέον απομεμακρυσμένων άστρων» σύμφωνα με τον Βρετανό
αστρονόμο Ντέρεκ ΜακΝάλι που ηγείται της προσπάθειας για την απαγόρευση των
διαστημικών διαφημίσεων. Οι διάφορες οργανώσεις μάλιστα που αντιτίθενται σε
τέτοιου είδους εγχειρήματα, απειλούν να μποϋκοτάρουν τα προϊόντα των
εταιριών που θα διαφημιστούν και καλούν για μια παγκόσμια απαγόρευση.
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
- Τα συμβατικά μικρόφωνα με ενσωματωμένο σύστημα ακύρωσης του θορύβου που
χρησιμοποιούνται στα αυτοκίνητα αγώνων, αλλά και σε άλλα περιβάλλοντα με
ισχυρή ηχορύπανση δεν είναι πάντοτε αποτελεσματικά παρά μόνον αν το
μικρόφωνο είναι πολύ κοντά στο στόμα του ομιλητή. Μια καναδική ευρεσιτεχνία
έρχεται να λύσει το πρόβλημα χρησιμοποιώντας δύο μικρόφωνα. Το ένα
συλλαμβάνει την ομιλία μαζί με τους θορύβους του περιβάλλοντος και το άλλο,
μόνον τους δεύτερους. Το ίδιο κύκλωμα επεξεργασίας που χρησιμοποιείται
μέχρι σήμερα, «αφαιρεί» από τα σήματα του πρώτου μικροφώνου, τα σήματα του
δεύτερου και παραδίδει καθαρή την ομιλία. Στα διαλείμματά της τα δύο
μικρόφωνα βελτιστοποιούν τη λειτουργία, αφού διακρίνουν εάν υπάρχει κάποια
διαφορά στη λήψη των άλλων θορύβων και αυτορυθμίζονται κατάλληλα.
- Μια «έξυπνη» τεχνητή κόρη οφθαλμού θα επιτρέπει στα μελλοντικά ρομπότ να
επισημαίνουν αντικείμενα και να δρουν ανάλογα σχεδόν ακαριαία. 'Οπως και η
φυσική κόρη του οφθαλμού, έτσι και η τεχνητή θα είναι σε θέση να κάνει μια
προκαταρκτική αναγνώριση του ορατού ειδώλου πριν «περάσει» την πληροφορία
για επεξεργασία σε κάποιο ηλεκτρονικό υπολογιστή. H διαφορά με τα υπάρχοντα
συστήματα είναι ότι προσπαθεί να αναγνωρίσει τα είδωλα από όρισμενα κοινά ή
αναμενόμενα χαρακτηριστικά και όχι από ψηφιακή ανάλυση μιας εικόνας που για
τον ηλεκτρονικό υπολογιστή απαιτεί αρκετή ώρα. Μια τέτοια εξέλιξη εάν
εφαρμοστεί στη βιομηχανία θα μπορούσε να επιταχύνει σημαντικά τις διάφορες
γραμμές παραγωγής. Το σύστημα αποτελεί μέρος ενός «νευρωνικού δικτύου»,
ενός υπολογιστή δηλαδή που μιμείται ενέργειες του εγκεφάλου. Μέχρι σήμερα
τα περισσότερα τέτοια δίκτυα εργάζονται με ηλεκτρικά σήματα. H «έξυπνη»
τεχνητή κόρη βασίζεται σε οπτικά σήματα κάνοντας τη διεργασία σημαντικά πιο
γρήγορη, μόλις μερικά εκατομμυριοστά του εκατομμυριοστού του δευτερολέπτου
σε διάρκεια.
- Φανατικοί του κινηματογράφου, αλλά και του ήχου υψηλής πιστότητας θα
έχουν σύντομα την ευκαιρία να απολαύσουν τα ηχητικά «εφέ» που βρίσκει
κανείς σήμερα μόνο στις ειδικά εξοπλισμένες αίθουσες κινηματογράφου: τον
περιμετρικό ήχο, χωρίς μάλιστα την ανάγκη αγοράς πανάκριβου εξοπλισμού. Από
το φετινό καλοκαίρι, οι περισσότερες ταινίες βίντεο θα έχουν τη δυνατότητα
αυτή ενσωματωμένη στην στερεοφωνική εγγραφή ήχου που διαθέτουν. O
περιμετρικός ήχος μπορεί να αποκωδικοποιηθεί από τα ειδικά κυκλώματα «Dolby
Pro Logic» που διαθέτουν όλο και περισσότερες συσκευές βίντεο και ήχου.
Στο παρελθόν για τη δημιουργία περιμετρικού ήχου απαιτούντο συσκευές
παραγωγής με τέσσερα ξεχωριστά κανάλια και τέσσερα ηχεία, τρία εμπρός από
τον ακροατή (αριστερά, στο κέντρο και δεξιά) και ένα πίσω. H βιομηχανία
ηλεκτρονικών όμως βρήκε μια φτηνότερη λύση με δύο μικρά ηχεία τοποθετημένα
στα πλευρά της τηλεόρασης. Χρησιμοποιώντας τα μετωπικά ηχεία της συσκευής,
η τεχνική εξομοιώνει τα τρία ηχεία που απαιτούνται εμπρός από την ακροατή.
Τα δύο πλευρικά ηχεία, τοποθετημένα υπό γωνία κατευθύνουν τον ήχο προς τους
τοίχους. Μετά από κατάλληλες ανακλάσεις, υπάρχει η ψευδαίσθηση ότι υπάρχει
και μία ηχητική πηγή πίσω από τον παρατηρητή.
- Για τους φανατικούς των ηλεκτρονικών παιχνιδιών θα υπάρχει σύντομα στην
αγορά μια νέα συσκευή που θα τους αποδεσμεύσει από την οθόνη της
τελεόρασης. O ιαπωνικός γίγαντας του χώρου, «Σέγκα» θα παρουσιάσει σύντομα
ένα σύστημα που θα φοριέται σαν ένα ζευγάρι γυαλιών και θα αποτελείται από
μια μικρή οθόνη υγρών κρυστάλλων, δύο φακούς και ένα πρίσμα. Το πρίσμα
δημιουργεί δύο πανομοιότυπα είδωλα από την προβολή στην οθόνη που οι φακοί
μεγενθύνουν και εστιάζουν δίνοντας στο χρήστη την ψευδαίσθηση ότι βρίσκεται
μπροστά σε μια γιγάντια οθόνη στο χώρο. H ίδια εταιρία σχεδιάζει μελλοντικά
και ένα κράνος για ηλεκτρονικά παιχνίδια τριών διαστάσεων.
- Στη M. Βρετανία, άνθρωποι με προβλήματα όρασης θα έχουν την ευκαιρία από
τον ερχόμενο χειμώνα να παρακολουθούν ειδικά προγράμματα τηλεόρασης όπου τα
δρώμενα στην οθόνη περιγράφονται λεκτικά. Από όσους έχουν προβλήματα
όρασης, μόλις το 18% είναι εντελώς τυφλοί. Οι υπόλοιποι όμως, συνήθως άτομα
άνω των 60, δυσκολεύονται λόγω περιορισμένης όρασης στο ένα ή και στα δύο
μάτια να παρακολουθήσουν τηλεόραση, που ίσως είναι και το μοναδικό μέσο
ψηχαγωγίας για ανθρώπους αυτής της ηλικίας. Για δύο περίπου ώρες την
εβδομάδα, πειραματικά θα αρχίσει η εκπομπή των ειδικών αυτών προγραμμάτων
όπου ανάμεσα στον συνηθισμένο ήχο θα υπάρχουν και σύντομες περιγραφές της
δράσης στην οθόνη. Για τις εκπομπές αυτές, τα σχόλια κωδικοποιούνται
ψηφιακά με τρόπο ανάλογο της μεθόδου που χρησιμοποιείται στα ψηφιακά
τηλέφωνα και μπορούν να αποκωδικοποιηθούν μέσω τηλεοράσεων που διαθέτουν
δυνατότητα δίγλωσσων προγραμμάτων. Έμπειροι εκφωνητές θα παρεμβάλλουν
σχόλια στις «κρίσιμες στιγμές» χωρίς να διακόπτουν το λόγο, υποβοηθώντας τη
ροή της εξελισσόμενης ιστορίας, όπως για παράδειγμα για το τι κάνουν οι
ηθοποιοί στην οθόνη, ποιο είναι το πρόσωπο που πρόκειται να μιλήσει κ.ά.
Όπως είναι εύκολα κατανοητό, μια τέτοια μετάδοση παρουσιάζει πολλές
δυσκολίες. Μια από τις σημαντικότερες είναι και η περιγραφή σκηνών σεξ που
πλημμυρίζουν όλο και περισσότερο τις εκπομπές στην σύγχρονη τηλεόραση.