Καλειδοσκόπιο
ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ KAI ΠΑΡΑΚΜΗO ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ έχει κατά κάποιο τρόπο «γκετοποιηθεί» στα μέσα ενημέρωσης,
έχοντας τις δικές του ειδικές εφημερίδες και περιοδικά, τις δικές του
ξεχωριστές σελίδες στις πολιτικές εφημερίδες, τις δικές του ειδικές
εκπομπές στην τηλεόραση και το ραδιόφωνο. Μια σημαντική καλλιτεχνική,
επιστημονική ή άλλη είδηση που αφορά «ειδικά» θέματα μπορεί να βρει τη θέση
της στην κανονική ροή των ραδιοτηλεοπτικών δελτίων ειδήσεων και της ύλης
των εφημερίδων. Μια αθλητική είδηση όμως, όσο σημαντική κι αν είναι, θα
διοχετευθεί προς τις «αθλητικές σελίδες» ή τις «αθλητικές ειδήσεις». Από
τότε που ο αθλητισμός έγινε θέαμα μαζικής κατανάλωσης και κυριεύθηκε από
τον παραγοντισμό και την οπαδοποίηση, απέκτησε πολλούς φανατικούς φίλους,
αλλά και εχθρούς. Οι πρώτοι θέλουν συνεχή και πλήρη ενημέρωση για όσα
συμβαίνουν στο χώρο του και οι δεύτεροι δε θέλουν να έχουν καμία σχέση μ?
αυτόν. H λύση ήταν αυτός ο διαχωρισμός, για να είναι όλοι ικανοποιημένοι.
Όταν λοιπόν μια «αθλητική» είδηση σπάει τα σύνορα αυτής της γκετοποίησης
και περνάει στο προσκήνιο, είναι γιατί έχει ξεπεράσει τα στενά αθλητικά
όρια κι έχει πολύ ευρύτερο ενδιαφέρον. Και συνήθως αποτελεί καθρέφτη της
κοινωνικής πραγματικότητας. Μια τέτοια περίπτωση αποτέλεσε η είδηση που
έφτασε μέχρι και στο εξώφυλλο του μεγάλου αμερικανικού περιοδικού TIME.
Αφορούσε τον τραυματισμό Αμερικανίδας αθλήτριας του καλλιτεχνικού πατινάζ
από κάποιους που ήθελαν να την εμποδίσουν να πάρει μέρος στου χειμερινούς
Ολυμπιακούς Αγώνες στη Νορβηγία. Επίθεση για την οποία μάλιστα κάποιοι
εξέφρασαν υπόνοιες ότι οργανώθηκε από συναθλήτριά της, επίσης μέλος της
αμερικανικής ολυμπιακής ομάδας.
Το ποιος κρύβεται όμως πίσω απ? αυτή την επίθεση δεν έχει τόση σημασία,
αποτελεί άλλωστε αρμοδιότητα των αμερικανικών δικαστηρίων να αποδώσουν τις
ανάλογες ευθύνες στους φυσικούς και ηθικούς αυτουργούς. Εκείνο που έχει
μεγαλύτερη σημασία είναι η ίδια η επίθεση. Είναι το γεγονός ότι σε μια
δραστηριότητα σαν τον αθλητισμό, που υποτίθεται ότι έχει στόχο τη διατήρηση
της σωματικής και ψυχικής υγείας των νέων και την ανάπτυξη ευγενούς άμιλλας
και πνεύματος αξιοκρατίας, χρησιμοποιούνται μαφιόζικες μέθοδοι που εξ
ορισμού είναι αντίθετες μ? αυτούς τους στόχους.
Και πώς να μη φτάσουμε άλλωστε σ? αυτό το σημείο; Τι σχέση έχει με την
ευγενή άμιλλα και την αξιοκρατία ο χορός των δισεκατομμυρίων που έχει
στηθεί τα τελευταία χρόνια γύρω από τον αθλητισμό και κάνει εικοσάχρονα
παιδιά να συμπεριφέρονται σαν στυγνοί επιχειρηματίες, κυνηγώντας σαν
αφιονισμένα τα δολάρια και μόνο αυτά; «Νους υγιής εν σώματι υγιή» έλεγαν
σοφά οι αρχαίοι Έλληνες. Χωρίς βεβαίως να παραγνωρίζουν το γεγονός ότι οι
αθλητικές επιτυχίες, ακόμα κι εκείνη την εποχή, έφερναν και δόξα και υλικά
προνόμια. Ανθρώπινο είναι να τα επιδιώκει κανείς κι αυτά και να αποτελούν
επιβράβευση των επιτυχιών του και, σε τελική ανάλυση, επιβράβευση της
αξιοκρατίας.
Μέσα όμως σε ανθρώπινα όρια, τα οποία έχουμε προ πολλού ξεπεράσει στην
εποχή μας. Πέρα από τα δύο μεγάλα ομαδικά αθλήματα που έτσι κι αλλιώς έχουν
πάψει από καιρό να αποτελούν αθλητική δραστηριότητα κι έχουν περάσει στο
χώρο του μαζικού θεάματος, σε όλα σχεδόν τα υπόλοιπα το χρήμα και όχι η
ανάγκη για φυσική άσκηση ή ακόμα και για την ηθική ικανοποίηση που
συνεπάγεται μια διάκριση, αποτελεί το κίνητρο για τα περισσότερα παιδιά που
φθάνουν σε κάποιο ανεκτό επίπεδο επιδόσεων. Ειδικά στην Αμερική, τη χώρα
όπου τα πάντα αποτιμώνται σε δολάρια, μία διεθνής διάκριση συνεπάγεται
συμβόλαια εκατομμυρίων δολαρίων κι εξασφάλιση ενός πλουσιοπάροχου μέλλοντος
για τον αθλητή αλλά και για όσους κινούνται γύρω απ? αυτόν και το άθλημα
γενικότερα. Δεν είναι δύσκολο να αντιληφθεί κανείς πόσο εύκολο είναι αυτή η
κατάσταση να διαφθείρει τους νέους που αθλούνται. Από το σημείο αυτό δεν
είναι μετά καθόλου δύσκολο να φτάσεις και σε κάποια σπασμένα πόδια, που θα
εξασφαλίσουν στους ενδιαφερόμενους τα «σωστά» αποτελέσματα. Με σώμα υγιές
αλλά νου αθεράπευτα άρρωστο.
Πάνος Φιλιππακόπουλος
«ΠΕΡΣΕΑΣ», O «ΔΟΡΥΦΟΡΟΣ» ΤΩΝ ΦΤΩΧΩΝ
Αυτή είναι ίσως η καλύτερη περιγραφή που θα μπορούσε να δώσει κανένας στο
προηγμένο αεροπλάνο, με το όνομα «ΠΕΡΣΕΑΣ», που σχεδίασε ο αεροναυπηγός και
καθηγητής του αμερικανικού πανεπιστημίου MIT Μαρκ Ντρέλα. H διαστημική
πτυχή της σχεδίασης προέρχεται από το γεγονός ότι το τηλεκατευθυνόμενο αυτό
αεροπλάνο προορίζεται για πτήσεις σε ύψος 85.000 ποδών (περίπου 25,5
χιλιόμετρα) πάνω από την παγωμένη επιφάνεια της Ανταρκτικής, όπου θα
εκτελεί παρατητήσεις σχετικά με την τρύπα του όζοντος. Εργασία που μέχρι
σήμερα ήταν δυνατή μόνο μέσω δορυφόρων ή ειδικά διασκευασμένων
κατασκοπευτικών αεροπλάνων που η ΝΑΣΑ είχε δανειστεί προσωρινά από την
Αμερικανική Αεροπορία.
O «ΠΕΡΣΕΑΣ», ζυγίζει μόνο 660 κιλά και απογειώνεται με τη βοήθεια ενός
συρματόσχοινου, μια μέθοδος που χρησιμοποιείται ευρύτατα στην ανεμοπορία.
Μόλις το αεροπλάνο βρεθεί με τον τρόπο αυτό σε ύψος μερικών εκατοντάδων
μέτρων, ο κινητήρας του (ισχύος 65 ίππων) θα αναλάβει να το μεταφέρει στο
επιχειρησιακό του ύψος. Το αεροπλάνο είναι σχεδιασμένο, ώστε να πετά με
ταχύτητα 200 μιλίων την ώρα συλλέγοντας πληροφορίες ενώ ακολουθεί μια
προγραμματισμένη πορεία, αν και θα υπάρχει η δυνατότητα παρέμβασης μέσω
τηλεκατεύθυνσης.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο καθηγητής Ντρέλα ήταν μέλος της ομάδας που
σχεδίασε και κατασκεύασε τον «Δαίδαλο», το αεροπλάνο δηλαδή που κινείτο με
τη μυική ισχύ του πιλότου του και το 1986 διέσχισε το Αιγαίο. O «ΠΕΡΣΕΑΣ»
έχει σημαντικές ομοιότητες με εκείνο το αεροπλάνο από το οποίο και έχει
αντλήσει μεγάλο μέρος της τεχνολογίας που χρησιμοποιεί.
H πτήση σε τόσο μεγάλα ύψη, όπως αυτά που θα επιχειρεί ο «ΠΕΡΣΕΑΣ»,
δημιουργεί μια σειρά προβλημάτων που ο σχεδιαστής του πιστεύεται ότι έλυσε
με επιτυχία. Πρώτον, η αραιή ατμόσφαιρα δεν ευνοεί την ανάπτυξη άντωσης και
δεδομένου ότι η πτέρυγα του αεροσκάφους είχε πεπερασμένο μέγεθος
καταβλήθηκε ιδιαίτερη προσπάθεια να μειωθεί ο άλλος παράγοντας που
κυριαρχεί στην πτήση, το βάρος. Έτσι, η επικάλυψη είναι ένα λεπτότατο υλικό
με δομή κηρήθρας, με κύριο υλικό το γραφίτη και εξωτερική επικάλυψη από
κέβλαρ. Επίσης υπάρχει προβλεψη, ώστε το αεροπλάνο να μεταφέρει δεξαμενή
πεπιεσμένου οξυγόνου που θα χρησιμοποιεί στα ύψη όπου η αραιή ατμόσφαιρα δε
θα επιτρέπει την κανονική λειτουργία του κινητήρα. Τέλος τα ηλεκτρονικά
είναι σφραγισμένα σε ένα πεπιεσμένο δοχείο, για να προστατεύονται από την
χαμηλή θερμοκρασία και ατμοσφαιρική πίεση. H πρώτη πτήση του «ΠΕΡΣΕΑΣ»
αναμένεται να πραγματοποιηθεί την ερχόμενη Ανοιξη.
KAINOTOMIA ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ
Το δίκτυο αστικών συγκοινωνιών που έχει αναπτύξει η Κιουριτίμπα, μία πόλη
1,6 εκατομμυρίων κατοίκων στη Βραζιλία, έχει αποσπάσει την προσοχή των
οργανισμών προσφοράς ανάλογων υπηρεσίων από πολλές πόλεις των ΗΠΑ και της
Ευρώπης, αφού η εφαρμογή αποτελεί όχι μόνο σημαντικότατη καινοτομία, αλλά
ίσως και τη λύση στα σχετικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν πολλές
μεγαλουπόλεις.
Το δίκτυο της Κιουριτίμπα έχει βάση πέντε βασικές οδικές αρτηρίες που
εκτείνονται για 10 περίπου χιλιόμετρα, ακτινωτά από το εμπορικό κέντρο της
πόλης, κάτι πολύ κοινό σε μεγάλα αστικά κέντρα. Οι δρόμοι αυτοί έχουν
λωρίδες αποκλειστικής κυκλοφορίας για τα λεωφορεία που χρησιμοποιεί το
δίκτυο, ενώ οι σταθμοί για λόγους περιορισμού των καθυστερήσεων είναι
εγκατεστημένοι ανά 2-3 χιλιόμετρα. Το πρωτεύον αυτό δίκτυο τροφοδοτείται
από δευτερεύοντα δίκτυα διασυνοικιακών μεταφορών με συνολική διαδρομή 185
χιλιομέτρων και προαστιακά δίκτυα μήκους διαδρομών 300 χιλιομέτρων.
Για τη βελτιστοποίηση των μεταβιβάσεων επιβατών, οι σταθμοί δεν είναι
υπαίθριοι, αλλά κυλινδρικές πλατφόρμες μήκους δέκα μέτρων και με διάμετρο
τρία μέτρα. H είσοδος στους σταθμούς αυτούς γίνεται αφού ο επιβάτης
αγοράσει εισιτήριο και επιτρέπουν την απο-επιβίβαση οκτώ επιβατών το
δευτερόλεπτο, το τετραπλάσιο δηλαδή της συμβατικής μεθόδου, στις «στάσεις».
Όμως το πλέον ενδιαφέρον στοιχείο του δικτύου είναι τα γιγάντια λεωφορεία
που χρησιμοποιούνται στο πρωτεύον δίκτυο και που αποτελούνται από τρία
συμβατικά λεωφορεία που έχουν αρθρωθεί μεταξύ τους και μπορούν να
μεταφέρουν έως και 270 επιβάτες. H μεταφορική ικανότητα επιβατών ανά ώρα
και ανά γραμμή είναι 23.000 επιβάτες, η ίδια δηλαδή με την ικανότητα του
δικτύου μετρό της βραζιλιάνικης πρωτεύουσας Ρίο ντε Τζανέιρο και άλλων
μεγάλων πόλεων ανά τον κόσμο. Εκεί όμως όπου υπάρχει τεράστια διαφορά είναι
ότι το κόστος εγκατάστασης του επίγειου αυτού δικτύου είναι 200.000 δολάρια
ανά χιλιόμετρο, το 1/500 περίπου αυτού ενός χιλιομέτρου «Μετρό». Ανάλογες
είναι και οι διαφορές και στον τομέα της συντήρησης αλλά και χρήσης όπου το
κόστος είναι το 1/8 αυτού του «Μετρό».
O οργανισμός όμως που διαχειρίζεται το σύστημα έχει υιοθετήσει καινοτομίες
και στην εκμετάλλευση του δικτύου, που γίνεται από ιδιωτικές εταιρίες οι
οποίες έχουν αναλάβει μέρος των γραμμών. Καθώς το κόστος του εισιτηρίου ανά
χιλιόμετρο είναι σταθερό, εναπόκειται στην αποδοτικότητα των εταιριών για
να πολλαπλασιάσουν τα κέρδη τους. O οργανισμός όμως εγγυάται μια μηνιαία
ανταπόδοση που ανέρχεται στο 40% των εισιτηρίων, ανάλογα με τα χιλιόμετρα
που καλύπτουν και τον αριθμό των επιβατών που μεταφέρουν. Τα υπόλοιπα έσοδα
χρησιμοποιούνται για τη συντήρηση, ανανέωση και επέκταση του δικτύου. Θα
πρέπει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με την άποψη ανεξάρτητων παρατηρητών το
σύστημα δε θα χρειαστεί ποτέ να επιδοτηθεί, ενώ η διατήρηση ανταγωνισμού
ανάμεσα στις εταιρίες που το χρησιμοποιούν εγγυάται από την άλλη πλευρά
υψηλή ποιότητα υπηρεσιών.
Όπως πραναφέραμε, οι οργανισμοί συγκοινωνιών πολλών μεγάλων πόλεων από
διάφορα μέρη του κόσμου έχουν ενδιαφερθεί για το σύστημα και ήδη ο αρμόδιος
οργανισμός της πόλης της N. Υόρκης έχει εγκαταστήσει και αξιολογεί
δοκιμαστικά μια τέτοια γραμμή.
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΒΟΗΘΕΙΑ ΣΤΟΥΣ ΑΝΕΡΓΟΥΣ
Ένα πρωτοποριακό σύστημα που προορίζεται να βοηθήσει τους ανέργους να
διεκδικήσουν εύκολα και χωρίς γραφειοκρατία τα επιδόματα που δικαιούνται,
αλλά κυρίως να βρουν εργασία, έχει εγκατασταθεί πρόσφατα στην πολιτεία του
Ιλινόις των ΗΠΑ από τον εκεί ομοσπονδιακό οργανισμό απασχόλησης εργατικού
δυναμικού. Ίσως το πλέον ενδιαφέρον στοιχείο της υπόθεσης είναι ότι το
σύστημα βασίζεται σε μια ιδέα που πρωτοχρησιμοποιήθηκε στη διάρκεια της
διεθνούς έκθεσης EXPO ?92 που πραγματοποιήθηκε στην Ισπανία και αφορούσε
την παροχή πληροφοριών στους επισκέπτες. Εκεί, 33 οθόνες με σύστημα
αλληλοεπικοινωνίας μέσω της ευαίσθητης στην αφή επιφάνειάς τους ήταν
συνδεμένες με βάσεις δεδομένων σε τέσσερις γλώσσες και 10.000 χάρτες,
παρέχοντας πληροφορίες τουριστικού περιεχομένου στους επισκέπτες της
έκθεσης.
Το σύστημα στο Ιλινόις αποτελείται από ένα δίκτυο τέτοιων
οθονών-υπολογιστών στα γραφεία ευρέσεως εργασίας που έχει προμηθεύσει η
IBM, όπου οι επισκέπτες μπορούν να προωθήσουν εύκολα τις αιτήσεις για
επιδόματα ανεργίας μέσω ευκολοκατανόητων επιλογών σε προετοιμασμένες φόρμες
αλλά και να ψάξουν μέσα από μια βάση δεδομένων προσφοράς εργασίας.
Το σύστημα είναι εν μέρει αμφίδρομο και επιτρέπει στους ενδιαφερόμενους να
εισαγάγουν τα δικά τους στοιχεία, να σημειώσουν δηλαδή εργασίες για τις
οποίες ενδιαφέρονται, ώστε το γραφείο να προωθήσει την αίτησή τους ή να
ζητήσουν επιπρόσθετες πληροφορίες που ίσως δεν είναι διαθέσιμες τη στιγμή
εκείνη. Οι ενδιαφερόμενοι είναι εφοδιασμένοι με μια κάρτα ανάλογη αυτών που
χρησιμοποιούνται στα μηχανήματα αυτόματης ανάληψης στις τράπεζες και που οι
πληροφορίες είναι αποθηκευμένες σε μια μαγνητική ταινία. H εισαγωγή της
κάρτας στο μηχάνημα «αναγνωρίζει» το χρήστη, ο οποίος στη συνέχεια μπορεί
να αντλήσει πληροφορίες ή να τελειώσει κάποιες διαδικασίες που έχουν
παραμείνει εκκρεμείς από προηγούμενες επισκέψεις του. Σκοπός του
προγράμματος, σύμφωνα με εκπρόσωπο του οργανισμού, είναι να υποβοηθηθεί
γενικότερα το σύστημα πρόνοιας που αφορά τους ανέργους, γιατί σήμερα οι
υπάλληλοι απασχολούνται κατά 95% του χρόνου τους για γραφειοκρατικές
εργασίες και μόνον 5% βοηθώντας τους ανέργους να βρουν δουλειά.
Επιπλέον, παρατηρήθηκε ότι το σύστημα έγινε ευχαρίστως αποδεκτό από το
κοινό, αφού αφαιρεί το άγχος και κυρίως τη συναισθηματική φόρτιση που
συνοδεύει συνήθως μια επίσκεψη στο γραφείο ευρέσεως εργασίας.
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΕΣ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΚΟΡΥΦΑΙΟΥΣ ΣΚΑΚΙΣΤΕΣ
Τριάντα χρόνια πριν, όταν οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές έκαναν για πρώτη φορά
την εμφάνισή τους έξω από τα επιστημονικά εργαστήρια, μια από τις πιο
δημοφιλείς επιδείξεις της υπολογιστικής ισχύος τους ήταν η συμμετοχή τους
σε παρτίδες σκακιού. Γρήγορα όμως αποδείχθηκε ότι κανένας ηλεκτρονικός
υπολογιστής, στην πραγματικότητα κανένα λογισμικό, δεν ήταν δυνατόν να
νικήσει έναν καλό σκακιστή.
Σε λίγο καιρό ένας νέος υπολογιστής με βάση τον νέο επεξεργαστή της
αμερικανικής Ιντέλ, «Πέντιουμ», θα δοκιμάσει την τύχη του. O σχεδιαστής του
λογισμικού «Φριντζ 3» που τον υποστηρίζει, Φρεντ Φραϊντέλ θεωρεί ότι οι
πιθανότητες να αναδειχθεί ο υπολογιστής τελικός νικητής σ? ένα διεθνές
τουρνουά σκακιού με τη συμμετοχή 20 κορυφαίων σκακιστών είναι ανύπαρκες,
αλλά είναι πιθανό ότι θα «πάρει» μερικές παρτίδες από κάποιους σκακιστές.
Το προηγούμενο πρόγραμμα του Φραϊντέλ, το «Φριντζ 2», είχε γίνει διάσημο,
όταν το 1992 είχε νικήσει σε μερικές παρτίδες το διεθνή πρωταθλητή Γκάρι
Κασπάροφ. Θα πρέπει όμως να σημειώσουμε ότι ο υπολογιστής νίκησε μόνο σε
ειδικές παρτίδες, όπου ο σκακιστής πρέπει να κάνει όλες τις κινήσεις του
μέσα σε πέντε λεπτά. Σε 37 παρτίδες ο υπολογιστής νίκησε εννέα φορές και
είχε δύο ισοπαλίες. Αντίθετα, στις παρτίδες ενός κανονικού τουρνουά όπου ο
χρόνος που υπάρχει στη διάθεση των παικτών δεν είναι περιορισμένος, ο
ηλεκτρονικός σκακιστής ήταν πάντα ο χαμένος.
Παρόλ? αυτά και δεδομένου ότι οι συμπαίκτες του είναι πάντοτε πρωταθλητές,
ο «Φριντζ 2» θεωρείται ότι ξεπερνά το 99% των σκακιστών διεθνώς. Στη διεθνή
σκακιστική κλίμακα που χρησιμοποιείται για την κατάταξη των παικτών, η
κατηγορία «μάστερ» βρίσκεται στο επίπεδο του 1700-2000, αυτή των 1342
«ιντερνάσιοναλ μάστερ» στο επίπεδο 2200-2450, των 456 «γκράντμάστερ» στο
επίπεδο πάνω από τα 2400 ενώ ο Κασπάροφ βαθμολογείται με 2800, ο καλύτερος
παίκτης που έζησε ποτέ. O «Φριντζ 2» κατατάσσεται στο επίπεδο των 2300
βαθμών. H εταιρία του Φραϊντέλ υπολογίζει να παρουσιάσει μια νέα έκδοση
βασισμένη στον υπολογιστή γνωστό σαν «Πάραγκον» που χρησιμοποιεί την
υπολογιστική ισχύ εκατοντάδων επεξεργαστών «Πέντιουμ» συνδεδεμένων
παράλληλα, και υποστηρίξει ότι οι πιθανότητες αυτού του μοντέλου είναι
περισσότερες να αναδειχθεί σ? έναν από τους κορυφαίους διεθνείς σκακιστές.
Παραδέχεται όμως ότι το πρόβλημα με τους «ηλεκτρονικούς παίκτες» είναι ότι
δεν μπορούν να διδαχθούν στρατηγική. O «Φριντζ 3» είναι απλώς
επιθετικότερος, επιλέγοντας πολυπλοκότερες κινήσεις από τις προφανείς
λύσεις και «αρέσκεται» να δημιουργεί περίπλοκες καταστάσεις. Δεν μπορεί
όμως παρά να προγραμματίσει μόνο ελάχιστες μελλοντικές κινήσεις, αντίθετα
με τον άνθρωπο-σκακιστή που έχει ανεξάντλητες τέτοιες δυνατότητες. Το
εξελιγμένο μοντέλο θα χρησιμοποιεί τους παράλληλους επεξεργαστές ακριβώς
για να αναπτύσσει τακτικές, να εξελίσσει την κατάληξή τους και να
αποφασίζει ποια απ? όλες θα ακολουθήσει.
ΑΠΟ TON ΚΟΣΜΟ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ
IATPIKH
-Ένα αρκετά σημαντικό βήμα στη μάχη κατά του AIDS υπήρξε η πρόσφατη
αποκάλυψη ιατρικής ομάδας του Πανεπιστημίου Ροκφέλερ της Νέας Υόρκης, ότι
σύντομα θα είναι δυνατό να προβλεφθεί, μέσω απλής εξέτασης αίματος, αν ένας
φορέας θα αναπτύξει τελικά την ασθένεια ή θα παραμείνει υγιής για μεγάλο
χρονικό διάστημα. H σημαντική αυτή ανακάλυψη είναι αποτέλεσμα μακροχρόνιας
έρευνας, στα πλαίσια της οποίας η επιστημονική ομάδα συνέλεγε δείγματα
αίματος από 18 φορείς του υιού HIV, κανείς από τους οποίους στην αρχή της
έρευνας δεν είχε εκδηλώσει συμπτώματα AIDS. H αρχική υπόθεση, ότι η ένδειξη
του πολλαπλασιασμού του ιού είναι συνδεδεμένη με το επίπεδο που το
κυτταρικό RΝΑ-πρόδρομο του HIV υπάρχει στο αίμα, αποδείχθηκε σωστή. Στα 11
από τα 18 άτομα στάθηκε δύσκολο να εντοπιστούν ίχνη του συγκεκριμένου RNA
στα δείγματα που λήφθησαν το 1986. Τα 11 αυτά άτομα παραμένουν ακόμη και
σήμερα υγιή. Στα υπόλοιπα 7 που είχε εντοπιστεί τότε RNA σε διάφορα
επίπεδα, το ανοσοποιητικό τους σύστημα αδυνάτισε, αδρανοποιήθηκε και τελικά
ανέπτυξαν AIDS. Το σημαντικότερο ίσως στοιχείο στην έρευνα δεν είναι μόνο η
δυνατότητα πρόγνωσης της ασθένειας, αλλά η δυνατότητα ελέγχου της δράσης
νέων φαρμάκων μέσω της παρακολούθησης των επιπέδων RΝΑ-προδρόμου HIV.
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
-Εάν έχετε την εντύπωση ότι στη διάρκεια μιας εργάσιμης εβδομάδας ο καιρός
είναι θαυμάσιος αλλά, όταν έρχεται το σαββατοκύριακο, συννεφιάζει και η
θερμοκρασία πέφτει, δεν είναι απλώς η ιδέα σας, αλλά πρόκειται για ένα
επιβεβαιωμένο επιστημονικά γεγονός. Έτσι τουλάχιστον υποστηρίζει ένας
Αυστραλός επιστήμονας που όμως διευκρινίζει ότι δεν είναι κάποιο περίεργο
αποτέλεσμα του φαινομένου του θερμοκηπίου ή της τρύπας του όζοντος, αλλά
συνδέεται απευθείας με την κατανάλωση καυσίμων από τα εργοστάσια και τα
αυτοκίνητα. Έτσι, όταν τα τελευταία δεν λειτουργούν τα σαββατοκύριακα και
οι εργαζόμενοι μένουν σπίτι, μη χρησιμοποιώντας τα αυτοκίνητά τους, η
θερμοκρασία πέφτει και μάλιστα σε παγκόσμια κλίμακα. Το φαινόμενο είναι
εντονότερο στο βόρειο ημισφαίριο, όπου είναι συγκεντρωμένα τα περισσότερα
εργοστάσια και αυτοκίνητα.
Το φαινόμενο ότι οι αστικές περιοχές παρουσιάζουν υψηλότερες θερμοκρασίες
από το μέσο όρο μιας περιοχής, ιδιαίτερα τη νύχτα και στη διάρκεια του
χειμώνα, είχε παρατηρηθεί και από άλλους επιστήμονες, αλλά είναι η
αυστραλιανή μελέτη είναι η πρώτη που υποστηρίζει την παγκόσμια κλίμακα του
φαινομένου. Βασίστηκε σε μετρήσεις 5.000 ημερών από το 1979 έως και το
1992, στη διάρκεια των οποίων βρέθηκε ότι η Κυριακή είναι η ψυχρότερη ημέρα
και ακολουθεί μια σταδιακή άνοδος της θερμοκρασίας, με αποκορύφωμα την
Τετάρτη, για να σημειωθεί στη συνέχεια και πάλι πτώση.
Το ότι η θερμοκρασιακή πτώση αρχίζει από την Πέμπτη και συνεχίζεται την
Παρασκευή και δεν περιορίζεται το Σάββατο, εξηγείται από τον A. Γκόρντον
που συνέταξε τη μελέτη ως εξής: οι δύο αυτές ημέρες είναι παραδοσιακά
δημοφιλείς σε όλο τον κόσμο για τον εορτασμό εορτών και σε πολλά μέρη είναι
αργίες. Θα πρέπει βέβαια να σημειωθεί ότι οι διαφορές για τις οποίες
συζητάμε είναι μόλις δύο διακοσιοστά του ενός βαθμού Κελσίου, αλλά
αποτελούν και μια από τις λίγες απτές αποδείξεις ότι ο άνθρωπος επηρεάζει
τις κλιματολογικές συνθήκες του πλανήτη.
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
-H εποχιακή προώθηση των καταναλωτικών προϊόντων στα μεγάλα σούπερ μάρκετ
είναι ίσως δεδομένη. Έτσι θεωρούμε φυσιολογικό να προωθούνται γαλοπούλες τα
Χριστούγεννα ή αρνιά το Πάσχα, αλλά πότε ακριβώς και για πόσο χρονικό
διάστημα θα γίνεται αυτή η προώθηση και με ποια άλλα προϊόντα θα πρέπει να
συνδυάζεται, ώστε να είναι όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματική και
προσοδοφόρα για το κάταστημα; Αυτή είναι ίσως η δουλειά ενός καλού
διευθυντή, αλλά ένα πρόγραμμα ηλεκτρονικού υπολογιστή που έχει αναπτυχθεί
από τρία βρετανικά πανεπιστήμια εγγυάται ότι τίποτε δεν αφήνεται στην τύχη.
Το πρόγραμμα, γνωστό σαν PEST, χρησιμοποιεί στατιστικά στοιχεία από
προηγούμενα χρόνια, συμβουλές εμπειρογνωμόνων αλλά και στοιχεία από έρευνες
αγοράς για να πάρει τις αποφάσεις που προαναφέραμε. Οι «συμβουλές» του
επιτρέπουν έτσι στο κατάστημα να προγραμματίσει αγορές και διαφημιστικές
καμπάνιες για μεγάλο χρονικό διάστημα. Στην έκδοσή του δε που θα είναι
μόνιμα σε λειτουργία στα μεγάλα καταστήματα, τροφοδοτείται συνεχώς με
στοιχεία από τις ταμειακές μηχανές, την παρακολούθηση της αποθήκης, αλλά
και δειγματοληπτικές έρευνες πελατών, ώστε να δίνει συμβουλές σε πραγματικό
χρόνο για τον ομαλό εφοδιασμό του καταστήματος ή την αλλαγή της πολιτικής
πωλήσεων, όταν αυτό απαιτείται.
-Μία εταιρία εξαγωγής ξυλείας στην Ινδονησία κι ένας βρετανικός εμπορικός
οίκος εγκαινίασαν το πρώτο ηλεκτρονικό σύστημα παρακολούθησης διακίνησης
προϊόντων ξύλου στον κόσμο. Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο της βρετανικής
εταιρίας, αυτό είναι ένα σημαντικό βήμα για εγγυημένη ποιότητα. Με το νέο
σύστημα κάθε κορμός που κόβεται σημειώνεται με μια κωδικοποιημένη πινακίδα
στον τόπο υλοτομίας, αναγνώσιμη με φορητά τερματικά ενός κεντρικού δικτύου
παρακολούθησης. Έτσι το είδος, η ποσότητα αλλά και η ποιότητα του ξύλου
είναι γνωστή ανά πάσα στιγμή, αφού το δίκτυο μεταφέρει δορυφορικά
συγκεντρωτικές πληροφορίες από τις αποθήκες του εξαγωγέα σε άλλα σημεία
διακίνησης σε όλο τον κόσμο. Οι πικανίδες αυτές αφαιρούνται όταν οι κορμοί
μετατρέπονται σε σανίδες ή άλλα προϊόντα στα πριονιστήρια και είναι δυνατή
έτσι η παρακολούθηση της πρώτης ύλης του επεξεργασμένου προϊόντος. Εκεί
όμως νέα στοιχεία στη μορφή μικροτσίπ ενσωματώνονται στη συσκευασία και
ακολουθούν το εμπόρευμα μέχρι τα σημεία κατανάλωσης. Οι δύο εταιρίες έχουν
τόσο καλά αποτελέσματα που προωθούν το σύστημα, ώστε να τυποποιηθεί στο
διεθνές εμπόριο ξυλείας.