Καλειδοσκόπιο
ΠΡΟΟΔΟΣ Ή ΕΦΙΑΛΤΗΣ;Θέλοντας και μη, όλοι παρακολουθήσαμε τον περασμένο μήνα την εξέλιξη της
νοσηλείας του Ανδρέα Παπανδρέου, αφού οι τηλεοπτικοί και ραδιοφωνικοί
σταθμοί είχαν καθημερινές ανταποκρίσεις από το Ωνάσειο. Δεν γνωρίζουμε το
αποτέλεσμα αυτής της νοσηλείας, αφού αυτές οι γραμμές γράφτηκαν στις αρχές
Δεκεμβρίου. Πιστεύουμε όμως πως αυτή η περίπτωση, χωρίς να είναι μοναδική ή
ιδιάζουσα (νομίζουμε πως οι περισσότεροι -συμπεριλαμβανομένου και του
υπογράφοντος- έχουν περάσει κάποια στιγμή παρόμοια περιπέτεια με κάποιο
ηλικιωμένο συγγενή ή φίλο) αποτελεί μια καλή ευκαιρία για προβληματισμό
σχετικά με τις ιατρικές δραστηριότητες, ακριβώς επειδή την παρακολούθησε το
πανελλήνιο με κάθε λεπτομέρεια.
Είναι δεδομένο πως στην εποχή μας η πρόοδος που έχει κάνει η ιατρική είναι
θεαματική. Οι μέθοδοι θεραπείας, ο τρόπος που γίνονται οι εγχειρήσεις, τα
νέα φάρμακα και ο τεχνολογικός εξοπλισμός που έχει τεθεί στην υπηρεσία της
ιατρικής, έχουν σαν αποτέλεσμα ν? αυξηθεί σημαντικά ο μέσος όρος ζωής των
ανθρώπων και οι πιθανότητες θεραπείας ακόμα και σε σοβαρότατες ασθένειες.
Πραγματικά θαύματα συμβαίνουν στις μέρες μας μέσα στα νοσοκομεία, από τη
μεταμόσχευση και των πιο ευαίσθητων οργάνων μέχρι την επιβίωση πρόωρων
νεογνών μόλις 5 μηνών!
Το κακό είναι πως αυτή η πρόοδος, που προσφέρει σε τόσους ανθρώπους κάθε
χρόνο το δικαίωμα στη ζωή, τους έχει στερήσει ταυτόχρονα και το δικαίωμα
για έναν ήσυχο θάνατο. Αν εξαιρέσει κανείς εκείνους που η καρδιά τους τούς
προδίδει ξαφνικά και φεύγουν μέσα σε ελάχιστο χρόνο χωρίς να υποφέρουν, οι
περισσότεροι από τους υπόλοιπους περνούν, όταν έρθει η ώρα τους, πολλές
μέρες αγωνίας πριν έρθει το τέλος. Ακριβώς επειδή η ιατρική έχει κάνει
αυτήν την τεράστια πρόοδο κι έχει στη διάθεσή της εξοπλισμό με τον οποίο
μπορεί ουσιαστικά να διατηρήσει τεχνητά στη ζωή έναν άνθρωπο, ακόμη κι όταν
τίποτε δεν λειτουργεί σωστά στον οργανισμό του, η επιθανάτια αγωνία
επιμηκύνεται πλέον υπερβολικά. Ένας άρρωστος ηλικιωμένος άνθρωπος μπορεί να
υποστεί τα πάνδεινα μέχρι να πεθάνει, από αλλεπάλληλες χειρουργικές
επεμβάσεις μέχρι χιλιάδες τρυπήματα για τη χορήγηση φαρμάκων και τη σύνδεσή
του με διάφορα μηχανήματα «διατήρησης της ζωής», μόνο και μόνο για να
επιμηκυνθεί η ζωή του (ουσιαστικά η αγωνία και η ταλαιπωρία του) για
μερικές ακόμα μέρες ή και μερικές εβδομάδες. Σίγουρα όχι το πιο ευχάριστο
τέλος που θα ευχόταν οποιοσδήποτε από εμάς για τον εαυτό του.
Το ερώτημα βεβαίως -πολύ δύσκολο και πολύ κρίσιμο- είναι, πότε μπορεί
κανείς να πει πως έχουν τελειώσει όλες οι ελπίδες και να πάρει την απόφαση
να σταματήσει τις προσπάθειες για να μην ταλαιπωρείται ο ασθενής. Και,
κυρίως, ποιος μπορεί να πάρει αυτήν την απόφαση. Οι γιατροί είναι
υποχρεωμένοι να προσπαθούν με όλα τα μέσα που διαθέτουν να σώσουν μια ζωή
που κινδυνεύει και οι συγγενείς είναι τόσο δεμένοι συναισθηματικά με αυτόν
που κινδυνεύει, που δεν μπορούν να διανοηθούν πως δεν θ? αφήσουν τους
γιατρούς να κάνουν ό,τι μπορούν.
Φοβερά δύσκολο λοιπόν το ερώτημα και δεν ισχυριζόμαστε πως έχουμε την
απάντηση. Μας προβληματίζει όμως πολύ το γεγονός πως η επιστημονική πρόοδος
του ανθρώπου τείνει να μετατρέψει σ? εφιάλτη το θάνατό του, όχι μόνον
επειδή φεύγει απ? αυτόν τον κόσμο -είναι κάτι που όλοι έχουμε μάθει να
περιμένουμε- αλλά επειδή φεύγει με τόσο πόνο και αγωνία. Δεν ξέρουμε ποια
είναι η λύση, πιστεύουμε όμως πως είναι ένα θέμα που πρέπει ν? αρχίσει ν?
απασχολεί σοβαρά την κοινωνία και την επιστημονική κοινότητα.
Πάνος Φιλιππακόπουλος
ΕΚΕΙ ΠΟΥ Η ΠΡΟΟΔΟΣ ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ
Στο μικρό μαγαζί στην έρημο της Αριζόνα, κάπου στον αυτοκινητόδρομο Route
264, οι ιδιοκτήτες Τζανίς και Τζόζεφ Ντέι κλείνουν συνήθως... «όταν είναι
πια πολύ σκοτεινά για να μετρήσουν τα χρήματα όταν δίνουν τα ρέστα στους
πελάτες». Το μικρό κατάστημα, στις παρυφές του καταυλισμού των Ινδιάνων
Χόπι, δεν έχει ηλεκτρικό ρεύμα, έστω κι αν οι γραμμές μεταφοράς περνούν
μόλις λίγες εκατοντάδες μέτρα μακριά.
Πρόσφατα το ζεύγος Ντέι, που έζησε για πολλά χρόνια χωρίς τις ανέσεις που
προσφέρει ο ηλεκτρισμός, αγόρασε την πρώτη του τηλεόραση μαζί μ? ένα βίντεο
και απέκτησε κι ένα φούρνο μικροκυμάτων κι έναν ανεμιστήρα, χάρη στις τρεις
ηλιακές κυψέλες που τοποθετήθηκαν έξω από το σπίτι τους. Ήδη σκοπεύουν να
προσθέσουν και άλλες, προκειμένου να φωτίζουν και το μικρό μαγαζί από
επαναφορτιζόμενες μπαταρίες όταν δύει ο ήλιος.
Ο καταυλισμός των Χόπι, εξαιτίας αντιδικίας των αρμοδίων οργανισμών αλλά
και της αντίδρασης των κατοίκων του με τη βαθιά πίστη στις παραδόσεις, έχει
παραμείνει εκτός ηλεκτρικού δικτύου μέχρι και σήμερα.
Στην πραγματικότητα τέσσερις από τους δέκα οικισμούς που τον αποτελούν
απαγορεύουν ακόμη και τη δίοδο πυλώνων μεταφοράς ηλεκτρισμού μέσα από την
περιοχή τους. Αφενός πιστεύουν ότι η ακτινοβολία επηρεάζει την ισορροπία σε
σημεία που θεωρούνται ιερά, αφετέρου θεωρούν ότι οι τεράστιες μεταλλικές
κατασκευές σπιλώνουν το υπέροχο τοπίο. Εξίσου σημαντικό είναι κι ότι με την
παρούσα κατάσταση παραμένουν ανεξάρτητοι από τις δημόσιες υπηρεσίες, μία
ελευθερία που οι Ινδιάνοι Χόπι εκτιμούν ιδιαίτερα.
O «πολιτισμός» όμως, όπως τον κατανοούμε τουλάχιστον εμείς, «χτυπά» την
πόρτα τους. Δούρειο Ίππο του αποτελεί η νέα γενιά που πηγαίνει σχολείο έξω
από τον καταυλισμό, σε κτίρια και εγκαταστάσεις που φυσικά διαθέτουν
ηλεκτρισμό, και σιγά-σιγά συνηθίζει στις ανέσεις που προσφέρει. Ακόμη όμως
και οι γηραιότεροι θα επιθυμούσαν να παρακολουθούν τηλεόραση ή να διαβάζουν
κάτω από το φως των ηλεκτρικών λαμπτήρων.
Έτσι οι φωτοβολταϊκές κυψέλες είναι η καλύτερη λύση που σέβεται την
παράδοση και δίνει αρκετές λύσεις στις ενεργειακές ανάγκες του τοπικού
πληθυσμού. Οι Χόπι είναι ιδιαίτερα ικανοποιημένοι από το ότι η τεχνολογία
αντλεί ενέργεια από τον Ήλιο, ένα στοιχείο που ασκεί έντονη επιρροή στην
κουλτούρα τους. «Είναι το ίδιο με το όταν μαζεύεις τους καρπούς της γης ή
καλλιεργείς καλαμπόκι», λένε οι περισσότεροι από αυτούς.
Ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός κάτω από τη διαχείριση των ιδίων των Χόπι,
βοηθά τις οικογένειες στον καταυλισμό στην εγκατάσταση και τη χρήση των
μικρών φωτοβολταϊκών συστημάτων. Τα πρώτα χρήματα ήλθαν από κρατική
ενίσχυση, αλλά σύντομα πολλές εταιρίες προσέφεραν τεχνολογία, υλικά αλλά
και χρήματα με βάση ένα πρόγραμμα κινήτρων που δημιούργησε η πολιτειακή
κυβέρνηση της Αριζόνας.
Πρώτο βήμα ήταν να εκπαιδευθούν αρκετοί Χόπι στην εγκατάσταση των
συστημάτων αλλά και την καλωδίωση των κατοικιών. Μία άλλη ομάδα ανέλαβε να
διαδώσει την ιδέα σε όλο τον καταυλισμό αλλά και σε γειτονικούς
καταυλισμούς Ινδιάνων της περιοχής. Το ίδιο το αρχηγείο του οργανισμού
αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση, όπου ο φωτισμός, οι υπολογιστές, τα
τηλέφωνα, οι συσκευές φαξ και τα φωτοτυπικά μηχανήματα χρησιμοποιούν
ηλεκτρική ενέργεια από φωτοβολταϊκά συστήματα. Κατασκευάστηκε ακόμη κι ένα
μετακινούμενο σύστημα με δύο κυψέλες των 54 βατ, ένα σετ μπαταριών κι όλα
τα παρελκόμενα, που τοποθετήθηκε σε τρέιλερ. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν έτσι
να δανεισθούν το σύστημα για δοκιμή πριν το αγοράσουν.
Μέχρι σήμερα έχουν εγκατασταθεί περισσότερα από 200 συστήματα σε ισάριθμα
σπίτια. Το απλούστερο από αυτά είναι μία κυψέλη των 64 βατ, που μαζί με την
εγκατάσταση κοστίζει κάτι λιγότερο από 1.000 δολάρια. Μπορεί να
τροφοδοτήσει δύο λαμπτήρες, μία μικρή τηλεόραση και ένα βίντεο. Μία τυπική
εγκατάσταση έχει συνήθως δύο κυψέλες και κοστίζει περίπου 1850 δολάρια. Από
την ολιγόχρονη χρήση, εκτός από τα εμφανή οφέλη, αποδείχθηκε ότι για την
απομακρυσμένη περιοχή όπου κατοικούν οι Χόπι, τα φωτοβολταϊκά συστήματα
αποτελούν καλύτερη λύση απ? ό,τι το συμβατικό δίκτυο ηλεκτρισμού, αφού το
τελευταίο είναι ευάλωτο σε βλάβες από καταιγίδες και ισχυρούς ανέμους που
είναι συνήθη καιρικά φαινόμενα. Ο ηλεκτρικός φωτισμός από την άλλη πλευρά
έχει εξαλείψει τις λάμπες κηροζίνης που αποτελούσαν στο παρελθόν μία
σημαντική πηγή τραγικών δυστυχημάτων, ενώ οι καταυλισμοί παραμένουν
αυτάρκεις χωρίς να υπάρχει διαρροή χρημάτων έξω από αυτούς. (Φωτογραφία
Owen Seumptewa, Los Angeles Times Syndicate).
H ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΩΝ ΑΣΤΡΩΝ
Αν κοιτώντας τον νυκτερινό ουρανό αναρωτηθήκατε ποτέ πώς έχουν δημιουργηθεί
τα αστέρια, το διαστημικό τηλεσκόπιο «Ηubble», που βρίσκεται σε τροχιά εδώ
και μερικά χρόνια, μας έδωσε πρόσφατα μία από τις καλύτερες απόψεις της
γέννησης των άστρων. Η φωτογραφία που προέρχεται από το νεφέλωμα του Αετού
απεικονίζει ακριβώς το γεγονός της γέννησης άστρων, αφού κάθε μία από τις
προεξοχές του νεφελώματος περιέχει από ένα άστρο στην «εμβρυακή» του
ηλικία.
Η σχετική θεωρία εξηγεί ότι κάθε προεξοχή έχει το μέγεθος ενός ηλιακού
συστήματος στο κέντρο του οποίου υπάρχει το νεαρό άστρο. Μέσα στο πυκνό
σύννεφο υδρογόνου πολλά σημεία έχουν τόσο μεγάλη πυκνότητα ώστε τελικά το
αέριο καταρρέει κάτω από την ίδια του τη βαρύτητα. Καθώς τα σημεία αυτά
γίνονται όλο και πυκνότερα προσελκύουν νέα μάζα αερίου έως ότου φτάνει ένα
σημείο που ξεκινά μία πυρηνική αντίδραση στη μορφή σύντηξης. Αυτή είναι και
η αρχή της δημιουργίας ενός νέου άστρου.
Το συγκεκριμένο νεφέλωμα της φωτογραφίας, που βρίσκεται 7000 έτη φωτός
μακριά από τη Γη, θεωρείται ότι ήταν πολύ μεγαλύτερο. Υπεριώδης όμως
ακτινοβολία από «γηραιότερα» άστρα μειώνει τη μάζα του αερίου υδρογόνου. Τα
σημεία όπου το υδρογόνο παραμένει είναι οι προεξοχές που βρίσκονται στη
σκιά των νέων άστρων. Έτσι ουσιαστικά δεν βλέπουμε τα άστρα αυτά καθαυτά,
αλλά τα αποτελέσματα της δημιουργίας τους. Αποδεικνύεται επίσης, ότι όταν
ένα μεγάλο άστρο δημιουργείται σε κάποιο σημείο του σύμπαντος, η υπεριώδης
ακτινοβολία έχει αποτέλεσμα όλα τα υπόλοιπα άστρα που πιθανόν να
σχηματιστούν να είναι πολύ ασθενέστερα, κάτι που συμφωνεί με τις
αστρονομικές παρατηρήσεις. Ο σχηματισμός άστρων από νεφελώματα υδρογόνου
είναι ένας από τους γνωστούς τρόπους που έχουν επισημανθεί. Τονίζεται
πάντως από τους ερευνητές αστρονόμους που επιτηρούν το διαστημικό
τηλεσκόπιο, ότι ο δικός Ήλιος δεν φαίνεται να δημιουργήθηκε κατ? αυτόν τον
τρόπο. Διαφορετικά οι πλανήτες που αποσπάστηκαν κάποια στιγμή στην αρχή της
δημιουργίας του θα είχαν απομακρυνθεί από τον Ήλιο μαζί με τις μάζες του
περιβάλλοντος υδρογόνου κάτω από την έντονη υπεριώδη ακτινοβολία
(φωτογραφία NASA).
ΜΕ ΤΗ ΔΥΝΑΜΗ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ
Ένα πειραματικό αεροπλάνο που ανάπτυξε η ΝΑΣΑ σημείωσε πριν από λίγο καιρό
ένα εντυπωσιακό ρεκόρ, φτάνοντας σε ύψος 50.500 ποδών ή σχεδόν 23
χιλιομέτρων από την επιφάνεια της Γης στην έρημο της Καλιφόρνιας. Ίσως το
νέο ρεκόρ να μην ακούγεται εντυπωσιακό, όταν άλλα αεροπλάνα έχουν φτάσει σε
τέσσερις φορές μεγαλύτερο ύψος, αν δεν διευκρινίσουμε ότι επρόκειτο για ένα
μη επανδρωμένο όχημα που χρησιμοποιούσε την ηλιακή ενέργεια σαν κινητήρια
δύναμη.
Το αεροσκάφος, γνωστό σαν Pathfinder είναι ένα πειραματικό μοντέλο που
αναπτύσσεται για μία σειρά εφαρμογών συμπεριλαμβανομένων και μακροχρόνιων
περιβαλλοντολογικών μελετών. Πρόκειται ουσιαστικά για μία γιγάντια ιπτάμενη
πτέρυγα που κινείται με τη βοήθεια έξι μικρών ηλεκτροκινητήρων, οι οποίοι
οδηγούν ισάριθμες έλικες. Οι κινητήρες τροφοδοτούνται με ηλιακές κυψέλες
που καλύπτουν όλη την άνω επιφάνεια της πτέρυγας. Οι κινητήρες παράγουν
μόλις 6,6 ίππους που είναι όμως αρκετοί για να κινήσουν το αεροπλάνο που
έχει βάρος 250 περίπου κιλά, ενώ η τεράστια πτέρυγα παράγει άντωση με
ελάχιστη πρόσθια ταχύτητα. Η μεγάλη όμως επιφάνεια της πτέρυγας απαιτείται
για να συγκρατεί το Pathfinder στον αέρα σε μεγάλα ύψη, όπου η πυκνότητα
του αέρα, άρα και η άντωση, είναι πολύ μικρή.
Το αεροσκάφος αναπτύσσεται στα πλαίσια ενός προγράμματος που, εκτός από
κάποιες στρατιωτικές εφαρμογές, προορίζεται να καλύψει τις ανάγκες για μία
πλατφόρμα παρατήρησης για την κάλυψη μεγάλων περιοχών του πλανήτη με μικρό
κόστος. Το αεροπλάνο είναι σήμερα τηλεκατευθυνόμενο, αν και στις τελικές
εκδόσεις του θα μπορεί να εκτελεί αυτόνομη πτήση σε μεγάλα ύψη που θα
διαρκεί πολλά εικοσιτετράωρα.
Ένα ειδικά σχεδιασμένο πρόγραμμα θα φροντίζει, όταν ο ήλιος δύει, το
αεροσκάφος να διατηρεί το ύψος που έχει κερδίσει στη διάρκεια της ημέρας,
θέτοντας σε λειτουργία τους κινητήρες που θα τροφοδοτούνται από μικρού
μεγέθους και βάρους αλλά υψηλής απόδοσης μπαταρίες λιθίου.
Η ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΛΥΣΗ ΣΤΟΥΣ ΠΥΘΜΕΝΕΣ ΤΩΝ ΩΚΕΑΝΩΝ
Με τους ρυθμούς που καταναλώνουμε τους ενεργειακούς πόρους του πλανήτη,
είναι σίγουρο ότι τα γνωστά αποθέματα πολλών από αυτούς, όπως είναι το
φυσικό αέριο ή το πετρέλαιο, θα εξαντληθούν μέσα στον επόμενο αιώνα. Έτσι,
αν και πιστεύεται ότι στο μεταξύ η τεχνολογία θα κάνει δυνατή την
επισήμανση και την εκμετάλλευση και άλλων κοιτασμάτων, βαδίζουμε προς μία
ενεργειακή κρίση που θα έχει απρόβλεπτες διαστάσεις και θα επηρεάσει τη ζωή
στον πλανήτη όπως την ξέρουμε σήμερα.
Η αναζήτηση νέων πηγών ενέργειας είναι συνεχής και μία από τις
προτεινόμενες λύσεις είναι η εκμετάλλευση των αποθεμάτων των ένυδρων
υδρογονανθράκων και κυρίως μεθανίου. Αυτά είναι προϊόντα μικροοργανισμών
που ζουν στους ωκεανούς και καταναλώνουν φυτο-πλαγκτόν ή άλλους ζωικούς
οργανισμούς. Κάτω από την υψηλή πίεση και τη χαμηλή θερμοκρασία, οι
υδρογονάνθρακες συμπυκνώνονται σε κρυσταλλική μορφή. Η ενδιάμεση αυτή
κατάσταση της ύλης είναι γνωστή στους χημικούς από τη δεκαετία του 1930.
Τότε χρονολογείται η θεωρία που εξηγεί την κρυστάλλωση νερού γύρω από αέρια
κάτω από τις συνθήκες που περιγράφηκαν παραπάνω. Μόλις όμως στη δεκαετία
του 1970 στάθηκε δυνατό να επιβεβαιωθεί η θεωρία, με τον εντοπισμό των
ένυδρων υδρογονανθράκων στους πυθμένες των ωκεανών. Είχαν τότε εντοπιστεί
συγκεντρώσεις υλικού που έμοιαζε με στρώματα πάγου αλλά δεν ήταν τίποτε
άλλο από μεθάνιο και άλλα καύσιμα, παγιδευμένα μέσα σε θύλακες από μόρια
νερού.
Δεδομένου ότι η διαδικασία αυτή συνεχίζεται για εκατομμύρια χρόνια, οι
ποσότητες των υλικών αυτών που βρίσκονται συγκεντρωμένες στους πυθμένες των
ωκεανών πρέπει να είναι τεράστιες. Σε ένα από τα κοιτάσματα που έχει
επισημανθεί κοντά στην ανατολική ακτή των Η.Π.Α., υπολογίζεται ότι σε μία
μόνο λωρίδα 30x100 μιλίων βρίσκονται αρκετά καύσιμα για να εξυπηρετήσουν
τις ανάγκες των Η.Π.Α. σε φυσικό αέριο για τα επόμενα 100 χρόνια. Η
χαρτογράφηση των ωκεανών και ιδιαίτερα σε βάθη που είναι σήμερα δυνατή η
εκμετάλλευση των κοιτασμάτων είναι απαραίτητη σαν πρώτο βήμα πριν από
οποιαδήποτε περαιτέρω ενέργεια. Η χαρτογράφηση είναι πάντως αρκετά εύκολη,
αφού βρέθηκε ότι τα κοιτάσματα παραμορφώνουν τα ηχητικά κύματα. Τα
τελευταία, δεδομένου ότι ταξιδεύουν με διαφορετικές ταχύτητες σε
διαφορετικά υλικά, επιταχύνονται όταν διέρχονται μέσα από τα κοιτάσματα των
ένυδρων υδρογονανθράκων και επιβραδύνονται όταν φτάνουν στα πετρώματα που
τα περιβάλλουν. Έτσι με τη βοήθεια συσκευών σόναρ μπορούν να επισημανθούν
περιοχές που ίσως κρύβουν τη λύση στις ενεργειακές ανάγκες του πλανήτη. Στη
φωτογραφία απεικονίζεται το μαθηματικό μοντέλο ένυδρου μεθανίου όπου το
αέριο έχει παγιδευτεί μέσα σε ένα μοριακό θύλακα νερού.
ΤΗΛΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΥΨΗΛΟΤΕΡΗΣ ΑΚΡΙΒΕΙΑΣ
Η τηλεπισκόπηση είναι μία λέξη που ίσως δεν αποτελεί ακόμη μέρος του
καθημερινού σας λεξιλογίου, είναι όμως σίγουρο ότι θα συμβεί στο μέλλον.
Πρόκειται για την επιστήμη που ασχολείται με τη συλλογή, ερμηνεία και
αξιοποίηση στοιχείων μέσω αισθητήρων προσαρμοσμένων σε εναέριες και
διαστημικές πλατφόρμες. Οι εφαρμογές της τηλεπισκόπησης καλύπτουν ένα
ευρύτατο φάσμα της καθημερινής μας ζωής, που αναμένεται να γίνεται όλο και
ευρύτερο με την πάροδο του χρόνου. Μέχρι πρόσφατα το μεγαλύτερο μέρος των
στοιχείων προέρχονταν από αεροφωτογραφίσεις, αφού οι εικόνες από δορυφόρους
είχαν υψηλό κόστος καθώς η επένδυση στην υποδομή ήταν πολύ υψηλή. Επιπλέον,
στις περισσότερες περιπτώσεις τα στοιχεία των δορυφόρων βρισκόταν μέχρι
πρόσφατα κάτω από τον απόλυτο έλεγχο των λίγων κρατών που διαθέτουν τέτοια
συστήματα.
Οι εμπορικά διαθέσιμες φωτογραφίες είχαν πολύ μικρή ευκρίνεια και δεν
ξεπερνούσαν πριν από μερικά χρόνια τα 100 μέτρα (δυνατότητα διάκρισης ενός
αντικειμένου με αυτές τις διαστάσεις). Με τη λήξη του «Ψυχρού Πολέμου»
αρκετοί περιορισμοί άρθηκαν, ενώ εικόνες «υψηλής ευκρίνειας» άρχισαν να
γίνονται διαθέσιμες από ρωσικές κυρίως πηγές. Σύντομα εμφανίστηκαν στην
αγορά φωτογραφίες με ευκρίνεια 10 μέτρων από τους γαλλικούς δορυφόρους
Spot, που είναι και οι καλύτερες που υπάρχουν σήμερα διαθέσιμες εμπορικά.
Πρόσφατα μία αμερικανική εταιρία ανακοίνωσε την πρόθεσή της να δημιουργήσει
ένα δίκτυο δορυφόρων τηλεπισκόπησης που θα μπορούν να παρέχουν πολύ
ευκρινέστερες φωτογραφίες, χρησιμοποιώντας τεχνολογίες που δεν καλύπτονται
κάτω από κρατικά μυστικά ή άλλους περιορισμούς και με κόστος που στο αρχικό
δίκτυο δεν θα ξεπεράσει τα 100 εκατομμύρια δολάρια. Οι διατιθέμενες
φωτογραφίες θα έχουν ευκρίνεια 1 μέτρου, που είναι 100 φορές καλύτερες από
τις εμπορικά διαθέσιμες σήμερα. Η επιτυχία αυτή γίνεται δυνατή χάρη στην
άρση του απορρήτου από στρατιωτική τεχνολογία που χρησιμοποιούσαν
αμερικανικοί κατασκοπευτικοί δορυφόροι εδώ και πολλά χρόνια, σε ό,τι αφορά
τα οπτικά και τους άλλους αισθητήρες συλλογής πληροφοριών. Ήδη ο πρώτος
δορυφόρος βρίσκεται υπό κατασκευή και θα τεθεί σε τροχιά τον επόμενο χρόνο
χρησιμοποιώντας έναν πύραυλο-φορέα επίσης χαμηλού κόστους. Στη φωτογραφία
το Καπιτώλιο στην Ουάσιγκτον φωτογραφημένο από το διάστημα. Από αριστερά
προς τα δεξιά η ευκρίνεια είναι 1, 3 και 10 μέτρα. Είναι έτσι φανερό, ότι η
προσφορά ευκρινέστερων φωτογραφιών, μέχρι πρόσφατα διαθέσιμων μόνο σε λίγες
χώρες, θα βελτιώσει κατακόρυφα τις εφαρμογές της τηλεπισκόπησης.
ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ
ΙΑΤΡΙΚΗ
-Μοσχεύματα που προέρχονται από άνδρες και ιδιαίτερα όργανα όπως το συκώτι
και οι νεφροί απορρίπτονται με μεγαλύτερη συχνότητα από τους λήπτες, είτε
είναι άνδρες είτε γυναίκες, σύμφωνα με μελέτη βρετανικής επιστημονικής
ομάδας. Η μελέτη είναι η πρώτη στο είδος της κατά την οποία συλλέγονται
στατιστικά στοιχεία με την παρακολούθηση περιπτώσεων μεταμοσχεύσεων με βάση
το φύλο του δότη και του λήπτη. Σ? αυτή συμπεριλήφθηκαν 423 περιπτώσεις
μεταμοσχεύσεων και αφού λήφθηκαν υπόψη άλλοι λόγοι που ίσως οδήγησαν σε
απόρριψη, βγήκε το συμπέρασμα ότι η τελευταία ήταν συχνότερη σε ανδρικά
μοσχεύματα κατά 5%. Οι λόγοι πιστεύεται ότι έχουν να κάνουν με την
ασυμβατότητα ορμονών όχι μόνο ανάμεσα σε άνδρες και γυναίκες αλλά και
ανάμεσα σε άνδρες. Ήδη ερευνητές προσπαθούν να εντοπίσουν τα ακριβή αίτια
του φαινομένου, που ίσως οδηγήσουν και σε λύσεις σε άλλα προβλήματα που
εμφανίζονται σε μεταμοσχεύσεις.
-Η καταστροφή του περιφερειακού νευρικού συστήματος είναι ένα από τα
αποτελέσματα της πάθησης του διαβήτη, αλλά οι συνέπειες για τους
διαβητικούς ποικίλλουν ανάλογα με το πόσο έγκαιρα γίνεται η διάγνωση του
προβλήματος. Εάν η διάγνωση καθυστερήσει, τότε υπάρχει κίνδυνος να
χρειαστεί να ακρωτηριασθούν τα κάτω άκρα, που συνήθως πλήττονται
περισσότερο. Τώρα ένα απλό εργαλείο, που δεν κοστίζει περισσότερο από 10
δολάρια, μπορεί να εξασφαλίσει στους ιατρούς υψηλό ποσοστό επιτυχίας στη
διάγνωση απώλειας της αίσθησης στα κάτω άκρα, που είναι ένα από τα αρχικά
συμπτώματα του προβλήματος. Το εργαλείο έχει την μορφή μίας οδοντόβουρτσας,
με ένα θύσανο από τρίχες κατασκευασμένες από ειδικό πλαστικό. Ο ιατρός με
τη βοήθειά του μπορεί να αξιολογήσει πόση υστέρηση υπάρχει ανάμεσα σ? ένα
«τσίμπημα» με το εργαλείο και τη αίσθησή του από τον ασθενή. Έτσι μπορεί να
συμβουλεύσει τους ασθενείς διαβητικούς για τα μέτρα που πρέπει να πάρουν
(όπως π.χ. ειδικά παπούτσια) αλλά και για να επαγρυπνούν για δείγματα ότι η
κατάστασή τους χειροτερεύει. Η χρήση του σε άλλες ασθένειες, όπως η λέπρα,
έχει περιορίσει τους ακρωτηριασμούς κατά 90%.
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
-Σε πρόσφατο περιβαλλοντολογικό συνέδριο ειδικοί επιστήμονες ανασκεύασαν,
με βάση νεώτερα στοιχεία, τις επιπτώσεις που θα έχει το «φαινόμενο του
θερμοκηπίου» στον πλανήτη εάν το πρόβλημα συνεχίσει να εξελίσσεται με τους
παρόντες ρυθμούς. Έτσι, αποτέλεσμα της ανόδου της μέσης ετήσιας
θερμοκρασίας η στάθμη των θαλασσών και των ωκεανών θα ανέλθει κατά 37
εκατοστά το έτος 2100. Η προηγούμενη εκτίμηση για το ίδιο έτος μιλούσε για
175 εκατοστά και είχε γίνει το 1983. Νεώτερα όμως στοιχεία δείχνουν ότι η
άνοδος της θερμοκρασίας δεν θα είναι τόσο μεγάλη, εξαιτίας της αντίθετης
δράσης της καταστροφής της στιβάδας του όζοντος και της συγκέντρωσης
διαφόρων χημικών στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας που αντισταθμίζουν το
«φαινόμενο του θερμοκηπίου».
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
-Μία από τις πλέον ενοχλητικές κινήσεις στη διάρκεια της πληκτρολόγησης σε
ηλεκτρονικό υπολογιστή, ιδιαίτερα στα σύγχρονα προγράμματα που οδηγούνται
μέσω «μενού» είναι η ανάγκη απομάκρυνσης των χεριών για να χρησιμοποιηθεί
το «ποντίκι». Η γνωστή εταιρία Χιούλετ Πάκαρντ προτείνει ένα νέο είδος
«ποντικιού», που θα έχει τη μορφή δακτυλιδιού και θα φοριέται στους
δείκτες. Το δακτυλίδι θα είναι διπλό, με εσωτερική και εξωτερική στεφάνη. Η
εσωτερική θα παραμένει σταθερή, ενώ η εξωτερική θα μπορεί να κινηθεί
ελεύθερα με τη βοήθεια του αντίχειρα ή του μέσου δακτύλου και θα
αντικαταστήσει την μπίλια του «ποντικιού». Ηλεκτρικά σήματα από τη
μετακίνησή της θα μεταφράζονται σε κινήσεις του δρομέα (cursor). Η μελέτη
εστιάζεται στο αν θα πρέπει ο χρήστης να φορά δύο δακτυλίδια, ένα στο
αριστερό και ένα στο δεξί χέρι, προκειμένου να ελέγχει την κατακόρυφη και
την κάθετη ολίσθηση του τελευταίου, ή να περιοριστεί σε ένα δακτυλίδι που
να ελέγχει και τις δύο κινήσεις ταυτόχρονα.
Επιμέλεια: Φαίδων Γ. Καραϊωσηφίδης
ΕΞΟΜΟΙΩΤΕΣ ΠΤΗΣΗΣ
Όταν πριν από 15 περίπου χρόνια οι πρώτοι προσωπικοί υπολογιστές
εγκαταστάθηκαν στα σπίτια μας, έφεραν μαζί τους και μια κατηγορία
λογισμικού που ονομάστηκε ψυχαγωγικό. Αλλοι προτιμούσαν να το ονομάζουν
απλώς παιχνίδια, γεγονός όμως είναι ότι το είδος παραμένει στις πρώτες
γραμμές της ζήτησης. Ιδιαίτερα δημοφιλείς παραμένουν οι εξομοιωτές κάθε
είδους, και ιδιαίτερα πτήσης και η εξήγηση για την προτίμηση αυτή είναι
απλή. Μας δίνουν την ευκαιρία να πλησιάσουμε μία δραστηριότητα που για τους
περισσότερους ήταν και παρέμεινε ένα όνειρο.
Εδώ ίσως θα πρέπει να δοθεί μία εξήγηση σχετικά με όλα αυτά τα ψυχαγωγικά
προγράμματα που ονομάζουμε συλλήβδην «εξομοιωτές». Τα περισσότερα από αυτά
που χρησιμοποιούν αεροπλάνα και προσπαθούν να εξομοιώσουν πτήση και μάχη
είναι μια υβριδική μορφή. Στην προσπάθεια να κρατήσουν το ενδιαφέρον του
παίκτη εξομοιώνουν αρκετά ρεαλιστικά τις διαδικασίες χρήσης των όπλων αλλά
ξεχνούν την πτήση.
Το Flight Unlimited που κυκλοφόρησε πρόσφατα από την εταιρία ΚLooking Glass
είναι το πρώτο δείγμα μιας νέας γενιάς εξομοιωτών πτήσης και μόνο, αφού η
μάχη λείπει εδώ εντελώς.
Προορίζεται όμως και για τη νέα γενιά υπολογιστών. Έτσι οι απαιτήσεις από
το σύστημα που θα το «τρέξει» είναι τεράστιες. Ένας επεξεργαστής 486/33 και
8 ΜΒ μνήμης είναι οι ελάχιστες και μάλλον οριακές απαιτήσεις, ενώ
συνιστάται επεξεργαστής 486-66/80/100 ή ακόμη καλύτερα Pendium, ώστε να
απολαύσετε υψηλές αναλύσεις και ταχύτητες. Το Flight Unlimited έρχεται
(φυσικά) σε ένα CD-ROM που απαιτεί οδηγό διπλής ταχύτητας.
Το δεύτερο σημαντικό στοιχείο σχετικό με το Flight Unlimited, είναι ότι
όταν οι σχεδιαστές του δημιούργησαν αλγορίθμους που περιγράφουν τη ροή του
αέρα όταν περνά από τις επιφάνειες του αεροπλάνου. Ουσιαστικά δηλαδή έκαναν
ό,τι και οι σχεδιαστές-δοκιμαστές των πραγματικών αεροσκαφών. Το αποτέλεσμα
ήταν ο εντυπωσιακός ρεαλισμός της απεικόνισης των ελιγμών αλλά και η
τεράστια υπολογιστική ισχύς που απαιτείται από το σύστημα που διαθέτετε.
Στο Flight Unlimited έχετε στη διάθεσή σας τέσσερα ελαφρά αεροπλάνα
(Bellanca Decathlon, Pitts Special, Sukhoi Su-31, Extra 300S) και ένα
ανεμόπτερο. Μεγάλο μέρος του προγράμματος είναι αφιερωμένο σε εκπαιδευτικές
δραστηριότητες, όταν όμως αισθάνεστε αυτοπεποίθηση, μπορείτε να πάρετε τα
χειριστήρια και να ασκηθείτε σε τυπικές διαδρομές αγώνων αεροσκαφών ή να
«βγάλετε» τα απωθημένα σας πετώντας. Υπάρχουν δεκάδες επιλογές στον τρόπο
που μπορεί να παρακολουθήσει κανείς την πτήση από «εξωτερική κάμερα»
εναλλάσσοντας τη θέση και τον τρόπο που κινείται σε σχέση με το αεροπλάνο
σας. Πραγματικά εντυπωσιακός είναι και ο τρόπος απεικόνισης του
περιβάλλοντος. Υπάρχουν οι επιλογές έξι διαφορετικών περιοχών στις
αμερικανικές πολιτείες Μέιν, Βιρτζίνια, Αριζόνα, Αλάσκα, αλλά και τη Νότιο
Γαλλία.
Το Flight UnlimitedΚείναι ο εξομοιωτής για τους φανατικούς της πτήσης.
Η πρόσφατη παραλαβή επιθετικών ελικοπτέρων από τον Ελληνικό Στρατό έφερε
στο προσκήνιο μια άλλη πρόσφατη παραλαβή, το LongBow Apache, έναν εξομοιωτή
από την Digital Integration, όπου φυσικά πρωταγωνιστεί η τελευταία έκδοση
του ΑΗ-64 με όλες τις τεχνολογικές καινοτομίες που έχει ενσωματώσει το
ισχυρότερο δυτικό επιθετικό ελικόπτερο.
Πέρα όμως από το θέμα, το LongBow Apache υπόσχεται εντυπωσιακά γραφικά με
νέα τεχνολογία 3D και εκρηκτική δράση. Για τους λόγους αυτούς φυσικά, το
παιχνίδι δεν θα μπορούσε παρά να έλθει σε CD-ROM (που είναι πλέον το
στάνταρ της αγοράς). Οι ελάχιστες απαιτήσεις από το σύστημα είναι
υπολογιστής με επεξεργαστή 486DX/33 ή ταχύτερος, 8ΜΒ μνήμη RAM, MS-DOS 5.0
ή νεώτερο, κάρτα VESA, χώρο 30 τουλάχιστον ΜΒ στο σκληρό σας δίσκο και
φυσικά οδηγό CD-ROM, διπλής τουλάχιστον ταχύτητας για την περίπτωση.
Στο LongBow Apache, όπως συνηθίζεται πλέον στους σχετικούς εξομοιωτές,
έχετε την επιλογή να πετάξετε σε εκπαίδευση, να εκτελέσετε μία μεμονωμένη
αποστολή (single mission), μία σειρά αποστολών υπό μορφή καριέρας
(campaign) με οκτώ διαφορετικά επίπεδα, να παίξετε μέσω δικτύου ή, τέλος,
να εκτελέσετε σενάρια με ένα συμπαίκτη σας. Στην τελευταία επιλογή υπάρχουν
οι δυνατότητες δύο παικτών να παίξουν ο ένας εναντίου του άλλου, να τεθείτε
επικεφαλής ή υπό τις διαταγές κάποιου άλλου παίκτη (leader/wingman) και,
ίσως το ποιο ενδιαφέρον από όλα, ο ένας να αναλάβει τον ρόλο του πιλότου
και ο άλλος του πυροβολητή/χειριστή οπλικών συστημάτων.
Οι περιοχές δράσης του εξομοιωτή είναι τρεις, αν και πιθανότατα θα υπάρξουν
σενάρια που θα προσθέτουν και άλλες στο μέλλον. Έτσι εκτός του Fort Hood
στο Τέξας όπου πραγματοποιείται η εκπαίδευση οι άλλες περιοχές δράσης είναι
η Υεμένη, η Κορέα και η Κύπρος. Η τελευταία περίπτωση, όπως είναι φυσικό
εμφανίζεται ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα, αφού το υλικό που χρησιμοποιούν οι δύο
πλευρές είναι δυτικής προέλευσης κάνοντας την αναγνώριση σχετικά πιο
δύσκολη. Μία σύντομη ξενάγηση στο πιλοτήριο στις θέσεις τόσο του πιλότου
όσο και του πυροβολητή αποκαλύπτει ότι η Digital Integration έχει κάνει
εξαιρετική δουλειά αναπαριστώντας τα. Τα γραφικά του Apache Longbow είναι
αξεπέραστα και σε συνδυασμό με τις δυνατότητες που έχει το πρόγραμμα κάνει
το προϊόν αυτό της Digital Integration τον καλύτερο εξομοιωτή ελικοπτέρου
που υπάρχει σήμερα, ενώ βλέπουμε δύσκολο να υπάρξει σύντομα κάτι που να τον
ξεπεράσει.
Ένας από τους πιο γνωστούς εξομοιωτές πτήσης-μάχης που έχει αφήσει
πραγματικά εποχή είναι το Falcon. Το Su-27 «Flanker», από την γνωστή μας
SSI/Mindscape, έρχεται να αμφισβητήσει τον «απόλυτο» για πολλούς αυτό
εξομοιωτή. Θα πρέπει καταρχήν να σας προειδοποιήσουμε ότι οι φανατικοί των
εξομοιωτών του είδους θα χρειαστούν κάποιο χρονικό διάστημα για να
προσαρμοστούν στο Su-27, αφού το πιλοτήριο δεν έχει και μεγάλη σχέση με
αυτό των F-16 ή των F-15 που «πετούσαν» μέχρι σήμερα. Τα περισσότερα όργανα
είναι αναλογικά και φαίνεται να λειτουργούν ανάποδα, ενώ επιπλέον τα πάντα
φέρουν κυριλλικές επιγραφές. Αυτό όμως που θα πρέπει κυρίως να συνηθίσετε
είναι οι ικανότητες που απαιτούνται για να «δαμάσετε» το τέρας που λέγεται
Su-27. Η εξομοίωση του ρωσικού μαχητικού είναι εντυπωσιακή, τόσο στην πτήση
όσο και στη μάχη. Σε ό,τι αφορά την τελευταία, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το
«Flanker» είναι ένα αναχαιτιστικό με μικρές ικανότητες αέρος-εδάφους. Εκεί
εστιάζεται και η εξομοίωση με ποικιλία οπλισμού που περιλαμβάνει όλα τα
σύγχρονα κατευθυνόμενα όπλα που διαθέτει η Ρωσική Αεροπορία. Στις επιλογές
σας όμως βρίσκονται η εκτέλεση μεμονωμένων αποστολών, εκπαιδευτικών ή
επιχειρησιακών, η ανάληψη της διοίκησης μίας Μοίρας ή, στο ανώτερο επίπεδο,
η διοίκηση ενός θεάτρου επιχειρήσεων όπου απαιτείται στρατηγική σκέψη και
προβλεπτικότητα, παράλληλα με τις ικανότητές σας σαν χειριστού. Από την
άλλη πλευρά υπάρχει μία ποικιλία αντιπάλων, συμπεριλαμβανομένων και όλων
των σύγχρονων αμερικανικών και ευρωπαϊκών μαχητικών, με τα οποία μπορείτε
να αναμετρηθείτε στους ουρανούς, κυρίως γύρω από την Κριμαία. Φυσικά όσοι
αποκτήσετε το «Su-27 Flanker» θα μπείτε στον πειρασμό να προσπαθήσετε να
εκτελέσετε τους ελιγμούς που το περίφημο ρωσικό μαχητικό εκτελεί σε όλα τα
αεροπορικά σόου ανά τον κόσμο και εντυπωσιάζει τα πλήθη. Θα πρέπει ίσως να
σημειώσουμε ότι το Su-27 θα διατίθεται τόσο σε έκδοση DOS (με απαιτήσεις
επεξεργαστή 386/486SX) όσο και έκδοση windows (?95 φυσικά) και αναμένεται
να υπάρχουν και οι δύο στο ίδιο CD-ROM.
Είναι σίγουρο ότι η αγορά των εξομοιωτών πτήσης/μάχης βρίσκεται σε έξαρση.
Σ? αυτήν έρχεται τώρα το EF2000 για να ταράξει τα νερά (να φέρει κατακλυσμό
για μερικούς).
Το EF2000, είναι ένα καθαρά βρετανικό προϊόν, σχεδιασμένο από την Digital
Image Design (διατίθεται από τη γνωστή μας Ocean). Στη σχεδίασή του η DID
είχε την αμέριστη βοήθεια της ΒΑe και τα αποτελέσματα είναι ορατά στον
τρόπο που συμπεριφέρεται το μαχητικό, όπου η εξομοίωση λέγεται ότι έχει
αντιγράψει σε μεγάλο βαθμό τα μη διαβαθμισμένα χαρακτηριστικά του
συστήματος Fly-By-Wire του ΕF2000.
Από την άλλη πλευρά, όπως και στο Flight Unlimited, οι απαιτήσεις από το
υπολογιστικό σύστημα που θα χρησιμοποιεί είναι πολύ μεγάλες. Οι ελάχιστες
είναι επεξεργαστής 486/66 και 8 ΜΒ RAM, αν και σύμφωνα με τους σχεδιαστές
το ιδανικό σύστημα θα έπρεπε να έχει επεξεργαστή Pendium 90, τετραπλής (!)
ταχύτητας οδηγό CD-ROM και 16 ΜΒ RAM. Το δοκιμάσαμε στην τελευταία
διαμόρφωση αλλά διαπιστώσαμε ότι και ένας επεξεργαστής 486/66 ή 80/100
είναι αρκετός για να απολαύσετε το EF2000, που θεωρούμε ότι θα αποτελέσει
σταθμό στο χώρο των εξομοιωτών.
Το EF2000 προσφέρει ένα περιβάλλον από αξεπέραστα γραφικά, που καλύπτει
πάνω από «τέσσερα εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα» και αναπαρίσταται με
εκπληκτική αληθοφάνεια. Η δράση εξελίσσεται στη βόρεια Ευρώπη (κυρίως πάνω
από τη Νορβηγία, τη Σουηδία και μεγάλο μέρος της δυτικής Ρωσίας) αν και
μάλλον θα υπάρξουν και σενάρια για άλλες περιοχές σύντομα. Στο γενικό
επιχειρησιακό πλαίσιο... «κάπου στο κοντινό μέλλον», η Ρωσία επιχειρεί να
καταλάβει τη Σκανδιναβία. Έτσι ο παίκτης καλείται να αντιμετωπίσει την
εισβολή επιχειρώντας από βάσεις κοντά ή μέσα στο πεδίο της δράσης. Το
στοιχείο που θα σας εντυπωσιάσει με το EF2000 είναι η αναπαράσταση του
πιλοτηρίου. Μην ξεχνάτε ότι εδώ έχουμε να κάνουμε με μαχητικά τέταρτης
γενιάς (και αν δεν μας απατά η μνήμη μας είναι ο πρώτος τέτοιος -σοβαρός-
εξομοιωτής). Υπάρχει πάντοτε η επιλογή να μπείτε αμέσως στη δράση μέσα από
μια σειρά μεμονωμένων αποστολών, κάτι που θα προτιμήσουν οι περισσότεροι
που έχουν γίνει πλέον «βετεράνοι» στους εξομοιωτές. Αυτό όμως που θα σας
ενθουσιάσει με το EF2000 είναι το συνολικό «πακέτο» που βάζει κάτω από τα
δάκτυλά σας ένα μαχητικό τέταρτης γενιάς:
Υπερηχητικές και υποηχητικές δυνατότητες, τεχνολογία «στελθ», δυνατότητα
βραχείας προσαπογείωσης, ευελιξία πέρα από οτιδήποτε έχετε «πετάξει μέχρι
σήμερα», δυνατότητα εμπλοκών πέραν του ορίζοντος, πτήση με ένα αεροσκάφος
που διαθέτει λόγο ώσης/βάρους καλύτερο του 1:1, ραντάρ πολλαπλών
λειτουργιών ECR-90 με δυνατότητες κατόπτευσης/παρακολούθησης αναγλύφου,
σκοπευτικό κράνους, πλήρες σύστημα HOTAS (εάν μάλιστα διαθέτετε και τα
ειδικά joysticks), πρωτόγνωρες δυνατότητες επικοινωνιών (JTIDS με AWACS ή
Joint-STARS) και ηλεκτρονικού πολέμου, προηγμένα όπλα (ΑΜRΑΑΜ, ASRAAM,
S-225, βόμβες κατευθυνόμενες με λέιζερ, ΑGΜ-65, κ.ά.) είναι μερικά μόνο από
τα στοιχεία που μπορείτε θα βρείτε στο «πακέτο» ΕF2000. Επιπλέον μπορείτε
να ελέγξετε και άλλα αεροσκάφη σε συνδυασμένες αποστολές ή να καταστρώσετε
πολύπλοκα σενάρια επιχειρήσεων μεγάλης κλίμακας, ενώ υπάρχει πάντοτε και η
δυνατότητα να συνδεθείτε και με άλλους οκτώ παίκτες μέσω «modem».
Έτσι μόλις ξεπεράσετε το στάδιο της εξοικείωσης (κάτι που θα απαιτήσει
πραγματική μελέτη του εγχειριδίου, αφού όλα τα όργανα και τα χειριστήρια
στο πιλοτήριο είναι λειτουργικά) θα μπορέσετε να απολαύσετε μία πραγματική
εμπειρία «πτήσης» έστω και μέσα από την οθόνη ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή.