Eιδικές Διαδρομές
της Σου Παπαδάκου
ΠΕΡΙ «ΜΑΖΟΧΙΣΜΟΥ» ΚΑΙ ΒΑΒΟΥΡΑΣ
Να μαστε πάλι όλοι μαζί στην Αθήνα τον Οχτώβρη! Αρκετά λείψαμε από το
κλεινόν άστυ. Όμως λείψαμε στ? αλήθεια; Για να λείψεις από κάπου ή από
κάποιους προϋποθέτει να αφήσεις αυτό το κάπου ή τους κάποιους πίσω σου.
Εμείς τι αφήνουμε πίσω μας; Ό,τι αφήνουμε το ξαναβρίσκουμε εκεί που πάμε.
Το πλήθος, την κίνηση, το συνωστισμό, το θόρυβο, την ένταση. Λίγο
διαφοροποιημένα βέβαια, αλλά παρόντα σε όλο τους το μεγαλείο. Δεν έχω ακόμη
καταλάβει πώς τα ?χουμε καταφέρει έτσι! Να κάνουμε τα πάντα όλοι μαζί. Μαζί
δουλειά, μαζί διακοπές και πάλι μαζί δουλειά για να συζητάμε πώς περάσαμε
τις μαζικές διακοπές. Και το χειρότερο; Όλος αυτός ο? μαζοχισμός να έχει
περάσει τόσο βαθιά στο μεδούλι μας, που να μην μπορούμε να κάνουμε χωρίς
αυτόν. Για κάνετε στον εαυτό σας τη βασανιστική ερώτηση:
- Θα μπορούσα να περάσω μια βδομάδα σε έναν έρημο τόπο; Θα μπορούσα να
«αντέξω» την ησυχία της μοναξιάς; Θα μπορούσα να ζήσω χωρίς βαβούρα; Και
μην ξεχνάτε τον? καθρέφτη, όταν απαντάτε!
Βέβαια υπάρχουν και οι? άλλοι! Οι τρελοί της ιστορίας. Εκείνοι, που κάνουν
τα πάντα για να πετύχουν λίγη μοναξιά, ησυχία και απομόνωση. Εκείνοι, που
αρνούνται να συμμετέχουν σε τσουρμοειδείς μεταφορές και άλλες σχετικές
καταστάσεις. Εκείνοι, που μένουν στην Αθήνα τον Αύγουστο και κάνουν
διακοπές τον Οκτώβριο. Εκείνοι, που πραγματικά καταφέρνουν να λείπουν!
Τι υπέροχη είναι η Αθήνα τον Αύγουστο! Πραγματική μαγεία! Να βρίσκεσαι στην
πλατεία Κολιάτσου από του Ζωγράφου σε 10 λεπτά! Να προλαβαίνεις ΟΛΑ τα
φανάρια πράσινα στην Πατησίων! Να γίνεται αυτονόητο το να κινείσαι με το
αυτοκίνητό σου ΚΑΘΕ πρωί, χωρίς να αγωνιάς μήπως και μπέρδεψες το 4 με το
7. Να κυκλοφορείς χωρίς να σε νοιάζει το πού βρίσκεται το άχαρο
πορτοκαλομπλέ σήμα με εκείνο το αντιπαθητικό Δ στη μέση, που μας έχει κάνει
τη δύσκολη ζωή πιο δύσκολη τα τελευταία χρόνια. [Το ?χω ξαναπεί: Δ.Α. θα
έπρεπε να γράφει και όχι σκέτο Δ! Το Δ.Α. χαρακτηρίζει επακριβώς το
συγκεκριμένο μέτρο χωρίς να αφήνει? κενά: «Δακτύλιος Αθηνών» παρακαλώ (βλ.
«Διανοητικώς Ανάπηρο»!)]. Να πηγαίνεις όπου θέλεις χωρίς να σε απασχολούν
ευχές του στιλ: «Αχ και να ?χα ένα μαγικό ραβδί!», όταν χρειάζεται να
παρκάρεις! Ή να κινδυνεύεις να σε γράψουν για? υπερβολική ταχύτητα στην?
Αλεξάνδρας το πρωί ή στην παραλιακή Σαββατόβραδο!
Φοβερά πράγματα συμβαίνουν στην Αθήνα τον Αύγουστο! Και το βασικότερο;
Απουσία! Νιώθεις απών. Ένα συναίσθημα που σε? γεμίζει, αν φυσικά αντέχεις
να το αισθανθείς! Και που σου δίνει δύναμη να αντέξεις όσα φέρνει ο
Σεπτέμβριος: κίνηση, κορναρίσματα, ένταση, μποτιλιάρισμα και όλα τα
επακόλουθά τους!
Κάποιες φορές, που βρίσκομαι να αποτελώ μέρος του σκηνικού της μεγάλης
βαβούρας σε ώρες αιχμής στους δρόμους της Αθήνας (τολμώ να πως ότι ανήκω
στους τυχερούς εκείνους, που έχουν τη δυνατότητα να επιλέγουν μέρες, ώρες
ακόμη και περιόδους κυκλοφορίας) σκέφτομαι την Τεχεράνη! Ή το Κάιρο! Ή το
Παλαιό Δελχί και άλλες πόλεις της Ινδίας. Και ξαφνικά οι παράμετροι
αλλάζουν, οι μποτιλιαρισμένοι δρόμοι αποκτούν παραδεισένια όψη και εγώ πλέω
σε πελάγη ευτυχίας! Είναι αυτό που λέει ο σοφός λαός: στεναχωριόμουν, που
δεν είχα παπούτσια μέχρι που συνάντησα κάποιον, που δεν είχε πόδια!
Στην Τεχεράνη το να θελήσεις να πας στο απέναντι πεζοδρόμιο αποτελεί
εγχείρημα ύψιστης γενναιότητας και μεγάλου ρίσκου! Οι δρόμοι φιλοξενούν σε
ώρες αιχμής χιλιάδες τετράτροχα και δίτροχα, που κινούνται με γρήγορες για
πόλη ταχύτητες, χωρίς οι οδηγοί τους να εφαρμόζουν κανένα κανόνα
κυκλοφορίας. Τρέχουν όσο θέλουν, στρίβουν και σταματούν όπου θέλουν,
αγνοώντας τους πάντες και τα πάντα. Όσο για τα φανάρια; Αυτά είναι
ανύπαρκτα! Όχι, δεν καταλάβατε. Δεν εννοώ ότι δεν υπάρχουν. Υπάρχουν, KAI
σε αφθονία, KAI σε πλήρη λειτουργία. Απλώς αγνοούνται παντελώς! Κανείς δεν
τους δίνει την παραμικρή σημασία. Και αυτά απλώς συνεχίζουν να αλλάζουν
χρώματα, χωρίς λόγο. Ή μάλλον, έχουν κάποιο λόγο: το πείσμα του να
αποδείξουν κάποτε τη χρησιμότητά τους - πότε; Μόνο ο? Αλλάχ γνωρίζει!
Στο Κάιρο «μια από τα ίδια». Έτσι και τολμήσεις να σταματήσεις στο κόκκινο
την έβαψες! Αφενός θα προκαλέσεις την καραμπόλα της ιστορίας, αφετέρου
κινδυνεύεις να σε τουλουμιάσουν οι πίσω! Δεν θα ξεχάσω ποτέ την έκφραση του
φίλου μου του Mazen, το πρώτο βράδυ της παραμονής μου στην αιγυπτιακή
πρωτεύουσα, όταν πηγαίναμε να παρακολουθήσουμε μια παράσταση στην Όπερα.
Αφού διαπίστωσα με τρόμο ότι δεν με γελούσαν τα μάτια μου και ο Mazen
περνούσε συνειδητά ΟΛΑ τα φανάρια με κόκκινο, τόλμησα να ρωτήσω: «Καλά, ΔΕΝ
σταματάτε εδώ στο κόκκινο;». O Mazen με κοίταξε με ένα βλέμμα πανικού! «Να
σταματήσω! Τρελάθηκες; Τόλμησε να το κάνεις αύριο, που θέλεις να πας στην
Γκίζα και θα καλοπεράσεις!» Και μου εξήγησε την απίθανη αυτή κατάσταση που
είχα βέβαια την ευκαιρία να διαπιστώσω και προσωπικά τις επόμενες μέρες που
πηγαινοερχόμουν από το Κάιρο στην Γκίζα. Όταν φυσικά επέστρεψα στην Αθήνα
όλα στους δρόμους έμοιαζαν μαγικά και ονειρεμένα.
Όσο για την Ινδία, τα πράγματα είναι αλλιώς! Εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με
φανάρια -όπου υπάρχουν υπακούονται- αλλά με κάρα, ποδήλατα, αυτοκίνητα,
φορτηγά, λεωφορεία, rickshaws και? βοϊδάμαξες! Όλα αυτά μαζί κινούνται
στους δρόμους ανάμεσα από δεκάδες βιαστικούς πεζούς και αμέριμνες
μηρυκάζουσες? αγελάδες! Και καλά όταν κινούνται! Επικρατεί χάος μεν, αλλά
ένα χάος, που τουλάχιστον κινείται ακολουθώντας, έστω, τους «κανόνες» της
θεωρίας του χάους. Αν όμως στο κάρμα σου προβλέπεται να γίνεις μάρτυρας
σκηνικού, με πρωταγωνιστή αγελάδα αναπαυόμενη καταμεσίς ενός στενού, αλλά
μεγάλης κυκλοφορίας δρόμου, ε, τότε τα πράγματα γίνονται κομματάκι δύσκολα!
Λόγω του Νάντι, του ιερού ταύρου, ο οποίος, σύμφωνα με το ινδιουιστικό
πάνθεον, είναι το άρμα του μεγάλου θεού Σίβα, όλες οι αγελάδες στην Ινδία
θεωρούνται -ως γνωστόν- ιερές. Έτσι λοιπόν έχουν το δικαίωμα, όπως και οι
πίθηκοι, που και αυτοί είναι ιεροί λόγω του πιθηκόμορφου θεού Χανουμάν, να
κάνουν ό,τι θέλουν και, το βασικότερο, να αναπαύονται, όπου τους κάνει
κέφι. Όταν λοιπόν έχεις την εμπειρία να περάσεις τρεις ολόκληρες ώρες μέσα
σε ένα μη κλιματιζόμενο πούλμαν, το οποίο βρίσκεται ακινητοποιημένο και
μπλοκαρισμένο στο δρόμο, κάτω από το μεσημεριανό ήλιο με εξωτερική
θερμοκρασία 44?C, επειδή μια σπινθηροβλεπούσα(!) αγελάδα αποφάσισε να κάνει
σιέστα καταμεσίς στο δρόμο, πώς να μην σου φαίνονται μαγικοί οι
μποτιλιαρισμένοι δρόμοι της Αθήνας! Εδώ τουλάχιστον έχουμε να κάνουμε με
«πραγματικές», «λογικές» και «απόλυτα κατανοήσιμες» αιτίες
μποτιλιαρίσματος!
Πιθανώς βέβαια να σας έχει δημιουργηθεί η απορία γιατί δεν διώχνουν την
αγελάδα από τη μέση του δρόμου. Το κάνουν. Αλλά? ευγενικά! Που σημαίνει ότι
προσπαθούν να τη ρίξουν στο φιλότιμο και να σηκωθεί να φύγει μόνη της. Το
να φερθείς άσχημα σε μία αγελάδα στην Ινδία αποτελεί ποινικό αδίκημα, αλλά
το φοβερότερο δεν είναι αυτό. H κακομεταχείριση αγελάδας αποτελεί σοβαρή
αιτία αποδιωγμού από την κάστα. Και δεν υπάρχει χειρότερη τιμωρία για έναν
Ινδό από το να μην ανήκει σε μια από τις τέσσερις κυρίαρχες κάστες. Οι
εκτός κάστας, οι περίφημοι «ανέγγιχτοι», είναι κυριολεκτικά ανύπαρκτοι!
Χειρότερα και από νεκροί! Και φυσικά, επειδή οι αγελάδες, τουλάχιστον στην
Ινδία, δεν είναι καθόλου χαζές, εκμεταλλεύονται την κατάσταση στο έπακρο,
απολαμβάνοντας τις ξάπλες τους καταμεσίς στο δρόμο.
Φέρνοντας λοιπόν τέτοιες εικόνες και σκηνές στο μυαλό μου σε ώρες
κυκλοφοριακά δύσκολες κατορθώνω να παραμένω ήρεμη και, τολμώ να πω,
ευτυχισμένη! Μεγάλη υπόθεση τα μέτρα σύγκρισης, που διαθέτει ο καθένας! Τα
δύσκολα αρχίζουν, όταν κάτω από συνθήκες χρονικής πίεσης κάνεις το λάθος
και συγκρίνεις, ας πούμε, την Αθήνα με την Μπραζίλια! Και γιατί με την
Μπραζίλια; Γιατί ο σχεδιασμός της φουτουριστικής και αμφιλεγόμενης πόλης,
που έγινε επίσημα πρωτεύουσα της Βραζιλίας στις 21 Απριλίου 1960 είναι
τέτοιος, που στους δρόμους ΔΕΝ υπάρχουν φανάρια! Και εδώ πραγματικά δεν
υπάρχουν, γιατί, απλούστατα, ΔΕΝ χρειάζονται! O αρχιτέκτονας, που σχεδίασε
τη μοναδική αυτή πόλη σε όλο τον πλανήτη, επειδή είχε χάσει τη γυναίκα του
-που λάτρευε- σε αστικό τροχαίο υποσχέθηκε ότι θα δημιουργήσει μια
μεγαλούπολη τόσο τέλεια και τόσο ασφαλή, ώστε να μην χρειάζεται φανάρια
κυκλοφορίας! Και το έκανε! Αν κάποιος κάτοικος της Μπραζίλια σας πει:
«Συγνώμη που άργησα, αλλά έπεσα σε μποτιλιάρισμα» να ξέρετε ότι εννοεί
ακριβώς αυτό, που εννοεί ένας Ιορδανός, όταν σας πει: «Έλα να φάμε απόψε,
έχουμε ψάρια από τη? Νεκρή θάλασσα!».
Καταλαβαίνεται, λοιπόν, γιατί δεν πρέπει να κάνει κανείς το λάθος να
σκεφτεί τις αυτοκινητιστικές μετακινήσεις του στην Μπραζίλια, σε ώρες
κυκλοφοριακού χάους στους δρόμους της Αθήνας. Από την άλλη για σκεφτείτε
την Αθήνα χωρίς φανάρια! Φαντάζεστε τι έχει να γίνει.
Προς τι λοιπόν το πάθος και η δυσφορία; Είδατε πόσο χειρότερα θα μπορούσαν
να είναι τα πράγματα;_Σ.Π.