Nίκος Mάργαρης
ΟΙΚΟ-ΛΟΓΙΚΑ«?Εντύπωση μου έκανε (επανέρχομαι στη συνάντηση των Χανίων!) και ο
εκπρόσωπος ενός Αναπτυξιακού Συνδέσμου -ή κάτι τέτοιο- των Ανωγείων. Τον
λένε κ. Κλάδο και ήταν από τις ελάχιστες φορές που άκουσα εκπρόσωπο της
τοπικής αυτοδιοίκησης να μιλά με τόση εγκυρότητα και μέτρο. Ελπίζω να τα
καταφέρει με τ? αρωματικά φυτά και την καλλιέργειά τους στον Ψηλορείτη?»
Μία βόλτα στην Κρήτη
TO ΑΕΡΟΠΛΑΝΟ «έβγαλε» τις ρόδες και ο πιλότος ειδοποίησε το πλήρωμα «να
πάρει θέσεις για την προσγείωση». O συνάδελφος από τη Θεσσαλονίκη μου
χαμογέλασε με νόημα: τα βάσανά μας τελειώνουν.
Όμως όλο πηγαίναμε και ποτέ δεν φθάναμε στο αεροδρόμιο των Χανίων. Σε δέκα
λεπτά περίπου ο πιλότος «μάζεψε» τις ρόδες και μας ανακοίνωσε με λύπη του
ότι «δυστυχώς η επιδείνωση του καιρού δεν επιτρέπει την προσγείωση.
Γυρίζουμε Αθήνα».
Αντε πίσω στην Αθήνα στις εννέα το βράδυ να ψάχνεις για θέση στο πρωινό
αεροπλάνο, μια και η παρουσία σου στη συνάντηση για την καλλιέργεια των
αρωματικών φυτών ήταν όχι μόνο απαραίτητη, αλλά και υποχρεωτική. Ξύπνημα το
πρωί στις τέσσερις και δρόμο για το Ελληνικό. Το αεροπλάνο έφυγε στην ώρα
του, μόνο που η ιστορία δεν επαναλήφθηκε σαν φάρσα, αλλά ως πραγματικότητα.
Το αεροδρόμιο ξανάκλεισε κι εμείς ξαναγυρίσαμε στην Αθήνα όπου νέος χαμός
για εισιτήριο με το μεσημεριανό.
Νέο τηλεφώνημα στο Μεσογειακό Αγρονομικό Ινστιτούτο Χανίων (MAIX) από όπου
τα νεότερα δεν ήταν τόσο άσχημα.
- O εκπρόσωπος της E.O.K. έμεινε αμανάτι λόγω καιρού στα Γιάννενα. H
συνάντηση αναβλήθηκε και θ? αρχίσει αύριο το πρωί. Το βράδυ θα ?χουμε
ανεπίσημο δείπνο.
Το μεσημέρι ευτυχώς η πτήση έφυγε κανονικά. Μ? ένα νοικιασμένο κόκκινο Ford
Fiesta έφθασα, επιτέλους, στο ξενοδοχείο των Χανίων που συμπαθώ ιδιαίτερα:
Το Casa Delfino. Αναπαλαιωμένο -περίπου μεσαιωνικό κτίριο- στην παλιά πόλη
έχει μετατραπεί σε κάτι εξαιρετικό. Αρκεί να δεις το ψηφιδωτό με τα βότσαλα
στην είσοδο της αυλής για να σου φτιάξει το κέφι.
Ως γνήσιος νεοέλληνας αμέσως έτρεξα για φαγητό. Ιδιαίτερα στα Χανιά δεν
γνωρίζω τι να πρωτοδιαλέξω από τα αναρίθμητα φαγάδικα, τσικουδάδικα,
ταβέρνες και μπαράκια. Το παλιό λιμάνι δεν το είχα γνωρίσει χειμώνα και με
κακό καιρό. Με τα κύματα να σκάνε στο μώλο και να γεμίζουν την αποβάθρα
έπρεπε να περπατάς τοίχο-τοίχο και με προσοχή να μη βρεθείς μέχρι τα γόνατα
στο νερό.
Γυρίζοντας στο ξενοδοχείο πέρασα μια βόλτα από τη Δημοτική Αγορά. Ένα
εξαίσιο κτίριο που λέγεται ότι κτίσθηκε με το ίδιο σχέδιο της αγοράς στη
Μασσαλία. Εδώ απολαμβάνω πλήρως τα απλωμένα «παραδοσιακά» εκθέματα. Από τα
ξερά σύκα και τις σταφίδες μέχρι τα αρωματικά φυτά και τη συσκευασία
TZATZIKI ORIGINAL. Που πάντα αναρωτιέμαι τι περιέχει. Το ρίχνεις άραγε στο
γιαούρτι και γίνεται τζατζίκι; Έχει μέσα και αποξηραμένο αγγούρι; Ας είναι.
Έξω από την αγορά πάντοτε παίρνω μια φωτογραφία ενός πανό στο οποίο είναι
κολλημένα όλα τα θλιβερά αγγελτήρια θανάτων και μνημόσυνων. Οι περισσότεροι
περνάνε, ρίχνουν μια ματιά για τα συμβάντα και τις «αναχωρήσεις». Κοιτάζω
και απέναντι χαμογελώντας στο «Γραφείο Τελετών ο Πανηγυράκης». Το οποίο
στις εκλογές πάντοτε γίνεται εκλογικό κέντρο!
Το απόγευμα συναντηθήκαμε και με τους υπόλοιπους που έφθασαν.
- O εκπρόσωπος της E.O.K. έφυγε από Γιάννενα για Αθήνα, και έρχεται το
βράδυ. H γαλλίδα συνάδελφος αρρώστησε και ο καθηγητής από τη Θεσσαλονίκη
βαρέθηκε τα πήγαινε-έλα και γύρισε Θεσσαλονίκη.
- Έχει κανένας αρωματικά και λιβάνι;
- Όχι, φυσικά. Πώς σου ήρθε;
- Να κάνουμε ευχέλαιο!
Την άλλη μέρα παρουσίασα το πιλοτικό πρόγραμμα της καλλιέργειας των
αρωματικών φυτών, ρίγανης και φασκόμηλου στη Λήμνο. Δεν θα σας γράψω
λεπτομέρειες γι? αυτή την παραγωγή super-ρίγανης που κάναμε, γιατί μπορεί
μερικοί ν? αρχίσουν τα γράμματα στον Διευθυντή Σύνταξης, «καρφώνοντάς με»:
Τα έχει γράψει και στον «ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ». Όπως και να έχει το πράγμα
η ρίγανη που καλλιεργήσαμε στη Λήμνο έπειτα από επιλογή φυτών σε όλα τα
νησιά του B. Αιγαίου (Σάμος, Ικαρία, Φούρνοι, Χίος, Ψαρρά, Οινούσσες,
Λέσβος, Αγιος Ευστράτιος, Λήμνος) έχει τουλάχιστον τα διπλάσια αιθέρια
έλαια από όλες τις ρίγανες της αγοράς. Και όταν λέω της αγοράς, δεν εννοώ
μόνο τους πλανόδιους -που συνήθως έχουν τις χειρότερες- αλλά και τις
πασίγνωστες ελληνικές και ξένες μάρκες που συγκρίναμε, παίρνοντάς τες από
καταστήματα που είτε έχουν «του πουλιού το γάλα», είτε συμφέρουν, είτε
αγαπούν τη δραχμή σας.
Και να φανταστεί κάποιος ότι η καλλιέργεια αυτή είναι πανεύκολη και δεν
αποδίδει μόνο οικονομικά, αλλά και περιβαλλοντικά, μια και -πέραν όλων των
άλλων- στηρίζει σημαντικότατα και το έδαφος και το νερό στις άνυδρες
περιοχές την νησιών μας. Χώρια που η περιοχή της καλλιέργειας στα
Μητροπολιτικά της Λήμνου, όταν τα φυτά μας ανθίζουν, γεμίζει με κάτι
μεγάλες και περίεργες πεταλούδες.
Εντύπωση μου έκανε (επανέρχομαι στη συνάντηση των Χανίων!) και ο εκπρόσωπος
ενός Αναπτυξιακού Συνδέσμου -ή κάτι τέτοιο- των Ανωγείων. Τον λένε κ. Κλάδο
και ήταν από τις ελάχιστες φορές που άκουσα εκπρόσωπο της τοπικής
αυτοδιοίκησης να μιλά με τόση εγκυρότητα και μέτρο. Ελπίζω να τα καταφέρει
με τ? αρωματικά φυτά και την καλλιέργειά τους στον Ψηλορείτη. Σε μια
περιοχή όπου η υπερβόσκηση προκαλεί ερημοποίηση και μεγάλη υποβάθμιση του
περιβάλλοντος και η ζωοκλοπή αντί να περιορίζεται αυξάνεται. Μέχρι πρόσφατα
το σπορ της ζωοκλοπής το εξασκούσαν κατ? επάγγελμα κτηνοτρόφοι. Σήμερα το
κάνουν οι πάντες με σοβαρή συμμετοχή είτε απευθείας, είτε ως κλεπταποδόχων
και αρκετών κρεοπωλών.
Δεν θα έλεγα ότι η συνάντηση κατέληξε κάπου, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες
της κ. Σκουλά του MAIX, που την συντόνιζε. H ανακεφαλαίωση έγινε, έπειτα
από ένα περίφημο δείπνο, στο ωραιότατο μπαράκι «Φαγκότο». Μόνιμη επίσης
στάση στις επισκέψεις μου στα Χανιά. Στα οποία αξίζει πάντοτε τον κόπο και
μια συζήτηση με τον άξιο διευθυντή του MAIX κ. Νικολαΐδη. Καλαμιά στον
κάμπο της μικρόψυχης κατάστασης, με την επάρκεια και τη φαντασία που τον
διακρίνει. Ελπίζω να καταφέρει κάποτε να έρθει στη Μυτιλήνη να κάνει μια
διάλεξη στους φοιτητές μου.
Την άλλη μέρα έπρεπε να πάω στο Ρέθυμνο για μια ακόμη συνάντηση. H διαδρομή
ήταν αρκετά ευχάριστη, με την Κρήτη καταπράσινη και τους οδηγούς που
ερχόντουσαν από απέναντι να μας προειδοποιούν με το αναβόσβημα των φώτων
για τους «κρυμμένους» άνδρες της Τροχαίας. Τι νόημα, αλήθεια, έχουν αυτά τα
μπλόκα, που γίνονται με στόχο τον αιφνιδιασμό και τη σύλληψη των «άτακτων»,
όταν οι πάντες τα γνωρίζουν;
Χρησιμότερο θα ήταν να έχουμε τους τροχαίους να κυκλοφορούν χωρίς στολές
και περιπολικά, αλλά με κανονικά αυτοκίνητα και να ειδοποιούν (τάχα μου...)
τους απέναντι με τα φώτα, οπότε όλοι θα πηγαίνανε σαν Παναγίες. Να ένας
τρόπος περιορισμού των ατυχημάτων.
Έξω από τα Χανιά δεξιά υπήρχε ένα μεγάλο κοπάδι πρόβατα που ήταν βαμμένα
κόκκινα! Το χρώμα το είχαν βάλει είτε για τη ζωοκλοπή -εδώ για να
ξεγλιστρήσεις αρκεί να τα σφάξεις αμέσως και να πουλήσεις το κρέας- ή
προκειμένου να μην τα ξαναμετρήσουν σε άλλο κοπάδι για την επιδότηση της
Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αλλο, όμως, χαρακτηριστικό του δρόμου μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση. Ήταν το
πώς προχωρεί και κατακυριεύει τα πάντα στη χώρα μας το φυτό οξαλίς. Μοιάζει
με τριφύλλι -γι? αυτό και οι αγρότες το λένε «βρωμοτρίφυλλο»- με κίτρινα
λουλούδια και έχει έρθει στην Ελλάδα από τη Νότιο Αφρική. Προχωρεί
καταλαμβάνοντας τα πάντα και σε λίγο δεν θα υπάρχει -εντάξει, λέω
υπερβολές- περιοχή της χώρας μας που να μην κυριαρχεί.
Όμως να πω και το ευχάριστο, μια και υπάρχει ωραιότατη και κερδοφόρος (!)
μέθοδος βιολογικής του καταπολέμησης, που την ανακάλυψε ο συνάδελφος κ. I.
Χατζόπουλος, που είναι ένας από τους εξαίρετους χρήστες των δορυφορικών
πληροφοριών και της τηλεπισκόπισης στη χώρα μας.
Στο σπίτι του στη Μυτιλήνη -μια ωραιότατη συνεχώς εξελισσόμενη αγροικία-
«καθάρισε» τους ελαιώνες από το φυτό οξαλίς βάζοντας να το τρώνε κότες. Οι
οποίες το βρίσκουν νοστιμότατο. Μ? ένα σμπάρο, λοιπόν, δύο τρυγόνια. Και
περιορισμός του «επιγενούς» φυτού καθαρισμό του ελαιώνα και παράλληλη
παραγωγή αυγών._Ν.Μ.