Pέα Bιτάλη
Πού να επενδύσεις τα κέρδη σουΠΡΑΞH ΠΡΩΤΗ
Είχα πέσει στο πάτωμα φαρδιά πλατιά και προσπαθούσα να συγκρατήσω τα δάκρυά μου και να
διατηρήσω την ψυχραιμία μου. Πώς διάολο έπεσα σαν παλιάλογο; Λες να ?ναι σπάσιμο; Πώς θα
βρίσκομαι σε δυο ώρες στο Ντε Γκολ για να πετάξω; Πάνω μου σύσσωμη η οικογένεια. Ο
καθένας με την δική του ατάκα και όλοι τους απολύτως βέβαιοι ότι ξέρουν καλύτερα από μένα
πού και πόσο πονάω. Το δράμα τελικά, όταν χτυπάς, δεν είναι ο πόνος αλλά οι «ιατρικές
συμβουλές» των γύρω σου.
- Πάτα το σου λέω...
- Μην το πατάς...
- Είναι ζεστό ακόμα, σε λίγο θα δούμε... (αυτό κι αν είναι ατάκα)
- Στο Μαρόκο θα πάμε έστω κι αν χρειαστεί να με μεταφέρετε όπως ο Μεταξόπουλος τη
Φοντάνα, δήλωσα κοφτά. Έτσι κι έγινε.
Αεροδρόμιο ντε Γκολ, πτήση για Καζαμπλάνκα 7 το πρωί. Αναπηρική καρέκλα, πόδι σε
διάσταση, νάρθηκας και αθλητικό Prada, σαν το ανέκδοτο «μπράβο κουστουμιά ο ανάπηρος».
Διαπίστωση... Όταν περνάς με αναπηρική καρέκλα, όλοι σε κοιτάνε πλαγίως εκτός από τα
παιδιά, που κοιτάζουν κατάματα και μάλιστα μια εσένα μια το πόδι.
?φιξη μετά από δυόμισι ώρες. -Μεγάλη μπουκιά φάε, μεγάλη κουβέντα μην πεις- ...Τη Φοντάνα
ξεπόνεσα... ΄Ακου τι με περίμενε... Κουβούκλιο ντυμένο με ροζ κουρτίνες μπαλούν και χρυσά
φουντάκια να κουνάνε σαν αποτυχημένο ζελέ ήρθε να παραλάβει την αφεντιά μου. Τα είδα
όλα...
Κι έτσι ο μαροκινός πολιτισμός έκλεισε σαγηνευτικά το μάτι στο ευρωπαϊκό design και μας
καλωσόρισε.
ΠΡΑΞΗ ΔΕΥΤΕΡΗ
ΦΕΖ. Μαγικό μέρος. Το νιώθεις με το που πατάς το πόδι σου. Φτάσαμε την ώρα της δύσης. Από
το μπαλκόνι του δωματίου μας στο ξενοδοχείο PALAIS JAMAI κοιτάζουμε αμίλητοι και
εκστατικοί την πόλη ν? απλώνεται στα πόδια μας. Το ομοιόχρωμο των σπιτιών, το χωμάτινο,
της δίνει μοναδικότητα. Τούτα τα σπίτια θαρρείς βγήκαν μέσα απ? τη γη. Σαν γέννα της. Κι
όπως ανάβουν ένα-ένα τα φώτα μοιάζουν σινιάλα ζωής και μετά ακούς τη φωνή του muezzin
«ALLAH AKDAR», πάντα την ίδια ώρα από το Kairouyine Mosque και μετά «ALLAH» από τον άλλο
muezzin της άλλης γειτονιάς και μετά από τον άλλο και μετά... μια μαγική σκυταλοδρομία
προσευχής της κάθε γειτονιάς, που κατέληγε στο μπαλκόνι μου... ΧΡΙΣΤΕ μου...
Το πρωί μπήκαμε στη medina. Όλες οι αραβικές πόλεις έχουν medina. Ο προφήτης Μωχάμετ
ίδρυσε την πρώτη ισλαμική συνοικία σε μια πόλη που ονομαζόταν έτσι και ήταν η
σπουδαιότερη μετά τη Μέκκα. Αυτή έγινε λοιπόν το πρότυπο για κάθε πόλη του αραβικού
κόσμου. Η Φεζ για αιώνες ήταν το πολιτικό και πολιτιστικό κέντρο του Μαρόκου, γι? αυτό
και η μεντίνα της έχει ζωή 1.000 χρόνων. Πάνω από 20.000 άνθρωποι ζουν και εργάζονται
εκεί, μέσα στα τείχη. Ίσως γιατί μόνο αυτό ξέρουν, ίσως γιατί τα ενοίκια είναι πολύ φθηνά
(10.000 δρχ.) τι σημασία έχει. Με το που πατάς το πόδι σου εκεί, το ρολόι του χρόνου
γυρίζει πίσω... Μικρά μαγαζάκια με εμπόρευμα επιούσιου, πολύβοο πλήθος, στενά δαιδαλώδη
σοκάκια, επαγγέλματα ξεχασμένα, γυναίκες που πηγαίνουν το ψωμί τους στο φούρνο να τους το
ψήσει, παιδάκια να γελούν δυνατά, γαϊδούρια φορτωμένα μέχρι εκεί που δεν παίρνει άλλο,
χρώματα, φωνές, ΖΩΗ.
Μέθυσα, γέμισα όλες μου τις αισθήσεις. Στο Κάιρο που λατρεύω, η αγορά έχει μπόλικη
τουριστική ατραξιόν. Το καταπληκτικό εδώ είναι ότι κανένας δεν ασχολείται μαζί σου. Η Φεζ
δε σε παρακαλάει και είναι πολύ απασχολημένη για να σε προσκαλέσει. Λίγο χώρο σου
παραχωρεί, αν τη σκουντήξεις για να περάσεις. Αν έχεις τη σοφία και τη διάθεση να αφήσεις
τα χρώματα, τις εικόνες και τις μυρωδιές να σε πάνε. Κι όπου στην ευχή θέλουν ας σε
πάνε... In Sha? Allah όπως λένε σε κάθε τους πρόταση. Έχει ο Θεός για μας.
Κάθε σοκάκι και μια έκπληξη. Ο δρόμος των μαραγκών, που μοσχομυρίζει ο κέδρος ή στο δρόμο
με τα χαλιά που καίνε ξύλα κανέλας για να σε καλοδεχτούν ή στα μαγαζιά με τα φρούτα, που
τα στοιβάζουν με σεβασμό και δεξιοτεχνία, αλλά το πιo αξέχαστο είναι το σημείο με τα
βυρσοδεψεία. Πέτρινες τεράστιες παλέτες. Κίτρινο από σαφράν, μπλε από indigo, κόκκινο από
παπαρούνες και παιδιά να τσαλαβουτούν σ? αυτές τις περίεργες μπανιέρες και τα γέλια τους
να σκορπίζουν χρώματα στον αέρα. Δεν υπάρχει λαός να δόξασε περισσότερο το χρώμα από τους
Μαροκινούς. Αρκεί κανείς να χαζέψει τα φοβερά πλακάκια και ψηφιδωτά. Πρέπει να σου πω ότι
η Ουνέσκο έχει πάρει υπό την προστασία της τη Φεζ και καρπούς της προσπάθειας συναντάς σε
πολλά οικήματα, που ευτυχώς ανακαίνισαν, αλλά και κλάδους επαγγελμάτων που προσπαθούν να
διασώσουν.
Το δεύτερο βράδυ μας στη Φεζ πήγαμε στο Maison Bleue.
Ένα καταπληκτικό ξενοδοχείο μέσα στη μεντίνα με μόνο τέσσερις σουίτες. Φανάρια με κεριά
σε οδηγούσαν σε ένα σκοτεινό στενό διάδρομο, που κατέληγε στο εσωτερικό του
σπιτιού-ξενοδοχείου με την εσωστρεφή πέρα για πέρα αρχιτεκτονική. Ο ήχος του νερού,
απαραίτητο στοιχείο για ανθρώπους που μάθαν να εκτιμούν το χρυσάφι του, πλακάκια σε όλα
τα χρώματα και συνδυασμούς, η μυσταγωγία των κεριών, οι τεράστιες ασημένιες πιατέλες με
το tagine (φαγητό με ιδιαίτερο τρόπο μαγειρέματος) και ένας παράξενος ήχος, σαν κούρδισμα
άγνωστου οργάνου, μας επέβαλαν ευτυχισμένη σιωπή. Η ήχος έβγαινε από ένα «μαύρο κουβάρι»
που σιγά-σιγά ξεδιπλώθηκε και συνειδητοποιήσαμε ότι ήταν άνθρωπος. Κατάμαυρα μακριά
μαλλιά, πλεγμένες κοτσίδες με κοχύλια στις άκρες, μαύρη κελεμπία και η αυτοσχέδια κιθάρα
του από δέρμα ζώου και σπάγκο και πέτρες και κοχύλια. Τραγουδούσε και ήταν σαν να φύσαγε
θαλασσινό αεράκι. Ήμασταν οι μόνοι πελάτες. Εμείς κι αυτός και βρήκαμε τον κωδικό που η
ράτσα μας κατέχει να μπαίνει στην καρδιά των ανθρώπων, να βγάζει το κέφι. Αυτό ήταν...
Σηκώθηκε επάνω και έπαιζε, έπαιζε χτυπώντας τα παπούτσια του ρυθμικά και τα κοχύλια στα
μαλλιά του και ΕΓΙΝΕ μουσική, ρυθμός, ήχος, σκόρπισε την ψυχή του στα πόδια μας. Η Φεζ
είναι μια μαγική πόλη.
Εκείνο το βράδυ καθίσαμε μέχρι το ξημέρωμα στο μπαλκόνι του Palais Jamai. Θεϊκό
παλάτι-ξενοδοχείο του 19ου αιώνα, αντίγραφο του παλατιού στην πόλη Meknes.
Σιωπή, η Φεζ κοιμάται... Μετά άρχισε ο μουεζίνης την προσευχή και τα φώτα σβήναν
σιγά-σιγά. Ξημέρωσε αργά και γλυκά. Όσο αργά και γλυκά ξέρει να μοιράζει τη μέρα ο ήλιος.
Όσο αργά και γλυκά κινείται η ζωή στο Μαρόκο ακόμα. In sha? allah.
ΠΡΑΞΗ ΤΡΙΤΗ
Στο Μαρόκο μείναμε 10 μέρες. Επισκεφτήκαμε τη Meknes, διασχίσαμε χωριά στους πρόποδες του
?τλαντα, πήγαμε στο κοσμοπολίτικο Μαρακές και μείναμε στο ξενοδοχείο Mamounia με τους
καταπληκτικούς κήπους, περιηγηθήκαμε σε παζάρια Βεδουίνων, γελάσαμε με το parking
γαϊδουριών, διασκεδάσαμε με τα υπαίθρια κουρεία και οδοντιατρεία, κόπηκε η χολή μας από
τον Μωχάμετ-Βατάνεν που ανέλαβε τις μετακινήσεις μας με λιμουζίνα μαύρη τριών σειρών
θέσεων. Γεμίσαμε ή να στο πω καλύτερα... κάναμε οικογενειακό τσεκ-απ στις αισθήσεις μας
και βγήκαν όλες υγιείς...
Κι αν διάλεξα να σου μιλήσω με λεπτομέρειες μόνο για τη διαμονή μας στη Φεζ, είναι για
ένα λόγο. Εγώ δεν είμαι, καρδούλα μου, ταξιδιωτικός πράκτορας να σου τα γράψω. Εγώ θέλω
μόνο να σε ξεσηκώσω. Σε βλέπω με τα κομπιουτεράκια σου και τα χαρτιά σου να κάνεις
υπολογισμούς. Να σημειώνεις στις τελευταίες σελίδες των 4Tροχών τιμές αυτοκινήτων. Θέλεις
το καινούργιο μοντέλο. Βλέπω τους προβληματισμούς σου για το χρηματιστήριο. Πού να
τοποθετήσεις τα κέρδη. Ξέρεις ποια είναι, φίλε μου, η καλύτερη επένδυση; Οι αναμνήσεις.
Όσο περνούν τα χρόνια τόσο πιο μεγάλη αξία έχουν.
ΠΡΑΞΗ ΤΕΤΑΡΤΗ
Καλό χειμώνα. Πού λέτε να πάμε του χρόνου; Ιn Sha? Allah. Έχει ο Θεός. ΄Εχει;
Υ.Γ. Αν σε τρώει η περιέργεια για το πώς τα κατάφερα με το ατύχημά μου, σου λέω ότι ήμουν
η μόνη έφιππος (εφ-γάιδαρος) στα σοκάκια. Γέλασε και το παρδαλό κατσίκι (μαροκινό
κατσίκι). Αλλά... Κυρία και μάλιστα... Παντός καιρού.