Tρύφων Σωτηρόπουλος

OI νέοι στην τεχνολογία της πληροφορικής και των τηλεπικοινωνιών έχουν την εντύπωση πως η
αγορά είχε πάντα τη σημερινή της μορφή. Αγνοούν τα «πέτρινα χρόνια», που η επιστήμη των
υπολογιστών έχει γνωρίσει. Τότε που οι «κομπιουτεράδες» ήταν μια κάστα ανθρώπων, που
χρησιμοποιούσαν μια ακαταλαβίστικη διάλεκτο και μιλούσαν για πράγματα ακόμα πιο
ακαταλαβίστικα για τους πολλούς. Εποχές που τα «τμήματα επεξεργασίας στοιχείων» ήταν
«γυάλινα κλουβιά, μέσα στα οποία επιτρεπόταν να μπουν μόνο «οι έχοντες εργασία». Για τους
υπόλοιπους τα πράγματα ήταν απλά: ζητούσαν την πληροφορία και οι «ειδικοί» έπρεπε να την
παράσχουν. Ο όρος «τελικός χρήστης» δεν υπήρχε, απλά γιατί οι μόνοι χρήστες ήταν οι
«γνώστες». Βέβαια μετά έκανε την εμφάνισή του το PC και έτσι η πληροφορική και η αγορά
της αναπτύχθηκαν «προς τα κάτω» με τα γνωστά αποτελέσματα.
Αυτή η σύντομη ανασκόπηση δείχνει ότι όχι μόνο η τεχνολογία της πληροφορικής σαν τομέας,
αλλά και η ίδια η αγορά σαν οικονομικό και κοινωνικό μέγεθος, έχουν διανύσει μια τεράστια
απόσταση και σήμερα τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά. Η αγορά έχει μεγαλώσει τόσο
που έχει αποκτήσει και υποτμήματα. «Αγορά οικιακών υπολογιστών», «αγορά επαγγελματικών
συστημάτων», «αγορά υπηρεσιών», κ.λπ. Οι τελικοί χρήστες είναι πάρα πολλοί και
αυξάνονται καθημερινά. Ο πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου είναι ο ιδρυτής της εταιρίας,
που εξέλιξε το προσωπικό υπολογιστικό σύστημα και το έφερε στη σημερινή του μορφή. Η
συνεχώς αυξανόμενη εκμετάλλευση των τεχνολογιών της πληροφορικής και των τηλεπικοινωνιών
διαμορφώνουν το πρόσωπο της νέας κοινωνίας. Και υλοποιούν τις νέες κοινωνικές διαδικασίες
και δομές.
Οι κάτοχοι ενός PC και μιας σύνδεσης στο Internet μπορούν να καταθέτουν τη γνώμη τους
σχετικά με τους βομβαρδισμούς της Γιουγκοσλαβίας από το N.A.T.O., να πληροφορούνται τις
θέσεις της αμερικάνικης εξωτερικής πολιτικής, να ενημερώνονται για τον καιρό σε όποιο
σημείο του πλανήτη θέλουν. Είναι θετική η εκμετάλλευση της τεχνολογίας για την κοινωνία
μας; Η αποστολή ηλεκτρονικών μηνυμάτων και η συνομιλία με άγνωστους μέσα από το
πληκτρολόγιο και την οθόνη φέρνει κοντά ανθρώπους, που κάτω από άλλες συνθήκες δε θα
είχαν ποτέ ανταλλάξει απόψεις, δημιουργώντας το «παγκόσμιο χωριό» ή επιτρέπει στον καθένα
να διαμορφώνει την «ιδεατή» προσωπικότητα που πάντα ήθελε, απορρίπτοντας εμπράκτως αυτήν
που πραγματικά έχει; Η δημιουργία τεράστιων ηλεκτρονικών αρχείων επιτρέπει την άμεση
εξυπηρέτηση συνδρομητών O.T.E., ΔΕΗ, πιστωτικών καρτών, φορολογουμένων, κλπ. ή δίνει τη
δυνατότητα στους «έχοντες πρόσβαση» να ελέγξουν τις κινήσεις των πολιτών δίκην
Οργουελικού «Μεγάλου Αδελφού;». Οι επεξεργαστές σε ένα αγωνιστικό αυτοκίνητο βελτιώνουν
τις επιδόσεις και κατά συνέπεια το θέαμα ή μετατρέπουν την αγωνιστική οδήγηση από τέχνη
για λίγους σε διαδικασία, που μπορεί να διεκπεραιώσει ο καθένας; Η απάντηση στο ερώτημα
δε σχετίζεται με την πληροφορική σαν τεχνολογία, αλλά με την ανθρώπινη φύση και τις
αδυναμίες της. Κάθε τεχνολογία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον άνθρωπο με την ίδια
ευκολία που μπορεί να χρησιμοποιηθεί και εναντίον του. Η πυρηνική ενέργεια μπορεί να
παράγει «καθαρή» ενέργεια, αλλά και πυρηνικές βόμβες, η φαρμακευτική μπορεί να παράγει
αντιβιοτικά αλλά και χημικά παραισθησιογόνα, οι μικροεπεξεργαστές μπορούν να
«απογειώσουν» το PC σας, αλλά και τους «Tomahawk» που με «χειρουργική ακρίβεια» χτυπούν
κτίρια της Βαγδάτης και του Βελιγραδίου. Υπό αυτές τις συνθήκες, οι χρήστες -τελικοί ή
όχι- έχουν την κοινωνική υποχρέωση να κατευθύνουν τις εφαρμογές της τεχνολογίας των
υπολογιστών προς κατευθύνσεις, που θα βελτιώνουν την κοινωνία αντί να καταστρέφουν τα
μόρια, από τα οποία αυτή αποτελείται. Μπορεί η τεχνολογία της πληροφορικής να έκανε
τεράστια βήματα αλλά και για αυτήν, όπως και για πολλά άλλα, συνεχίζει να ισχύει η αρχαία
ρήση: «πάντων μέτρον άνθρωπος».

(*) O κ. Tρύφων Σωτηρόπουλος είναι Σύμβουλος Έκδοσης του NET LETTER