Βυθός
Ελεύθερη κατάδυσηΗ ελεύθερη κατάδυση αποτελεί τον αγνότερο και πιο διαδεδομένο τρόπο προσέγγισης του βυθού. Ασκείται με την οικειοθελή παύση της αναπνευστικής λειτουργίας, την άπνοια. Σαν δραστηριότητα, περικλείει τρεις πρακτικές: τη στατική άπνοια, όπου ο δύτης ακίνητος «κρατάει» την αναπνοή του, τη δυναμική άπνοια, το γνωστό σε όλους μας μακροβούτι, και την κατάδυση με σταθερά βάρη, στην οποία ο δύτης επιχειρεί να καταδυθεί στο μεγαλύτερο δυνατό βάθος και, φυσικά, να αναδυθεί χρησιμοποιώντας μονάχα τη μυϊκή του δύναμη (παγκόσμιο ρεκόρ, 80 μέτρα). Υπάρχουν και άλλες δύο πρακτικές, οι οποίες, όμως, δεν θεωρούνται αθλητικές (αν και έχουν ιδιαίτερο επιστημονικό ενδιαφέρον), απλά, εκεί, σημειώνονται κάποια ρεκόρ. Πρόκειται για την κατάδυση με μεταβλητά βάρη, όπου ο δύτης χρησιμοποιεί για την κατάδυση ένα έρμα μέγιστου βάρους 30 kg (παγκόσμιο ρεκόρ, 120 μέτρα) και την κατάδυση no limits, όπου ο δύτης χρησιμοποιεί όποιο μέσο τον εξυπηρετεί, προκειμένου να καταδυθεί όσο βαθύτερα γίνεται και να αναδυθεί όσο το δυνατό γρηγορότερα (παγκόσμιο ρεκόρ, 150 μέτρα).
Αν και οι περισσότεροι καταδύονται ελεύθερα, προκειμένου να απολαύσουν την ομορφιά του βυθού, οι μυημένοι βιώνουν μοναδικές εμπειρίες από την ίδια τη δραστηριότητα. Κάθε βουτιά αποτελεί, για ορισμένους, ένα εσωτερικό ταξίδι, όπου η διάσταση του χρόνου παραμορφώνεται. Η ησυχία του βυθού διασπάται από τους χτύπους της καρδιάς του απνεϊστή και από ακαθόριστους μακρινούς ήχους, που, σε συνδυασμό με το σκοτάδι και τους απροσδιόριστους ίσκιους, ανασύρουν συναισθήματα ξεχασμένα στις πιο μακρινές σφαίρες του υποσυνειδήτου.
Ο μόνος κίνδυνος στην ελεύθερη κατάδυση είναι ότι ο κάθε δύτης πρέπει να θέτει ο ίδιος τα όριά του, ανάλογα με τη φυσική του κατάσταση και το επίπεδο των γνώσεών του.
Εξοπλισμός: Μάσκα (κόστος: 10.000 δρχ.), αναπνευστήρας (3.000 δρχ.), πέδιλα με μακριά λεπίδα (30.000 δρχ.), στολή κατάδυσης (50.000 με 150.000 δρχ.), ζώνη με βαρίδια (5.000 δρχ.), σημαδούρα (10.000 δρχ.) και, προαιρετικά, γάντια (8.000 δρχ.), μποτάκια (10.000 δρχ.), δέστρες για τα πέδιλα (4.000 δρχ.).
Τοποθεσίες: Όπου υπάρχει θάλασσα, λίμνη ή πισίνα, μπορεί κάποιος να ασχοληθεί με την ελεύθερη κατάδυση.
Ιστορικό: Αναφορές για μοναδικά κατορθώματα Eλλήνων απνεϊστών υπάρχουν από τη μυθολογία, από τον Γλαύκο. Στη νεότερη Iστορία, οι Έλληνες σφουγγαράδες του προηγούμενου αιώνα είχαν επιδόσεις, οι οποίες ακόμα και σήμερα προκαλούν το θαυμασμό. Παγκοσμίως γνωστή είναι η κατάδυση του Στάθη Χατζή, σφουγγαρά από τη Σύμη, ο οποίος, το 1913, καταδύθηκε σε βάθος 88 μέτρων για 4 λεπτά, προκειμένου να ανασύρει την άγκυρα ενός ιταλικού πολεμικού πλοίου. Τα τελευταία χρόνια, παρουσιάστηκε ιδιαίτερη ανάπτυξη στο άθλημα, χάρη στην κινηματογραφική μεταφορά της ζωής του σημαντικότερου απνεΐστα του περασμένου αιώνα, Jaques Mayol. Αγωνιστική δραστηριότητα στο άθλημα της ελεύθερης κατάδυσης υπάρχει στην Ελλάδα τα τελευταία 4 χρόνια.
Οργάνωση: Σαν άθλημα, αυτή τη στιγμή, δεν υπάγεται σε κάποια ομοσπονδία.
Σχολές: Apnea Academy του Roberto Calich, τηλ.: 8813.628
Κόστος: Υπάρχουν διάφορα επίπεδα εκπαίδευσης, για αρχάριους, προχωρημένους και πολύ προχωρημένους, με αντίστοιχο κόστος 65.000, 85.000 και 120.000 δρχ. (τα μαθήματα γίνονται 8 συνεχόμενες μέρες). Εκπαιδευτική περίοδος: Από Απρίλιο μέχρι Δεκέμβριο
Χρήσιμες πληροφορίες: Η Bίβλος του αθλήματος θεωρείται το βιβλίο του Jacques Mayol «Hommo Delfinus». Το σωματείο «Γλαύκος» διοργανώνει κάποια σχετικά σεμινάρια.
Αυτόνομη κατάδυση
Η αυτόνομη κατάδυση είναι ευρύτερα γνωστή και ως κατάδυση με μπουκάλες ή scuba diving. Οι καταδυτικές φιάλες ή μπουκάλες μπορεί να περιέχουν ατμοσφαιρικό αέρα ή μίγματα αερίων και όχι σκέτο οξυγόνο (μόνο σε ορισμένες ειδικές περιπτώσεις!). Ο χρόνος κατάδυσης εξαρτάται κυρίως από τη χωρητικότητα, τον όγκο της μπουκάλας που έχει ο δύτης και από το βάθος, στο οποίο θα καταδυθεί. Από τη στιγμή που ο αυτοδύτης ακολουθεί τους κανόνες ασφαλείας, τότε ο κίνδυνος είναι ελάχιστος. Ο τύπος της κατάδυσης, τον οποίο θα επιλέξει κάποιος, εξαρτάται από την εμπειρία και την εκπαίδευσή του. Δραστηριότητες όπως η σπηλαιοκατάδυση ή η νυχτερινή κατάδυση καλό είναι να αφήνονται μόνο στους πολύ έμπειρους και τους κατάλληλα εκπαιδευμένους. Σε αυτό το σημείο, θα πρέπει να τονίσουμε ότι για να καταδυθεί κάποιος ακόμα και λίγα μέτρα πρέπει να έχει εκπαιδευτεί. Οι συμβουλές ενός γνωστού ή φίλου σε καμία περίπτωση δεν επαρκούν.
Η αυτόνομη κατάδυση δίνει τη δυνατότητα στο δύτη να απολαύσει τη μαγεία του βυθού, να ανακαλύψει έναν πολύ κοντινό, αλλά και άγνωστο, για τους περισσότερους, κόσμο. Ξεχασμένα από το χρόνο ναυάγια, βυθισμένες πολιτείες, αλλά και ολόκληρες υποβρύχιες κοινωνίες είναι σίγουρο ότι θα σας χαρίσουν μοναδικές εμπειρίες, που θα σας κάνουν να θέλετε να επιστρέφετε με κάθε ευκαιρία. Ακόμα και χωρίς το ειδυλλιακό σκηνικό, η ίδια η κατάδυση προσφέρει μια απόλυτη αίσθηση ελευθερίας, καθώς ο δύτης απελευθερώνεται από τα δεσμά της βαρύτητας και αφήνεται σε μια χαλαρωτική αιώρηση.
Εξοπλισμός: Μάσκα (κόστος: 10.000 δρχ.), αναπνευστήρας (3.000 δρχ.), πέδιλα (25.000 δρχ.), στολή κατάδυσης (45.000 με 55.000 δρχ.), ζώνη με βαρίδια (5.000 δρχ.), σημαδούρα (10.000 δρχ.), γάντια (8.000 δρχ.), μποτάκια (8.000 δρχ.), μαχαίρι (7.000 δρχ.). Ρυθμιστής πλευστότητας (70.000 δρχ.), φιάλη (75.000 δρχ.), ρυθμιστής (50.000 δρχ.), κονσόλα δύο οργάνων ―μανόμετρο, βαθύμετρο― (36.000 δρχ.), πυξίδα, προαιρετικά, (16.000 δρχ.), dive computer (85.000 δρχ.).
Τοποθεσίες: Πριν καταδυθείτε σε μια περιοχή, καλό είναι να ενημερώνετε τα κατά τόπους λιμεναρχεία, τα οποία θα σας γνωστοποιήσουν τυχόν απαγορεύσεις. Αναλυτικό κατάλογο για τις ακριβείς περιοχές, στις οποίες επιτρέπεται η αυτόνομη κατάδυση, μπορείτε να προμηθευτείτε από τα κατά τόπους γραφεία του Ε.Ο.Τ. Περιοχές που πρέπει να αποφεύγονται είναι αυτές όπου επικρατούν ισχυρά θαλάσσια ρεύματα ή η διέλευση σκαφών είναι συχνή.
Ιστορικό: Αυτός που συνέβαλε καθοριστικά, τόσο με τις εφευρέσεις του όσο και με τα έργα του, στην ανάπτυξη των καταδύσεων είναι ο Jacques Yves Cousteau. Οι περιπέτειές του, όπως και του πληρώματος του «Calypso», κέντρισαν τη φαντασία πολλών γενιών και ενέπνευσαν πολλούς να ασχοληθούν με την αυτόνομη κατάδυση. Στην Ελλάδα, επί σειρά ετών, τροχοπέδη στην ανάπτυξη της συγκεκριμένης δραστηριότητας αποτέλεσε η αναχρονιστική νομοθεσία.
Οργάνωση: Υπάγεται στην ΕΟΥΔΑAΤΚ.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΥΠΟΒΡΥΧΙΑΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΑΘΛΗΤΙΚΗΣ ΑΛΙΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΚΟΛΥΜΒΗΣΗΣ (Ε.Ο.Υ.Δ.Α.Α.Τ.Κ.)
ΕΛΛΗΝΙΚΟ, ΑΤΤΙΚΗ
ΑΓΙΟΣ ΚΟΣΜΑΣ, Τ.Κ. 106 04
Τηλ.: 9819.961, 9823.840, fax: 9817.558
Σχολές: Υπάρχουν δύο βασικά συστήματα εκπαίδευσης, το γαλλικό της CMAS και το αμερικανικό της PADI. Ανάλογα με το ποιο θα επιλέξετε, διαφοροποιείται κάπως και ο τρόπος με τον οποίο θα γίνει η εισαγωγή σας σε αυτή τη δραστηριότητα. Πάντως, το σύστημα δεν έχει τόσο μεγάλη σημασία όσο οι γνώσεις και η εμπειρία του εκπαιδευτή σας.
Κόστος: 75.000 δρχ.
Εκπαιδευτική περίοδος: Όλο το χρόνο. Τα μαθήματα, κατά τους χειμερινούς μήνες, γίνονται κυρίως σαββατοκύριακα (4 ή 5 συνεχόμενα), ενώ το καλοκαίρι διαρκούν μία εβδομάδα.
Χρήσιμες πληροφορίες: www.cmas.org, www.padi.com
Υποβρύχιο ψάρεμα
Γνωστότερο ως ψαροντούφεκο, αν και όσοι ασχολούνται με αυτό προτιμούν τον όρο «υποβρύχιο κυνήγι». Πρόκειται για την αναζήτηση θηράματος στο βυθό με ελεύθερη κατάδυση και χρήση ψαροντούφεκου. Η χρήση αναπνευστικών συσκευών (αυτόνομη κατάδυση) σε αυτήν τη δραστηριότητα απαγορεύεται ρητά από το νόμο, όπως και η χρήση φωτός και χημικών ουσιών. Το υποβρύχιο ψάρεμα είναι μια αμφιλεγόμενη δραστηριότητα, καθώς υπάρχουν πολλοί, οι οποίοι τη θεωρούν καταστρεπτική για το περιβάλλον. Όμως, όταν ασκείται με σύνεση και έλεγχο, σίγουρα δεν αποτελεί οικολογικό κίνδυνο, καθώς υπάρχει σαφής δυνατότητα ελέγχου τόσο της ποσότητας όσο και του είδους του αλιεύματος, το οποίο μπορεί να κυμαίνεται από αφρόψαρα μέχρι πελαγίσια.
Η μεγαλύτερη ικανοποίηση στο άθλημα αυτό δεν προέρχεται από το ψάρεμα, αλλά από την επαφή με το υγρό στοιχείο, την παρατήρηση του βυθού, την προσπάθεια αποκρυπτογράφησης των συνηθειών και των μυστικών των θηραμάτων, αλλά και όλης της υποβρύχιας κοινωνίας. Ο υποβρύχιος κυνηγός, προκειμένου να επιτύχει, «ενσωματώνεται» στο περιβάλλον του. Βέβαια, δεν είναι λίγοι αυτοί που κάποια στιγμή αποφασίζουν να εγκαταλείψουν το ψαροντούφεκο και κυνηγούν τα θηράματα με φωτογραφική μηχανή!
Σαν δραστηριότητα, απαιτεί εμπειρία και αυτοέλεγχο. Το πρόβλημα δημιουργείται όταν κάποιος ανάγει το κυνήγι σε αυτοσκοπό και παραβιάζει τους κανόνες ασφαλείας ή ξεπερνάει τα όριά του.
Εξοπλισμός: Μάσκα (κόστος: 10.000 δρχ.), αναπνευστήρας (3.000 δρχ.), πέδιλα με μακριά λεπίδα (30.000 δρχ.), στολή κατάδυσης (50.000 με 150.000 δρχ.), ζώνη με βαρίδια (5.000 δρχ.), σημαδούρα (10.000 δρχ.), γάντια (8.000 δρχ.), μποτάκια (10.000 δρχ.), μαχαίρι (10.000 δρχ.), ψαροντούφεκο (30.000 δρχ.). Βέβαια, όσο αυξάνονται οι απαιτήσεις του τόσο αυξάνονται και οι ανάγκες για περισσότερα και διαφορετικά όπλα και εξοπλισμό. Eπιπλέον υποχρεωτικό κόστος πρέπει να θεωρηθεί η έκδοση άδειας ερασιτεχνικής αλιείας (συνολικά, περίπου 7.000 δρχ.).
Τοποθεσίες: Οι κατάλληλες περιοχές για υποβρύχιο ψάρεμα εξαρτώνται από τις ικανότητες του υποβρύχιου κυνηγού, την εποχή και τις συνθήκες. Πάντως, στο μεγαλύτερο μέρος των ακτών μας, μπορεί κανείς να βρει τουλάχιστον ικανοποιητικούς ψαρότοπους. Η κάθε περιοχή, όπως και η κάθε εποχή, έχουν να προσφέρουν διαφορετικά θηράματα.
Ιστορικό: Στην Ελλάδα, αυτή η δραστηριότητα ξεκίνησε περίπου τη δεκαετία του '50. Βέβαια, από τότε μέχρι σήμερα, οι τεχνικές έχουν εξελιχτεί, όπως, άλλωστε, και τα υλικά και οι υποβρύχιοι κυνηγοί. Όμως, τα αλιεύματα έχουν μειωθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό και πολλά από τα ψάρια προτιμούν πλέον να κινούνται σε βαθύτερα, ασφαλέστερα νερά.
Οργάνωση: Σαν άθλημα, το υποβρύχιο ψάρεμα υπάγεται στην ΕΟΥΔΑΑΤΚ.
Χρήσιμες πληροφορίες: Το υποβρύχιο κυνήγι πρέπει πάντα να γίνεται σε ζευγάρια. «Υποβρύχιο ψάρεμα-Τα ψάρια και οι τεχνικές», «Καλοκαιρινό καρτέρι» του Γιάννη Βλάχου, εκδόσεις Planet Sea, τηλ.: 9213.120.