Πνεύμα Αντιλογίας
Badge engineeringΤο «Πνεύμα Αντιλογίας», εξ ορισμού, οφείλει να διαφωνεί και να φέρνει αντιρρήσεις απέναντι σε οτιδήποτε. Αυτή τη φορά, στόχος μας, οι μάρκες και τα σήματα.
OΣOI έκαναν το σφάλμα να ζητήσουν αναβαθμολόγηση του γραπτού της «Αντοχής Υλικών», πιστεύοντας ότι έχουν γράψει για περισσότερες μονάδες από το 3 που είχαν εισπράξει («τεσσάρι» δεν έπαιρνε κανείς, ακριβώς για να αποθαρρύνονται οι παραπονούμενοι), σχεδόν πάντα άκουγαν την ίδια, μυστηριώδη, αλλά ταυτόχρονα και κατηγορηματική εξήγηση: «Δεν είσαι Mηχανικός». Μερικές φορές, ακόμα και στον προφορικό λόγο, το κεφαλαίο Μ ξεχωρίζει από το πεζό, από τον τόνο της φωνής, τη μικρή παύση που προηγείται, αλλά και το ύφος. Οι τρεις αυτές απλές λέξεις, που, χωρίς να εξηγήσουν τίποτα παραπάνω, στην πραγματικότητα τα εξηγούσαν όλα, ξεκαθάριζαν στον υποψήφιο μηχανικό ότι δεν είχε καταφέρει να «πείσει». Μπορεί να είχε γράψει αρκετά θέματα για έξι ή επτά μονάδες, μπορεί να είχε λύσει σωστά τα περισσότερα από αυτά, όμως, κάπου είχε στραβοπατήσει σε ζήτημα ουσίας. Έστω κι αν τα υπόλοιπα θέματα αρκούσαν για το «πεντάρι», το λάθος έδειχνε στον ικανό κριτή ότι ο βαθμολογούμενος λειτουργούσε σαν «παπαγάλος» και όχι σαν πραγματικός μηχανικός. Στην πορεία, βέβαια, οι περισσότεροι κατάφεραν να πάρουν πτυχίο, και, σήμερα, βρίσκονται όλοι σε κάποιο στάδιο της παραγωγικής διαδικασίας, ακόμα και εκείνοι που ο Χάρης επέμενε ότι «δεν είναι Μηχανικοί». Άλλωστε, αν χτυπήσει κανείς στο Ίντερνετ μια έρευνα «jokes+engineers», θα καταλάβει ότι αυτό που λέμε «πραγματικός μηχανικός» ίσως είναι ιδιαιτερότητα (παραξενιά, στην καθομιλουμένη) και όχι ικανότητα. Λένε ότι «ο αισιόδοξος βλέπει το ποτήρι μισογεμάτο, ο απαισιόδοξος το βλέπει μισοάδειο και ο μηχανικός το βλέπει διπλάσιας χωρητικότητας από το βέλτιστο» και, αν θέλετε ένα ακόμα παράδειγμα, δείτε κάτω δεξιά στη σελίδα τα σημαντικά ζητήματα που απασχολούν τους μηχανικούς του περιοδικού, όταν δεν έχουν δουλειά να κάνουν.
Πάντως, το «badge engineering» του τίτλου καμία σχέση δεν έχει με μηχανολογική εργασία: πρόκειται, μάλιστα, για ακριβώς το αντίθετο. Όταν τα τμήματα μάρκετινγκ των αυτοκινητοβιομηχανιών αποφασίζουν να αλλάξουν όνομα σε ένα αυτοκίνητο και να το πλασάρουν σαν κάτι καινούργιο, τότε δεν κάνουν μηχανολογικό σχεδιασμό, κάνουν «σχεδιασμό σήματος». Η αμερικανική αγορά είναι γεμάτη από τέτοια παραδείγματα (Τογιότα/Λέξους, Νισάν/Ινφίνιτι, Χόντα/Άκιουρα, Κάντιλακ/GMC κτλ.), όπου το ίδιο αυτοκίνητο βαφτίζεται αλλιώς και πωλείται ακριβότερα σαν να πρόκειται για κάτι άλλο, μόνο και μόνο επειδή φέρει ένα θεωρητικά πιο «πολυτελές» σήμα στη μάσκα. Στη σαφώς πιο υποψιασμένη ευρωπαϊκή αγορά, αντίθετα, τα αντίστοιχα (κυρίως βρετανικά) παραδείγματα μάλλον έχουν εξαφανιστεί τα τελευταία χρόνια, ενώ η Σέατ δεν βγάζει πλέον «ισπανικά Φίατ», αλλά κατασκευάζει τα δικά της αυτοκίνητα που απλώς δανείζονται τεχνολογία (αλλά όχι και χαρακτήρα) από τη VW.
Αντικειμενικότητα;
Εμείς, όμως, είμαστε όλοι αντικειμενικοί και κρίνουμε το αυτοκίνητο γι' αυτό που πραγματικά είναι, χωρίς να παίρνουμε χαμπάρι από κόλπα του μάρκετινγκ… Σωστά; Για να δούμε… Κάνοντας ένα πείραμα γνήσιου «badge engineering», απλώς αλλάζουμε όνομα και προέλευση σε μερικά από τα αυτοκίνητα της αγοράς, και όποιος εξακολουθεί να υποστηρίζει ότι η αρχική του εκτίμηση δεν αλλάζει καθόλου, δεν είναι αμερόληπτος και αντικειμενικός, είναι απλώς ψεύτης. Ξεκινώντας από τη νέα Άλφα 147, που ακόμα και στην «καλή» έκδοση των 1.600 κ.εκ. με τον κινητήρα των 120 ίππων την κρίναμε αυστηρά βάσει των παραδόσεων της ιταλικής εταιρείας, διαπιστώνοντας απουσία ακρίβειας στο τιμόνι και υπερβολικά πολιτισμένη συμπεριφορά χωρίς σπορτίφ χαρακτηριστικά, ας κάνουμε την πρώτη μας μεταμόρφωση: της αλλάζουμε λίγο το σχήμα της μάσκας, της δίνουμε βρετανικό διαβατήριο και τη βαφτίζουμε Ρόβερ 35i. Το αποτέλεσμα; Εξαιρετικό! «Πρόκειται σαφώς για το καλύτερο Ρόβερ των τελευταίων ετών, ένα αυτοκίνητο που εκφράζει τέλεια το πνεύμα της αγγλικής εταιρείας, με ομορφιά, πολυτέλεια και άνεση στο εσωτερικό, καλές επιδόσεις και ασφαλέστατη οδική συμπεριφορά, αλλά και το πρεστίζ που δίνει η οδήγηση ενός πολυτελούς κόμπακτ αυτοκινήτου με σχήμα που ξεχωρίζει ανάμεσα στα υπόλοιπα αυτοκίνητα της κατηγορίας». Όσο για την Άλφα Ρομέο, που θα έμενε χωρίς αυτοκίνητο με αυτή τη «μεταγραφή», υπάρχει λύση, τουλάχιστον για την κορυφή της σειράς: το Σέατ Λεόν 4x4 Τούρμπο, που μετονομάζεται σε Alfa 147 Permanent 4. «Επιτέλους, οι Iταλοί θυμήθηκαν την καταγωγή τους, δικαιώνοντας όλους τους πιστούς αλφίστι που περίμεναν υπομονετικά την επιστροφή στις ρίζες. Η νέα τετρακίνητη έκδοση με τον υπερτροφοδοτούμενο κινητήρα των 180 ίππων και το πραγματικά τέλειο στήσιμο της ανάρτησης είναι η Αλφασούντ του 21ου αιώνα. Προσφέρει οδική συμπεριφορά που δεν θα μπορούσε να προέρχεται από κάπου αλλού, παρά από τους ανθρώπους που ξέρουν καλύτερα από κάθε άλλον πώς να σχεδιάζουν σπορ χάτσμπακ». Θέλετε κι άλλο παράδειγμα; Ας πάρουμε μία (εξαιρετική οδηγικά, αλλά ταπεινή στην καταγωγή) Barchetta και, αντί για Φίατ, ας την ονομάσουμε Lancia HF. Χαμός θα γίνει! Όχι μόνο οι νεαροί, αλλά ακόμα και οι σημερινοί πενηντάρηδες, θα την αγοράσουν, αφού θα τους θυμίζει το ένδοξο παρελθόν μιας εταιρείας που κατασκεύαζε πραγματικά αυτοκίνητα, όταν οι άλλοι κατασκεύαζαν δεινοσαύρους. Όσο για τους παραδοσιακούς γαλλόφιλους, που τους ενοχλεί το ασαφές τιμόνι και το «αδιάφορο» στήσιμο του Πεζό 206 (σε σύγκριση με τα εξαιρετικά 106 και 306), υπάρχει η λύση: το ονομάζουμε Opel Civila και το στέλνουμε σε μια γερμανική «οικογένεια», στην οποία θα μπορούσε πραγματικά να ξεχωρίσει σαν μια εξαιρετική λύση ανάμεσα στο Κόρσα και το Άστρα, συνδυάζοντας χαρίσματα και από τα δύο, μαζί με φρέσκο και μοντέρνο σχεδιασμό και πολύ καλή ποιότητα κατασκευής.
Αν θέλετε να συνεχίσετε την «άσκηση», δοκιμάστε να δώσετε άλλο όνομα στο Toyota MR2 (θα ήταν Πεζό, αλλά οι Γάλλοι δεν έχουν «πισωκίνητη» ιστορία, άρα, μήπως BMW;), στο Λάντσια Υ (Ιαπωνία ή Γερμανία;), στο Φίατ Κουπέ ή στο Βόλβο S60. Στο μεταξύ, όμως, πρέπει να παραδεχθείτε: η ιδέα και το περιτύλιγμα είναι ήδη το μισό δώρο. Όσο για την αντικειμενικότητα, δυστυχώς, πολύ εύκολα πάει περίπατο με λίγη βοήθεια στο υποσυνείδητο. Τελικά, το «Πνεύμα Αντιλογίας» έγινε αυτοκινητιστική στήλη; Όχι βέβαια! Πάντων μέτρον άνθρωπος και αυτό ακριβώς είναι (και πάλι) το συμπέρασμα._ Κ. Λ.
Δεν κάνουμε life style!
Φυσικά και δεν πρωτοτυπήσαμε με τους στυλογράφους ποιότητας που παρουσιάσαμε για τα «Δώρα» στο τεύχος Δεκεμβρίου. Όμως, επειδή όλα τα έντυπα της χώρας, με την ευκαιρία των εορτών, παρουσίασαν ακριβά «όργανα γραφής» που προσφέρουν «κύρος» σε όποιον τα χρησιμοποιεί, οφείλουμε να εξηγηθούμε και πάλι. Επιλέγουμε να χρησιμοποιούμε πένα ποιότητας, όχι για το θεαθήναι, αλλά αποκλειστικά «για πάρτη μας», για την ικανοποίηση που προσφέρει μια ευλύγιστη και καλογυαλισμένη, τέλεια ρυθμισμένη χρυσή πένα που γλιστράει αβίαστα πάνω στο χαρτί. Άλλωστε, ο χρυσός χρησιμοποιείται σαν υλικό κατασκευής, όχι για να φαίνεται, αλλά για τις μηχανικές του ιδιότητες (ιδανική ελαστικότητα, αλλά και αντοχή στη διάβρωση). Απόδειξη, το γεγονός ότι, όταν δεν ταιριάζει χρωματικά με τον υπόλοιπο στυλογράφο, η χρυσή πένα αλλάζει χρώμα και το χρυσάφι «κρύβεται», όπως στην Aurora 88 της φωτογραφίας. Όσο για την υψηλή τιμή, δικαιολογείται από το πολύ υψηλό κόστος κατασκευής και τις εργατοώρες που χρειάζεται ο τεχνίτης για να συναρμολογήσει και να ρυθμίσει τέλεια μία πένα. Όποιος δεν «καταλαβαίνει», η τιμωρία του είναι να πληρώνει την αντίστοιχη έκδοση rollerball, σε τιμή πολύ υψηλότερη από το κόστος της βιομηχανοποιημένης παραγωγής, μόνο και μόνο για το «κύρος» που του δίνει το σήμα στο καπάκι…
48.000 rpm και 130 psi με 50 δρχ.!
Λέγαμε για ανέκδοτα με μηχανικούς, αυτό, όμως, το κάναμε μόνοι μας. Καλές οι πένες ποιότητας, αλλά ας ρίξουμε μια ματιά και στο απλό στυλό διαρκείας, μια εφεύρεση του Laszlo Biro από το 1943, που έγινε διάσημη ακριβώς μετά τον πόλεμο, από τον Γάλλο Marcel Bich (που απλοποίησε το όνομά του σε Bic). Με πόσες στροφές ανά λεπτό γυρίζει η μικρή αυτή μπίλια; Πάμε να μετρήσουμε: με το παχύμετρο, μετράμε διάμετρο μπίλιας 0,8 mm, δηλαδή μία περιστροφή ανά 2,5 mm και 400 περιστροφές ανά μέτρο. Απλώνουμε ένα μεγάλο φύλλο χαρτιού στο πάτωμα, σημαδεύουμε απόσταση ενός μέτρου και με το χρονόμετρο διαπιστώνουμε ότι χρειαζόμαστε ακριβώς μισό δευτερόλεπτο ανά μέτρο, στα όρια πριν να το παρακάνουμε και να γλιστρήσει η μπίλια, αφήνοντας κενό στη γραμμή. Άρα, 800 περιστροφές ανά δευτερόλεπτο, δηλαδή 48.000 στροφές ανά λεπτό! Μετά από δέκα διαδοχικά «μέτρα», η θερμοκρασία της μπίλιας έχει ανέβει από τους 24 στους 42 βαθμούς Κελσίου. Επιπλέον, μετρώντας πάχος γραμμής 0,6 mm και δύναμη από το χέρι 0,25 Ν (στη ζυγαριά 250 γραμμάρια), προκύπτει επιφανειακή πίεση της μπίλιας στο χαρτί 0,9 MPa ή 130 psi. Ρωτήστε, λοιπόν, τί είναι αυτό που λειτουργεί με 48.000 σ.α.λ. και 130 psi, με κόστος μόλις 50 δρχ., και αν το βρει κανείς…