ΓΙΩ[ΤΑΧΥ] ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ
«… Ο ξένοιαστος καβαλάρης του μέλλοντος θα ιππεύει ―φευ!― τους διακόσιους τόσους ίππους διά του βλέμματος, μπροστά στο σταθμευμένο γιώτα-χι του…»Σ' ENAN κόσμο που κινείται ―λόγω συνθηκών ή απαγορεύσεων― όλο και πιο αργά, η ιδέα ότι μπορείς ν' αποκτήσεις ένα όλο και ταχύτερο αυτοκίνητο αποτελεί το καλύτερο υποκατάστατο του φενακισμού, ακόμα κι όταν το αυτοκίνητο είναι συνεχώς σταθμευμένο. Εις επίρρωσιν, δεν είναι τυχαίο πως οι περισσότεροι άνθρωποι δεν τρέχουν με το αυτοκίνητο· απλώς, αφηγούνται και επαίρονται για το πώς θα μπορούσαν να τρέξουν μ' αυτό.
Δεν υπάρχει πιο κωμικοτραγική αντίφαση απ' το να φαντάζεσαι ανθρώπους που επέλεξαν το όχημα με βάση τη διαρκή πλειοδοσία των ίππων και τα συνεχώς πτωτικά δευτερόλεπτα του 0-100 να εκτίουν την ποινή της ακινησίας, εγκλωβισμένοι στις μεγάλες λεωφόρους με τον ποταμό των εποχούμενων κατάδικων. Ή την άλλη αντίφαση, χαρακτηριστική μιας νοοτροπίας που επισήμως τιμωρεί όσα νομοτύπως προτρέπει, ήτοι: απόκτησε το «αγέρωχο», «άγριο», «ετοιμοπόλεμο» αυτοκίνητο, όπως το τραγουδούν τα εμπορικά μηνύματα, αυτό που και μόνο ο ήχος της εξάτμισης και νεκρούς ανασταίνει, αλλά μόλις τα «νεύρα» του εκδηλωθούν, ο θεράπων τροχονόμος αναλαμβάνει να γράψει στο μπλοκάκι του μια ακριβή συνταγή ηρεμιστικού (έως και επίσχεση αυτοκινήτου συζητήθηκε προ διετίας για την «υπερβολική ταχύτητα», ενδεικτικό μιας κοινωνίας που ενθαρρύνει την κατανάλωση, αλλά αποτρέπει την απόλαυση, όπως περίπου πράττει και με το κάπνισμα).
Με 0% προκαταβολή, 0% επιτόκιο και x δόσεις που αρχίζουν μετά από ψ διάστημα (ιδού ο μυστικός μαθηματικός τύπος της ευτυχίας), μπορείς να αποκτήσεις και δεύτερο αυτοκίνητο για τη σύζυγο και τρίτο για τα παιδιά ή και μικρότερο για την πόλη, μόνο που, όσο αυξάνεται ο αριθμός τόσο λιγότερο κινούνται, κι όταν αδυνατούν να κινηθούν, τόσο δυσκολότερα βρίσκουν χώρο να σταθμεύσουν. Σήμερα, η θαυμαστή γκάμα των αυτοκινητικών μοντέλων προσφέρει απλόχερα την αυταπάτη της θεατρικότητας, κι έτσι ο καθένας μπορεί να υποδυθεί το δεδομένο ρόλο: του κοσμικού επιδειξία, του κυνηγού-κατακτητή, του ερωτικού εισβολέα, του λάτρη της φύσης, του στοχαστικού παρατηρητή ή του ριψοκίνδυνου εξερευνητή. Στην πράξη, οι ρόλοι αυτοί σπάνια βρίσκουν τα «πρόσωπα» που θα τους υποδυθούν: τζιπ που σχεδιάστηκαν για το χωματόδρομο διανύουν μονότονα την άψογη άσφαλτο της πόλης· πολυτελείς λιμουζίνες μένουν στοιχειωμένες στα γκαράζ, γιατί το κέντρο δεν μπορεί να τις φιλοξενήσει, και πανάκριβα κάμπριο ελάχιστες ευκαιρίες έχουν να ανοιγοκλείσουν τις κουκούλες τους.
Και βέβαια, όσο περνάει ο καιρός, όσο το αυτοκίνητο γίνεται προνόμιο των μεσαίων τάξεων και αποβάλλει τον επιλεκτικό ταξικό χαρακτήρα του παρελθόντος τόσο και σχεδιάζεται, έχω την εντύπωση, για να ικανοποιεί με επάρκεια την τεράστια γκάμα ετερόκλητων προτιμήσεων.
Είναι αναμφισβήτητο πως τα σημερινά αυτοκίνητα, με την εξέλιξη της τεχνολογίας και την αρωγή της έρευνας, είναι ταχύτερα και ασφαλέστερα, αλλά, προσπαθώντας να είναι λειτουργικότερα και να ανταποκρίνονται καλύτερα στις απαιτήσεις και τις ανάγκες του (μεγάλου) κοινού και (γιατί όχι;) στα στερεότυπα της εποχής μας, έχουν πληρώσει το βαρύ τίμημα της ομοιομορφίας.
Οι απίστευτες καινοτομίες, οι τέλειοι αυτοματισμοί, τα επηρμένα διαστημικά ταμπλό, τα πληθωρικά και ευφάνταστα αξεσουάρ είναι αδύνατο να μας κάνουν να ξεχνάμε πως η τελική φόρμα, το καταστάλαγμα της μορφής που λέγεται design, παραμένει ―σαν βασική αίσθηση, εννοείται― τόσο παραλλαγμένα ίδιο, ώστε να δυσκολεύεσαι σήμερα στο δρόμο όχι μόνο να διαστείλεις μοντέλα μιας εταιρείας, αλλά και τις ίδιες τις εταιρείες μεταξύ τους (εκτός από το χονδρικό διαχωρισμό σε μικρά, μεγάλα, σπορ κτλ.).
Αλήθεια, τί κοινό σημείο είχαν, άραγε, τα θηρία του γερο-Φορντ με τη μαύρη Legere του Αντρέ Σιτροέν ή το Mini Cooper του Ισιγόνη; Τί το Σκαθάρι της Volkswagen με το 4L της Renault;
Νομίζω ―υπάρχουν έγκυροι γνώστες σ' αυτό το έντυπο που μπορεί να διαφωνούν― πως η ποίηση της φόρμας έχει αντικατασταθεί από την πεποιημένη πρακτικότητα και η ιδιόμορφη προσωπικότητα από τα χρηστικά προσωπεία.
Ακόμα, παρατηρώντας τις μάσκες των αυτοκινήτων και τα φώτα τους ―τους δύο προβολείς κυρίως―, μπορούσες ―και μπορείς πάντα― να ανιχνεύσεις χαρακτηριστικά προσώπου (με μάτια, στόμα και, πολλές φορές, ειδικά στα αμερικανικά, μύτη).
Όμως, αν στα παλαιότερα η σύγκριση των χαρακτηριστικών παρέπεμπε σε ανθρώπινη μορφή ―αξίζει να ξεφυλλίσει κανείς αφιερώματα με μοντέλα του παρελθόντος―, όπου ξεχώριζες, ανάλογα με το σχεδιασμό, το αυτοκίνητο-οργισμένος νέος, το αυτοκίνητο-αισθηματίας, το αυτοκίνητο-θυμόσοφος ή το αυτοκίνητο-αυστηρός γεννήτορας, τα σημερινά όλο και περισσότερο παραπέμπουν σε cartoons ή σε εξωπραγματικά όντα που επιστρέφουν από το μέλλον.
Άραγε, απεμπολώντας το ανθρώπινο πρόσωπο, τα αυτοκίνητα γίνονται πιο επιθυμητά; Μήπως το αντικείμενο της λατρείας του μέλλοντος είναι αυτό που μας μοιάζει λιγότερο; Η ετερότητα ως παραμυθία και η ταχύτητα ως ψυχοθεραπευτική αγωγή. Μόνο που ο ξένοιαστος καβαλάρης του μέλλοντος θα ιππεύει ―φευ!― τους διακόσιους τόσους ίππους διά του βλέμματος, μπροστά στο σταθμευμένο γιώτα-χι του, κι ίσως ο «πολιτισμός» των σύγχρονων πόλεων θα μας δώσει κάποτε πιο πρακτικές λύσεις: να οδηγούμε το αποκτηθέν με 0% προκαταβολή όχημα κατευθείαν από την αντιπροσωπεία στο παρακείμενο νεκροταφείο αυτοκινήτων._ Γ. E.