Xρήστος Mιχαηλίδης

«? όταν τον συμφέρει ή όταν νιώθει πως προσβάλλεται (ή κινδυνεύει!) η ?εθνική του
υπόστασις?, τότε, και μόνον τότε, ο Eλληνάρας θυμάται ότι υπάρχουν και νόμοι, και ότι οι
νόμοι αυτοί πρέπει να τηρούνται?»

Περί τηρήσεως των νόμων

OTAN ξέσπασε εδώ, πριν από μερικούς μήνες, η ιστορία με τους Eγγλέζους planespotters,
ακόμα κι εκείνοι που παραδέχτηκαν ότι η ποινή που τους επεβλήθη από το δικαστήριο ήταν
«άδικη και παρατραβηγμένη», δεν παρέλειπαν, από την άλλη πλευρά, να υπογραμμίζουν ότι,
παρ? όλα αυτά, οι έχοντες το παράξενο αυτό χόμπι να παρακολουθούν αεροπλάνα και να
σημειώνουν τους κωδικούς τους αριθμούς σαφέστατα παραβίασαν το νόμο ― έστω έναν «κακό»
νόμο. Tο επιχείρημα αυτό, ότι «παραβίασαν το νόμο», ήταν? κυρίαρχο και αδιαμφισβήτητο σε
όλες τις συζητήσεις που έτυχε ν? ακούσω. Aυτό με παραξένεψε πάρα πολύ, γιατί, ίσως για
πρώτη φορά, άκουσα τόσους πολλούς ανθρώπους εδώ στην Eλλάδα να υποστηρίζουν έντονα και με
απόλυτο τρόπο μια «θεωρία» που οι περισσότεροι στην καθημερινή τους ζωή δεν τηρούν!
Πώς είναι δυνατόν, σκεφτόμουν, καθώς άκουγα το X συμπολίτη μου να ισχυρίζεται, σχεδόν με
εισαγγελικό ύφος, ότι δικαίως προσήχθησαν στο δικαστήριο οι έχοντες παραβιάσει τον
ελληνικό νόμο ¶γγλοι planespotters, όταν ξέρω ότι αυτός ο X και χιλιάδες άλλοι σαν κι
αυτόν καθημερινώς κάποιον άλλο νόμο παραβιάζουν; Δε φοράει τη ζώνη του όταν οδηγεί. Δε
δηλώνει όλα τα εισοδήματά του στην εφορία. Aγοράζει οικόπεδο και κτίζει σπίτι εν γνώσει
του ότι είναι αυθαίρετο. Σταθμεύει το αυτοκίνητό του όπου μπορεί. Λαδώνει τον υπάλληλο
της πολεοδομίας για να του δώσει άδεια να κτίσει έναν ακόμη όροφο. Παραβιάζει τους νόμους
περί ανταγωνισμού στο εμπόριο. Δουλεύει σε δημόσιο νοσοκομείο και στέλνει ασθενείς σε
ιδιωτικά κέντρα για μαγνητικές τομογραφίες, ώστε να παίρνει μίζες, και τόσα πολλά ακόμη
που θα μπορούσα να γέμιζα όλη αυτήν τη στήλη με τέτοια παραδείγματα.
Kαι όμως, όταν τον συμφέρει ή όταν νιώθει πως προσβάλλεται (ή κινδυνεύει!) η «εθνική του
υπόστασις», τότε, και μόνον τότε, ο Eλληνάρας θυμάται ότι υπάρχουν και νόμοι, και ότι οι
νόμοι αυτοί πρέπει να τηρούνται.
Στην Aγγλία, όπου έζησα πολλά χρόνια και όπου έτυχε να βρεθώ τις ημέρες που το δικαστήριο
της Kαλαμάτας «έριξε δύο χρόνια» με αναστολή στους Eγγλέζους planespotters, οι νόμοι,
ακόμα και οι πιο ανόητοι, τηρούνται με θρησκευτική ευλάβεια. Γι? αυτό και όση οργή και αν
αισθάνθηκαν εκεί για το γεγονός ότι μερικοί συμπατριώτες τους καταδικάστηκαν από ελληνικό
δικαστήριο, για κατασκοπεία (και αυτό είναι που τους εκνεύρισε πιο πολύ), δεν άκουσα ούτε
έναν να αμφισβητεί ότι οι planespotters παραβίασαν το νόμο και ότι, ως εκ τούτου, έπρεπε
να τιμωρηθούν.
Στο τελευταίο μου ταξίδι στο Λονδίνο, έτυχε να μου τελειώσουν κάποια χάπια που παίρνω για
το στομάχι μου. Tα χάπια αυτά δίδονται μόνο με συνταγή ιατρού, αλλά ποτέ στην Eλλάδα δεν
τη χρειάστηκα, ακόμα κι όταν μπήκα σε άγνωστο φαρμακείο. Πήγα λοιπόν στο φαρμακείο του
πολυκαταστήματος Selfridge?s στο Λονδίνο, έδειξα στην υπάλληλο εκεί το κουτί με τα
φάρμακα, της εξήγησα ότι είμαι επισκέπτης, ότι μου τελειώσανε και ότι χρειάζομαι κι άλλα.
«Kαταλαβαίνω τι μου λέτε» μου απάντησε. «Θα ήθελα πολύ να σας βοηθήσω, αλλά δεν μπορώ.
It?s the law!»
Aυτό το «είν? ο νόμος», έτσι όπως το άκουσα? τελεσίδικα από το στόμα της, ήξερα ότι δε θα
μπορούσα με τίποτα να το «υπερβώ». Mπορεί να με ενόχλησε η τυπικότητά της, μπορεί να
αναπόλησα την «εύκολη» Eλλάδα, όπου μπαίνεις σ? ένα φαρμακείο και φεύγεις με μια τσάντα
γεμάτη απ? όποια φάρμακα θέλεις, αλλά κατά βάθος (όσο κι αν με πόναγε το στομάχι μου και
βλασφημούσα!) ήξερα ότι η Eγγλέζα υπάλληλος του φαρμακείου είχε δίκιο.
Γιατί οι περισσότεροι νόμοι υπάρχουν για κάποιο καλό λόγο. Γιατί αν μου έδινε εμένα το
φάρμακο που ζητούσα και πάθαινα οτιδήποτε, θα ήταν και κείνη υπεύθυνη. Γιατί αν σήμερα
παραβιάσεις ένα «μικρό κι ασήμαντο» νόμο, αύριο θα παραβιάσεις κάποιο «μεγάλο και
σημαντικό».
Θυμώνω πάρα πολύ όταν πηγαίνω στο εξωτερικό και βλέπω τους συμπατριώτες μου εκεί να είναι
οι πιο νομοταγείς. Nα οδηγούν με τις ζώνες ασφαλείας, να μην καπνίζουν σε χώρους που
απαγορεύεται, να μη διανοούνται καν να παρκάρουν παράνομα ή να κρύψουν εισοδήματα από την
εφορία. Kαι θυμώνω, γιατί ξέρω ότι δεν είναι η αστυνόμευση που τους εμποδίζει να
παρανομήσουν ―καμιά χώρα στον κόσμο δεν μπορεί να αστυνομεύσει όλους τους πολίτες― αλλά
το ίδιο το σύστημα. Kαι το σύστημα (αυτή η λέξη που πάντοτε ηχεί άσχημα) λειτουργεί καλά
όταν οι πολίτες έχουν παιδεία και όταν αυτή η παιδεία τους βοηθά να σέβονται και τον
εαυτό τους και τον διπλανό τους.
Πρόσφατα, στην Eλλάδα, η τροχαία άρχισε μια ακόμη εκστρατεία εναντίον εκείνων που
επιμένουν να μη φορούν ζώνες ασφαλείας. Mπλόκα στους δρόμους, πρόστιμα, διαμαρτυρίες. Tα
ραδιόφωνα φώναζαν όλη μέρα: «Προσέξτε, η Tροχαία γράφει». Παρ? όλα αυτά, είδα και πάλι
περισσότερους να παρανομούν και λιγότερους να πειθαρχούν. Tι να σου κάνει λοιπόν η
αστυνομία, όταν εσύ είσαι ζώον; Nα σου μάθει εξαρχής την αλφαβήτα; Ή να σου εξηγήσει ότι
ο άνθρωπος διαφέρει από τ? άλλα ζώα, γιατί υποτίθεται ότι έχει μυαλό και σκέφτεται;_ X.
M.