Nίκος Mάργαρης
Οι οικολόγοι είναι αλάνθαστοι!«? Ας μου συγχωρεθεί η άποψη, αλλά γεγονός είναι ότι τόσο το club της Ρώμης όσο και όλοι
όσοι μέχρι σήμερα έχουν κάνει περιβαλλοντικές προβλέψεις (από το Μάλθους τον προηγούμενο
αιώνα μέχρι το Παγκόσμιο Ταμείο για τη Φύση) έχουν πέσει καντάρια έξω στους απαισιόδοξους
ισχυρισμούς και αποκρύπτουν ―στην καλύτερη των περιπτώσεων!― οτιδήποτε αισιόδοξο μήνυμα
υπάρχει?»
ΤO 1972 κυκλοφόρησε από το πασίγνωστο club της Ρώμης ένα από τα πρώτα βιβλία οικολογικών
προβλέψεων, που είχε τον τίτλο «Τα όρια της Ανάπτυξης». Σύμφωνα με όσα έγραφαν τότε οι
περιβαλλοντολόγοι, η ενέργεια και οι φυσικοί πόροι θα είχαν ―εδώ και χρόνια!― εξαντληθεί.
Κάτι που, ευτυχώς, δεν έχει συμβεί! Λίγο αργότερα, στα μέσα της ίδιας δεκαετίας,
βετεράνοι ―σήμερα― περιβαλλοντολόγοι, όπως ο Paul Ehrlich του πανεπιστημίου του Stanford
και ο Lester Brown του World Watch Institute, αναφέρονταν στην ανεξέλεγκτη αύξηση του
πληθυσμού της γης, χωρίς αντίστοιχη αύξηση τροφής, στα είδη, τα δάση και τα αλιευτικά
αποθέματα που εξαφανίζονταν, καθώς και στο γεγονός ότι ο αέρας και τα νερά της γης
ρυπαίνονται ολοένα και χειρότερα. Πράγμα ―για ν? ανακεφαλαιώσουμε― που σήμαινε ότι η
ανθρωπότητα σε λίγο θα σκότωνε τον εαυτό της. Ας μου συγχωρεθεί η άποψη, αλλά γεγονός
είναι ότι τόσο το club της Ρώμης όσο και όλοι όσοι μέχρι σήμερα έχουν κάνει
περιβαλλοντικές προβλέψεις (από το Μάλθους τον προηγούμενο αιώνα μέχρι το Παγκόσμιο
Ταμείο για τη Φύση) έχουν πέσει καντάρια έξω στους απαισιόδοξους ισχυρισμούς και
αποκρύπτουν ―στην καλύτερη των περιπτώσεων!― οτιδήποτε αισιόδοξο μήνυμα υπάρχει. Ούτε μια
πρόβλεψη που να ξεπερνά την εικοσαετία δεν αποδείχθηκε σωστή!
Ας δούμε και τις πρόσφατες προβλέψεις της κλιματικής αλλαγής και της συνθήκης του Κιότο,
για την οποία πολύ μελάνι και δάκρυα χύνονται στις μέρες μας. Ας δούμε εδώ και το τι λέει
σε πρόσφατο βιβλίο του ένα πρώην μέλος της Greenpeace, ο καθηγητής του πανεπιστημίου
¶αρχους της Δανίας, Bjorn Lomborg, που έχει κάνει πάταγο. Με πλήρη διάθεση, λοιπόν, των
κονδυλίων που απαιτούνται για την εφαρμογή της συνθήκης, η αλλαγή της θερμοκρασίας θα
μετακινηθεί μόνο κατά έξι χρόνια στα επόμενα εκατό! Το κοινωνικό όμως κόστος των
κονδυλίων της, αν διατεθεί σε ιατρική βοήθεια προς τον Τρίτο Kόσμο, αντιστοιχεί σε
αποτροπή δύο εκατομμυρίων θανάτων, καθώς και σε σωτηρία από σοβαρές ασθένειες άλλων 500
εκατομμυρίων ανθρώπων! Ας μου επιτραπεί, μια και το βιβλίο του Lomberg χαλάει κόσμο, να
συνεχίσω μ? αυτό. Είμαστε, περιέργως, όλοι σίγουροι ότι υπάρχει εξάντληση των φυσικών
πόρων, που προχωρά με ραγδαίους ρυθμούς. Ας δούμε, όμως, τι λέει ο Lomberg: Σήμερα, τα
γνωστά αποθέματα των καυσίμων είναι πολύ μεγαλύτερα από την εποχή που δημοσιεύθηκε η
προφητεία της εξαφάνισης. Πράγμα, που επιτρέπει στην κοινωνία ―το αν είναι σωστό ή λάθος
το συζητάμε― να διατηρήσει τους ίδιους ρυθμούς ανάπτυξης και κατανάλωσης για τα επόμενα
εκατόν πενήντα χρόνια. Εδώ, λέει ο Lomberg, ότι πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη μας και το
γεγονός ότι η τιμή της ηλιακής ενέργειας έχει μειωθεί στο μισό κατά τη διάρκεια των
τελευταίων τριάντα ετών. Αλλά και οι προβλέψεις για τους ρυθμούς αύξησης του πληθυσμού
της γης, που θα οδηγούσαν σε δεκάδες εκατομμύρια θανάτους κατά τη δεκαετία του ?80, ήταν
επίσης λάθος. Τούτο, γιατί, ενώ ο παγκόσμιος ρυθμός αύξησης του πληθυσμού έφθασε τη
δεκαετία του ?60 στο 2% το χρόνο (και μ? αυτόν έγιναν οι υπολογισμοί!), σήμερα έχει πέσει
στο 1,3%. 'Ετσι, στον ΟΗΕ υπολογίζουν ότι γύρω στο 2100 ο πληθυσμός της γης θα
σταθεροποιηθεί στα 11 δις.
Πριν τελειώσω το κείμενο, πρέπει να τονίσω ότι την προσοχή μου στο βιβλίο του Lomberg μου
την επέστησε, σχεδόν μόλις κυκλοφόρησε και πολύ πριν δημιουργηθεί ο θόρυβος, όχι κάποιος
συνάδελφος από το εξωτερικό, αλλά ο παλιός συνεργάτης των 4Τ, φίλος και συγγραφέας, Νίκος
Δήμου. Πουθενά στο κείμενο δεν αμφισβητώ την ύπαρξη περιβαλλοντικού προβλήματος, το οποίο
και σοβαρό είναι και απαιτεί ουσιαστική κινητοποίηση. Πάει πολύ, όμως, να ακούω συνεχώς
κραυγές, με τις οποίες συγχέουμε το πρόβλημα του περιβάλλοντος με τη χρηματοδότηση (οι
περισσότερες είναι κρατικοδίαιτες) των λεγόμενων περιβαλλοντικών και οικολογικών
οργανώσεων._ N. M.