Oδοιπορικό στο Πήλιο
Aπό τα Τέμπη έως το Τρίκκερι, εκεί, στο άνοιγμα του Παγασητικού, μας περιμένουν γνωστές
και άγνωστες εικόνες, και μια οδηγική πρόκληση εντός και εκτός δρόμου.
Κείμενο - Φωτογραφίες: Αλέξανδρος Τσαντούλας
Ο ΠHNEIOΣ πήρε τη σημερινή του μορφή μετά την απομάκρυνση των υδάτων της άλλοτε κραταιάς
θεσσαλικής λίμνης, από ρήγμα που δημιουργήθηκε στα Στενά των Τεμπών. Από την έξοδο λοιπόν
του Πηνειού, εκεί, στην πασίγνωστη κοιλάδα μεταξύ Κάτω Ολύμπου και Κισσάβου, ξεκινάμε μια
ενδιαφέρουσα διαδρομή για να συναντήσουμε το βουνό του Πηλίου, με? μηχανολογικό υπόλογο
το Freelander της Rover.
Πλατάνια μας συντροφεύουν στην αρχή της διαδρομής μας, ώσπου μπαίνουμε στο Όμοιο, ένα
καθαρά γεωργικό χωριό, όπως φανερώνουν οι καλλιέργειες, τα τρακτέρ και οι
θεριζοαλωνιστικές μηχανές, με απλή ήσυχη ζωή που το κάνει σίγουρα ποθητό σε πολλούς.
Στο Ομόλιο σχηματίζεται το Δέλτα του Πηνειού, που αναγνωρίστηκε ως σημαντικός
υδροβιότοπος, προστατευόμενος από τη συνθήκη Ramsar. Πολύβουη περιοχή το καλοκαίρι, αλλά,
αν κάποιος κινηθεί προς τα εκεί κάποιες από τις άλλες τρεις εποχές, θα μαγευτεί από τα
νερά που κατεβαίνουν από τον Κίσσαβο και από τις σκιερές γαλαρίες που σχηματίζουν τα
δένδρα. Ακολουθεί το Στόμιο, μια μεγάλη και πεντακάθαρη αμμουδερή παραλία. Αφήνουμε την
παραλιακή ζώνη ―ο ασφαλτόδρομος ελίσσεται τώρα στις πλαγιές της Όσσας― και λίγο πιο έξω
από το Στόμιο υπάρχει διασταύρωση που οδηγεί στη Μονή του Αγίου Γεωργίου, ένα παλιό
εκκλησάκι του 13ου αιώνα, αθωνικού τύπου, που φιλοξενεί αγιογραφίες του περίφημου
Πανσέληνου και περιβάλλεται από πύργους, πολεμίστρες και έναν εκπληκτικό κήπο.
Στην Καρίτσα, πλήθος τα κεφαλόβρυσα, κεραμοσκεπές παντού και νησιώτικα δρομάκια που μας
οδηγούν στην πλατεία του χωριού. Eκεί, μια πινακίδα στον πλάτανο αναφέρει ότι «εφυτεύτη
το έτος 1902». Πασίγνωστη η Καρίτσα για την παραγωγή της σε κάστανα. Eκεί, μπορεί κάποιος
να προμηθευτεί τσάι, τίλιο, χαμομήλι, όλα εξαιρετικής ποιότητας και βέβαια από τα πυκνά
δάση του Κίσσαβου.
Συνεχίζουμε για Κόκκινο Νερό, οι στροφές όμως είναι χωρίς ορατότητα και χρειάζεται πάντα
τεταμένη προσοχή. Η εκεί γνωστή πηγή ίσως προκαλέσει ποικίλες αντιδράσεις και
συναισθήματα, αφού η ποιότητα του νερού και η γευστικότητά του είναι παροιμιώδεις αλλά
και ο συνωστισμός αξιοπρόσεκτος.
Πάμε για Βελίκα και Κουτσουπιά, από το δρόμο που κινείται σχετικά παράλληλα με την
ακτογραμμή, με το ατελείωτο γαλάζιο της θάλασσας παραπλεύρως! Μετά την Κουτσουπιά,
ακολουθεί η παραλία της Παλιουριάς, πεντακάθαρη, που μέσα στο καταχείμωνο φαντάζει
κυριολεκτικά ανέγγιχτη!
Συνεχίζουμε το κατέβασμα σε νοτιότερα γεωγραφικά πλάτη. Στο βάθος ξεπετάγεται ο ορεινός
όγκος του Πηλίου, και εμείς προχωράμε ολοταχώς για τον Αγιόκαμπο και τον Πύργο
Πολυδενδρίου. Η γέφυρα Ρακοποτάμου με τον ομώνυμο οικισμό δίνει το δικό της στίγμα στην
ομορφιά του τοπίου, και λίγο μετά το φαράγγι, μικρό αλλά υπέροχο, συναντάμε την πινακίδα,
κρυμμένη ανάμεσα στις κουμαριές, που μας πληροφορεί για το πού βρίσκεται το Κεραμίδι του
Βόλου. Mόνο χαρακτηριστικό, ο ασφαλτόδρομος που ανηφορίζει και ο χωματόδρομος που
κατηφορίζει!
Επειδή πιστεύουμε ότι οι φανατικοί αναγνώστες μας έχουν μια διαφορετική ποιοτική
προσέγγιση στο θέμα της περιπέτειας, τους δίνουμε τη χαρά να ανακαλύψουν μόνοι τους την
παραλία Ισιώματα και να εξερευνήσουν ένα μνημείο βιομηχανικής? αρχαιολογίας, στην
οντότητα του παλαιού σταθμού φόρτωσης σιδηρομεταλλεύματος.
Το Freelander σίγουρα συγκαταλέγεται στα κορυφαία οχήματα ελεύθερου χρόνου. Bέβαια, γι?
αυτόν που αναζητεί ιδανικές διαδρομές, γι? αυτόν που θέλει να γευτεί τη μαγεία της
οδηγικής τέχνης, η συνεχής τετρακίνηση με την αυτόματη μετάδοση από τον 6κύλινδρο
κινητήρα V φροντίζει για την καλύτερη δυνατή πρόσφυση. Όμως, άμα θελήσεις να «παίξεις»,
δεν έχεις παρά να σπρώξεις τον επιλογέα του κιβωτίου προς τα δεξιά, μετατρέποντας τη
λειτουργία του σε χειροκίνητο σειριακό.
Η παραλία του Αγίου Ιωάννη, στη συνέχεια, μας καλωσορίζει, και βέβαια πάντα χρειάζεται
κάτι περισσότερο από ένα? οπτικό θαλασσόλουτρο, εάν είστε χειμερινοί κολυμβητές. Στη
συνέχεια της πορείας μας, η διχάλα οδηγεί αριστερά, στο αλιευτικό καταφύγιο ―υπέροχο το
τεχνητό λιμάνι―, και δεξιά, στην καταπληκτική παραλία του Καμαρίου, με το βράχο μέσα στο
νερό να θυμίζει μοτίβο από το Πουκέ της ¶πω Ανατολής, και βέβαια το κεντράκι στο Καμάρι
δίκαια καμαρώνει για τους ψαρομεζέδες που μπορεί να σας προσφέρει.
Στο αυθεντικότατο Κεραμίδι υπάρχει σχολή ταπητουργίας του Εθνικού Οργανισμού Προνοίας και
η παλιά εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, ενώ από εκεί περνάει το εθνικό μονοπάτι πεζοπορικών
διαδρομών 02 από Έλαφο προς Βενετό. Μετά το Κεραμίδι, αρχίζουμε να μπαίνουμε σε πλατό που
εναλλάσσονται με χαράδρες, και βέβαια οι παλιές χαράξεις των πλακόστρωτων μονοπατιών
δίνουν φωτεινά το «παρών» τους. Χωματόδρομος, αλλεπάλληλες στροφές, όπως αλλεπάλληλα και
τα κάδρα προς τη μεριά της θάλασσας, αφού η πυκνή βλάστηση προσπαθεί να αποκρύψει τα
πάντα.
Βέβαια, όταν κινείσαι στα όρη, στα βουνά ή στις δυσπρόσιτες παραλίες, θέλεις να πάρεις
μαζί σου οτιδήποτε θα μπορούσε να βοηθήσει σ? αυτήν τη σπάνια μέθεξη? Το Freelander
λοιπόν κυριολεκτεί στην ονομασία του, έχοντας πολλές θέσεις στο ταμπλό για χάρτες, κινητά
τηλέφωνα, GPS, πυξίδες, σάντουιτς, θήκες στις πόρτες και βέβαια τα περίφημα διχτάκια στην
οροφή, κληρονομιά από το θρυλικό προκάτοχό του στα ανά τον κόσμο Camel Trophy!
Φυσικά, στα δύσκολα των κλίσεων, εκεί που ο ορίζοντας αρχίζει να ψηλώνει ή να χαμηλώνει,
για την πρώτη σχέση και την όπισθεν υπάρχει το κουμπί που ηλεκτρομαγνητικά ενεργοποιεί
την «απαγόρευση» για αθέλητη κίνηση του αυτοκινήτου προς τα πίσω.
Ανεβαίνουμε τώρα το Μαυροβούνι και αριστερά διακρίνουμε το παλιό μονοπάτι με τα
χαρακτηριστικά πλατύσκαλα σε αρκετά καλή κατάσταση. Στο δρόμο για το Βενετό, στη «via
Veneto», ο ασφαλτόδρομος είναι μεν καινούργιος, αλλά με μεγάλες κλίσεις, αλλεπάλληλες
στροφές και υψομετρικές διαφορές, που σημαίνει όχι μεγάλες ταχύτητες και όχι καταπόνηση
στα φρένα. Το Βενετό είναι και το τέρμα της παραθαλάσσιας, θα λέγαμε, διαδρομής μας ―
ωραίος ο παμπάλαιος ναός και ολοζώντανη η πρόκληση του πεζοπορικού μονοπατιού για το
Πουρί, δηλαδή προς το κυρίως Πήλιο.
Στη διασταύρωση, πάλι πίσω από Κεραμίδι, και κατηφορίζουμε τώρα προς την άλλη μεριά. Η
μερική διάσχιση του Πηλίου στα βόρεια μας χαρίζει ένα πανόραμα της αποξηραμένης λίμνης
Κάρλας, που βέβαια κρατάει λίγο νερό οριοθετημένο σε ορθογώνια. Από τα Κανάλια, τώρα,
συνεχίζουμε την κάθοδο προς τη Νέα Ιωνία του Βόλου.
Αεροπορική η θέα και καταδρομική η προσέγγισή μας στην πρωτεύουσα της Μαγνησίας, θαλάσσιο
διάσταθμο για τις μεσόγειες ακτές και τη Μέση Ανατολή, με το βαθυστόχαστο μαρμαρωμένο
βλέμμα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη να μας ταξιδεύει στις αρχές του αιώνα μας, στην
μποέμικη ατμόσφαιρα και την ανάερη λογιότητα της εποχής?
Το Πήλιο αφήνει τις? ρίζες του αμφίπλευρα στις θάλασσες του Παγασητικού και του Αιγαίου,
και μια οδηγική σάρωση των καθόδων στ? ανατολικά του είναι ένα μικρό κυνήγι θησαυρού γι?
αυτούς που αναζητούν κάτι το διαφορετικό όλες τις εποχές του χρόνου. Σπίτια-κοσμήματα,
πολύτιμα αρχιτεκτονικά δείγματα μιας σπάνιας αυθεντικότητας συνυφασμένης με την αρχέγονη
έννοια του οικισμού, τότε, στα νεολιθικά χρόνια του Σέσκλου και του Διμηνιού. Μνήμες
περίτρανες, διαχρονικές, μοναδικές. Μπορεί το Σέσκλο, τεκμηριωμένα πλέον, να είναι ο
αρχαιότερος οικισμός στον ευρωπαϊκό χώρο, δίνοντας μια προσέτι αφοπλιστική απάντηση στους
καινοφανείς εκπολιτισθέντες, αλλά η μυθική Αργώ ταξιδεύει βαθιά στο άγνωστο τους
πρωτοπόρους Αργοναύτες της, με τον Ιάσονα να ονειρεύεται το «χρυσόμαλλο δέρας» και να
προκαλεί αλυσιδωτές εκρήξεις στη φαντασία σύγχρονων ερευνητών και συγγραφέων.
Όμως, το πέρασμα του χρόνου, αέναο σύμβολο και? βέλος ονείρων, δείχνει και πάλι ψηλά.
Πάνω από το Βόλο λάμπουν για πολλούς μήνες τα χιόνια στις Αγριολεύκες και βέβαια πιο κάτω
υπάρχουν ο ¶νω Βόλος, η Πορταριά, η Μακρινίτσα. Ο δρόμος φιδοσέρνεται στο ανέβασμά του
στο Πήλιο, γεμάτος κλειστές στροφές, τα λεγόμενα «καγκέλια».
Η Πορταριά, «μπαλκόνι» και αυτή, σημαντικό κεφαλοχώρι που γνώρισε ακμή και πλούτο
ζηλευτό. Στα χρόνια της τουρκοκρατίας, τα μεταξένια προϊόντα της βιοτεχνικής της
παραγωγής ―μαντίλια, γαϊτάνια και ζωνάρια― γίνονταν ανάρπαστα στις μεγάλες αγορές του
εξωτερικού. Στη Μακρινίτσα κυριαρχούν τα πνιγμένα στις τριανταφυλλιές και στην αγράμπελη
καλντερίμια, ενώ τα τριώροφα αρχοντικά με τα ξύλινα μπαλκόνια και τα σαχνισιά δίνουν το
στίγμα μιας άλλης ποιότητας στην αρχιτεκτονική έκφραση.
Σε υψόμετρο 1.200 μέτρων, ο επισκέπτης μπορεί να σταματήσει στα Χάνια, στα διατηρούμενα
παλιά πανδοχεία, τα χάνια. Εκεί βρίσκεται και ο τελευταίος σταθμός στη δυτική πλευρά του
Πηλίου, και φυσικά μην ξεχάσετε το μαύρο ντόπιο κρασί, το σπεντζοφάι και τη μοναδική
χανιώτικη φασολάδα με την κόκκινη καυτερή πιπεριά!
Στην όμορφη, δασωμένη και ηλιόλουστη συνήθως κορυφή του Πηλίου, στις Αγριολεύκες, σας
περιμένει το χιονοδρομικό κέντρο, σε υψόμετρο 1.350-1.500 μ., δύο άνετα καταφύγια και
φυσικά πίστες για αρχάριους και προχωρημένους σκιέρ, με αποκορύφωμα την εξαίσια
«Πανόραμα».
Στη συνέχεια, η ξακουστή Ζαγορά, πλούσιο σε εναλλαγές και επιβλητικό δασώδες τοπίο, όπου
ευδοκιμούν τα φημισμένα πηλιορείτικα φρούτα (μήλα, φιρίκια, κορόμηλα, δαμάσκηνα,
χαμοκέρασα και αχλάδια). Μεγάλη άνθηση γνώρισε η περιοχή το 17ο και 18ο αιώνα, την εποχή
που ο Ζαγοριανός Πατριάρχης Καλλίνικος ίδρυσε το Ελληνομουσείο, την περίφημη σχολή όπου
φοίτησε και ο Ρήγας Φεραίος.
Φυσικά και το όνειρο συνεχίζεται στην Τσαγκαράδα, οικισμό εξαιρετικά διάσπαρτο, με
καμέλιες, γκι και πηλιορείτικες βέβαια πλάκες, και την Νταμούχαρη να χαρίζει τις δικές
της ομορφιές στους επισκέπτες. Eσείς σίγουρα θα προτιμήσετε την παραδοσιακή καταπληκτική
διαδρομή από το καλντερίμι, που βρίσκεται χαραγμένο κυριολεκτικά πάνω από τη θάλασσα.
Ακόμα, υπάρχουν δειγματοληπτικά η παραλία του Aϊ-Γιάννη και η τεράστια ευθύγραμμη παραλία
του Χορευτού, αλλά αυτά ας τα αφήσουμε για την άνοιξη?
Νοτιότερα τώρα, όπου από την οργιώδη βλάστηση ξεπροβάλλουν οι Μηλιές και η Βυζίτσα. Στην
πρώτη κωμόπολη, δύο είναι τα υποχρεωτικά αξιοθέατα. Tο πρώτο είναι η περίφημη βιβλιοθήκη
των Μηλεών, με τους τέσσερις χιλιάδες τόμους να φιλοξενούνται στο καινούργιο κτίσμα που
φέρει το όνομα «Ψυχής ¶κος», δηλαδή ψυχική απόλαυση! Tο δεύτερο είναι ο σταθμός και το
τέρμα του ρομαντικού, αλλά και λειτουργικού «Μουτζούρη», που συνέδεε το Βόλο με τα μέρη
ετούτα. Η σχήματος κύβου πανσιόν ακούει στο όνομα «Ο παλιός σταθμός», όπου οι επισκέπτες
απολαμβάνουν την υγρή δροσιά του περιβάλλοντος, με τη σαφή απουσία φωτός, αφού τα
πλατύφυλλα και τα αναρριχητικά φυτά ευθύνονται για τη διαρκή τεχνητή ηλιακή έκλειψη? Πιο
πάνω, τα περίφημα αρχοντικά της Βυζίτσας προσφέρονται για φιλοξενία, συναρπάζοντας με την
ειδυλλιακή ατμόσφαιρα που δημιουργούν, καθώς μεταφέρουν τους επισκέπτες σε άλλες εποχές.
Συνεχίζουμε ολοταχώς για Αργαλαστή, στα σπίτια της οποίας φαντάζει εντοιχισμένο το
παρελθόν, αφού οικοδομικά υλικά από αρχαία ή μεσαιωνικά κτίσματα παίζουν πρωτεύοντα
δομικό και διακοσμητικό ρόλο! Όμως, στο τέρμα της διαδρομής μάς περιμένει το Τρίκκερι.
Πραγματικός βιγλάτορας πάνω στην κορυφογραμμή του Τισαίου Όρους, διαφεντεύει τον ομώνυμο
δίαυλο, έχοντας δύο επίνεια. Το πρώτο ακούει στο όνομα Κόττες. H γαλήνη που αποπνέει ο
τόπος είναι μοναδική και η διάσπαρτη αποξένωση υποβλητική? Στην αντίπερα πλευρά, ο
πολιτισμός «χαϊδεύει» την Αγία Κυριακή, και εκεί, στην άκρη, στο μυχό του λιμανιού, το
παλιό καρνάγιο συνεχίζει να βγάζει καλοτάξιδα σκαριά και βέβαια να απαλύνει τα σημάδια
της θάλασσας από τα γεροντότερα, πολυταξιδεμένα καράβια.
Το Τρίκκερι με τα πυργόσπιτα ανήκε διοικητικά στα νησιά του αρχιπελάγους και γι? αυτό ο
πολιτισμός, τα έθιμα και η στολή των γυναικών μοιάζουν περισσότερο με αυτά των γειτονικών
Σποράδων, παρά με των πηλιορείτικων χωριών. Tα παλιά χρόνια το χωριό ήταν στο νησάκι, το
Παλιό Τρίκκερι, εκεί όπου σήμερα υπάρχει το Μοναστήρι της Παναγίας.
Με το Freelander, λοιπόν, ολοκληρώσαμε τη συγκεκριμένη οδηγική πρόταση ― βέβαια, μιλάμε
για αυτοκίνητο που τετρακινείται αξιοπρεπώς, και ο οδηγός του εμπιστεύεται αναρτήσεις και
φρένα σε οποιονδήποτε προορισμό.
Βασική προϋπόθεση πάντα, οδηγός και πλήρωμα να είναι προϊδεασμένοι στο χάρτη, σίγουροι
για την υπερεπάρκεια καυσίμων, κατάλληλων ρούχων και τροφής για όλα τα γούστα. Ακόμα, θα
θέλαμε να κοιτούν έξω από τα παράθυρα, είτε τα «αλτοκούμουλους» στον ουρανό είτε τις
σπιλιάδες σε απόκρυφους όρμους! Η ζωή είναι ωραία, μικρή, και οι ευκαιρίες δράσης και
χαράς ίσως διαφέρουν από τα διαμάντια που είναι παντοτινά?_ Aλ. T.