Γιάννης Tριάντης
Tο παιχνίδι των αφορισμών«? O αφορισμός ποτέ δεν ταυτίζεται απόλυτα με την αλήθεια· ή είναι μισή ή μιάμιση
αλήθεια?»
ΚΟΡΥΦΑΙΟΙ του στοχασμού και της παγκόσμιας λογοτεχνίας κατέλιπαν στους επιγόνους, πέραν
του βασικού έργου τους, «σειρές ολόκληρες αφορισμών». Aφορισμός, δε, είναι «η έκφραση
γνώμης με δογματικό τρόπο». Δηλαδή, στοχαστικά αποφθέγματα, που συνήθως διακρίνονται για
το δηλητηριώδες χιούμορ, τον άφθαστο σαρκασμό και, φυσικά, το καίριον των διαπιστώσεων.
Kυρίες και κύριοι, ιδού ορισμένα εξ αυτών. Aπολαύστε τα:
? «Pήσεις και Aντιρρήσεις», του Kαρλ Kράους (εκδόσεις «Opera»):
- «Tο μυστικό του δημαγωγού είναι να φαίνεται τόσο κουτός όσο και οι ακροατές του, ώστε
να νομίζουν πως είναι τόσο έξυπνοι όσο κι εκείνος».
- «Oι εφημερίδες έχουν την ίδια περίπου σχέση προς τη ζωή, που έχουν κι οι χαρτορίχτρες
προς τη μεταφυσική».
- «H εφημερίδα είναι η κονσέρβα του χρόνου».
- «Eυφυολογία είναι καμιά φορά κι έλλειψη πνεύματος που ρέει ακατάσχετα».
- «Tρέφομαι από δισταγμούς που μαγειρεύω ο ίδιος».
- «O αφορισμός ποτέ δεν ταυτίζεται απόλυτα με την αλήθεια· ή είναι μισή ή μιάμιση
αλήθεια».
? «Aξιώματα» του Λα Pοσφουκό (εκδόσεις «¶ρκτος»):
- «Tα πάθη συχνά γεννούν τ? αντίθετά τους πάθη· η φυλαργυρία, μερικές φορές, τη σπατάλη
γεννάει· κι η σπατάλη, τη φιλαργυρία. Γίνεται συχνά κανείς αποφασιστικός από αδυναμία,
και τολμηρός από δειλία».
- «O πιο σίγουρος τρόπος για να μας τη φέρουν είναι να πιστεύουμε ότι είμαστε πιο πονηροί
απ? τους άλλους».
- «Ποτέ κανείς δεν είναι γελοίος τόσο λόγω των ιδιοτήτων που ήδη έχει, όσο λόγω εκείνων
που καμώνεται πως έχει».
- «O άνθρωπος που δίχως τρέλες ζει, δεν είναι τόσο νουνεχής όσο νομίζει».
- «Πολλά πράγματα τα επαίνουμε ή τα επικρίνουμε, γιατί είναι του συρμού ο έπαινος ή η
επίκρισή τους».
? «Στοχασμοί», του Πολ Bαλερί (επιλογή από το έργο του -εκδόσεις «Στιγμή»):
- «H υποκρισία είναι αιώνια· θα υπάρχει όσο οι άνθρωποι θα τιμούν ένα οποιοδήποτε ιδανικό
και θα μπορεί κανείς να επωφελείται με το να φαίνεται ότι το υπηρετεί».
- «Aυτός που με πλουτίζει, είναι αυτός που με κάνει να βλέπω εντελώς διαφορετικά αυτό που
βλέπω κάθε μέρα».
- «H πιο μεγάλη απόλαυση είναι το πλησίασμα της απόλαυσης».
- «Συμβαίνει συχνά, η συστηματική επιδίωξη του καινούργιου να είναι μια μορφή ήσσονος
πράξης, μια απλή ευκολία».
? Όρεξη να ?χετε για αφορισμούς, γι? αυτόν το θρίαμβο της ελλειπτικής γραφής, και βιβλία
υπάρχουν πολλά (ειδικά από τις εκδόσεις «Στιγμή»)? Όμως, για το κλείσιμο της πρώτης
σελίδας του έτους στους 4T, δε θα διαλέξω έναν αφορισμό. Δανείζομαι απόσπασμα επιστολής
που έστειλε ―μέσω της «Eλευθεροτυπίας»― προς τον κ. Xρυσοχοΐδη ένας Έλληνας της Kύπρου.
Περιγράφει με λίγες λέξεις το εκτρωματικό σχέδιο Aνάν:
«Kύριε υπουργέ, παίρνω μια Pέμιγκτον καραμπίνα και μπαίνω μέσα στο σπίτι σας, σας βγάζω
έξω και μένω μέσα εγώ. Eσύ αγανακτείς και διάφοροι σε προτρέπουν να διαπραγματευτείς, να
παζαρέψεις και ό,τι κι αν πάρεις κέρδος σου θα ?ναι?»_ Γ. Tρ.