Aγωνιστικές Γραμμές στο χώμα
Αγωνιστικές γραμμές, μέρος 2ο, και η συνέχεια στο χώμα. Εκεί όπου η έννοια του ιδανικού
και του απόλυτου (;) που επικρατεί στις ασφάλτινες ε.δ. δίνει τη θέση της στο απρόσμενο
και μυστηριώδες.
Κείμενο: Μανώλης Σαλούρος
Φωτογραφίες: Νίκος Μαρκομπότσαρης, Reporter Images
ΣYNEXIZONTAΣ το κεφάλαιο «αγωνιστικές γραμμές» και μετά το άρθρο που φιλοξενήθηκε στις
σελίδες του προηγούμενου τεύχους των 4T σχετικά με την οδήγηση στην άσφαλτο, τη σκυτάλη
παίρνουν τα μυστικά της οδήγησης στο χώμα.
Αυτήν τη φορά, «αίθουσα διδασκαλίας» αποτελεί το Παραλληλοδρόμιο Σπαθοβουνίου, ενώ στην
«έδρα των καθηγητών» κάθονται οι γνωστοί από τους ελληνικούς αγώνες αυτοκινήτου, αλλά και
την ενασχόλησή τους με τα μαθήματα του 4T SAFETRACK, Μανώλης Παναγιωτόπουλος και Δημήτρης
Βαζάκας. Η μεγάλη εμπειρία και των δύο από τη μακροχρόνια αγωνιστική τους εμπλοκή, αλλά
και η εξειδίκευση που έχουν αποκτήσει στους χωμάτινους αγώνες, τους καθιστούν ιδανικούς
«ξεναγούς» στη χωμάτινη εξόρμησή μας...
Εξόρμηση που διαφέρει κατά πολύ από εκείνη στην άσφαλτο, αφού εδώ ο αστάθμητος παράγοντας
του αναπάντεχου παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο. Το πλήρωμα είναι υποχρεωμένο, πρώτα για την
ασφάλειά του και εν συνεχεία για το καλό αποτέλεσμα, να έχει πάντα στο μυαλό του ένα και
μόνο πράγμα. Όσες δοκιμές και αν έχουν γίνει, όσο καλή γνώση του αυτοκινήτου και αν
υπάρχει, η οδήγηση, και δη η αγωνιστική, στο χώμα θα αποτελεί πάντα ένα μεγάλο άλυτο
μυστήριο. Η αιτία, πολύ απλή. Το χωμάτινο οδόστρωμα κρύβει πάντα πολλές παγίδες, οι
οποίες μεταβάλλονται ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες ή ακόμα και από τη διέλευση των
προηγούμενων αυτοκινήτων. Χαντάκια που πολλές φορές θυμίζουν χαρακώματα Παγκόσμιου
Πολέμου, νεροφαγώματα σε μέγεθος λιμνών ή ακόμη και τεράστιες κοτρόνες, οι οποίες είναι
ικανές από μόνες τους να γράψουν έναν άδοξο επίλογο για το πλήρωμα που θα τις συναντήσει
στο δρόμο του, είναι μόνο μερικά από εκείνα τα στοιχεία που κάνουν τους χωμάτινους αγώνες
τόσο μα τόσο μοναδικούς! Μην καθυστερούμε όμως, ας περάσουμε στο «μάθημα»..._ Μ. Σαλ.
Από χαντάκι σε χαντάκι
Ως γνωστόν, η επιτυχία, αλλά και η ασφάλεια σε έναν αγώνα δεν εξαρτώνται μόνο από τις
ιδανικές γραμμές, το αυτοκίνητο και το ταλέντο του οδηγού. Aς δούμε, όμως, μερικούς από
τους άγραφους κανόνες, τα «πρέπει» και «δεν πρέπει» που ισχύουν στους αγώνες αυτοκινήτου.
Πρέπει...
... το πλήρωμα να κάνει καλές αναγνωρίσεις, έτσι ώστε να έχει πλήρη γνώση των ειδικών και
απλών διαδρομών.
... να υπάρχει καλή εργονομία στο εσωτερικό του αγωνιστικού, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται
ένας άνετος και ασφαλής αγώνας.
... να έχει εξασφαλιστεί σωστή τεχνική υποστήριξη (service) πριν και κατά τη διάρκεια του
αγώνα.
... να καταναλώνονται κατά τη διάρκεια του αγώνα πολλά υγρά, κυρίως νερό και ισοτονικά
ποτά.
... τα βραδινά γεύματα να είναι ελαφριά και υγιεινά μαγειρεμένα, με προτίμηση στα
ζυμαρικά.
Δεν πρέπει...
... να γίνονται ανεπαρκείς δοκιμές που να αφήνουν απορίες στο πλήρωμα για τις ειδικές και
απλές διαδρομές.
... να καταπατείται -εμφανώς...- ο Κ.Ο.Κ.
... να καταστρέφεται το περιβάλλον.
... να υπάρχουν αντικείμενα στο εσωτερικό του αυτοκινήτου τα οποία δεν είναι καλά
στηριγμένα.
... να περιορίζεται η ορατότητα του αυτοκινήτου με αυτοκόλλητα κτλ.
... να καταναλώνεται αλκοόλ πριν και κατά τη διάρκεια του αγώνα.
ΕΝ ΣΥΝΤΟΜΙΑ...
ΕΠΙΒΡΑΔΥΝΟΥΜΕ ΣΤΗΝ ΕΥΘΕΙΑ ΜΕ ΦΡΕΝΟ - ΑΝ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ, ΚΑΤΕΒΑΖΟΥΜΕ ΤΑΧΥΤΗΤΑ/ΕΣ -
ΑΠΟΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΟΥΜΕ ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΑ ΤΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ ΚΑΙ ΠΛΑΓΙΟΛΙΣΘΑΙΝΟΥΜΕ - ΛΙΓΟ ΠΡΙΝ AΠO ΤΗΝ
ΚΟΡΥΦΗ ΑΦΗΝΟΥΜΕ ΤΟ ΦΡΕΝΟ ΚΑΙ ΕΠΙΤΑΧΥΝΟΥΜΕ
ΧΡΥΣΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ
- Φρενάρουμε πάντα στην ευθεία.
- Τοποθετούμε το αυτοκίνητο χρησιμοποιώντας φρένο.
- Αν χρειαστεί, αργούμε στην είσοδο.
- Σημαδεύουμε την κορυφή της στροφής.
- Υπερβολικά γρήγορη είσοδος συνεπάγεται κακή έξοδο.
- Προσπαθούμε να έχουμε σταθερή ταχύτητα καθ? όλη τη διάρκεια της καμπύλης τροχιάς.
- Συνδυάζουμε ευθυγράμμιση των τροχών με επιτάχυνση, ακόμη και αν υπερστρέφουμε («ανάποδο
τιμόνι»).
«Πατημένη»
ΣΧΕΔΟΝ ΕΥΘΕΙΑ
«Πρόκειται για μια γρήγορη και ανοιχτή στροφή. Υπάρχει περίπτωση να μη χρειαστεί να
επιβραδύνουμε, αλλά απλώς, με μια κίνηση του τιμονιού (ίσως απότομη) προς την επιθυμητή
πορεία, να δημιουργήσουμε πλαγιολίσθηση, κατευθύνοντας το αυτοκίνητο προς την κορυφή της
στροφής. Σε όλη αυτήν τη διαδικασία, διατηρούμε σταθερό γκάζι, ενώ η επιτάχυνση αρχίζει
από την κορυφή και μετά».
«S»
ΔΙΑΔΟΧΙΚΕΣ ΣΤΡΟΦΕΣ
«Φρενάρουμε στην είσοδο της πρώτης στροφής, στρίβουμε, ενώ ταυτόχρονα αρχίζουμε τη
διαδικασία της ελεγχόμενης πλαγιολίσθησης. Μόλις περάσουμε την πρώτη κορυφή, στρίβουμε το
τιμόνι προς την αντίθετη πλευρά, έτσι ώστε να δημιουργήσουμε απότομη μετατόπιση βάρους,
και η ουρά του αυτοκινήτου να κατευθυνθεί αντίθετα (φαινόμενο εκκρεμούς). Με αυτό τον
τρόπο καταφέρνουμε να φτάσουμε στην κορυφή της δεύτερης στροφής πλαγιολισθαίνοντας και
διατηρώντας την κεκτημένη ταχύτητα που έχει αναπτύξει το αυτοκίνητο».
«Ορθή γωνία»
90 ΜΟΙΡΕΣ
«Φρενάρουμε στην ευθεία και ταυτόχρονα στρίβουμε το τιμόνι προς την επιθυμητή πορεία
μέχρι να αρχίσει η πλαγιολίσθηση. Εν συνεχεία, ανάλογα με την ταχύτητα που έχει αναπτύξει
το αυτοκίνητο, ο οδηγός του λίγο πριν ή στην κορυφή αρχίζει να επιταχύνει προοδευτικά.
Στην περίπτωση του σχήματος Β, ο οδηγός προκαλεί τεχνητή ταλάντωση της ουράς αμέσως μετά
το φρενάρισμα».
«Φουρκέτα»
180 ΜΟΙΡΕΣ
«Στη φουρκέτα, οι χειρισμοί του οδηγού αλλάζουν ανάλογα με το αν ο δρόμος είναι
ανηφορικός ή κατηφορικός. Στην ανηφόρα (σχήμα Α), φρενάρουμε, ενώ ταυτόχρονα τοποθετούμε
το αυτοκίνητο στην αντίθετη κατεύθυνση από αυτήν της στροφής. Έτσι, βοηθάμε το αυτοκίνητο
να κινηθεί υπό μεγαλύτερη γωνία προς την κορυφή της στροφής και να επιταχύνει έπειτα από
αυτήν. Στην κατηφόρα (σχήμα Β), τα πράγματα απλοποιούνται. Αυτό οφείλεται στο ότι με το
φρενάρισμα και το στρίψιμο του τιμονιού προς την κορυφή η ουρά του αυτοκινήτου ελαφρώνει,
τείνει να προσπεράσει το υπόλοιπο αυτοκίνητο, και έτσι η τοποθέτηση (πλασάρισμα) γίνεται
ευκολότερα».
O Aρσέν αυτοσχεδιάζει...
KATAPXHN, νιώθω την ανάγκη να ζητήσω συγγνώμη. Ποιος ήταν αυτός ο Aρσέν Λουπέν (Arcen
Loupen) που σας ξεφούρνισα στο προηγούμενο τεύχος και συνεχίζω μαζί του στο «Xώμα»;... Oι
νεότεροι δικαιούνται να μην ξέρουν.
O Aρσέν λοιπόν είναι ένα μυθιστορηματικό πρόσωπο που επινόησε ο Γάλλος συγγραφέας Mορίς
Λεμπλάν (κάτι σαν την ¶γκαθα Kρίστι) και απηχεί τα έργα και τις ημέρες ενός πραγματικού
ικανότατου κλέφτη, κάπου εκεί, στις αρχές του 20ού αιώνα.
Διάσημος κλέφτης λοιπόν ο μεσιέ Λουπέν, και αυτός είναι τελικά ο χαρακτήρας που
χρειάζεται να ?χουμε μέσα μας στις ειδικές διαδρομές. Nα κλέβουμε μέτρα. Mέτρα από το
σύνολο της διαδρομής, χωρίς όμως να παραμελούμε και την ταχύτητα του αυτοκινήτου. Aυτό το
δεύτερο όμως, στο χώμα, δεν είναι ιδιαίτερα εύκολο, και ο λόγος είναι προφανής: ο δρόμος,
και ειδικά οι στροφές, προσφέρουν λίγη πρόσφυση, σημαντικά λιγότερη από εκείνη της
ασφάλτου (στεγνής).
Eδώ λοιπόν, και ειδικά όταν το χώμα είναι σαθρό (μποσικούρα που λέμε στην αγωνιστική
αργκό), ο οδηγός καλείται να κρατήσει δυο καρπούζια στην ίδια μασχάλη. Nα προτιμήσει την
ευθεία ως ιδανική επιλογή τροχιάς και να διατηρήσει όσο γίνεται μεγαλύτερη ταχύτητα εκεί
όπου το πρόβλημα οξύνεται, δηλαδή στις στροφές.
Διάβασα πιο πάνω για αποσταθεροποιήσεις, ταλαντώσεις, εκκρεμή, και αισθάνθηκα κάπως σαν
να παρακολουθώ μάθημα της Φυσικής του συγχωρεμένου Aλκίνοου Mάζη. Tο θέμα είναι: γιατί τα
κάνουμε όλα αυτά; Tι προσπαθούμε να κερδίσουμε; Mα, φυσικά, πρόσφυση. Kαλό grip των
τροχών με το οδόστρωμα, προκειμένου να περάσει όσο το δυνατόν περισσότερη ιπποδύναμη του
αυτοκινήτου σε αυτόν και να μη... βαράμε γκαζιές στο γάμο του καραγκιόζη.
Λοιπόν. Έχουμε ένα δεδομένο: το χωμάτινο οδόστρωμα δεν παρέχει καλή πρόσφυση. Eπιπλέον,
αν σε μια στροφή γίνει έντονη μετατόπιση βάρους (με άλλα λόγια, αν το αυτοκίνητο πάρει
κλίση όσο αυτό επιτρέπεται από τις αγωνιστικές αναρτήσεις) από τους εσωτερικούς στους
εξωτερικούς τροχούς, τότε χάνουμε κι άλλη πρόσφυση, ενώ αν στρίψουμε το τιμόνι, χάνουμε
κι άλλη πρόσφυση - όσο το στρίβουμε τόσο χάνουμε
Συνεπώς, για να έχουμε την καλύτερη δυνατή επαφή τροχών-δρόμου, αρκεί να διατηρούμε το
αυτοκίνητό μας σε κατάσταση ισορροπίας βαρών και με ίσιους τους κατευθυντήριους τροχούς.
Στην προσπάθεια αυτή επιδιώκουμε να υλοποιήσουμε τις τεχνικές που αναλύουν παραπάνω οι
αναγνωρισμένοι και με περγαμηνές συνάδελφοι οδηγοί.
Όμως, εδώ, έχουμε και έναν αστάθμητο παράγοντα: τη διαφοροποίηση του οδοστρώματος πέρασμα
με το πέρασμα. Kάτι που στην άσφαλτο δε μας απασχολεί καθόλου. Aυτή η διαφοροποίηση έχει
ως συνέπεια το πλήρωμα να είναι διαρκώς επιφυλακτικό ως προς την «αξιοπιστία» των
σημειώσεων. Ένας φόβος, ουσιαστικά, για το άγνωστο που πρόκειται να αντιμετωπίσουμε πέρα
από κάθε στροφή, πίσω από κάθε χάσιμο. O «φόβος» αυτός περιορίζεται κάπως, αν διατηρούμε
το αυτοκίνητο σε μια συνεχή ασταθή ισορροπία (off balance), κάτι που μας επιτρέπει από τη
μια να φρενάρουμε -αν χρειαστεί- εκμεταλλευόμενοι την πλευρική πρόσφυση των τροχών, από
την άλλη να αλλάξουμε τροχιά για να αποφύγουμε κάτι απρόσμενο. Φυσικά, στην κατάσταση
αυτή, η ταχύτητα είναι μικρότερη από εκείνη που θα επιτυγχάναμε ακολουθώντας τις ιδανικές
αγωνιστικές γραμμές, αλλά είπαμε..., ενώ δεν αποκλείεται σε μέσο όρο τελικά να είναι
υψηλότερη, καθώς σχεδόν σε κάθε έξοδο στροφής είμαστε με όλους τους τροχούς σε ευθεία, με
συνέπεια τα προσθιοκίνητα και τα τετρακίνητα να επιταχύνουν γρηγορότερα.
Tι κάνουμε δηλαδή; Πλησιάζοντας την κάθε στροφή, αντί να στρίβουμε μέσα σε αυτήν, κάνουμε
ένα... σπάσιμο μέσης του αυτοκινήτου κάπου στη ζώνη φρεναρίσματος, και με ένα σμπάρο
βαράμε δυο τρυγόνια. Φρενάρουμε (από την πλευρική πρόσφυση) και τοποθετούμαστε σε ευθεία
γραμμή για την έξοδο (ζώνη επιτάχυνσης) της στροφής που ακολουθεί. Ωραίος τρόπος,
διασκεδαστικός για το πλήρωμα και πλήρης θεάματος για τους θεατές. Όμως...
Aν υιοθετήσουμε σε όλη τη διάρκεια μιας χωμάτινης ειδικής την παραπάνω τεχνική, θα
χαρούμε από τους αλαλαγμούς των φιλάθλων και -κατά πάσα πιθανότητα- θα κλάψουμε όταν
δούμε στο Stop το «σεντόνι» με τους χρόνους. Eιδικά αν έχουμε προσθιοκίνητο ή τετρακίνητο
αυτοκίνητο. Γιατί; Mα είναι απλό. Eίπαμε, rallying. Tαχύτητα ως αποτέλεσμα κατάθεσης
φυσικού ταλέντου σε συνδυασμό με μεγάλες γνώσεις εξυπνάδας, άμεσης αντίδρασης και
πονηριάς. Στα σύγχρονα χωμάτινα ράλι, αυτός που κατά περίπτωση (ακόμα και ανά στροφή)
επιλέγει πότε τη με χάρακα και διαβήτη τεχνική της ασφάλτου και πότε τη γεμάτη φαντασία
τεχνική της αποσταθεροποίησης στο χώμα είναι κατά τεκμήριο αυτός που σηκώνει την κούπα.
Mπορεί να μην κερδίζει τις καρδιές των θεατών, αλλά κερδίζει το ζητούμενο σε κάθε αγώνα
ταχύτητας: τα ρολόγια._ N. T.