Kαλειδοσκόπιο
Tο ταξίδι με ταχύτητες πάνω από 400 χλμ./ώρα δεν αποτελεί πια προνόμιο των επιβατών ενός
αεροπλάνου.
του Φώτη Φωτιάδη
ΑΠO την έκδοση του βιβλίου του Ιούλιου Βερν «Από τον Καύκασο στο Πεκίνο» και από το 1879,
που παρουσιάστηκε το πρώτο ηλεκτρικό τρένο στην έκθεση του Βερολίνου, μέχρι σήμερα, πολλά
έχουν αλλάξει στους σιδηρόδρομους. Ενώ πολλοί πίστευαν ότι το μέλλον ανήκει στα τρένα
μαγνητικής αιώρησης γνωστά και ως Maglev, οι κατασκευαστές, ξεπερνώντας κάθε δυσκολία και
χρησιμοποιώντας σύγχρονες μεθόδους αεροδυναμικής, ηλεκτροκίνησης και μείωσης του βάρους,
κατάφεραν να δώσουν στον «παραδοσιακό» σιδηρόδρομο τη θέση που του αξίζει και στον 21ο
αιώνα.
H προηγμένη αυτή τεχνολογία πρέπει να «τρέξει» πάνω σε ράγες που χρησιμοποιούνται από τα
συμβατικά ηλεκτρικά ή πετρελαιοκίνητα τρένα. Το τρένο-σφαίρα (Shinkansen) των ιαπωνικών
σιδηροδρόμων, το Train ? Grande Vitesse (TGV) των γαλλικών και το ICΕ των γερμανικών
είναι απτές αποδείξεις ότι τα σύγχρονα τρένα μπορούν να ξεπεράσουν σε ταχύτητα ακόμη και
τα 400 χιλιόμετρα την ώρα, χωρίς κανένα συμβιβασμό στην ασφάλεια και δίχως τη χρήση
«ειδικών» σιδηροτροχιών. Φυσικά, όσο αυξάνεται η ταχύτητα τόσο μεγαλώνει και ο ρόλος που
παίζουν παράγοντες όπως η αεροδυναμική αντίσταση, η τριβή κύλισης, η ασφάλεια, η έγκαιρη
επιβράδυνση, οι κραδασμοί, αλλά και το βάρος. Ειδικά το τελευταίο, είναι αρκετά
σημαντικό. Aρκεί να σημειώσουμε ότι τα περισσότερα ρεκόρ έχουν καταρριφθεί χωρίς
επιβάτες. Κάθε τρένο που έχει την ικανότητα να «πιάνει» 300 χλμ./ώρα, αυτομάτως
ονομάζεται τρένο υψηλής ταχύτητας - καμιά σχέση με τα ελληνικά Intercity, που δεν
ξεπερνούν τα 160 χλμ./ώρα.
Τρένο-σφαίρα (Shinkansen)
Όντας πυκνοκατοικημένη, η Ιαπωνία είχε ανάγκη ένα γρήγορο τρένο, καθώς πολλοί κατοικούν
πολύ μακριά από τον τόπο εργασίας τους. Το Bullet Train είναι το πιο γρήγορο τρένο στον
κόσμο, κρατάει δε αυτό τον τίτλο από το 1964, όταν τέθηκε πρώτη φορά σε κίνηση. Tότε είχε
μέγιστη ταχύτητα 210 χλμ./ώρα. Σήμερα, το ρεκόρ του τρένου αυτού κάτω από ειδικές
συνθήκες είναι τα 443 χλμ./ώρα, ενώ καθημερινά κινείται με μέση ταχύτητα 262 χλμ./ώρα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι καλύπτει μια διαδρομή 192 χιλιομέτρων σε 44 λεπτά. Aν η διαδρομή
Aθήνα-Θεσσαλονίκη μπορούσε να πραγματοποιηθεί σε λιγότερες από δύο ώρες, φαντάζεστε τι
αναδουλειές θα είχαν οι αεροπορικές εταιρείες;
Train ? Grande Vitesse (TGV)
Train ? Grande Vitesse σημαίνει τρένο υψηλής ταχύτητας. Πρόκειται για το καμάρι των
γαλλικών σιδηροδρόμων, γνωστό ως TGV. H κατασκευή του άρχισε το 1960, προκειμένου να
αποτελέσει ένα ανταγωνιστικό μέσο μεταφοράς απέναντι στα αεροπλάνα και τα αυτοκίνητα. Το
1981 το ρεκόρ του τρένου ήταν 270 χλμ./ώρα, το 1989, όμως, το TGV Atlantique, μια
εξελιγμένη έκδοσή του, έπιασε την απίστευτη ταχύτητα των 515,3 χλμ./ώρα, κάτω όμως από
ειδικές συνθήκες. Σήμερα η μέση ταχύτητα του TGV είναι 254,5 χλμ./ώρα, αγγίζοντας τα 300
μόνο σε ορισμένες διαδρομές, όπου υπάρχουν ειδικές σιδηροτροχιές.
Alta Velocidad Espaniola
Kαι η Ισπανία «κινείται» στα 300 χλμ./ώρα με το AVE, που είναι μια παραλλαγή του TGV
Atlantique, κατασκευασμένο εν μέρει με ισπανικά εξαρτήματα. Δεδομένου ότι η απόσταση
μεταξύ των σιδηροτροχιών του ισπανικού δικτύου είναι διαφορετική (πιο μεγάλη) από τα
ευρωπαϊκά στάνταρντ, ήταν δύσκολο για την Ισπανία να «πιάσει» τέτοια ταχύτητα. Σήμερα οι
ισπανικοί σιδηρόδρομοι έχουν σιδηροτροχιές με μικρότερο πλάτος στα σημεία από όπου
διέρχεται το AVE. Στο υπόλοιπο δίκτυο τα τρένα δεν ξεπερνούν τα 220 χλμ./ώρα.