Eφημερίδα - Mέρος 2ο
ΤΟ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΜΗΝΑ
16 Ιουνίου-15 Ιουλίου 2003
19-21/6 Θεσσαλονίκη 2003 +2
25/6 Παγκόσμιος τρομονόμος -4
1/7 Παλαιστίνη/Οδικός Χάρτης +3
2/7 Αποπομπή Λαλιώτη 0
4/7 Οιωνεί ανασχηματισμός -3
7/7 ¶λμα στο ΧΑΑ 0
9/7 Μέτρα διαφάνειας -1
ΤΕΧΝΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ
19-21/6 Συνάντηση κορυφής. Οι ηγέτες ήταν εδώ. Οι διαδηλωτές ήταν εκεί. Οι μπάτσοι ήταν
παντού. Η Θεσσαλονίκη ήταν... αλλού. 25/6 Συνθήκη έκδοσης ΗΠΑ-Ε.Ε. Της εκδιδομένης το
κάγκελο (διάβαζε Γκουαντανάμο). 1/7 Οδικός Χάρτης. Από πού πάνε για την Παλαιστίνη,
παρακαλώ; 2-4/7 Ο ανασκολοπισμός επέτυχε, ο ανασχηματισμός απέθανε. Ο Μπίστης στην
Κυβέρνηση, ο Λαλιώτης στην εξορία. 7/7 Εμπρός για τις 7.000 μονάδες ? άλμα στο χάος. 9/7
Ο Σημίτης τους παίρνει μέτρα. Από την πολλή διαφάνεια, οι πολιτικοί στο τέλος θα
γίνουν... αόρατοι.
GREECE-8
ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ
ΠΩΣ ΜAΣ ΒΛEΠOYN
Τι αίσθημα δημιουργεί το ελληνικό βιβλίο όταν διαβάζεται από αναγνώστες διαφορετικής
γλώσσας; Ο Αντίλογος σταχυολογεί αποσπάσματα από βιβλιοκριτικές του διεθνούς Tύπου που
έχουν κάτι το «ελληνικό». Θα ήταν άστοχο να ερμηνευτούν στενά, ως απόλυτα τεκμήρια
αναγνώρισης της ελληνικής λογοτεχνίας στο εξωτερικό. ¶λλωστε, σε κάθε διθύραμβο, ας
πούμε, στον Καρνέζη, αναλογούν δεκάδες κριτικές για άλλους ξένους ή ντόπιους συγγραφείς.
Πλάι στα τόσα βιβλία που προτείνονται αυτές τις μέρες για την παραλία, ο αναγνώστης του
Αντιλόγου θα βρει εδώ ένα επιπλέον ερέθισμα: όχι το κριτήριο των Eλλήνων βιβλιοκριτικών,
αλλά το βλέμμα Αμερικανών και Γάλλων πάνω στο άγνωστο, γι? αυτούς, ελληνικό βιβλίο.
1. Ο Πάνος Καρνέζης ανάμεσα στο Φελίνι και το Μάρκες > «Μικρές Ατιμίες»
«Αν λάβει κανείς υπόψη το παρελθόν του Καρνέζη (άρχισε μόλις το 1996 να γράφει στα
αγγλικά), το βιβλίο -με θέμα την αγάπη, την απώλεια και την μπαγαποντιά σε ένα
εξαθλιωμένο ελληνικό χωριό, απόμακρο όσο το Brigadoon (?)- είναι χωρίς περιστροφές
εκπληκτικό. Τα άγρια τοπία που ανακαλεί και οι αψείς ταλαιπωρημένες φιγούρες που τα
κατοικούν έλκουν την καταγωγή τους από το Φελίνι. Και η διασταύρωση σκληρών καθημερινών
λεπτομερειών με εξάρσεις της φαντασίας θυμίζει τον Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες. Η γλώσσα του
Καρνέζη είναι φρέσκια, λυρική, φυσική, χωρίς να υπονοεί ποτέ την αίσθηση του κόσμου που
πνίγει μερικές φορές όσους συγγραφείς έχουν γεννηθεί στο εξωτερικό».
Michael Upchurch, Νew York Times
Panos Karnezis, Little Infamies, σελ. 281, Νέα Υόρκη, Farrar, Straus & Giroux, 24
δολάρια.
2. Το alter ego του Βασίλη Βασιλικού > «Λίγα πράγματα που ξέρω για τον Γλαύκο Θρασάκη»
«Στο υβριδικό αυτό λογοτεχνικό δημιούργημα, το οποίο ο ίδιος αποκαλεί ?αυτομυθιστορία? ή
?μυθογραφία?, ο Βασίλης Βασιλικός κατοικεί τα άναρχα σύνορα μεταξύ της λογοτεχνίας και
της ζωής. Με αφηγητή έναν ανώνυμο βιογράφο (ο οποίος συνεχώς υπενθυμίζει στον αναγνώστη
πόσο μοιάζει με το βιογραφούμενο), το μυθιστόρημα υποτίθεται πως εξιστορεί τη ζωή του
Έλληνα συγγραφέα Γλαύκου Θρασάκη, που με τη σειρά του χρησιμοποιεί το λογοτεχνικό
ψευδώνυμο Λάζαρος Λαζαρίδης, η ομοιότητα του οποίου με τον ίδιο το Βασίλη Βασιλικό
ασφαλώς δεν αποτελεί σύμπτωση. Το αποτέλεσμα είναι ένας επιδέξιος και πνευματώδης
στοχασμός πάνω στη γραφή, αλλά και ένα συγκινητικό πορτρέτο του καλλιτέχνη ως πολιτικού
εξορίστου».
Mary Park, New York Times
Vassilis Vassilikos, Τhe few things I know about Glafkos Thrassakis, σελ. 365, Seven
Stories Press, 95 δολάρια.
3. Απομνημονεύματα ασωτείας του 85χρονου Nico Papatakis > «Όλες οι απελπισίες είναι
επιτρεπτές»
«Ήρωας καμπαρέ, τυχοδιώκτης, καλλιτέχνης-επαναστάτης... Ο 85χρονος κινηματογραφιστής,
Έλληνας από την Αβησσυνία, διηγείται τη ζωή του σ? αυτά τα εμποτισμένα στο μαύρο χιούμορ
απομνημονεύματα ασωτείας.
?Αναφέρω όσο το δυνατό λιγότερα ονόματα [σημ. Αντιλόγου.: και όμως, πολλά απ? αυτά
έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη ζωή του: Ανούκ Αιμέ, Ζουλιέτ Γκρεκό, Ζαν Ζενέ, Τζον Κασαβέτις,
Αντρέ Μαλρό, Αντρέ Μπρετόν, Ζακ Πρεβέρ...]. Πρόκειται για ένα βλέμμα πάνω στη ζωή μου, το
οποίο αποφεύγει τα γεγονότα, μια μη γραμμική αφήγηση, μια ποιητική μεταφορά στην οποία
πηδώ από το παρόν στο παρελθόν, στην οποία μιλώ για τους νεκρούς, μπερδεύω διαφορετικούς
τύπους αφήγησης, όπως οι επιστολές που σμίγουν το γκροτέσκο και το τραγικό, τον παροξυσμό
και το παραλήρημα?».
Jean-Luc Douin, Le Monde
Nico Papatakis, Tous les desespoirs sont permis, Fayard, σελ. 347, 22 ευρώ.
1. Το σουξέ του Χρήστου Χωμενίδη > «Η Φωνή»
«Πώς μια καλή νυμφομανής νεράιδα μεταμορφώνει έναν άφωνο Έλληνα ταξιτζή σε τραγουδιστή
ερωτικών ασμάτων.
Η Ελλάδα είναι ένα αχούρι, όπου ένας ταξιτζής, γόης και περήφανος για το μικροσκοπικό
πέος του, μπορεί απ? το τίποτα, αλλά με κομπίνες, να γίνει τραγουδιστής σουξέ με
παραγεμισμένα εσώρουχα.
Στα 37 του, ο Χρήστος Χωμενίδης μας προσφέρει εδώ το τρίτο του μυθιστόρημα, το οποίο
φαίνεται από τη μία του πλευρά σαν κριτική του σταρ σίστεμ και της διαφθοράς, αυτού του
γνήσια ανθρώπινου χαρακτηριστικού. Όμως, αυτή δεν είναι παρά η επιφανειακή πλευρά. Η άλλη
είναι η αστεία, ένα πραγματικό σουξέ που έγινε μυθιστόρημα».
Nicolas Iommi-Amunategui, Liberation
Χρήστος Χωμενίδης, «La Voix Vol?e», εκδ. Seuil, σελ. 283, 21 ευρώ.
4. Η Θεοδώρα Οικονομίδη στην καφκική Παλαιστίνη > «Καλωσήρθατε στη Ραμάλα»
«Η Θεοδώρα Οικονομίδη, Eλληνίδα εκπαιδευτικός 29 ετών, πέρασε τρία χρόνια στη Ραμάλα,
όπου πήγε στις 29 Οκτωβρίου 2000, ένα μήνα μετά το ξεκίνημα της [δεύτερης] Ιντιφάντα. Η
αφήγηση του τι συμβαίνει ?εντός? [στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη] παθιάζει και
συγκινεί: η συγγραφέας διηγείται, χωρίς υπερβολές, τις ψυχολογικές της μεταβολές που
έζησε σε συνθήκες σοκ. Ούτε μια λέξη υπερβολής, παρά μια αιχμηρή αίσθηση του χιούμορ που
βοηθά να ξεπεράσει κανείς με ελαφρότητα τα πιο δύσκολα αποσπάσματα. Και όταν οι εξηγήσεις
γίνονται πολύπλοκες, η Θεοδώρα Οικονομίδη δε διστάζει να δώσει ένα μικρό δείγμα της
καφκικής κατάστασης στην οποία ζουν οι Παλαιστίνιοι. Διακινδυνεύοντας να μη βρούμε
σύμφωνο ένα μέρος των συναδέλφων μας, θεωρούμε ότι το ?Καλωσήρθατε στη Ραμάλα? είναι ένα
σπουδαίο ρεπορτάζ πολέμου, ίσως ένα από τα καλύτερα για την ισραηλινο-παλαιστινιακή
σύγκρουση».
Liberation
Theodora Oikonomides, Bienvenue ? Ramallah, Flammarion, σελ. 234, 18 ευρώ.
5. Γεώργος Βιζυηνός, ο Έλληνας Μοπασάν > «Μάγια και Μαγείες»
«Καμία μαγεία, εκτός από εκείνη της γραφής, δεν υπάρχει σ? αυτά τα επτά μεταφρασμένα
διηγήματα του Έλληνα Γεώργιου Βιζυηνού. Γεννήθηκε στην Τουρκία, από φτωχή οικογένεια, την
οποία γρήγορα εγκατέλειψε, και πέθανε κοντά στην Αθήνα το 1896.
?Μα ποιος, διάβολε, είναι αυτός ο τύπος, o κάπως ενθουσιώδης και πομπώδης, που αρέσκεται
να απαγγέλλει τους στίχους του δημόσια;? γράφει ο Gilles Decorvet στον πρόλογό του.
?Ιδιόρρυθμος; Μουρλός; Φιλόσοφος; Ποιητής; Ψυχολόγος; Δάσκαλος; Χρυσωρύχος; Ένας λάτρης
των μικρών κοριτσιών; Τρελός; Αποστερημένος; Οργισμένος; Είναι, χωρίς αμφιβολία, όλ? αυτά
και πολλά ακόμα?. Ο άλλοτε μαθητευόμενος ράφτης και κατόπιν διάκονος της αρχιεπισκοπής
στην Κύπρο είναι, πάνω απ? όλα, ένας συγγραφέας που θα υποστεί τη μαύρη μαγεία της
γραφής».
Mathieu Lindon, Liberation
Georges Vizyinos, Sortil?ges et Mal?fices, εκδ. La Difference, σελ. 384, 23 ευρώ.
ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ
[ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΟΥ]
Απαγορεύεται το κατάστρωμα
Ο ταξιδιώτης που φορτώνεται ένα σάκο στον ώμο, κατεβαίνει στο λιμάνι, διαλέγει πλοίο στην
τύχη και απολαμβάνει το ταξίδι προς τα νησιά με σκέπη τον καλοκαιρινό ουρανό είναι ντροπή
ή καμάρι για τη χώρα μας; Το ερώτημα απαντήθηκε ως εξής: «Aυτός ο τουρίστας, Έλληνας ή
ξένος, ήταν προβληματικός. Ταξίδευε πολύ, αλλά κατανάλωνε λίγο».
Η Πολιτεία έπρεπε να αναβαθμίσει το τουριστικό προϊόν και, για να το κάνει αυτό,
αποφάσισε την ιδιωτικοποίησή του. Καζίνο, μαρίνες, ξενοδοχεία και ο ίδιος ο αιγιαλός
πέρασαν στα χέρια ιδιωτών. Μαζί τους ιδιωτικοποιήθηκε και το ελληνικό καλοκαίρι...
Το ναυάγιο του «Σάμινα» και οι Ολυμπιακοί Αγώνες έπεισαν τους υπευθύνους της ακτοπλοΐας
ν? αλλάξουν εποχή. Οι θέσεις στα πλοία μειώθηκαν, οι κρατήσεις μηχανογραφήθηκαν, ο στόλος
ανανεώθηκε.
Φτάνοντας στο λιμάνι, ο σημερινός τουρίστας ανακαλύπτει ότι απαιτείται κράτηση ακόμα και
για το... κατάστρωμα. Κάποτε, ανάλογα με τη φάτσα σου, σε υποχρέωναν να πας στο
κατάστρωμα. Τώρα, ο επιβάτης αναγκάζεται να βγάλει «πρώτη», όπου, όμως, συχνά οι θέσεις
είναι λιγότερες από τους επιβάτες!
Με την ίδια αγοραία λογική, από φέτος καταργήθηκαν τα φοιτητικά εισιτήρια κατά τη
διάρκεια του καλοκαιριού, με το επιχείρημα ότι οι σχολές είναι κλειστές! Την απόφαση
έλαβαν όλες οι εταιρείες μονομερώς, με εξαίρεση την ΑΝΕΚ.
Στο μπαρ, αντί για τοστ στη ζελατίνα, σερβίρεται πλέον κλαμπ σάντουιτς επώνυμων
φαστφουντάδικων. Ο καραβίσιος καφές είναι Flocafe ή κάτι τέτοιο. Κι εκείνος ο ταξιδιώτης
που του άρεσε να ταξιδεύει κατάστρωμα; Μα, στα νέα πλοία δεν υπάρχει κατάστρωμα. Οι
επιβάτες πληρώνουν σαν να ταξιδεύουν με αεροπλάνο, αλλά ταξιδεύουν σαν να βρίσκονται σε
τουριστικό λεωφορείο. Αν το επιθυμούν, εκτός από την τουριστική θέση (στο εσωτερικό του
πλοίου, χωρίς παράθυρα), μπορούν να ταξιδέψουν First ή Business Class.
Στα παλιά πλοία, διάβαζες, βόλταρες ακατάπαυστα ή απλώς φλέρταρες. Μάθαινες τη γεωγραφία
των νησιών, καθώς το πλοίο διέσχιζε τις Κυκλάδες μέσα από στενά. Στα λιμάνια, όλο το νησί
κατέβαινε για να υποδεχτεί το φέρι. Για τους νησιώτες, η άφιξη του πλοίου ήταν ο
σύνδεσμος του νησιού με τον υπόλοιπο κόσμο. Και για τον ταξιδιώτη, η άφιξη του φέρι ήταν
η σύνδεσή του με τον κόσμο του νησιού. Στη Μύκονο, τον πιο πολυσύχναστο προορισμό στις
Κυκλάδες, τα φέρι φτάνουν πια στο καινούργιο λιμάνι, μακριά από τη Χώρα. Στο πουθενά.
Κι όσοι μένουν πίσω στην πόλη;
H μεσαία τάξη ?όπως και στους άλλους τομείς της κοινωνικής ζωής- καλείται να διαλέξει: αν
αρκεστεί στο δημόσιο χώρο (ανοιχτές παραλίες, δημόσια μέσα μεταφοράς, πλατείες), θα
βρεθεί να συναναστρέφεται το αυθεντικό προλεταριάτο που σήμερα είναι οι ξένοι μετανάστες.
Έτσι, προσπαθεί να καταφύγει στον ιδιωτικό χώρο, στο χώρο, δηλαδή, των ιδιωτικών
υπηρεσιών, που πωλούνται ακριβά, αλλά τουλάχιστον παρέχουν «αξιοπρέπεια». Επιλέγει,
λοιπόν, να πληρώσει εισιτήριο για να κάνει μπάνιο. Η ταρίφα ξεκινά από τα 10 ευρώ (τόσο
αποτιμάται η πρόσβαση στη θάλασσα συν η σκιά) και φθάνει έως τα 20, αν συνυπολογίσει
κανείς το παρκάρισμα συν έναν καφέ και μία τυρόπιτα.
Οι επιχειρηματίες που εκμεταλλεύονται τις άλλοτε δημόσιες ακτές έσπειραν παντού ομπρέλες,
ώστε καμία σπιθαμή άμμου (την οποία πολύ συχνά έχουν φέρει από αλλού για να εμπλουτίσουν
την προϋπάρχουσα) να μην πάει χαμένη. Η απόσταση από ομπρέλα σε ομπρέλα είναι ελάχιστα
μεγαλύτερη από την απόσταση των επιβατών στα λεωφορεία της γραμμής.
Παλιότερα, τις ζεστές νύχτες, οι κάτοικοι της πόλης κατηφόριζαν στα ανοιχτά θέατρα για ν?
ακούσουν μουσική. Το νεαρό κοινό είχε τις εξής εφικτές επιλογές: να αγοράσει επιτόπου
εισιτήριο ή να παρακολουθήσει το θέαμα από τα βραχάκια του Λυκαβηττού ή του Θεάτρου
Βράχων. Αλλά και η εμπειρία μιας συναυλίας στο Ηρώδειο από τα ιερά βράχια της Ακρόπολης
ήταν ανεκτίμητη. Κι αν όλα αυτά δεν έπιαναν, περίμενε απλώς μήπως ανοίξουν οι πόρτες.
Τώρα, τα βραχάκια φρουρούνται από ιδιωτική ασφάλεια. Οι συναυλίες κοστίζουν 30 ευρώ. Τα
εισιτήρια κλείνονται με πιστωτική κάρτα. Και οι πόρτες δεν ανοίγουν ποτέ.
Το ελληνικό καλοκαίρι έπαψε να είναι... χύμα. Και σαν το νερό που σερβίρεται πλέον
αποκλειστικά σε μπουκάλι, εμφιαλώθηκε.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΛΕΟΝΤΟΠΟΥΛΟΣ
Τάξη στο κύμα
Το καλοκαίρι «όλα είναι αλλιώς». Οι άνθρωποι αιωρούνται σε ένα κενό νόμου, σε μια σύμβαση
αταξίας, χωρίς κράτος, αστυνόμο, εισπράκτορα. Όχι, πια. Στο νέο ελληνικό καλοκαίρι
επικρατεί, πάνω απ? όλα, η τάξη. Τέλος «το χύμα στο κύμα».
Τάξη σημαίνει ασφάλεια. Όπως «Υπουργείο Δημ. Τάξης». Στην εκσυγχρονισμένη βερσιόν του
καλοκαιριού, ο λουόμενος (δηλ. αυτός που πάει για μπάνιο φορώντας μόνο το μαγιό του)
αποτελεί αντικείμενο προστασίας αλλά και περιπολίας. Έτσι, στις παραλίες του
Αργοσαρωνικού, καθημερινά, όλο το καλοκαίρι περιπολούν άνδρες της ΥΜΕΤ (Υπηρεσία Μέτρων
Τάξης). Ένστολοι και ένοπλοι, κινούνται στην άμμο μεταξύ των παραθεριστών. Ο κάθε
λουόμενος μπορεί να γίνει αντικείμενο ελέγχου και εξακρίβωσης στοιχείων, λες και είναι
λογικό ο/η 17χρονος με το μαγιό να φέρει μαζί του ταυτότητα.
Στην πράξη, αυτές οι περιπολίες μετατρέπονται σε συγκεκαλυμμένες επιχειρήσεις-σκούπα κατά
των μεταναστών. Γι? αυτούς, η μοναδική δυνατότητα ψυχαγωγίας, η πρόσβαση, δηλαδή, στο
δημόσιο χώρο της παραλίας και της θάλασσας (αφού ο ιδιωτικός είναι κλειστός ή πολύ
ακριβός), υπόκειται στη δραματική δοκιμασία του ελέγχου των χαρτιών. Ένα μπάνιο μπορεί να
κοστίσει την επαναπροώθηση στα σύνορα.
Οι «γηγενείς», βέβαια, χαιρόμαστε που οι παραλίες μας είναι ασφαλείς από λαθρομετανάστες,
πορτοφολάδες και βιαστές. Τι έχουμε, όμως, να πούμε όταν η αστυνόμευση δεν αφορά τους
ξένους, αλλά εμάς τους Έλληνες;
Στη Ρόδο, υπό την πίεση των βρετανικών ΜΜΕ που αναφέρουν επαναλαμβανόμενα κρούσματα
βιασμού Βρετανίδων από Έλληνες, πάρθηκαν μέτρα καταστολής. Από φέτος, στους χώρους
ψυχαγωγίας των τουριστών θα περιπολούν μυστικοί αστυνομικοί με πολιτικά. Καθήκον τους
είναι να επεμβαίνουν κάθε φορά που διαγιγνώσκουν μεταξύ των τουριστών ύποπτες κινήσεις,
που μπορεί να καταστήσουν τη σχέση ανάρμοστη!
ΠΡΟΣΕΧΩΣ
ΠΡΟΣΕΧΩΣ
10/8 ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ
Έναρξη αγώνων Κυπέλλου Ελλάδος
13/8 ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ
Ένας χρόνος πριν - εκδηλώσεις
16/8 ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗ
Παγκόσμιο πρωτάθλημα στην Καλιφόρνια
23/8 ΣΤΙΒΟΣ
Παγκόσμιο πρωτάθλημα στο Παρίσι
23/8 ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ
Αρχίζει το πρωτάθλημα Ελλάδας
25/8 ΦΕΣΤΙΒΑΛ
Έναρξη του Διεθνούς Φεστιβάλ Πάτρας
30/8 ΕΚΠΤΩΣΕΙΣ
Λήξη καλοκαιρινών εκπτώσεων
30/8 ΔΡΟΜΟΙ
Εγκαίνια περιφερειακής Υμηττού