Γιάννης Eυσταθιάδης
Eρωτόκριτος και Aρετές«... Ένα ηλιόλουστο μουσικό έργο του αιώνιου ελληνικού θέρους...»
«HPΘEN η ώρα κι ο καιρός να μιληθούν τα πάθη», τραγουδά ο Βιτσέντζος Κορνάρος στον
«Ερωτόκριτο» (ένα από τα οριακά έργα της γραμματολογίας μας), και ιδού που ήρθεν ο
μουσικός καιρός τα πάθη αυτά «να μιληθούν» με τέτοια απερίφραστη ομορφάδα.
Στην όπερα του Γιάννη Μαρκόπουλου «Ερωτόκριτος και Αρετή», είναι προφανής η πρόθεση (και
η ικανότητα) του συνθέτη να συνδυάζει τα πιο ετερόκλιτα ορχηστρικά στοιχεία (συμφωνική
ορχήστρα, αναγεννησιακά όργανα, κρητική λύρα, σαντούρι, λαούτο ? αν και εξαίσιο ρόλο
παίζει συχνά το λιτό και ευθύβολο πιάνο) με τις πιο αναπάντεχες φωνές (λυρικοί
καλλιτέχνες, λαϊκοί ή παραδοσιακοί τραγουδιστές).
Το αποτέλεσμα είναι συχνά εκθαμβωτικό: η διαρκής νεότητα και μια κατασταλαγμένη ωριμότητα
φόρμας συνυφαίνουν το κλασικότροπο με το λαϊκό σε μια δεξιοτεχνική ομοιογένεια. Ίσως το
πιο αξιοθαύμαστο πράγμα στο έργο είναι πως ο Μαρκόπουλος δεν έπεσε στην παγίδα του
κρητικού ιδιώματος, πολύ περισσότερο σ? έναν εύκολο φολκλορισμό. Μέσα στη μελωδική
πολυμορφική του στιβαρότητα, ο απόηχος της κρητικής παράδοσης έρχεται σαν απαλό αεράκι
που χαϊδεύει κάπου κάπου τα μαλλιά της Αρετούσας. Έτσι, η βαθιά ελληνικότητα του έργου
σφραγίζεται λιγότερο από το μουσικό στιλ και περισσότερο από τη ρωμαλεότητα του ύφους,
την αγνότητα της μελωδίας, αλλά και την αίσθηση της υγείας που πλανάται πίσω απ? τις
νότες.
Η έμπνευση του Μαρκόπουλου βρίσκεται στον αντίποδα των μινιμαλιστών, καθώς είναι γεμάτη
πληθωρικά και συνεχώς ανανεούμενα θέματα, και μια πανδαισία ρυθμών. Στο πανηγύρι της
μελωδικής πολυπλοκότητας, γεμάτης φαντασμαγορίες, ο συνθέτης είναι ένας αγαθός
θαυματοποιός που βγάζει από το στόμα του ένθερμες εκλάμψεις σαν φωτιές και κάνει τη
μουσική να ρέει τόσο αυθόρμητα όσο το ίδιο το ποίημα (αξιοσημείωτος ο σεβασμός στην
καθαρότητα του κειμένου που απαστράπτει ακόμα και στα πιο ηχηρά περάσματα). «Ο
?Ερωτόκριτος? είναι ποίημα χωρίς ρητορεία», γράφει ο Σεφέρης, κάτι που μπορεί ανέτως να
αποδοθεί και στο μουσικό ομογάλακτο αδελφό του.
Καλότυχος αυτός ο Ερωτόκριτος που στου «κύκλου τα γυρίσματα» συναπαντήθηκε με τόσες
Αρετές σ? ένα ηλιόλουστο -με την πιο ελυτική έννοια- έργο του αιώνιου ελληνικού θέρους._
Γ. E.