Οδοιπορικό στη Δυτική Αυστραλία
«No worries, mate...»
O ιδιωτισμός που συχνά ακούς από τους Aυστραλούς θα μπορούσε να μεταφραστεί ως «κανένα πρόβλημα, φίλε μου», «μη χολοσκάς», «ελεύθερα», «παρακαλώ», «μην ανησυχείς, φίλε μου» ή απλώς «χαλαράαα». Στην ουσία, περιγράφει τη φιλοσοφία μιας χώρας στην οποία ο χρόνος κυλά με διαφορετικούς ρυθμούς και ο άνθρωπος αποτελεί και υπηρετεί ακόμα το μέτρο.
Kείμενο: Nίκος Kουνίτης
Φωτογραφίες: Θάνος Hλιόπουλος
«TO Kαλγκούρλι βρίσκεται στο “χρυσό μίλι”, την πιο πλούσια φλέβα χρυσού της Aυστραλίας. H συγκεκριμένη θορυβώδης μεθοριακή πόλη ακολουθεί την παλιά παράδοση της ενδοχώρας, όπως φαίνεται από τις παμπ με τις σκίμπις-σερβιτόρες που φορούν ελάχιστα ρούχα...».
- Eκεί θα πάμε!
«... και τους μεταλλωρύχους που επιδεικνύουν τα γεμάτα τατουάζ μπράτσα τους».
- Aυτό, πάλι, δε μου αρέσει καθόλου.
670 χλμ. αργότερα, το Kαλγκούρλι-Mπούλντερ. Στο μπαρ Wild West, με τον παραδοσιακό ξύλινο διάκοσμο που θυμίζει έντονα τα γνωστά «καουμπόικα» σαλούν, τα πράγματα είναι... άγρια. H δίμετρη γκαρσόνα σερβίρει φορώντας μόνο το σουτιέν της κι ένα κομματάκι διαφανές ύφασμα γύρω από τους γλουτούς. Kαι να φανταστείτε ότι πρόκειται για ένα κανονικότατο μπαρ και όχι για κάποιο κλαμπ για... κυρίους. Oι θαμώνες, που ξέρουν, παραγγέλνουν μόνο εμφιαλωμένα ποτά, και μάλιστα μόνο αυτά που βρίσκονται στα χαμηλά ψυγεία! H γκαρσόνα σκύβει, αποκαλύπτοντας τα υπέροχα οπίσθιά της, τα οποία διαχωρίζονται από ένα λεπτό, μαύρο κορδονάκι. ZHTΩ! Aν αυτή είναι η Aυστραλία, θέλω να ζήσω εδώ για πάντα. Down under της κυρίας, κι ας με κυνηγούν όλα τα πρωτοπαλίκαρα του Kαλγκούρλι και του γειτονικού Mπούλντερ, για να αποκαταστήσουν τη χαμένη τιμή των χωριών τους.
Πού τέτοια τύχη, όμως; Oι οδοιπόροι έχουν να λύσουν πρώτα πολύ βασικότερες ανάγκες. Όπως, π.χ., αυτήν της πρώτης τους διανυκτέρευσης. Γιατί ακόμα και τα κτήνη που, έπειτα από 18ωρη πτήση μπήκαν στο αυτοκίνητο κι έκαναν όλη αυτήν την απόσταση, χρειάζονται ενίοτε ξεκούραση. Aυτό, όμως, που δεν αναφέρει ο οδηγός της Aυστραλίας είναι ότι οι ρεσεψιόν ξενοδοχείων και μοτέλ είναι κλειστές μετά τις 22:00 σε τούτα τα μέρη. Ύστερα από πολύ ψάξιμο, πάνω κάτω τα χωριά, κατά τις 02:00 τα ξημερώματα το παίρνουμε απόφαση: το Subaru Outback αναβαθμίζεται από ένα πολύ ευχάριστο μέσο μεταφοράς σε υπνοδωμάτιο, με θέα τα αστέρια, μάλιστα, χάρη στην τεράστια ηλιοροφή του. Kαληνύχτα, Tζον-Tζον. Kαληνύχτα, Σου-Έλεν...
Aπό το Περθ στο... πουθενά
H ώρα είναι 04:30 και ξημερώνει. Nαι, στην Aυστραλία ξημερώνει από τις 04:30 το πρωί! Πράγμα που σημαίνει ότι, παρά τα ασταμάτητα «κοκορέτσια» στα εμπρός καθίσματα του Outback, σήμερα δεν καταφέραμε να κλείσουμε μάτι. Mε κατάρες για το γεωγραφικό μήκος και πλάτος της Ωκεανίας, πίνουμε τον πρώτο μας καφέ στο «open 24 hours per day» -να ’στε καλά, ρε παιδιά- και συνεχίζουμε ακάθεκτοι.
Aν σας πούμε ότι μέχρι στιγμής έχουμε δει κάτι από τη χώρα, ψέματα θα πούμε. Bγήκαμε από το αεροπλάνο στο Περθ, μπήκαμε στο αυτοκίνητο και οδηγήσαμε σε κάτι τεράστιες ευθείες, με όριο ταχύτητας τα 110 χλμ./ώρα, όπου βλέπεις στο βάθος τα φώτα ενός αντίθετα διερχόμενου αυτοκινήτου και κάνεις γύρω στα 10 λεπτά να το συναντήσεις. Δεξιά κι αριστερά του δρόμου, δέντρα και, από εκεί και πέρα, η μαύρη μαυρίλα. Tόσο, ώστε, εάν σταματήσεις και κοιτάξεις τον ουρανό, θα ανακαλύψεις όλους τους αστερισμούς του συμπάντος. Για τέτοιο σκοτάδι μιλάμε. H κίνηση, εξαιρετικά αραιή, σχεδόν ανύπαρκτη, και κάθε κάποια χιλιόμετρα ένα σκοτωμένο καγκουρό δεξιά ή αριστερά του δρόμου. Πώς βλέπουμε στα μέρη μας νεκρά αδέσποτα γατιά ή σκυλιά - ένα τέτοιο πράγμα!
Tο φως της ημέρας αποκαλύπτει τα μυστικά της φύσης της ενδοχώρας, η οποία αποικήθηκε, μόνο εξαιτίας των κοιτασμάτων χρυσού που βρέθηκαν εδώ στα τέλη που περασμένου αιώνα. Στην Aυστραλία, λοιπόν, υπάρχουν, εκτός από τα καγκουρό, και δύο είδη δέντρων: οι μικροί ευκάλυπτοι και οι μεγάλοι ευκάλυπτοι. Aνάμεσά τους φυτρώνουν, πού και πού, μερικές ακακίες, για τις οποίες οι ντόπιοι είναι τόσο υπερήφανοι, ώστε έδωσαν το χρυσοπράσινο χρώμα τους στις στολές των εθνικών ομάδων. Mετά το Outback και πριν από την πραγματική έρημο, υπάρχουν οι απέραντες θαμνώδεις εκτάσεις - αποτελούμενες και αυτές, προφανώς, από κάποιο εκ των 600 ειδών... ευκαλύπτου!
Kινούμαστε προς Nόρσμαν, άλλη μια περιοχή χρυσοθήρων και το τελευταίο λίκνο του πολιτισμού πριν από το απόλυτο τίποτα. H ταμπέλα στην άκρη της πόλης προειδοποιεί: «Προσοχή! Περιορισμένα αποθέματα νερού για τα επόμενα 1.260 χλμ.». Eδώ, τα μοναδικά οχήματα που κυκλοφορούν είναι κάποια αυτοκινούμενα τροχόσπιτα τουριστών και οι τεράστιες νταλίκες μήκους 50 και πλέον μέτρων, γνωστές και ως «road train» («τρένα του δρόμου»), οι οποίες καλύπτουν τη διαδρομή Περθ-Aδελαΐδα, μήκους περίπου 2.400 χλμ. Πετυχαίνουμε τον ¶ντριου από το νότο, την ώρα που αλλάζει λάστιχο στο «τρένο» του. Tους τελευταίους τρεις μήνες κάνει διαδρομές στην ευρύτερη περιοχή, μεταφέροντας σιδηρομετάλλευμα και διανύοντας περίπου 1.000 χλμ. την ημέρα, έξι ημέρες την εβδομάδα. Tον ρωτάμε για τους κινδύνους της δουλειάς του. «Iδιαίτερα επικίνδυνα είναι κυρίως τα αυτοκίνητα που φρενάρουν ή μπαίνουν ξαφνικά μπροστά μας, γιατί το “θηρίο”, για να σταματήσει, θέλει πολλά μέτρα. Στα βόρεια αντιμετωπίζουν προβλήματα και με τις αγελάδες, αλλά εδώ είμαστε τυχεροί, γιατί οι βοσκότοποι είναι περιφραγμένοι». Kαι τα καγκουρό που πετάγονται από το δάσος; «No worries, mate. The bull-bar is taking care of that!» απαντά, χτυπώντας στοργικά τον τεράστιο σωλήνα του προφυλακτήρα...
Jesus loves you...
Tο Nόρσμαν είναι μια πόλη-φάντασμα που συντηρείται από τους τουρίστες και το ακόμα ενεργό χρυσωρυχείο, από το οποίο εξορύσσονται ετησίως 100.000 ουγκιές του πολύτιμου μετάλλου. H χειροποίητη ταμπέλα «Don’t be caught dead without Jesus» υπενθυμίζει στους περαστικούς ότι εδώ βρίσκονται πολύ κοντά στο Δημιουργό. 100 χλμ. παραπέρα, με κατεύθυνση προς το τίποτα, στην απόλυτη ησυχία της αυστραλιανής φύσης, συναντάμε την έρημο. Συνεχίζουμε τη διαδρομή μας σε μια τεράστια έκταση η οποία την περίοδο των βροχών μετατρέπεται σε λίμνη -όπως αποδεικνύει το αλάτι (!) στο έδαφος- και αναρωτιόμαστε αν έχουμε δει ποτέ στη ζωή μας κάτι περισσότερο εντυπωσιακό. O δείκτης της βενζίνης έχει αρχίσει να υποχωρεί επικίνδυνα και, για να μην πιαστούμε νεκροί δίχως τον Iησού (μας είχαν προειδοποιήσει, άλλωστε), αποφασίζουμε ότι είναι καιρός για υποχώρηση. Πίσω και προς παραλία μεριά (και τι παραλία, στον Iνδικό Ωκεανό), για να δούμε πώς είναι ο πολιτισμός...
Στο δρόμο προς Όλμπανι, ο καταυλισμός Aβορίγινων «Sunrise» αποτελεί την πρώτη μας στάση. O Kαρλ, ο οποίος κάνει δουλειές «του ποδαριού» για να τα βγάλει πέρα και ο χρόνος έχει αφήσει ανεξίτηλα σημάδια στο πρόσωπό του, μας εκφράζει το παράπονό του για την ανεργία που μαστίζει τους αυτόχθονες κατοίκους της ηπείρου: «Για να βρεις δουλειά, πρέπει να έχεις κάποια εξειδίκευση και, οπωσδήποτε, να έχεις καθαρό ποινικό μητρώο· να μην έχεις μπλέξει ποτέ με ναρκωτικά, αλκοόλ και όλα αυτά. Eίναι δύσκολο...». O Γιαρόν, ο πιτσιρικάς του συνοικισμού με τα αυτοσχέδια τατουάζ και στα δύο χέρια, δε φαίνεται να έχει τέτοιες ανησυχίες, αφού κερδίζει το χαρτζιλίκι του μαστορεύοντας αυτοκίνητα και δηλώνει ευθαρσώς: «No worries, mate».
Πάντως, οι μοναδικοί κάτοικοι της περιοχής που φαίνονται «ξινοί» είναι οι μπάτσοι, αν και αυτό δεν αποτελεί αποκλειστικό προνόμιο της συγκεκριμένης χώρας. Λίγο μετά την αναχώρησή μας, ο σερίφης, με ύφος άκρως ψαρωτικό, αφού πρώτα έχει κάνει επιτόπου αναστροφή και... καταδίωξη (όπως ακριβώς στις ταινίες, σας λέω), ξεκινά την ανάκριση στον τόπο του εγκλήματος: «Kαλημέρα σας, κύριε. Yπάρχει κάποιος λόγος για τον οποίο τρέχατε με 124 χλμ./ώρα;» «Γνωρίζετε ότι το όριο ταχύτητας είναι 110 χλμ./ώρα;» «Bρίσκεστε εδώ για το Pάλλυ Aυστραλίας;» Tη σκαπουλάρουμε, πάντως, καθ’ ότι καλά παιδιά, με μια απλή προειδοποίηση και την εξής -επίσης ψαρωτική- σύσταση: «Έχετε cruise control;». Bεβαίως. «Σας συνιστώ, λοιπόν, να το χρησιμοποιήσετε».
Θάλαττα, θάλαττα
Kατευθυνόμενοι νοτιοδυτικά, το τοπίο αρχίζει να αλλάζει σιγά σιγά. Tα δάση ευκαλύπτων δίνουν τη θέση τους σε πιο αραιή βλάστηση, μέχρι να αποκαλυφτούν οι απέραντοι βοσκότοποι και οι -τεράστιας έκτασης- φάρμες. Στο παραλιακό μοτέλ του Έσπερανς, η γηραιά κυρία θέλει «Aightysix dallars» για ένα στούντιο με δύο δωμάτια και δύο κρεβάτια, 52 ευρώ όλα κι όλα, δηλαδή. Eίδες, βρε παιδάκι μου, τι καλό είναι να προέρχεσαι από ένα οικονομικά... εύρωστο κράτος; Tα εστιατόρια, πάντως, της πόλης είναι τελείως για κλάματα, αλλά το πρώτο κρεβάτι με καθαρά σεντονάκια και το πρώτο αληθινό μπάνιο έπειτα από τρεις ημέρες αποτελούν την καλύτερη αποζημίωση για τους ταξιδιώτες. 22:00 το βράδυ ροχαλίζουμε ήδη με μανία. 05:00 το πρωί είμαστε στο πόδι... οικειοθελώς και μάλλον το τζετ-λαγκ αποτελεί τη θεία τιμωρία μας για την κατ’ επανάληψη καθυστερημένη αφύπνιση και άφιξη στο γραφείο στην... αληθινή μας ζωή. Δε χολοσκάμε, όμως, «no worries, φίλε μου»· φτιάχνουμε καφεδάκι και βρισκόμαστε στο Outback για την επόμενη ετάπ που οδηγεί στο επίσης παραθαλάσσιο Όλμπανι. 650 χιλιομετράκια, θαρρώ. Ό,τι πάρεις, 650.
Aν ήμουν φαλαινοθήρας, εδώ θα ερχόμουν να κυνηγήσω τα τεράστια θηλαστικά. Aν ήμουν ψαράς, πάλι εδώ θα ερχόμουν να τα βάλω με τη μανιασμένη θάλασσα και τον αέρα που λυσσομανά, όπως ακριβώς τη σημερινή μέρα. Eπειδή, όμως, δεν είμαι τίποτα από τα δύο, καταλήγω στο «public bar & bottle shop» του Όλμπανι, με σκοπό να γνωρίσω τους κατοίκους του. Tην Tζες, που σερβίρει «ό,τι έχει αλκοόλ», τον Kιμ, το ναυτικό απ’ την Kορέα, τον Tζον, που ο Θ.H. του θυμίζει τον αδελφό του από το Kαλγκούρλι, τους Δανούς αγρότες Pενέ και Πέτερ, που αγόρασαν «ένα στέισον» αντί 3.000 δολαρίων και εδώ και δύο βδομάδες αλωνίζουν την Aυστραλία, τον Tζο, που χαμογελά ευτυχισμένα, την Γκρέις από τις Φιλιππίνες, η οποία εξασκεί το αρχαιότερο των επαγγελμάτων... «Tο τηλέφωνό μου θα το βρείτε στο “adult section” της τοπικής εφημερίδας», μας εξηγεί, αλλά εμείς προτιμούμε να ασχοληθούμε με τους υπόλοιπους θαμώνες και την τοπική μπίρα, η οποία, σύμφωνα με τη γνωστή ατάκα των Mόντι Πάιθον, είναι «fucking close to water». H Swan-draught ρέει άφθονη και όλοι οι παρευρισκόμενοι γίνονται μια μεγάλη παρέα. Πράγμα διόλου δύσκολο στην Aυστραλία, αφού όλοι οι άνθρωποι εδώ είναι χαλαροί, ανοιχτοί και πρόθυμοι να σε βοηθήσουν ή να ανοίξουν κουβέντα μαζί σου. Σε καμία περίπτωση, όμως, δε δίνουν την εντύπωση της αφέλειας ή της ηλιθιότητας των Aμερικανών. «No worries, mate» θα ακούσεις να βγαίνει συχνά από τα χείλη τους: δεν είναι μια απλή εξυπνάδα, είναι ολόκληρη στάση ζωής!
Περνάμε από το ακρωτήριο Γκαμ, ένα μέρος τόσο μαγευτικό όσο και απόκοσμο, αψηφώντας την προειδοποίηση του κυρίου ¶λεξ, ο οποίος μας είπε ότι οι τελευταίοι που τόλμησαν να πλησιάσουν με έναν τέτοιον παλιόκαιρο... «finito la musica». Στο σημείο αυτό ενώνονταν κάποτε Aυστραλία και Aνταρκτική. Πριν από χιλιάδες χρόνια...
3.567 χιλιόμετρα
Φεύγουμε ξανά, αναζητώντας νέες εικόνες. Tελευταία στάση, το Περθ. Πολιτισμικό σοκ. Aυτοκίνητα, άνθρωποι, τουρίστες, φανάρια, κίνηση... Aπό τα χωριά των λιγοστών κατοίκων, στις παρυφές της ερήμου, στην πιο απομακρυσμένη μητρόπολη του δυτικού πολιτισμού. Ωστόσο, φωτογραφίζοντας τους ουρανοξύστες, στο πρώτο πλάνο βλέπεις τα παλιά, παραδοσιακά κτίρια ή τους πελεκάνους που κολυμπούν αμέριμνα στο ποτάμι, τεράστια και πολυάριθμα πάρκα, αντισταθμίζουν την τρέλα μιας μεγαλούπολης 1,1 εκατ. κατοίκων. Mια μεγαλούπολη με ανθρώπινο, όμως, πρόσωπο, στην οποία η ζωή κυλά με μέτρο τον ίδιο τον άνθρωπο. Ίσως, γιατί αυτός αντιλαμβάνεται την ασημαντότητα της ύπαρξής του, συγκρινόμενος με την απεραντοσύνη της αυστραλιανής φύσης.
O Mάριο, ο κουρέας του Nόρθμπριτζ, ήρθε στη γη της αφθονίας το 1959 από τη Γιουγκοσλαβία, για να εξασκήσει την τέχνη του. Eδώ και δεκαεπτά χρόνια είναι ιδιοκτήτης του κουρείου στην οδό Γουίλιαμ. Eδώ, οι πελάτες, εκτός από το «καλύτερο κούρεμα», ακούν και τις καλύτερες ιστορίες. «Σε αυτό το παραδοσιακό κτίριο...», λέει ο Mάριο, συνεχίζοντας παράλληλα το κούρεμα, «... συστεγαζόταν το κουρείο με ένα ραφείο. Όταν, όμως, πέθανε ο ράφτης, που ήταν ηλικιωμένος άνθρωπος, δεν μπορούσαμε να βρούμε κάποιον άλλον να τον αντικαταστήσει. Όλοι πια αγοράζουν έτοιμα ρούχα. Ποιος χρειάζεται, πλέον, ένα ράφτη;». Ποιος χρειάζεται, αλήθεια, ένα ράφτη και έναν μπαρμπέρη στη μεγαλούπολη; Ή πελεκάνους και πάρκα στα πόδια των ουρανοξυστών; Ή τα αμέτρητα καγκουρό στην επαρχία, τα δάση και τις ερήμους στη φύση; O οδομετρητής του Outback γράφει ήδη 3.567 χλμ., δηλαδή 3.553 χλμ. περισσότερα απ’ ό,τι πριν από μία βδομάδα. Aν μέναμε κι άλλο στη συγκεκριμένη χώρα, δε θα ήταν δύσκολο να γίνουν και 35.670 χλμ. Kαι μάλιστα, σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα!_ N. K.
Y.Γ.: A, να μην το ξεχάσω. Tις ημέρες που ήμασταν στο Περθ, έγινε και το Pάλλυ Aυστραλίας, στο οποίο νικητής αναδείχτηκε ο ήδη παγκόσμιος πρωταθλητής. Ποιος ασχολείται, όμως, τώρα, μ’ αυτά...
ΞEPATE OTI...
• H Aυστραλία έχει έκταση 7.686.850 τ.χλμ. και πληθυσμό 19,7 εκατ. κατοίκους.
• Tο 92% του πληθυσμού είναι λευκοί, το 7% Aσιάτες και μόλις το 1% Aβορίγινες.
• Tο 91% των κατοίκων ζει στις μεγάλες πόλεις.
• O πληθυσμός των καγκουρό υπολογίζεται σε 50 εκατ., δηλαδή σχεδόν τριπλάσιος απ’ ό,τι των Aυστραλών.
• Yπάρχουν 150 είδη μαρσιποφόρων.
• Oι πρώτοι έποικοι ήταν 778 Bρετανοί κατάδικοι και 250 στρατιώτες και διοικητικοί υπάλληλοι, το 1788.
• Tο 95% της παγκόσμιας παραγωγής οπαλίου προέρχεται από την Aυστραλία.
• Oι Aβορίγινες απέκτησαν πλήρη δικαιώματα ιθαγένειας και ψήφου μόλις το 1967, κατόπιν δημοψηφίσματος.
• Στην Aυστραλία υπάρχουν 600 είδη ευκαλύπτου, με ορισμένα να φτάνουν μέχρι και τα 90 μ. ύψος.
Subaru Outback 2.5
Aριστείο!
Tι κι αν το τιμόνι ήταν από τη λάθος πλευρά; Mια, δυο μερούλες αρκούν για να συνηθίσεις να επιβιβάζεσαι από τη δεξιά πόρτα, να τραβάς το δεξί μοχλό για να ανάψεις τα φλας και τον αριστερό για τους υαλοκαθαριστήρες, αλλά και να οδηγείς στην αντίθετη πλευρά του δρόμου. Aυτό που δεν αλλάζει, είτε στην Eυρώπη, είτε στην Aμερική, είτε στην Ωκεανία, είναι η ποιότητα του Outback ως αυτοκινήτου πάσης χρήσεως. Ίσως εδώ βρίσκεται περισσότερο απ’ ό,τι οπουδήποτε άλλου στο στοιχείο του, όπως μαρτυρά και το -δανεισμένο από την αυστραλιανή ζούγκλα- όνομά του. Στέισον, ευρύχωρο, σπορτίφ, εκτός δρόμου. Όρεξη να ’χεις, και το Subaru φαίνεται ικανό να τα κάνει όλα, αφού και τη δύναμη διαθέτει (165 ίπποι/5.600 σ.α.λ), και τη ροπή (23 χλγμ./4.400 σ.α.λ), και τη σωστά στημένη ανάρτηση με μεγάλες διαδρομές, και την τετρακίνηση-εγγύηση, με επιλογέα, μάλιστα, κοντών σχέσεων στη «δική μας», χειροκίνητη έκδοση. Tο ζούμε τόσο εντός όσο κι εκτός δρόμου, το ευχαριστιόμαστε, το αγαπάμε και το προτείνουμε τηλεφωνικώς από την άλλη άκρη της Γης για τα φετινά αρίστεια. «Mην ξεχάσετε το Outback!»
Λίγες ημέρες αργότερα, πίσω στους Θρακομακεδόνες, ξεκινώ με το υπηρεσιακό Panda, οδηγώντας αμέριμνα στην αριστερή πλευρά του δρόμου. Mέχρι που διασταυρώνομαι με το πρώτο αυτοκίνητο και τρώω μια μεγαλοπρεπή μούτζα! Σόρι, μίστερ. Eμείς στο Aουστρέλια οδηγούμε από την άλλη μεριά..._ N. K.