Kώστας Kαββαθάς
Φωτογραφίες: Κ. Κ.
Το «εργαλείο» είναι η ευρωπαϊκή (πολιτισμένη) έκδοση του γνωστού Mitsubishi Lancer EVO
VIII που οδηγήσαμε, δοκιμάσαμε και συγκρίναμε στα τεύχη Mαΐου, Iουλίου και Δεκεμβρίου
2003. Το είχα τις ημέρες του Ακρόπολις και είδα (πάλι) το φως μου! Με 260 ίππους, κίνηση
στους τέσσερις τροχούς και επιλογή για άσφαλτο/χώμα/χιόνι, «θεϊκή» θέση οδήγησης,
καταπληκτικά φρένα, υπέροχη ανάρτηση και ένα ακριβές σύστημα διεύθυνσης, το «Mitsu» με
έκανε να θυμηθώ τα παλιά και να σκεφτώ πως πρέπει επιτέλους να αποκτήσω ένα δικό μου
αυτοκίνητο. Στη φωτογραφία, που τραβήχτηκε στο αεροδρόμιο Τατοΐου, διακρίνεται ο υιός του
Ηλία Σοφιανού, του εκπαιδευτή μου στα ελικόπτερα, Κωνσταντίνος, εκπαιδευτής και αυτός, με
τον οποίο έχουμε κάνει πολλά ταξίδια με αεροπλάνο και το διθέσιο Robinson 22. Τα
κατορθώματά μας μπορείτε να δείτε στις φωτογραφίες που τράβηξα στη Γέφυρα.
Δύο ακόμα φωτογραφίες που τράβηξα στην ίδια τη Γέφυρα. H μια τραβήχτηκε από το υψηλότερο
σημείο ενός από τους πυλώνες και η άλλη (που νομίζω ότι είναι και «ιστορική»), από το
κατάστρωμα, από ύψος 55 μέτρων πάνω από τον Κορινθιακό, μια ημέρα προτού τα δύο τμήματα
ενωθούν. Και οι δύο είναι αφιερωμένες στον εξαιρετικό φωτογράφο Νίκο Δανιηλίδη,
«συγγραφέα» του βιβλίου «Ελλάς ¶νωθεν», που δεν πρέπει να λείπει από καμία βιβλιοθήκη.
Η Γέφυρα Ρίου-Αντίρριου από ελικόπτερο. Ένα εκπληκτικό τεχνολογικό έργο που το έφτιαξαν
Έλληνες της ¶λλης Ελλάδας μαζί με Γάλλους μηχανικούς. Οι αντανακλάσεις προέρχονται από το
πλαστικό της καλύπτρας του ελικοπτέρου. Την αφιερώνω στους «συναδέλφους» του περιοδικού
TIME, που στο τεύχος της 10ης Μαΐου 2004 δημοσίευσε άρθρο για την Ελλάδα με τίτλο «Bridge
to Nowhere», μαζί με μια φωτογραφία της ημιτελούς Γέφυρας που είχε τραβηχτεί πριν από
τέσσερις μήνες!
Δεν έχασα την ευκαιρία να φωτογραφηθώ στη Γέφυρα μόνο για να σας πω ότι, αν τη διαβείτε
και πάτε στη Ναύπακτο, μην ξεχάσετε να επισκεφθείτε την «Κουζίνα» της φίλης μου Μαρίας
Λόη στο Παλιό Λιμάνι. Πείτε της ότι πάτε συστημένοι από τους 4Τ και βρεθείτε στον
απόλυτο, ελληνικό γευστικό παράδεισο! (Σημ.: Οι αναγνώστες ξέρουν ότι δε θα έγραφα αυτό
το σχόλιο επειδή γνωρίζω τη Μαρία. Απλά η γυναίκα σέβεται τους πελάτες, την παράδοση και
την ελληνική κουζίνα, και γι? αυτό αξίζει κάθε έπαινο.)
Τα παραλειπόμενα του «ΦΑΕΘΩΝ 2004»
TEΛIKA, τα καταφέραμε. Παρά την προκλητική απουσία των αρμοδίων (εμφανίστηκαν λίγες μέρες
πριν από την εκκίνηση), το «ΦΑΕΘΩΝ 2004» ήταν μεγάλη επιτυχία, τουλάχιστον όσον αφορά τις
ομάδες από τα πανεπιστήμια και τα σχολεία που έλαβαν μέρος. Δεν ενθουσιάστηκαν μόνο οι
φοιτητές και οι δάσκαλοι, αλλά και οι αντιπρόσωποι των Ομοσπονδιών από την Ιαπωνία, την
Αυστραλία, την Ελβετία, τη Γερμανία, την Ιταλία και την Αγγλία, οι οποίοι υπέγραψαν το
«Πρωτόκολλο της Ολυμπίας», που δεν είναι τίποτα άλλο παρά η επιθυμία τους να υλοποιηθεί η
ιδέα του γράφοντος για την πραγματοποίηση ενός αγώνα με οχήματα που θα χρησιμοποιούν
εναλλακτικά καύσιμα και θα ξεκινούν από την Ολυμπία με προορισμό την εκάστοτε Ολυμπιακή
πόλη! Ξέρω ότι σας έχω ζαλίσει, αλλά, αν θυμάστε, λίγες μέρες πριν από τις εκλογές της
7ης Μαρτίου, ο σημερινός πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής είχε πει (στην Ολυμπία) ότι
«στηρίζουμε την ιδέα του δημοσιογράφου Κώστα Καββαθά».
Όμως, ας πάρουμε τα πράγματα ένα, ένα, αρχίζοντας από τα όσα συνέβησαν πριν, κατά τη
διάρκεια και μετά τον αγώνα των ηλιακών αυτοκινήτων. Όπως θυμάστε, το «ΦAEΘΩN» ήταν
εκδήλωση της «Πολιτιστικής». Το γεγονός δεν εμπόδισε να το «φάει το σκοτάδι», αφού ο
αγώνας είχε την ατυχία να «πέσει» σε προεκλογική περίοδο. Τρεις μήνες πριν και δύο μετά
(μέχρι να αναλάβει η νέα διοίκηση), κανείς (ή σχεδόν) δεν ασχολήθηκε με τη διοργάνωση και
η μόνη αναφορά σ? αυτή ήταν το... CNN. Η ΝΕΤ, ως μεγάλος χορηγός, έλαμψε διά της απουσίας
της και μόνο μετά από (δεκάδες) τηλεφωνήματα του γράφοντος σε υπουργούς και γενικούς
γραμματείς παρουσιάστηκα για 10 λεπτά στην εκπομπή της Ρίκας Βαγιάνη και για... τέσσερα
σε εκείνη των Λυριτζή-Οικονόμου. Είναι χαρακτηριστικό ότι η ΝΕΤ δεν εμφανίστηκε στην
εκκίνηση και στον αγώνα στο Ελληνικό, ενώ έφτασε στο Γαλάτσι μία ώρα μετά τον...
τερματισμό! Το μόνο που πρόλαβε ήταν (ευτυχώς) το αυτοκίνητο που κατασκεύασαν με πολύ
κόπο και δανεικά οι φοιτητές και καθηγητές του Πολυτεχνείου Πατρών. Η αντιμετώπιση του
αγώνα από τα υπόλοιπα ΜΜΕ ήταν εξοργιστική. Εκτός από τον ALPHA, που αφιέρωσε 5 λεπτά
στην εκπομπή για το GP του Monaco, και το ένα ή δύο λεπτά στο STAR και στο MEGA, μόνο δύο
αθηναϊκές εφημερίδες (Καθημερινή, Ελευθεροτυπία) αναφέρθηκαν στον πρώτο αγώνα με ηλιακά
αυτοκίνητα που έγινε στην Ελλάδα (και το πρώτο του είδους του στην Ευρώπη). Καμία άλλη
αθηναϊκή εφημερίδα δεν έγραψε λέξη για τη «Χάρτα της Ολυμπίας»!
Το «ΦΑΕΘΩΝ» πραγματοποιήθηκε σε συνθήκες δημοσιογραφικής «μούγκας», ίσως γιατί η παρουσία
τόσων ξένων πανεπιστημίων, φοιτητών, σπουδαστών, ακόμα και μαθητών Λυκείου έφερε σε
δύσκολη θέση τους παρλαπίπες των καναλιών. Πώς μπορούν οι φοιτητές του Πολυτεχνείου
Πατρών, της Οσάκα ή του Yale να βρουν χρόνο, όταν το κανάλι έχει να δείξει πώς ψωνίζει
η... Δούκισσα στη «λαϊκή» ή πώς κουνιέται το «Sakis». Πρώτα τα σκουπίδια και, αν μείνει
ένα λεπτό, εξαπολύουμε και μια πορδή για την παιδεία. Δακρύζει η ψυχή μπροστά στην εικόνα
των καναλιών που διαθέτουν το prime time σε βλακώδη θέματα και αγνοούν τις προσπάθειες
των σπουδαστών από όλο τον πλανήτη να δώσουν λύσεις στα προβλήματα που αντιμετωπίζει το
περιβάλλον.
«Τι κάνεις έτσι;» ρώτησε ένας φίλος. «Δεν ξέρεις ότι αυτά δεν πουλάνε;» Το ξέρω, αλλά
αρνούμαι να το δεχτώ, αν και πρέπει μετά τους εξευτελισμούς που υπέστην για να γίνει
πραγματικότητα ο αγώνας. Μέχρι και ένας τυπάς από την ομάδα του Πολυτεχνείου της Πάτρας
μου είπε (στον Τεχνικό Έλεγχο) ότι «δεν πρόκειται να επιτρέψουν στα... περιοδικά να
εκμεταλλευτούν τους κόπους τους», παραβλέποντας το γεγονός ότι με δική μου πρωτοβουλία η
Πρόεδρος της Βουλής αθλοθέτησε έπαθλο 15.000 ευρώ και ο Σύνδεσμος Εισαγωγέων-Αντιπροσώπων
Αυτοκινήτων έδωσε άλλα 15.000 (σύνολο: 30.000 ευρώ) για το ελληνικό πλήρωμα που θα
τερμάτιζε τον αγώνα (το Πολυτεχνείο Πατρών πήρε και τα δύο). Ο τρόπος που μίλησα στον
αγενή νεαρό δεν άφηνε περιθώρια παρεξήγησης, γιατί, αν κάποιοι νομίζουν ότι οι 4ΤΡΟΧΟΙ
(και ο γράφων) έκαναν (και κάνουν) τόσα πράγματα για να «εκμεταλλευτούν τη δουλειά
άλλων», τότε αυτοί οι κάποιοι πάσχουν από βαριές ψυχικές ασθένειες. Μια μικρή «συμβουλή»,
λοιπόν, στους Έλληνες που έλαβαν και ίσως λάβουν πάλι μέρος σε αγώνα με ηλιακά
αυτοκίνητα: η ταπεινοφροσύνη και το «ευχαριστώ» είναι χαρακτηριστικά των πολιτισμένων
ανθρώπων.
Το αποκορύφωμα της αφασίας ήταν η εκδήλωση που οι 4ΤΡΟΧΟΙ, το ΕΛΙΝΗΟ και η ΕΛΠΑ είχαν
οργανώσει για την υπογραφή του Πρωτοκόλλου στην Ολυμπία. Ο δήμαρχος Σκουλαρίκης έφτασε
στο χώρο με καθυστέρηση δύο ωρών (και χωρίς να έχει καταλάβει πού και γιατί πάει), το
«παρκ φερμέ» για τα ηλιακά οχήματα ήταν σε ένα χώρο γεμάτο σκόνη, σκαπτικά και
μπουλντόζες, ενώ το μουσείο ήταν κλειστό, προφανώς επειδή κανείς δε σκέφτηκε να το
ανοίξει στους ξένους σπουδαστές και καθηγητές ή ίσως λόγω «αγωνιστικών κινητοποιήσεων»
των αρχαιοφυλάκων.
Έτσι, χωρίς καμία προβολή από την Πολιτεία και τα ΜΜΕ, έγινε ένας αγώνας που όμοιό του οι
«αρμόδιοι» δεν είχαν δει ούτε στον ύπνο τους. Kι αυτό, γιατί ένας αγώνας ηλιακών οχημάτων
δεν έχει τόσο «ψωμί» όσο η ασφάλεια των Αγώνων που κόστισε 1 δισ. ευρώ!
Αντιλογισμοί
Τα ξένα κανάλια (BBC, CNN, RΑΙ κτλ.) είχαν απογειωθεί. Δεν περνούσε στιγμή που, είτε στα
δελτία ειδήσεων είτε αλλού, να μην αναφερθούν στο D-Day και στον τελευταίο «δίκαιο
πόλεμο», όπως τον αποκάλεσαν. Όλος ο πλανήτης ασχολήθηκε με το θέμα, με εξαίρεση τα
ελληνικά ΜΜΕ, που το πήραν χαμπάρι τρεις μέρες μετά την επέτειο # Ο λόγος; Η μιζέρια, τα
κόμπλεξ, η άγνοια της Iστορίας, η έλλειψη προτύπων, το συναίσθημα μειονεξίας απέναντι
στους λαούς που διαθέτουν ιστορική μνήμη # ¶κουσα ένα βετεράνο της Aπόβασης στη Νορμανδία
να λέει: «Με θυμήθηκαν οι Γάλλοι και οι ¶γγλοι και με παρασημοφόρησαν. Οι Έλληνες, όμως,
με ξέχασαν!» # Και βέβαια, παππού. Λίγοι (ελάχιστοι) από τους... υπερήφανους και
ανεξάρτητους Nεοέλληνες γνωρίζουν τι έκανες τότε, για να μπορούν σήμερα να πίνουν το
φραπόγαλο και να οδηγούν τη «μερσεντέ» στα σκυλάδικα της παραλιακής # Σιχαμάρα. Η λέξη
που ταιριάζει σ? ένα λαό με ένδοξο παρελθόν και αβέβαιο μέλλον # Οι πολιτισμένοι του 2004
έχουν δώσει εντολή να εξοντωθούν όλα τα αδέσποτα, μπας και τα δουν οι «ξένοι» και μας
κακοχαρακτηρίσουν # Αυτά που έπρεπε να εξοντωθούν είναι τα μανικετόκουμπα και τα
μπλέιζερ, αλλά η εποχή του (γιαουρτο)αντάρτικου πόλης παρήλθε και μαζί της χάθηκε και το
χιούμορ των αντιεξουσιαστών # Δεκάδες οι αιτίες για Αντιλογισμούς, ελάχιστος ο διαθέσιμος
χρόνος # Όμως, και άφθονος να ήταν, θα άλλαζε κάτι;
ΤA ΠPAΓMATA ΠOY ΛENE KAI... ΓPAΦOYN
«Aυτοκτονικές τάσεις δείχνουν ότι έχουν οι Έλληνες οδηγοί με τον τρόπο που
συμπεριφέρονται στο τιμόνι. Kι ενώ η χώρα μας έχει το χαμηλότερο δείκτη αυτοκτονιών σε
σύγκριση με άλλα κράτη, κυρίως λόγω της ηλιοφάνειας, σύμφωνα με τους επιστήμονες, η οδική
μας συμπεριφορά είναι αυτοκτονική. Aυτή είναι μία από τις αιτίες που η Eλλάδα έχει τον
υψηλότερο δείκτη τροχαίων δυστυχημάτων. (...) Tο 1% του πληθυσμού, σύμφωνα με τα
τελευταία στοιχεία που παρουσίασε ο καθηγητής Ψυχιατρικής Γιώργος Xριστοδούλου, πάσχει
από σχιζοφρένεια, ενώ το 25% μπορεί σε κάποια ηλικία να εκδηλώσει μία ή περισσότερες
ψυχικές διαταραχές...»
Nτάνι Bέργου, Eλευθεροτυπία, 02.06.2004
Βig Bro (Ι)
«Περισσότερες από τέσσερα εκατομμύρια κάμερες κλειστού κυκλώματος (CCTV) παρακολουθούν
τις κινήσεις των Bρετανών, κάνοντας τη Bρετανία το κράτος με το υψηλότερο επίπεδο
παρακολούθησης σε όλο τον κόσμο!
Πρόσφατες έρευνες υποδεικνύουν ότι ο αριθμός των συστημάτων παρακολούθησης κλειστού
κυκλώματος έχει τετραπλασιαστεί μέσα στα τέσσερα τελευταία χρόνια και ανέρχεται πλέον σε
4.285.000. Kαι, πιο συγκεκριμένα, μία κάμερα ?παρακολουθεί? 14 Bρετανούς πολίτες. H
αύξηση συντελείται με διπλούς ρυθμούς απ? ό,τι είχε αρχικά προβλεφθεί και σήμερα στη
Bρετανία οι εγκαταστημένες κάμερες αντιστοιχούν στο 1/5 αυτών που λειτουργούν σε όλο τον
κόσμο.
Σύμφωνα επίσης με τις μετρήσεις, σε πόλεις όπως το Λονδίνο, κάθε πολίτης είναι πιθανό να
?πιαστεί? από την κάμερα έως και 300 φορές κάθε μέρα. Oργανώσεις υπέρ της προστασίας των
ανθρωπίνων δικαιωμάτων καταγγέλλουν ότι η υπάρχουσα παρακολούθηση και καταγραφή των
κινήσεων παραβιάζει την υπάρχουσα νομοθεσία για το δικαίωμα της ?ιδιωτικής ζωής?.
?H χρήση των συστημάτων CCTV είναι ανήκουστη για άλλες χώρες στον κόσμο όπως ο Kαναδάς
και η Γερμανία. Φαίνεται ίσως ότι η έννοια της διαφύλαξης της προσωπικής ζωής και της
ελευθερίας δεν είναι πλέον τόσο κατανοητές στη Bρετανία?, υποστηρίζει ο καθηγητής
Eγκληματολογίας του Πανεπιστημίου Σέφιλντ, Kλάιβ Nόρις, που παρουσίασε τις πρόσφατες
έρευνες για την αύξηση της χρήσης των συστημάτων παρακολούθησης. Δεν υπάρχουν επίσημα
κυβερνητικά στοιχεία για τον ακριβή αριθμό των συστημάτων CCTV σε ολόκληρη τη
Bρετανία...»
Iωάννα Nιαώτη, Eλευθεροτυπία, 14.01.2004
Δάσκαλε που δίδασκες...
«Oι HΠA έχουν αναλάβει την υποχρέωση να εξαφανίσουν τα βασανιστήρια ανά τον κόσμο και ο
τρόπος που διεξάγουμε τη μάχη είναι παραδειγματικός ως προς αυτό. Kαλώ όλες τις
κυβερνήσεις να συμπαραταχθούν με τις HΠA και την κοινότητα των σεβόμενων το νόμο χωρών
για να αποτρέψουν, να ανακαλύψουν και να τιμωρήσουν κάθε πράξη βασανιστηρίου και να
εμποδίσουν κάθε άλλη σκληρή και ασυνήθιστη τιμωρία».
Tζορτζ Mπους, The Washington Post, 27 Iουνίου 2003, Kυριακάτικη Eλευθεροτυπία, 06.06.2004
Και οι απαντήσεις...
«... Tα όσα συμβαίνουν στην Παλαιστίνη και στο Iράκ έχουν ανατρέψει πλήρως τον
προτεσταντικό ?άξονα του Kαλού και του Kακού?. Eίναι μάλλον ανεδαφικό και ανώφελο να
μιλάμε για ?τρομοκρατία? που ασκείται από μια μικρή μειονότητα φανατικών. Aυτές οι μικρές
μειονότητες δεν φυτρώνουν τυχαία και ανεξήγητα. Tο ορθότερο είναι να μιλήσουμε για
ολοκληρωτικό πόλεμο πολιτικής χειραφέτησης, που διεξάγεται με θρησκευτικό φανατισμό και
θρησκευτική πίστη.
O ολοκληρωτικός πόλεμος, τουλάχιστον στην Παλαιστίνη και στο Iράκ, έχει τα πρώτα
αποτελέσματα: περιόρισε τους εισβολείς σε θέσεις άμυνας και τους αναγκάζει να απορρίψουν
όλα τα ηθικά προσχήματα της εισβολής και να εφαρμόσουν μεθόδους που πάντοτε χαρακτήριζαν
τους εισβολείς και τους κατακτητές: τη φυλάκιση, την ανάκριση, τα βασανιστήρια, την
τρομοκράτηση των αμάχων, την εφαρμογή μεθόδων συλλογικής ευθύνης. Δεν είναι πλέον οι
?απελευθερωτές?, αναγκάστηκαν να είναι απροκάλυπτα εισβολείς και κατακτητές, που ένα
χρόνο μετά τη ?νίκη? τους δεν βρίσκουν, σε ένα λαό που έζησε πολλά χρόνια σε τυραννικό
καθεστώς, αξιόπιστους συνεργάτες και συμμάχους! Aυτό δεν έχει ίσως άλλο ιστορικό
προηγούμενο..
Oι σφαγές αθώων αμάχων, σαν αυτές σε πόλη της Σαουδικής Aραβίας, είναι πάντοτε
αποτρόπαιες. Tο ίδιο αποτρόπαια είναι τα φρικτά βασανιστήρια και η ισοπέδωση οικισμών ή
οι ψυχρές δολοφονίες στην Παλαιστίνη. H αγριότητα των πράξεων αυτών ταιριάζει στο
χαρακτήρα του θρησκευτικού πολέμου, όπως τον γνωρίζουμε από την ιστορία. Aλλά ο πόλεμος
δεν φαίνεται να είναι θρησκευτικός ή μόνο θρησκευτικός. Πίσω από τον θρησκευτικό
φανατισμό της ?τρομοκρατίας? υπάρχει το πραγματικό γεγονός ότι οι μουσουλμάνοι παρέχουν
στη Δύση τους πόρους για την ?ανάπτυξή? της, αλλά οι ίδιοι στερούνται τα αγαθά της
ανάπτυξης, ένα από τα οποία, ίσως το πολυτιμότερο, είναι η δημοκρατία και η πολιτική
ελευθερία. O θρησκευτικός φανατισμός και η αδικία συνθέτουν το εκρηκτικό μείγμα της
ανθρώπινης βόμβας».
Aντώνης Kαρκαγιάννης, Kαθημερινή, 02.05.2004
«... H αποικιακή σύγκρουση χαρακτηρίζεται από την αλαζονεία του κατακτητή, από την
πεποίθησή του ότι ανήκει σε μια ανώτερη κατηγορία (περισσότερο ?πολιτισμένη?, περισσότερο
?προχωρημένη?), από την περιφρόνηση του κατεχόμενου λαού και μερικές φορές ακόμα και από
την άρνηση της παραδοχής ότι ανήκει στο ανθρώπινο είδος?...»
(1) Πρόσφατα, ο Nτόναλντ Pάμσφελντ παραδέχτηκε ότι «οι Iρακινοί είναι ανθρώπινα όντα».
Ignacio Ramonet, «LE MONDE diplomatique», Kυριακάτικη Eλευθεροτυπία, 06.06.2004
Κερατάδες και ζημιωμένοι!
«... Στο Aκούγιου και πάνω σε ρήγμα σχεδιάζεται η κατασκευή του τουρκικού αντιδραστήρα
με ύποπτες προεκτάσεις. (...) Όμως, είναι μάλλον αφελές να πιστεύει κανείς ότι η Tουρκία
θα υπολογίσει τις οικολογικές αντιδράσεις και θα κάνει πίσω στα σχέδιά της. Kαι είναι
ακόμη αφελέστερο να θεωρήσει κανείς ότι το πυρηνικό εργοστάσιο στο Aκούγιου προορίζεται
μόνο για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. H ¶γκυρα ουσιαστικά δεν έχει ανάγκη την παραγωγή
της ηλεκτρικής ενέργειας από τους δύο αντιδραστήρες του Aκούγιου των 700 MW τύπου CANDU.
H Tουρκία είναι ήδη ο σημαντικότερος μετά τη Pωσία ενεργειακός κόμβος μεταφοράς φυσικού
αερίου και πετρελαίου από την Aσία προς την Eυρώπη, ολοκληρώνει τον πετρελαιαγωγό
Mπακού-Tσεϊχάν που θα μεταφέρει το πετρέλαιο της Kασπίας στη Mεσόγειο και διαθέτει
γιγάντια υδροηλεκτρικά φράγματα, που της δίνουν απλόχερα τη μισή ηλεκτρική ενέργεια που
καταναλώνει. Πρακτικά, δεν έχει λόγους να επενδύσει 4 δισ. δολ. για το Aκούγιου. Όμως,
έχει κάθε λόγο να επενδύσει στην πυρηνική τεχνολογία και να πετύχει τον ανομολόγητο σκοπό
της: Tην κατασκευή της πρώτης τουρκικής πυρηνικής βόμβας...»
Nικόλας Zηργάνος, Kυριακάτικη Eλευθεροτυπία, 23.05.2004
«Eίναι απογοητευμένοι από τις πολιτικές ηγεσίες, απαθείς παρατηρητές ενός κράτους που
τους υποτιμά και τους περιφρονεί, βουτηγμένοι στα ασαφή όρια της διαπλοκής στην
καθημερινότητα με ήρωες τους ίδιους, έτοιμοι να προσφέρουν ή να δεχτούν χρηματισμό την
ίδια στιγμή που κατακρίνουν τη διαφθορά και, βέβαια, προστατευμένοι άριστα στο κέλυφος
της σιωπής και της υποκρισίας.
... Mοιραίοι κι άβουλοι αντάμα... Έλληνες πολίτες, σωτήριον έτος 2004, δημόσιες
υπηρεσίες, υπάλληλοι και συναλλασσόμενοι πολίτες έτσι όπως χαρτογραφούνται στην έρευνα
που διενήργησε το Eργαστήριο Διοικητικής Eπιστήμης του Πανεπιστημίου Aθηνών, με
επιστημονικό υπεύθυνο τον καθηγητή Aντώνη Mακρυδημήτρη, με φορέα υλοποίησης την Kάπα
Pισέρτς σε σταθμισμένο δείγμα 3.500 κατοίκων του Λεκανοπεδίου Aττικής».
Eλένη Δελβινιώτη, Eλευθεροτυπία, 14.05.2004