Crossroads
ROADSCANNER!Έχοντας μιλήσει στα δύο προηγούμενα τεύχη τόσο για την οδική ασφάλεια όσο και για την εξέλιξή της στο εγγύς μέλλον, στο πλαίσιο που έχει οριοθετήσει η ίδια η ΕΕ, με στόχο τον περιορισμό ατυχημάτων και δυστυχημάτων και τη δραστική μείωση των απωλειών ανθρώπινων ζωών, συνεχίζουμε -παρακάμπτοντας εσκεμμένα τα πολιτικά ευχολόγια- σε απτές εξελίξεις βελτίωσης της οδικής ασφάλειας. Τόσο τα δυστυχήματα όσο και τα ατυχήματα, παρά τη λεπτή, αλλά αποφασιστικής σημασίας διαφορά τους (τη νομοτελειακή τους φύση ή την πρόκλησή τους από ανθρώπινη απροσεξία, αδιαφορία, «κανιβαλισμό» ή απλώς αμάθεια), μπορούν να μειωθούν με πολύ συγκεκριμένα μέτρα. Πέρα, βέβαια, από ζητήματα παιδείας, κοινωνικής ευαισθησίας αλλά και κακώς εννοούμενης αστυνόμευσης, που δεν αποτελεί τίποτα παραπάνω από μια ακόμα πηγή εσόδων για τον κρατικό κορβανά, τα οποία έχουν εδώ και χρόνια λυθεί σε κάθε σύγχρονο κράτος μέλος της ΕΕ, η τεχνολογία έρχεται να δράσει επικουρικά, μειώνοντας συντριπτικά τα ποσοστά των ατυχημάτων από αστάθμητους παράγοντες.
«Εν αρχή ην»... το ABS, το ESP, το Adaptive Cruise Control, τα κάθε λογής έξυπνα-διαδραστικά συστήματα ενεργητικής και παθητικής ασφάλειας και η τεχνητή νοημοσύνη. Πώς, όμως, το αυτοκίνητο μπορεί να γνωρίζει και να προειδοποιεί τον οδηγό για εν δυνάμει επικίνδυνες καταστάσεις που προκύπτουν από το συνδυασμό μιας πληθώρας αιτιών, όπως δυσμενών καιρικών συνθηκών, κακής ορατότητας, μειωμένης πρόσφυσης και κακής ποιότητας οδοστρώματος; Η επεξεργασία και ο καθορισμός μιας επικίνδυνης για τη σταθερότητα του αυτοκινήτου κατάστασης βασίζεται αποκλειστικά στα δεδομένα που συλλέγει κάθε σύστημα. Όσο για την ακρίβεια της πρόβλεψης, ισχύει μία και μοναδική αρχή: όσο περισσότερα τα δεδομένα, τόσο ρεαλιστικότερο το αποτέλεσμα. Φανταστείτε απλώς ένα σύστημα όχι πολύ μακρινό σε τεχνολογία από τα σημερινά στάνταρντ, το οποίο να έχει τη δυνατότητα να υπολογίζει, βάσει των χαρακτηριστικών του αυτοκινήτου και των στιγμιαίων συνθηκών του οδοστρώματος, το ασφαλές όριο πρόσφυσης και, ακολούθως, να προειδοποιεί τον οδηγό ή να λαμβάνει αυτόματα «αντίμετρα» αντιμετώπισης.
Τι θα χρειαζόταν για να επιτευχθεί αυτό; «Μόνο» μια νέα μέθοδος χαρτογράφησης του οδικού δικτύου που θα διασφαλίζει τόσο την ακρίβεια της γεωγραφικής τροχιάς του ψηφιακά χαρτογραφημένου δρόμου (γεωγραφικό μήκος, πλάτος, ύψος, διασταυρώσεις, διαφορικές κλίσεις και σημεία αναφοράς) όσο και την καταγραφή των ποιοτικών χαρακτηριστικών του οδοστρώματος που σχετίζονται και επηρεάζουν την οδική ασφάλεια, όπως είναι, μεταξύ άλλων, η γεωμετρία της επιφάνειας, η ποιότητα κύλισης, τα ενδεχόμενα εμπόδια, οι λωρίδες κυκλοφορίας και η οδική σήμανση. Δεδομένα, δηλαδή, σε μεγάλη ποσότητα και ακρίβεια! Ακριβώς αυτήν την πρωτοποριακή μέθοδο χαρτογράφησης έρχεται να υλοποιήσει μια ελληνική εταιρεία, η ΝΙΚΙ ΜΕΠΕ, με έδρα τον Κατσικά Ιωαννίνων και επικεφαλής το γνωστό στους αναγνώστες των 4Τ αεροναυπηγό/διαστημικό και πολιτικό μηχανικό κ. Δημήτρη Βαρτζιώτη. Eνδεικτικό στοιχείο για το μέγεθος του εγχειρήματος, η παντελής έλλειψη χαρτογράφησης του ελληνικού επαρχιακού δικτύου!
Το ειδικό όχημα χαρτογράφησης Roadscanner («a Galileo enabled probe vehicle for generation of precise digital maps»), εφοδιασμένο με ειδικές συστάδες σαρωτών λέιζερ, κάμερα, αισθητήρες θερμοκρασίας και υγρασίας και με δυνατότητα καταγραφής σημείων αναφοράς, θα καταγράφει όλα τα απαραίτητα στοιχεία, τα οποία, με τη βοήθεια λογισμικού, θα επεξεργάζονται, εξάγοντας τη γεωμετρική υφή του οδοστρώματος. Παράλληλα, μια νέα μεθοδολογία επεξεργασίας σημάτων δορυφορικής και αδρανειακής πλοήγησης (που αξιοποιεί για τα μεν πρώτα το ευρωπαϊκό σύστημα δορυφορικής πλοήγησης, Galileo, και τα GPS/EGNOS, ενώ για τα δεύτερα αισθητήρες εδάφους), σε συνδυασμό με έναν ειδικό αλγόριθμο που βελτιστοποιεί επαναληπτικά τη διαδρομή, καταγράφοντας τη διαφορική τροχιά ως προς τα αρχικά σημεία αναφοράς, δίνει τη δυνατότητα της μέγιστης ακρίβειας καταγραφής (εκατοστού!) του οδικού δικτύου. Και όλα αυτά, ενώ το όχημα κινείται με ταχύτητα μεγαλύτερη των 60 χλμ./ώρα, προκαλώντας ελάχιστη διαταραχή της κυκλοφορίας και χωρίς, φυσικά, να είναι αναγκαία η διακοπή της.
Τα οφέλη μιας τέτοιας κατασκευής είναι προφανή και καλύπτουν μια ευρύτατη γκάμα εφαρμογών: με κατάλληλη επεξεργασία των γεωμετρικών δεδομένων και της υφής και των χαρακτηριστικών, εν γένει, του οδοστρώματος, μπορούν να δημιουργηθούν ψηφιακοί, τρισδιάστατοι χάρτες που θα αξιοποιηθούν από τα τμήματα έρευνας και εξέλιξης των αυτοκινητοβιομηχανιών σε πλήθος «έξυπνων» συστημάτων ασφαλείας, σε εφαρμογές έρευνας και διάσωσης, στην ανάλυση και στην κατανόηση των αιτιών πρόκλησης ατυχημάτων σε συγκεκριμένα σημεία του οδικού δικτύου, σε συστήματα διαχείρισης κυκλοφορίας, ακόμα και στη μείωση της κατανάλωσης φορτηγών και βαρέων οχημάτων. Ειδικά στον τομέα των κατασκευαστών αυτοκινήτων, πέραν των διαδραστικών συστημάτων ενεργητικής ασφάλειας, σε συνδυασμό με εφαρμογές ψηφιακής μηχανικής, όπως της δυναμικής πολλαπλών σωμάτων ή της μεθόδου πεπερασμένων στοιχείων, προκύπτουν δυνατότητες προσομοίωσης της οδικής συμπεριφοράς των αυτοκινήτων υπό διάφορες συνθήκες, πάντα βασισμένες σε απόλυτα πραγματικά μοντέλα δρόμων. Βάσει αυτών, μπορούν, για παράδειγμα, να προκύψουν λεπτές, αλλά σημαντικές εθνικές διαφοροποιήσεις, μεταξύ άλλων, στο στήσιμο των αναρτήσεων, στις σχέσεις μετάδοσης και στη χαρτογράφηση του κινητήρα, ανάλογα με τη χώρα πώλησης κάθε μοντέλου. Κι εδώ, βέβαια, η ακρίβεια των εξαγόμενων στοιχείων εξαρτάται απόλυτα από την ποιότητα των αρχικών δεδομένων, γεγονός που επιβάλλει την ύπαρξη όσο το δυνατόν αναλυτικότερων και, κατά συνέπεια, ρεαλιστικότερων ψηφιακών χαρτών.
Ανταποκρινόμενη στην πρώτη πρόσκληση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος, ΕSΑ, για την υποβολή ιδεών που αφορούν την προετοιμασία ενός ελληνικού πυρήνα τεχνολογιών διαστήματος, η πρόταση της ΝΙΚΙ αξιολογήθηκε ως μια από τις προτάσεις με προοπτικές βιομηχανικής αξιοποίησης όχι μόνο σε εθνική, αλλά και σε πανευρωπαϊκή βάση. Καθώς το έργο χρηματοδοτείται εξ ολοκλήρου από την ΕSA και όχι από ευχολόγους-αερολόγους υπουργούς, αναμένεται να υλοποιηθεί εντός του τρέχοντος έτους, οπότε μείνετε συντονισμένοι για περισσότερα στοιχεία σύντομα... Αλήθεια, οι δικοί μας «αρμόδιοι» φορείς έχουν πάρει χαμπάρι το μέγεθος της γνώσης και της τεχνολογίας που μπορεί να παραχθεί εδώ στη χώρα μας από κάποιους χαρισματικούς ανθρώπους, τους «¶λλους Έλληνες», που χρόνια τώρα αναζητούμε και προβάλλουμε από τις σελίδες αυτού του περιοδικού;_ Ν. Κ.