Chevrolet Volt
Ταξιδεύουμε στη Ζυρίχη, στα κεντρικά της Chevrolet στην Ευρώπη, για μια αποκλειστική γνωριμία με το Volt, που εισάγει ίσως το πιο καινοτόμο σύστημα ηλεκτροκίνησης σήμερα.ΩΧ, κι άλλο υβρίδιο; Τα... ηλεκτρο-κάτι αυτοκίνητα δεν είναι ακριβώς τα αγαπημένα του φωτογράφου μας... Φυσικά, θα φωτογραφίσει ό,τι του δώσεις καλύτερα από τον καθένα. «Θάνο, αυτό δεν είναι ακόμα ένα υβριδικό, φίλε. Είναι ηλεκτρικό, και μάλιστα μπαίνουμε μέσα και φύγαμε, χωρίς να ανησυχούμε για την αυτονομία. Επιπλέον, έχει ενδιαφέρον και σχεδιαστικά. Θα δεις.» Πετάμε για Ζυρίχη, κοιμόμαστε στο ξενοδοχείο του αεροδρομίου και, νωρίς το πρωί, περπατάμε... γύρω γύρω το οικοδομικό τετράγωνο, για να βρεθούμε στα κεντρικά γραφεία της Chevrolet Ευρώπης. Τόσο κοντά, τόσο εύκολα. Κατεβαίνουμε στο γκαράζ, όπου έχουν κρατήσει τρεις θέσεις ειδικά για το Volt με παροχή δυνατότερου αμπεράζ από την κλασική οικιακή εγκατάσταση. Οι φορτιστές των αυτοκινήτων κρέμονται από την οροφή και από αυτούς ξεκινούν τα χοντρά πορτοκαλί καλώδια της φόρτισης, που τελειώνουν στην υποδοχή του αυτοκινήτου, ακριβώς μπροστά από την πόρτα του οδηγού. Το πράσινο λαμπάκι που αναβοσβήνει στο κέντρο του ταμπλό υποδεικνύει ότι η φόρτιση έχει ολοκληρωθεί και ότι είμαστε έτοιμοι να φύγουμε για 40-80 χλμ. αγνής, καθαρής και αθόρυβης ηλεκτροκίνησης στους ελβετικούς δρόμους. Αργότερα ανακαλύπτουμε ότι ο δρόμος που οδηγεί προς τον προορισμό μας, το Σάφχαουζεν, μπαίνει τουλάχιστον τρεις φορές μέσα σε γερμανικό έδαφος, λόγω της μορφολογίας του τοπίου, αλλά αυτό ελάχιστη σημασία έχει.
Η ειδοποιός διαφορά...
... ανάμεσα σε αυτό το ηλεκτροκίνητο και το Nissan Leaf, που αυτήν τη στιγμή είναι το μόνο που μπορεί να θεωρηθεί απευθείας ανταγωνιστικό μοντέλο, είναι το range extender. Στα ελληνικά αυτό το χαρακτηριστικό θα μπορούσε να αποδοθεί ως «συσκευή επέκτασης αυτονομίας», οπότε θα μας επιτρέψετε να μείνουμε στην αγγλική εκδοχή. Όπως και να την πει κανείς, η συσκευή αυτή δεν είναι άλλη από ένα μοντέρνο βενζινοκινητήρα 1,4 λίτρων τροποποιημένο για να ταιριάζει επικουρικά στο σύστημα κίνησης του Volt. Η βασική πηγή ισχύος για την κίνηση του αμερικανικού μικρομεσαίου είναι ένας ηλεκτροκινητήρας 150 ολόκληρων ίππων και 37,5 χλγμ. (!) ροπής που σε... κλοτσούν στην πλάτη, αν τύχει και βυθίσεις το πεντάλ του γκαζιού έως το τέρμα του. Φυσικά, αυτός ο τρόπος οδήγησης δεν ενδείκνυται σε σχεδόν καμία περίπτωση, πλην της ικανοποίησης της οδηγικής σου περιέργειας, φυσικά. Αποτρεπτικά λειτουργεί η οθόνη μπροστά στον οδηγό, με μια περιστρεφόμενη σφαίρα που υποδεικνύει τη σωστή εκμετάλλευση της ενέργειας της μπαταρίας. Αφού, λοιπόν, ανακαλύψαμε ότι το αυτοκίνητο είναι σε θέση να επιταχύνει εντυπωσιακά, ξεκινά το παιχνίδι της εξοικονόμησης ενέργειας. «Σε πληροφορώ ότι το ρεκόρ το κατέχει γυναίκα» εξομολογείται ο συνοδηγός μας. «Διήνυσε 86 ολόκληρα χιλιόμετρα μόνο με ηλεκτρισμό και μας έβγαλε τρελούς.» Η δική μας επίδοση ομολογούμε ότι δεν ξεπέρασε τα 65,6 χλμ., που είναι σχεδόν ακριβώς στο μέσο όρο όσων έχουν οδηγήσει το αυτοκίνητο (σ.σ.: η Chevrolet κρατά αρχείο με τις επιδόσεις αυτές).
Όταν τελειώσει το ρεύμα...
Το βέβαιο είναι ότι δεν πρόκειται να χρειαστεί κανείς οδική βοήθεια για να επιστρέψει στο γκαράζ του, όταν αδειάσει η μπαταρία. Από αυτήν την οπτική, το Volt σε ξεφορτώνει από το άγχος της αυτονομίας, μιας και ξέρεις ότι σχεδόν αποκλείεται να μείνεις στην άκρη του δρόμου. Στα 65,6 χλμ. από το ξεκίνημα, λοιπόν, κατά την εκκίνηση σε ανηφόρα από φανάρι το range extender παίρνει μπροστά. Προσοχή, όχι για να στείλει ροπή στους τροχούς. Ο κινητήρας των 1,4 λίτρων γυρνά τη γεννήτρια που φορτίζει την μπαταρία, η οποία, με τη σειρά της, στέλνει ρεύμα στον ηλεκτροκινητήρα. Ο τελευταίος εξακολουθεί και κινεί τους τροχούς του Volt, εκτός από την ακραία περίπτωση που απαιτήσει κανείς πλήρη επιτάχυνση σε ανηφόρα με την μπαταρία... ξελιγωμένη. Για να κρατηθεί η κατανάλωση του κινητήρα εσωτερικής καύσης σε πολύ χαμηλά επίπεδα, το λογισμικό του αυτοκινήτου δεν τον αφήνει να φορτίσει την μπαταρία περισσότερο από το επίπεδο που είναι απολύτως απαραίτητο. Εν ολίγοις, ο κινητήρας δεν προσπαθεί να «γεμίσει» την μπαταρία, αντίθετα την κρατά απλώς «ζωντανή», για να μπορεί να περάσει από μέσα της το ρεύμα που είναι απαραίτητο για την κίνηση του οχήματος. Για να συμβούν όλα αυτά, χρειάζεται ένα τρομερά πολύπλοκο σύστημα μετάδοσης κίνησης, που περιγράφουμε αναλυτικότερα παρακάτω (βλ. Τεχνική Σκοπιά).
Στην πράξη
Η επιτυχία του Volt, όπως υπογραμμίζει ο προϊοντικός υπεύθυνός του για την Ευρώπη, κ. Χος Χασανί, και όπως διαπιστώσαμε και μόνοι μας, είναι ότι πρόκειται για ένα κανονικό αυτοκίνητο με όλη τη σημασία της λέξης. Αυτός ήταν ο στόχος που είχαν στο μυαλό τους οι Αμερικανοί εξαρχής. Δηλαδή, να μπορεί κανείς να μπει μέσα και να το οδηγήσει σε όποια διαδρομή θέλει, χωρίς να περάσει καν από τη σκέψη του ότι οδηγεί ένα ηλεκτροκίνητο με περιορισμούς. Αν πρέπει να κάνουμε σχόλιο για την οδική συμπεριφορά του, τότε πρέπει να πούμε ότι κινείται όπως οποιοδήποτε συμβατικό μικρομεσαίο σεντάν. Μικρές ενστάσεις έχουμε σε σχέση με την αίσθηση των φρένων, αφού χρειάζεται συνήθεια όσον αφορά το ακριβές σημείο ακινητοποίησης του αυτοκινήτου από χαμηλές ταχύτητες. Φανταζόμαστε ότι και αυτό το θέμα θα έχει λυθεί ωσότου το Volt πάρει το δρόμο της μαζικής παραγωγής. Από εκεί και πέρα, το αυτοκίνητο φιλοξενεί άνετα και πολυτελώς τέσσερα άτομα στο σαλόνι του και 300 λίτρα αποσκευών στο πορτ μπαγκάζ, παρά το μεγάλο όγκο της μπαταρίας. Η τελευταία έχει σχήμα μεγάλου «Τ» και καταλαμβάνει το κεντρικό τούνελ του αυτοκινήτου (αυτό δικαιολογεί την απουσία 5ης θέσης στο πίσω κάθισμα) και μέρος του χώρου αποσκευών. Στο σαλόνι υπάρχουν αρκετά σχεδιαστικά στοιχεία που παραπέμπουν σε «νορμάλ» μοντέλα της Chevy και της Opel (π.χ. το τιμόνι), αλλά το ντιζάιν είναι γενικά πιο φουτουριστικό και η επιλογή των υλικών κορυφαία.
Πόσο κοστίζει είπαμε;
Η τιμή του είναι, ούτε λίγο ούτε πολύ, στα 41.950 ευρώ στη Γερμανία, που, φυσικά, κρίνονται πολλά. Πάρα πολλά. Από την άλλη μεριά, το Volt δεν είναι το μοντέλο που ήρθε για να σπάσει τα ρεκόρ των πωλήσεων. Η ίδια η Chevrolet το αντιμετωπίζει ως τον πιονέρο μιας νέας υλοποίησης ηλεκτρικού -και όχι υβριδικού- οχήματος, και υπό αυτό το πρίσμα είμαστε υποχρεωμένοι να το κρίνουμε κι εμείς. Οι πρώτες εντυπώσεις, λοιπόν, είναι θετικότατες. Μιλάμε για ένα αγχολυτικό όχημα, που δε διαφέρει σε δυνατότητες από ένα κλασικό μικρομεσαίο της αγοράς και, παρ’ όλα αυτά, καταναλώνει ελάχιστο καύσιμο, ακόμα κι όταν η ενέργεια της μπαταρίας του εξαντληθεί (1,0 λίτρο/100 χλμ. η δική μας επίδοση...). Αν, λοιπόν, τα επί μέρους στοιχεία της τεχνολογίας του γίνουν ακόμα πιο προσιτά στο μέλλον, δεν αποκλείεται να δούμε τους απογόνους του να κοστίζουν λογικότατα ποσά και να γεμίζουν τους δρόμους._ Σ. Λ.
CHEVROLET VOLT
ΚΥΒΙΣΜΟΣ 1.398 κ.εκ.
ΜΕΓ. ΙΣΧΥΣ Β/Κ 84 ίπποι/4.800 σ.α.λ.
ΜΕΓ. ΙΣΧΥΣ Η/Κ 150 ίπποι
ΜΕΓ. ΡΟΠΗ Η/Κ 37,5 χλγμ.
ΑΝΑΡΤΗΣΗ
ΕΜΠΡΟΣ Γόνατα ΜακΦέρσον, αντιστρεπτική
ΠΙΣΩ Ημιάκαμπτος άξονας
ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ
ΜΗΚ.xΠΛ.xΥΨ. 4.498x1.788x1.430 χλστ.
ΜΕΤΑΞΟΝΙΟ 2.685 χλστ.
ΒΑΡΟΣ 1.715 κιλά
ΕΠΙΔΟΣΕΙΣ*
0-100 χλμ./ώρα 9,0 δλ.
ΤΕΛΙΚΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ 161 χλμ./ώρα
ΜΕΣΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ** 3,9 λίτρα/100 χλμ.
*ΤΙΜΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΗ
**ΣΤΟΝ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟ ΚΥΚΛΟ ΜΕΤΡΗΣΗΣ
Το Volt στην... πρίζα! Με παροχή 220-240V, φορτίζει πλήρως σε 4 ώρες. Οι Αμερικανοί δεν είναι τόσο τυχεροί. Με την τάση του δικτύου τους (110-120V), η πλήρης φόρτιση απαιτεί 10 ώρες.
Στα 65,6 χλμ. διαδρομής καταφέραμε να... εξαντλήσουμε την μπαταρία. Η συνολική κατανάλωση της διαδρομής μας δεν ξεπέρασε το 1 λίτρο/100 χλμ., ενώ 0,9 του λίτρου/100 χλμ. είναι η συνολική κατανάλωση ζωής (11.300 χλμ.) του αυτοκινήτου που είχαμε στα χέρια μας.
Σημεία των καιρών: το ένα πλήκτρο ανοίγει την τάπα της βενζίνης, το δεύτερο την τάπα του... ρεύματος. Πιστέψτε μας, το πρώτο θα το χρησιμοποιήσετε σπάνια.
Ο πάντα... μοδάτος Χος (Χοσεΐν) Χασανί είναι υπεύθυνος για την «εικόνα» των προϊόντων της Chevrolet στην Ευρώπη, με ειδίκευση στο Volt και την... Camaro. «Από τις γνώμες όσων το έχουν οδηγήσει, το πιο θετικό σχόλιο που άκουσα για το Volt είναι ότι ΔΕΝ πρόκειται για κάτι το ιδιαίτερο» μας είπε.
ΑΠΟ ΤΕΧΝΙΚΗ ΣΚΟΠΙΑ
Στο χώρο της Πληροφορικής όσο πιο απλό και φιλικό για το χρήστη θέλεις να φτιάξεις ένα πρόγραμμα, τόσο περισσότερη δουλειά και προγραμματισμό πρέπει να κάνεις στο background. Κάπως έτσι έχουν τα πράγματα και στο χώρο του αυτοκινήτου. Το Volt, λοιπόν, που έπρεπε από προδιαγραφή να είναι κάτι καινοτόμο, πλην όμως φιλικό προς το χρήστη, κρύβει μέσα του ένα... σωρό μηχανικά μέρη. Ηλεκτροκινητήρας, γεννήτρια, μοτέρ εσωτερικής καύσης, inverter, μπαταρία και τρία χωριστά κυκλώματα ψύξης είναι μερικά από αυτά.
Σε αντίθεση με τα περισσότερα ηλεκτρικά οχήματα, το Volt χρησιμοποιεί, υπό δεδομένες συνθήκες, τη γεννήτρια ως δεύτερο κινητήρα, σε συνδυασμό με τρεις συμπλέκτες και ένα πλανητικό σύστημα γραναζιών που υποπολλαπλασιάζει τη σχέση μετάδοσης στις υψηλές ταχύτητες, εξαλείφοντας το πρόβλημα απόδοσης των ηλεκτροκινητήρων στις υψηλές σ.α.λ. Οι κινητήρες και το σετ των γραναζιών είναι συνδεδεμένα σε σειρά με τον κινητήρα εσωτερικής καύσης. Δύο από τους συμπλέκτες χρησιμοποιούνται για να κλειδώσουν το πλανητικό σύστημα γραναζιών ή, εναλλακτικά, για να το συνδέσουν με τη γεννήτρια ή τον κινητήρα, ανάλογα με τις απαιτήσεις σε ισχύ. Ο τρίτος συμπλέκτης υλοποιεί τη σύνδεση του κινητήρα εσωτερικής καύσης με τα ηλεκτρομοτέρ.
Τέσσερα mode λειτουργίας
Ανάλογα με τις απαιτήσεις ισχύος και φόρτισης, το σύστημα κίνησης του Volt λειτουργεί με τέσσερις διαφορετικούς τρόπους:
1. Ηλεκτροκίνηση σε χαμηλές ταχύτητες
Δεδομένου ότι η ενέργεια της μπαταρίας δεν έχει εξαντληθεί, για κίνηση σε χαμηλές ταχύτητες η ισχύς παρέχεται αποκλειστικά από τον κύριο ηλεκτροκινητήρα των 150 ίππων, τραβώντας ρεύμα από την μπαταρία μέσω του inverter. Το πλανητικό σύστημα γραναζιών είναι κλειδωμένο, οπότε ο «ήλιος» (σχέση 3,24:1) στέλνει τη ροπή στους τροχούς απευθείας. Γεννήτρια και κινητήρας εσωτερικής καύσης δε συμμετέχουν καθόλου.
2. Ηλεκτροκίνηση σε υψηλές ταχύτητες
Όταν η ταχύτητα αυξηθεί, τα πλανητικά γρανάζια ξεκλειδώνουν και αρχίζουν να περιστρέφονται σε τροχιά γύρω από το κεντρικό γρανάζι «ήλιος». Το σύστημα συνδέεται και με τη γεννήτρια, η οποία λειτουργεί ως κινητήρας σε αυτήν τη φάση. Οι δύο -πλέον- ηλεκτροκινητήρες περιστρέφονται σε αργές σ.α.λ., όπου και αποδίδουν καλύτερα, με τα γρανάζια να πραγματοποιούν τον απαραίτητο υποπολλαπλασιασμό της σχέσης μετάδοσης (λόγος 2,16:1), ώστε οι τροχοί του αυτοκινήτου να περιστρέφονται ταχύτερα.
3. Βενζινοκινητήρας σε λειτουργία, χαμηλές ταχύτητες
Όταν η μπαταρία φθάσει το χαμηλότερο επιτρεπτό επίπεδο φόρτισης, ο κινητήρας των 1,4 λίτρων συνδέεται με τη γεννήτρια μέσω του τρίτου συμπλέκτη. Σε χαμηλές ταχύτητες, ο κύριος ηλεκτροκινητήρας κινεί το όχημα μόνος, μέσω του σετ γραναζιών (κλειδωμένο στο 3,24:1, όπως στην περίπτωση 1). Η γεννήτρια παίρνει κίνηση από το βενζινοκινητήρα, κρατώντας συνεχώς την μπαταρία σε επίπεδο μίνιμουμ φόρτισης, στέλνοντας απλώς το απαιτούμενο ρεύμα στο inverter και μην επιχειρώντας να τη φορτίσει. Η Chevrolet θεωρεί ότι ο αποδοτικότερος τρόπος πλήρους φόρτισης της μπαταρίας είναι η... πρίζα.
4. Βενζινοκινητήρας σε λειτουργία, υψηλές ταχύτητες
Όπως στην ηλεκτροκίνηση με υψηλές ταχύτητες, έτσι και όταν η μπαταρία έχει σχεδόν εξαντληθεί, κινητήρας και γεννήτρια στέλνουν ροπή στους τροχούς μέσω μειωμένης σχέσης (2,16:1) από το πλανητικό σύστημα γραναζιών. Η διαφορά εδώ είναι ότι η γεννήτρια κινείται από το βενζινοκινητήρα, δίνοντας ταυτόχρονα το απαραίτητο ρεύμα στην μπαταρία. Στην ακραία περίπτωση που απαιτηθεί πλήρης επιτάχυνση με την μπαταρία στο μίνιμουμ, ο βενζινοκινητήρας μπορεί να στείλει ροπή απευθείας στους τροχούς μέσω του τρίτου συμπλέκτη και του γραναζιού που γυρίζει περιμετρικά των πλανητικών.
Traction motor = Ηλεκτροκινητήρας
Planetary sun gear = Γρανάζι «ήλιος» πλανητικού συστήματος
Planetary ring gear = Περιμετρικό γρανάζι πλανητικού συστήματος
Planetary carrier = Φορέας «πλανητών»
Final drive gearing = Τελική σχέση μετάδοσης
Differential axle = ¶ξονας διαφορικού
Inverter = Εναλλάκτης
Generator = Γεννήτρια
Battery pack = Συστοιχία μπαταριών
C1, C2, C3 = Συμπλέκτης 1, συμπλέκτης 2, συμπλέκτης 3
Η μπαταρία των 16 kWh του Volt αποδίδει καλά σε όλες τις θερμοκρασίες, χάρη στο κύκλωμα ψύξης/θέρμανσης που έχει σχεδιαστεί αποκλειστικά γι’ αυτόν το σκοπό. Η συστοιχία αποτελείται από 288 πρισματικές κυψέλες ιόντων λιθίου διάστασης 5x7 ίντσες έκαστη, το συνολικό της βάρος είναι 198,1 κιλά και φορτίζει πλήρως σε 4 ώρες σε οικιακή παροχή ρεύματος τάσης 240V. Η Chevrolet εγγυάται την καλή λειτουργία της για 160.000 χλμ.
Ο κινητήρας εσωτερικής καύσης του Volt περιστρέφεται -κατά το δυνατόν- σε σταθερές σ.α.λ., που σε καμία περίπτωση δεν υπερβαίνουν τις 4.800. Η θεωρητική απόδοσή του είναι περίπου 84 ίπποι.
150 ολόκληρους ηλεκτρικούς ίππους αποδίδει ο κύριος κινητήρας του Volt. Η μέγιστη ροπή είναι 37,5 χλγμ., στα επίπεδα δηλαδή ενός 2λιτρου υπερτροφοδοτούμενου.