Επανεκκίνηση έργων στους αυτοκινητόδρομους
Σε μια Ελλάδα μόνιμα στο «pause», τίθεται θέμα επανεκκίνησης των έργων στους αυτοκινητοδρόμους! Ποιοι θα ωφεληθούν από τα «έργα» και πόσο αποτελούν προτεραιότητα στις παρούσες συγκυρίες;ΤΑ τελευταία χρόνια τα έργα στους αυτοκινητοδρόμους έχουν παγώσει. Η στρόφιγγα έχει κλείσει ή απλώς στάζει... ευρώ, οι εκσκαφείς σκουριάζουν ακινητοποιημένοι, οι εργάτες είναι πλέον άνεργοι και οι δρόμοι των εθνικών οδικών δικτύων ημιτελείς και στις περισσότερες περιπτώσεις άκρως επικίνδυνοι.
Και ξαφνικά φάνηκε φως στην άκρη του (ημιτελούς) τούνελ, όταν ο Υπουργός Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, Κωστής Χατζηδάκης, και ο αναπληρωτής, Σταύρος Καλογιάννης, ανακοίνωσαν πριν από λίγους μήνες ότι ολοκληρώθηκε με επιτυχία η διαπραγμάτευση του υπουργείου με τις κατασκευάστριες κοινοπραξίες των πέντε αυτοκινητοδρόμων και ξεκινά αμέσως το δεύτερο μέρος της διαπραγμάτευσης με τις δανείστριες τράπεζες και την Κομισιόν. «Το πρώτο ημίχρονο ολοκληρώθηκε θετικά», δήλωσε χαρακτηριστικά ο κ. Χατζηδάκης. Σύμφωνα με πληροφορίες, λοιπόν, μέσα στον Απρίλιο θα ξαναρχίσουν οι εργασίες, ενώ δε θα γίνουν νέες συμβάσεις. Ωστόσο, για οικονομικούς λόγους, αλλά και επειδή προέκυψαν προβλήματα τεχνικής φύσεως, αποφασίστηκε η Ολυμπία Οδός να φθάσει άμεσα μέχρι την Πάτρα, ενώ το υπόλοιπο περίπου 20% του έργου, μέχρι την Τσακώνα, θα μετατεθεί για δύο, τρία χρόνια μετά. Το ίδιο θα συμβεί και με τον Ε 65, με το τμήμα Τρικάλων-Γρεβενών. Η ολοκλήρωσή του θα μετατεθεί για δύο, τρία χρόνια μετά. Παράλληλα, όπως διαβεβαίωσε ο υπουργός, όλα τα τμήματα θα ολοκληρωθούν, και δεν αλλάζει ο αρχικός σχεδιασμός του έργου. Επίσης, διευκρινίστηκε πως δεν αλλάζει η πολιτική των διοδίων όπως έχει συμφωνηθεί.
Με αφορμή τα παραπάνω, ταξιδέψαμε μέχρι τα εργοτάξια των εθνικών οδών, έχοντας μάλιστα και ένα ερωτηματολόγιο ανά χείρας προς τις υπεύθυνες κατασκευαστικές εταιρείες. Πότε θα ξεκινήσουν και πάλι τα έργα; Πόσο θα κοστίσουν; Ποιοι τα χρηματοδοτούν; Τι γίνεται με τα διόδια; Σε αυτές και σε πολλές ακόμα απορίες προσπαθήσαμε να απαντήσουμε με το ιδιότυπο αυτό οδοιπορικό μας στο τεύχος Απριλίου, μήνα κατά τον οποίο -σύμφωνα με τα μέχρι τώρα γεγονότα- θα ξαναβγούν οι μπουλντόζες στους ελληνικούς αυτοκινητοδρόμους.
ΟΛΥΜΠΙΑ ΟΔΟΣ
Σε ποιο σημείο βρίσκονται αυτήν τη στιγμή τα έργα;
Σήμερα, η συνολική πρόοδος της κατασκευής του τμήματος Κορίνθου-Πατρών παραμένει στο 38%. Όπως είναι γνωστό, το Νοέμβριο του 2010 οι δανειστές του έργου ανέστειλαν τη χρηματοδότηση έως ότου βρεθεί μια βιώσιμη λύση για την εξισορρόπηση των πηγών και χρήσεων κεφαλαίων κατά τη διάρκεια της περιόδου κατασκευής. Ως αποτέλεσμα αυτού του ελλείμματος χρηματοδότησης, η εταιρεία αρχικά εφάρμοσε έναν πιο αργό ρυθμό κατασκευής και στη συνέχεια χρειάστηκε να αναστείλει προσωρινά την πλειονότητα των έργων, προκειμένου να δοθεί χρόνος για τη διαδικασία αναδιάρθρωσης, να δώσει προτεραιότητα στη χρήση των περιορισμένων διαθέσιμων πόρων για την πληρωμή βασικών εργασιών ασφαλείας και για τις καθημερινές υπηρεσίες λειτουργίας και συντήρησης, καθώς και για να αποφευχθεί αδυναμία πληρωμής των δανείων που έχει συνάψει η εταιρεία με τους δανειστές. Σήμερα, παρά το γεγονός ότι τα έσοδα που συλλέγονται δεν καλύπτουν το κόστος των υπηρεσιών λειτουργίας, της συντήρησης και αποπληρωμής του χρέους της εταιρείας, η εταιρεία συνεχίζει να εκτελεί συγκεκριμένες παρεμβάσεις, που σχετίζονται με την προστασία των κατασκευών και την ασφάλεια των χρηστών.
Πότε θεωρείτε ότι θα ξεκινήσουν με κανονικό ρυθμό;
Οι εργασίες κατασκευής θα ξεκινήσουν μόλις η συμφωνημένη βιώσιμη λύση μεταξύ του Δημοσίου, των δανειστών και της εταιρείας εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ελληνικό κοινοβούλιο.
Αν όλα πάνε βάσει προγράμματος, πότε θα δοθεί στην κυκλοφορία ολόκληρο το έργο;
Πριν από την ολοκλήρωση της αναδιάρθρωσης του έργου δεν είναι εφικτό να γίνει τέτοια εκτίμηση, καθώς το χρονοδιάγραμμα κατασκευής συναρτάται άμεσα με την περαίωση αυτής της διαδικασίας.
Πρόβλεψη για το συνολικό του κόστος; Τι έχει κοστίσει μέχρι στιγμής;
Το συνολικό κόστος του έργου συναρτάται με την τελική συμφωνία για την αναδιάρθρωση του έργου.
Ποιες είναι οι συνεργαζόμενες τράπεζες;
Πρόκειται για ένα συνδικάτο 26 κορυφαίων ελληνικών και ευρωπαϊκών τραπεζών, συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.
Πόσες θέσεις εργασίας θα δημιουργηθούν; Μπορούμε να πούμε συγκεκριμένα σε ποιους τομείς;
Το έργο προβλέπει περίπου 3.000 άμεσες θέσεις εργασίας κατά την περίοδο της κατασκευής, όπως εργάτες ανειδίκευτους και εξειδικευμένους, εργοδηγούς, τοπογράφους, πολιτικούς μηχανικούς κ.ά. Εμμέσως, όμως, το έργο θα δημιουργήσει πολύ περισσότερες θέσεις εργασίας μέσω των τοπικών προμηθευτών και υπεργολάβων.
Θα υπάρξουν τιμολογιακές διαφοροποιήσεις-αυξήσεις στα διόδια; Οι σταθμοί διοδίων θα διαφοροποιηθούν μετά το πέρας του έργου;
Οι πληροφορίες αυτές θα είναι επίσης διαθέσιμες μετά την περαίωση της διαδικασίας αναδιάρθρωσης.
Υφίσταται ακόμη το φαινόμενο «Δεν Πληρώνω» ή έχει εξαλειφθεί;
Όσον αφορά τους χρήστες του δρόμου που δεν πληρώνουν διόδια, οι παραβιάσεις έχουν μειωθεί σημαντικά και κυμαίνονται στο 0,5% των συνολικών διελεύσεων.
Σε ποιο βαθμό θα βοηθηθούν οι οδηγοί με την παράδοση ολόκληρου του αυτοκινητοδρόμου σε λειτουργία; Υπάρχει πρόβλεψη για το πόσο θα ελαχιστοποιηθεί ο χρόνος ταξιδιού;
Με την ολοκλήρωση της φάσης κατασκευής και την εγκατάσταση νέων τεχνολογιών στον αυτοκινητόδρομο, οι οδηγοί θα απολαμβάνουν ένα ακόμα υψηλότερο επίπεδο ποιότητας υπηρεσιών, όπως ενημέρωση για χρόνους ταξιδιού, κυκλοφοριακές συνθήκες, μετεωρολογικές προβλέψεις κ.ά. Επίσης, με την ολοκλήρωση του νέου αυτοκινητοδρόμου της Κορίνθου-Πατρών, ο χρόνος ταξιδιού θα μειωθεί περίπου 15 λεπτά.
Μελλοντικά, υπάρχουν και άλλα σχετικά σχέδια για την εταιρεία σας;
Η Ολυμπία Οδός ΑΕ είναι εταιρεία ειδικού σκοπού, που συστάθηκε για την ανάπτυξη και διαχείριση του συγκεκριμένου έργου.
ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΔΡΟΜΟΣ ΑΙΓΑΙΟΥ
Σε ποιο σημείο βρίσκονται αυτήν ακριβώς τη στιγμή τα έργα;
Στο Τμήμα «Μαλιακός-Κλειδί» οι εργασίες λειτουργίας και συντήρησης εκτελούνται κανονικά. Οι εργασίες κατασκευής των Νέων Τμημάτων «Ευαγγελισμός-Σκοτίνα» (των τμημάτων δηλαδή που μέσω των σηράγγων θα παρακάμπτουν την κοιλάδα των Τεμπών και τις στροφές του Πλαταμώνα) δε διεκόπησαν ποτέ πλήρως και συνεχίζονται με χαμηλούς ρυθμούς, έως ότου ξεκινήσει πάλι η χρηματοδότηση του έργου μέσω των τραπεζών. Σε κάθε περίπτωση, η πρόοδος των εργασιών κατασκευής των νέων τμημάτων έχει φθάσει σήμερα σε ποσοστό περίπου 70%.
Πότε θεωρείτε ότι θα ξεκινήσουν και πάλι σε κανονικό ρυθμό;
Ο κανονικός ρυθμός εκτέλεσης εργασιών θα επιτευχθεί μόλις αποδεσμευτούν τα κονδύλια των τραπεζών, κάτι που ευελπιστούμε ότι θα γίνει τους επόμενους μήνες.
Αν όλα πάνε βάσει προγράμματος, πότε θα δοθεί στην κυκλοφορία ολόκληρο το έργο;
Το έργο προβλέπεται να ολοκληρωθεί σε περίπου δύο χρόνια από την ημερομηνία εντατικοποίησης του ρυθμού εκτέλεσης των εργασιών.
Πρόβλεψη για το συνολικό του κόστος; Τι έχει κοστίσει μέχρι στιγμής;
Αυτή η ερώτηση δεν μπορεί να απαντηθεί αυτήν τη στιγμή. Ο αρχικός προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται σε 1,3 δισ. ευρώ.
Ποιες είναι οι συνεργαζόμενες τράπεζες;
Το έργο χρηματοδοτείται από δεκατέσσερις τράπεζες, ελληνικές και ξένες.
Πόσες θέσεις εργασίας θα δημιουργηθούν; Μπορούμε να πούμε συγκεκριμένα σε ποιους τομείς;
Με την επανέναρξη των εργασιών θα δημιουργηθούν εκατοντάδες άμεσες θέσεις εργασίας. Επιπλέον, θα δημιουργηθεί μεγάλος αριθμός έμμεσων θέσεων εργασίας σε συνεργαζόμενους τομείς, όπως προμηθευτές κτλ.
Θα υπάρξουν τιμολογιακές διαφοροποιήσεις-αυξήσεις στα διόδια; Οι σταθμοί διοδίων θα διαφοροποιηθούν μετά το πέρας του έργου;
Για τον Αυτοκινητόδρομο Αιγαίου, σε ό,τι αφορά τις τιμές διοδίων, θα ισχύσουν οι προβλέψεις της Σύμβασης Παραχώρησης. Και για τους σταθμούς διοδίων θα ισχύσει ό,τι προβλέπει η Σύμβαση Παραχώρησης.
Υφίσταται ακόμη το φαινόμενο «Δεν Πληρώνω» ή έχει εξαλειφθεί;
Στα ΙΧ το φαινόμενο αυτό είναι σε ποσοστό κάτω του 1%, χαμηλό μεν σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν, ωστόσο υψηλότερο από τα διεθνώς αποδεκτά επίπεδα. Στα βαρέα οχήματα, το φαινόμενο συνεχίζεται σε ποσοστό 10%.
Σε ποιο βαθμό θα βοηθηθούν οι οδηγοί με την παράδοση ολόκληρου του αυτοκινητοδρόμου στη λειτουργία; Υπάρχει πρόβλεψη για το πόσο θα ελαχιστοποιηθεί ο χρόνος ταξιδιού;
Με την παράδοση των νέων τμημάτων, οι οδηγοί θα απολαμβάνουν μέγιστη οδική ασφάλεια και οικονομία, απρόσκοπτη κυκλοφορία και σε περιπτώσεις έντονων καιρικών φαινομένων και συντόμευση του χρόνου ταξιδιού στα νέα τμήματα κατά περίπου 50%.
Μελλοντικά, υπάρχουν και άλλα σχετικά σχέδια για την εταιρεία σας;
Η Αυτοκινητόδρομος Αιγαίου ΑΕ είναι μια εταιρεία ειδικού σκοπού, η οποία ιδρύθηκε με αποκλειστικό αντικείμενο τη μελέτη, κατασκευή, χρηματοδότηση, λειτουργία, συντήρηση και εκμετάλλευση του έργου Τμήμα ΠΑΘΕ Μαλιακός-Κλειδί.
ΝΕΑ ΟΔΟΣ & ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ - Ε 65
Σε ποιο σημείο βρίσκονται αυτήν τη στιγμή τα έργα;
Έπειτα από πολύμηνες διαπραγματεύσεις και εν μέσω διετούς παύσης των κατασκευαστικών εργασιών, το ελληνικό Δημόσιο και οι εταιρείες παραχώρησης κατέληξαν σε μια καταρχήν συμφωνία για την επανέναρξη κατασκευής των τεσσάρων μεγάλων αυτοκινητοδρόμων. Στην παρούσα φάση, σε εξέλιξη βρίσκονται οι διαπραγματεύσεις με τις δανείστριες τράπεζες, μιας και από αυτές προέρχεται το μεγαλύτερο μέρος της χρηματοδότησης των έργων. Το επόμενο βήμα θα είναι να δοθεί το πράσινο φως από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, και έπειτα να υπάρξει σχετική ψηφοφορία στην ελληνική Βουλή. Στόχος όλων των εμπλεκόμενων μερών είναι η όσο το δυνατόν συντομότερη επιτυχής κατάληξη και η επανέναρξη των εργασιών.
Πότε θεωρείτε ότι θα ξεκινήσουν και πάλι σε κανονικό ρυθμό;
Όπως ήδη αναφέραμε, στόχος όλων των εμπλεκομένων είναι η όσο το δυνατόν συντομότερη κατάληξη, που θα οδηγήσει σε επανέναρξη των εργασιών. Καθώς, όμως, οι διαπραγματεύσεις είναι πολύπλοκες και οι διαδικασίες που απαιτούνται εν συνεχεία (έγκριση ΕΕ, ψήφιση των συμβάσεων από τη Βουλή, προπαρασκευαστικές εργασίες κτλ.) ιδιαιτέρως χρονοβόρες, είναι δύσκολο να προσδιορίσει κανείς με σαφήνεια τον ακριβή χρόνο.
Αν όλα πάνε βάσει προγράμματος, πότε θα δοθεί στην κυκλοφορία ολόκληρο το έργο;
Από τη στιγμή της πλήρους επανέναρξης των εργασιών, θα απαιτηθούν περί τα δυόμισι χρόνια για την παράδοση ολόκληρου του έργου στην κυκλοφορία. Απαραίτητη προϋπόθεση για να συμβεί αυτό είναι να μην προκύψουν στο μεσοδιάστημα καθυστερήσεις από παράγοντες, όπως καθυστερήσεις στη μεταφορά των δικτύων των ΔΕΚΟ, αρχαιολογικά ευρήματα, προσφυγές στη δικαιοσύνη αναφορικά με την απαλλοτριωμένη γη κτλ.
Πρόβλεψη για το συνολικό του κόστος; Τι έχει κοστίσει μέχρι στιγμής;
Ο προϋπολογισμός του έργου παραχώρησης «Ιόνια Οδός», που διαχειρίζεται η Νέα Οδός, ξεπερνά το 1,118 δισ. ευρώ, ενώ ο αντίστοιχος του έργου παραχώρησης του αυτοκινητοδρόμου Κεντρικής Ελλάδος - Ε65, που διαχειρίζεται η Κεντρική Οδός, ξεπερνά το 1,65 δισ. ευρώ. Η πλήρης περιγραφή του χρηματοδοτικού μοντέλου και των δύο έργων περιλαμβάνεται στις συμβάσεις παραχώρησης, οι οποίες και αποτελούν νόμο του ελληνικού κράτους έπειτα από την κύρωσή τους τον Απρίλιο του 2007 από τη Βουλή των Ελλήνων.
Ποιες είναι οι συνεργαζόμενες τράπεζες;
Ο κατάλογος των τραπεζών που συμμετέχουν στη χρηματοδότηση των έργων μας είναι μακρύς και περιλαμβάνει σχεδόν το σύνολο των ελληνικών τραπεζών, καθώς και ένα μεγάλο αριθμό ξένων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, κυρίως ισπανικών.
Πόσες θέσεις εργασίας θα δημιουργηθούν; Μπορούμε να πούμε συγκεκριμένα σε ποιους τομείς;
Κατά τη φάση της κατασκευής, έχει υπολογιστεί ότι και οι τέσσερις «παγωμένοι» αυτοκινητόδρομοι θα προσφέρουν περί τις 25.000 άμεσες θέσεις εργασίας και περίπου άλλες τόσες έμμεσες, με το συνολικό αριθμό να υπερβαίνει τις 50.000. Οι άμεσες θέσεις θα αφορούν εργαζομένους διάφορων ειδικοτήτων, από εξειδικευμένους επιστήμονες (μηχανικούς, τοπογράφους κ.ά.) μέχρι χειριστές μηχανημάτων και εργάτες κατασκευής. Όσον αφορά τις έμμεσες, αυτές μπορεί να αφορούν τον οποιονδήποτε κλάδο, από τοπικούς προμηθευτές υλικών, υπεργολάβους, ξενοδοχεία, επιχειρήσεις εστίασης, μεταφορικές εταιρείες κ.ά.
Θα υπάρξουν τιμολογιακές διαφοροποιήσεις-αυξήσεις στα διόδια; Οι σταθμοί διοδίων θα διαφοροποιηθούν μετά το πέρας του έργου;
Οι τιμές των διοδίων τελών αλλά και κάθε μεταβολή τους περιγράφονται αναλυτικά στη Σύμβαση Παραχώρησης που κυρώθηκε από τη Βουλή των Ελλήνων και αποτελεί νόμο του κράτους. Δεν ήταν και δεν είναι στη διακριτική ευχέρεια του παραχωρησιούχου ο μονομερής καθορισμός του αντιτίμου των διοδίων τελών. Όσον αφορά τους σταθμούς, και η απάντηση αυτής της ερώτησης παραπέμπει αναγκαστικά στη Σύμβαση Παραχώρησης, μέσω της οποίας καθορίζονται το πλήθος, η τοποθεσία καθώς και ο χρόνος έναρξης λειτουργίας των κατά τόπους σταθμών διοδίων.
Υφίσταται ακόμη το φαινόμενο «Δεν Πληρώνω» ή έχει εξαλειφθεί;
Το φαινόμενο δεν έχει εξαλειφθεί πλήρως, αλλά έχει μειωθεί αρκετά. Σήμερα οι παραβάσεις στους αυτοκινητοδρόμους μας κινούνται κοντά στο 5%.
Σε ποιο βαθμό θα βοηθηθούν οι οδηγοί με την παράδοση ολόκληρου του αυτοκινητοδρόμου στη λειτουργία; Υπάρχει πρόβλεψη για το πόσο θα ελαχιστοποιηθεί ο χρόνος ταξιδιού;
Με την ολοκλήρωση των εργασιών κατασκευής, τρεις σύγχρονοι ασφαλείς αυτοκινητόδρομοι διεθνών προδιαγραφών θα βρίσκονται στη διάθεση των Ελλήνων οδηγών. Τα οφέλη που θα προσφέρουν είναι τα εξής: ποιότητα και έγκαιρη κατασκευή σε συνδυασμό με βέλτιστες υπηρεσίες συντήρησης και εξυπηρέτησης, βελτίωση της ασφάλειας και ελαχιστοποίηση κινδύνων, υψηλού επιπέδου υπηρεσίες εξυπηρέτησης, ενισχυμένη προστασία του περιβάλλοντος, ενισχυμένες προοπτικές ανάπτυξης και ευκαιρίες απασχόλησης, ιδιαίτερα για τις τοπικές κοινωνίες. Το αμεσότερο, βέβαια, όφελος που θα προκύψει για τους οδηγούς είναι η ελαχιστοποίηση του απαιτούμενου χρόνου διαδρομής. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι στη διαδρομή «Αθήνα-Ράχες» (τμήμα ΠΑΘΕ της Νέας Οδού) θα έχουμε μείωση άνω των 45 λεπτών, ενώ στη διαδρομή «Αντίρριο-Ιωάννινα» (αυτοκινητόδρομος «Ιόνια Οδός» της Νέας Οδού) άνω της μίας ώρας. Τέλος, όσον αφορά τον Αυτοκινητόδρομο Κεντρικής Ελλάδος (Ε65), η συνολική εξοικονόμηση για τους χρήστες εκτιμάται κατ’ ελάχιστο σε περισσότερο από μία ώρα, σε σχέση με το χρόνο που απαιτείται σήμερα για την ίδια διαδρομή.
Μελλοντικά, υπάρχουν και άλλα σχετικά σχέδια για την εταιρεία σας;
Τόσο η Νέα Οδός όσο και η Κεντρική Οδός αποτελούν ανώνυμες εταιρείες παραχώρησης οι οποίες συστήθηκαν και λειτουργούν προκειμένου να εφαρμόσουν τις αντίστοιχες συμβάσεις μέσω των οποίων ορίζονται τόσο ο σκοπός τους όσο και το πεδίο δραστηριοτήτων τους.
Μικρό καλάθι, μέχρι να δούμε φως...
Στο επονομαζόμενο και ως «πακέτο Χατζηδάκη», κορυφαία θέση κατέχει η επανέναρξη των έργων στους τέσσερις μεγάλους αυτοκινητοδρόμους. Ψηλά στη λίστα, όμως, βρίσκεται και η επιτάχυνση και άλλων μεγάλων έργων, όπως είναι οι επεκτάσεις του Μετρό Αθήνας και του τραμ στον Πειραιά, η κατασκευή του Μετρό Θεσσαλονίκης (έχει φτάσει στο σημείο να γίνεται ανέκδοτο πλέον η δημιουργία του...), η ολοκλήρωση των παρεμβάσεων στα λιμάνια Ηγουμενίτσας, Πάτρας και Λαυρίου, η ολοκλήρωση του Προαστιακού της Αθήνας και η επανεκκίνηση των σιδηροδρομικών έργων στη Στερεά Ελλάδα και την Πελοπόννησο. Έχοντας, όμως, πικρή πείρα από βροντερές διακηρύξεις και μηδενικό έργο, κρατάμε μικρό καλάθι, μέχρι να βάλουν μπρος οι μπουλντόζες..._ Μ. Σαλ.