Serenissima Agena GT – ένα supercar με τίτλους ευγενείας

Για να μιλήσεις για οποιοδήποτε θέμα αφορά την ξεχωριστή ιταλική αγωνιστική ομάδα Serenissima, είναι απαραίτητο να ξεκινήσεις από τον ιδρυτή της και το περιβάλλον που τον διαμόρφωσε. Στο επίκεντρο λοιπόν ο κόμης Giovanni Volpi di Misurata, «ευγενής» για τον παλαιότερο τρόπο αντίληψης των πραγμάτων και γεννημένος το 1938 στην Βενετία. Μπορείς εύκολα να αποκαλέσεις αυτόν τον άνθρωπο ευνοημένο από τη ζωή, αφού στα 24 χρόνια του βρέθηκε κάτοχος μιας ακριβοθώρητης πατρικής περιουσίας. Και για να μη σταθούμε μόνο στα υλικά πράγματα, θα πρέπει να αναφέρουμε πως ο πατέρας Giuseppe Volpi di Misurata (κόμης κι αυτός, αφού οι τίτλοι ευγενείας είναι κληρονομικοί) ήταν ο ιδρυτής και ο βασικός χρηματοδότης ενός από τα σημαντικότερα πολιτιστικά δρώμενα της Ευρώπης, που ευημερεί ακόμη και δεν είναι άλλο από το περίφημο Φεστιβάλ της Βενετίας.

Και πάλι όμως, είμαστε υποχρεωμένοι να τα πούμε όλα και να μη μείνουμε μόνο στα θετικά: Ο μπαμπάς ήταν ένας από τους σημαντικότερους συνεργάτες του δικτάτορα Benito Mussolini σε όλη τη διάρκεια της φασιστικής περιόδου, βασικός του συνοδοιπόρος σε οικονομικά ζητήματα και εμπνευστής πολλών από τα μέτρα μακροχρόνιας λιτότητας που επιβλήθηκαν στον λαό, προκειμένου το καθεστώς να ανταποκριθεί στις ιμπεριαλιστικές του βλέψεις. Μετά την εκτέλεση του «Ντούτσε» κανείς δεν κυνήγησε τον κόμη, ούτε του απέδωσε ευθύνες για τη στήριξή του στον φασισμό. Ο μπαμπάς χαρακτηρίστηκε παραπλανημένος, αλλά ακόμη κι αν δεν ίσχυε αυτό, ήταν πολύ πλούσιος για να τιμωρηθεί. Πίσω στα δικά μας, τώρα…

Τι καλύτερο θα μπορούσε να κάνει ένας ευγενής κληρονόμος, από το να ασχοληθεί με τους αγώνες αυτοκινήτου, που για τους ανθρώπους της τάξης του ήταν η διάδοχη κατάσταση της ρομαντικής μεσαιωνικής ιπποσύνης; Το γεγονός ότι δεν είχε τις δεξιότητες του συναδέλφου του κόμη von Trips, ώστε να βρεθεί ο ίδιος πίσω από το τιμόνι, δεν ήταν πρόβλημα. Θα αποκτούσε δικό του αγωνιστικό team. Το όνομα της ομάδας του δεν θα μπορούσε να είναι άλλο από «Scuderia Serenissima» («Γαληνοτάτη»), σε ανάμνηση της άλλοτε πανίσχυρης και βαθιά αποικιοκρατικής δημοκρατίας της Βενετίας. Kι αφού κανένα οικονομικό πρόβλημα δεν είχε, έγινε ένας από τους καλύτερους πελάτες των αγωνιστικών αυτοκινήτων του Enzo Ferrari. Όμως, ο έρωτας με τον «Γέρο του Μaranello» δεν κράτησε πολύ και έληξε άδοξα, όταν ο τελευταίος αρνήθηκε να ανταποκριθεί στο αίτημά του να του πουλήσει δύο «250 GTO». Ο κόμης οργίστηκε πάρα πολύ και αποφάσισε να τον εκδικηθεί, καθώς άλλωστε είχε και τα μέσα.

O Giovanni Volpi di Misurata έγινε ο βασικός χρηματοδότης της ΑΤS, που ιδρύθηκε στα τέλη του 1962 ως αγωνιστική ομάδα της F1 με επικεφαλής τον Carlo Chiti και πιλότους τους πρώην οδηγούς της Ferrari Phil Hill, Giancarlo Baghetti. Όλοι τους έως τότε ήταν εξέχοντα μέλη της Scuderia: O Chiti είχε μεγάλη συμβολή στην επιτυχημένη πορεία του πρώτου μονοθεσίου της Ferrari με τον κινητήρα τοποθετημένο πίσω και στην κατάκτηση του πρώτου της παγκόσμιου τίτλου κατασκευαστών, o Hill ήταν ο παγκόσμιος πρωταθλητής του 1961 και ο Baghetti εκπροσωπούσε τις ελπίδες της Ιταλίας για τον διάδοχο του Ascari. Μαζί τους ήταν ο σχεδιαστής-μηχανικός Giotto Bizzarrini, ο σημαντικότερος Ιταλός του είδους του στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα κι ο άνθρωπος που υπέγραψε τις επιτυχίες των «Testarossa» και «250 GTO» στις πίστες. Όλοι τους, νιώθωντας πιεσμένοι στο όχι ειδυλλιακό εκείνη την εποχή περιβάλλον της Ferrari, αποφάσισαν να χαράξουν τη δική τους πορεία. H ATS συμμετείχε στα GP του 1963 με ένα μονοθέσιο των 200 ίππων, που είχε κινητήρα V8 και κιβώτιο ταχυτήτων κατασκευασμένο από τον Colotti. Όμως, τίποτα δεν πήγε καλά και όλα τελείωσαν τον επόμενο χρόνο. Οι κακοτυχίες και τα αρνητικά λόγω αναξιοπιστίας αποτελέσματα ήταν η κύρια αιτία, υπήρχαν όμως και συμβάντα που αποδείκνυαν ότι η ομάδα δεν διεκδικούσε οscar προσήλωσης στο σκοπό της. Για παράδειγμα, μια ημέρα φόρτωσαν στο φορτηγό της ένα μονοθέσιο, που θα μεταφερόταν σε κάποια ευρωπαϊκή πίστα να αγωνιστεί. Όμως, το όχημα πέρασε από μια χαμηλή γέφυρα, χωρίς ο οδηγός του να υπολογίσει το ύψος της καρότσας και το αγωνιστικό καταστράφηκε. Αυτά δε γίνονται πουθενά, ε; Nα που γίνονται…

Μετά το τέλος της σύντομης περιπέτειας με την ATS, o κόμης επικεντρώθηκε στα αγωνιστικά της Serenissima, χρησιμοποιώντας και όποια μηχανικά μέρη είχαν απομείνει από τη φιλόδοξη εταιρεία που ναυάγησε. Ακολούθησαν αρκετές επιτυχίες στα εθνικά κυρίως πρωταθλήματα, με μονοθέσια μικρών κατηγοριών, αλλά και μια νέα εμπλοκή στη Formula 1 προς τα τέλη της δεκαετίας του ’60 (πολύ χαμηλών τόνων αυτή τη φορά), κυρίως με σασί της McLaren και της Lotus. To 1970 η εταιρεία ανέστειλε οριστικά τις εργασίες της, αφήνοντας στα κρύα του λουτρού και το concept ενός gran turismo μοντέλου με κινητήρα στο κέντρο, το οποίο θα μας απασχολήσει στη συνέχεια του άρθρου.

Αν και ο κόσμος του αυτοκινήτου ήταν συνηθισμένος σε εκπλήξεις από τον κόμη Volpi, ήταν αρκετοί εκείνοι που αιφνιδιάστηκαν στη Διεθνή Έκθεση του Τορίνο το 1968, βλέποντας για πρώτη φορά το «Agena GT». H εξωτερική του εμφάνιση παρέπεμπε εμφανώς σε κάτι μεταξύ των De Tomaso «Mangusta» και «Pantera», αυτό όμως ήταν απόλυτα εξηγήσιμο, αφού τα προαναφερόμενα μοντέλα και το grand turismo της Serenissima είχαν σχεδιαστεί από τον Αμερικανο-Ολλανδό στιλίστα Tom Tjaarda. Επικεφαλής του τμήματος design της Carrozzeria Ghia o τελευταίος, βρισκόταν τότε στην πιο δημιουργική φάση της ζωής του, κάτι που ήταν εμφανές και στο ιταλικό concept με τον κινητήρα στο κέντρο. Σε ό,τι αφορούσε στο μηχανικό του σύνολο, που άλλοτε αναφέρεται ως τρίλιτρο και άλλοτε ως 3.5, η εταιρεία δήλωσε πως εξελίχθηκε από τον V8 του πολύ όμορφου sport μοντέλου ΑΤS «GT» δια χειρός Alberto Massimino, που παλαιότερα δούλευε στην Alfa Romeo και στην Maserati. Οι κακές γλώσσες όμως λένε ότι όλα αυτά είναι παραμύθια και πως ο κινητήρας δεν είχε καμία σχέση με την ATS, αφού αναπτύχθηκε από μια Jaguar που δεν έφτασε ποτέ στην παραγωγή. Τί είναι αλήθεια και τί είναι ψέμματα, δεν μάθαμε ποτέ.

Το ευρύ κοινό είδε ξανά το αυτοκίνητο το 1969, στο Σαλόνι Αυτοκινήτου της Γενεύης, μαζί με μια one-off Lancia Fulvia παρόμοιου στιλ που σχεδίασε ο Tjaarda. Το εξωτερικό χρώμα του ήταν πλέον κόκκινο, ενώ στο εσωτερικό είχε εγκατασταθεί ένα πολυτελές μπλε δερμάτινο σαλόνι. Ένας Ιταλός ιστορικός αναφέρει ότι το «Agena GT» παρουσιάστηκε και στο Motor Show της Νέας Υόρκης, αυτή τη φορά ξεκάθαρα με τρίλιτρο κινητήρα, όμως η πληροφορία δεν επιβεβαιώθηκε ποτέ. Η τελευταία γνωστή δημόσια εμφάνισή του έλαβε χώρα στο αυτοκινητοδρόμιο της Enna Pergusa, όπου ο κόμης Volpi ήταν χορηγός ενός τρίλιτρου αγωνιστικού που οδηγούσε ο Jonathan Williams. Κάθε πιθανότητα μαζικής παραγωγής του gran turismo της Serenissima εξαντλήθηκε το 1970, όταν η τελευταία έκλεισε τις πόρτες της και πέρασε πίσω από την κουρτίνα (photos: automobiliserenissima.com, mycarquest.com).