Ο τεράστιου διαμετρήματος συγγραφέας του «Ουδέν νεώτερον από το Δυτικό μέτωπο» ήταν μεταξύ άλλων ένας από τους μεγαλύτερους υμνητές του αυτοκινήτου και της αγωνιστικής οδήγησης.
Γεννημένος το 1898 στο Όσναμπρικ από εργατική οικογένεια, ο Erich Maria Remarque επιστρατεύτηκε σε ηλικία 18 ετών και έλαβε μέρος στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, όπου τραυματίστηκε σοβαρά και νοσηλεύτηκε για πολύ καιρό σε στρατιωτικό νοσοκομείο της Γερμανίας. Το ευρύ κοινό τον έμαθε ως συγγραφέα το 1929, όταν εξέδωσε ένα βιβλίο με τις εμπειρίες του από τον πόλεμο, με τίτλο «Ουδέν νεώτερον από το Δυτικό μέτωπο». Η δουλειά του αυτή σημείωσε τεράστια επιτυχία και τον καθιέρωσε ως έναν από τους μεγαλύτερους συγγραφείς της Γερμανίας. Σύντομα διεφάνη ότι δεν επρόκειτο απλά για ένα βιβλίο, αλλά για ένα αντιπολεμικό αριστούργημα, το σημαντικότερο του είδους του στα χρονικά της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Φυσικά, εκδόθηκε σε πολλές χώρες και παραμένει διάσημο σε όλο τον κόσμο χάρις στα μηνύματα που περνά στους αναγνώστες του.
Οι Νazi αυτό δεν του το συγχώρησαν ποτέ και θα τον είχαν σκοτώσει, αν δεν είχε προλάβει να εγκατασταθεί στην Ελβετία από το 1931. Όταν ανέβηκαν στην εξουσία έκαψαν δημόσια το βιβλίο του μαζί με πολλά άλλα σημαντικών συγγραφέων, χαρακτηρίζοντάς το «παρακμιακό». Όμως η μανία τους εναντίον του δεν καταλάγιασε με αυτό και το 1943 εκτέλεσαν την αδελφή του (για την ακρίβεια, την αποκεφάλισαν), κρίνοντάς την ένοχη για «ηττοπάθεια».
Προτού αναγνωριστεί σαν συγγραφέας, ο Remarque έκανε διάφορες δουλειές για να εξασφαλίσει τα προς το ζην. Σε μια από αυτές, στα μέσα της δεκαετίας του ’20, δούλεψε σαν δημοσιογράφος σε περιοδικό αυτοκινήτου της εποχής (Sport im Bild). Κάλυπτε κυρίως αγώνες του Γερμανικού Πρωταθλήματος Αναβάσεων, αλλά και κάποιους περιφερειακούς αγώνες ταχύτητας. Σε αυτό το περιβάλλον, γνώρισε από κοντά πολλούς σημαντικούς οδηγούς, όπως τον Rudolf Caracciola και τον Hans Stuck τον πρεσβύτερο. Εκεί κόλλησε το μικρόβιο, μετέχοντας και ο ίδιος σε μερικούς αγώνες, για την εμπειρία. Μάλιστα, σε μεταγενέστερη συνέντευξή του όταν πια ήταν διάσημος, αποκάλυψε πως τα πρώτα λεφτά που κέρδισε στη ζωή του από το γράψιμο, ήταν η αμοιβή του από διαφημιστικά κείμενα που είχε φτιάξει για την εταιρεία Continental.
1938 Drei Kameraden – ένα ακόμα αριστούργημα
Το βιβλίο αυτό κυκλοφόρησε αρκετές φορές και στα ελληνικά, άλλοτε με τίτλο «Οι σύντροφοι» και άλλοτε ως «Οι τρεις φίλοι». Σε αυτό περιγράφονται οι προσπάθειες τριών ανθρώπων, οδηγών και μηχανικών, να επιβιώσουν οικονομικά στη Γερμανία στα χρόνια της Μεγάλης Ύφεσης (1929-1931). Διατηρούσαν ένα μικρό συνεργείο, από όπου κέρδιζαν τον επιούσιο μετατρέποντας αυτοκίνητα παραγωγής (κυρίως αμερικανικής προέλευσης) σε αγωνιστικά, τα οποία στη συνέχεια πουλούσαν σε ιδιώτες αγωνιζόμενους. Επίσης, μετείχαν και οι ίδιοι σε αγώνες, με ένα αυτοκίνητο που κάποτε ήταν ταξι και ο συγγραφέας δεν μας αποκαλύπτει τη μάρκα του. Το είχαν αγαπήσει τόσο πολύ, που το μεταχειρίζονταν ως άνθρωπο, δίνοντάς του το όνομα «Carl». Στη συνέχεια περιγράφονταν οι αγώνες τόσο αληθινά, που μπορούσες να μυρίσεις καμμένο λάστιχο μέσα από τις σελίδες του βιβλίου. Κάποιες φορές, ο συγγραφέας αναλάμβανε και ρόλο συνοδηγού των φίλων του σε ιδιωτικές δοκιμές, όπου τους εξηγούσε σε ποιο σημείο να φρενάρουν, πού να αφήσουν το γκάζι, πώς να μπούν στη στροφή, πώς να κάνουν ανάποδο τιμόνι και πού να επιταχύνουν (όπου διακρίνονται ξεκάθαρα οι αγωνιστικές του εμπειρίες). Όλα κυλούσαν κάπως έτσι, σε ένα αρρωστημένο περιβάλλον λίγο πριν την άνοδο του ναζισμού στην εξουσία, με τα Τάγματα Εφόδου να τρομοκρατούν τους πάντες με τις επιδρομές τους. Ώσπου μια ημέρα ήρθε ο έρωτας για έναν από τους τρεις φίλους, που αγάπησε δυνατά ένα φιλάσθενο κορίτσι. Εκεί υπάρχουν κάποιες συγκρούσεις με τους υπόλοιπους της παρέας, που του καταλόγιζαν ότι τους παραμέρισε για δύο όμορφα γυναικεία μάτια. Γρήγορα όμως κατάλαβαν ότι επρόκειτο περί αληθινής αγάπης και ενέταξαν το κορίτσι στην παρέα τους και το αγάπησαν πολύ (όχι ερωτικά) κι αυτοί. Μάλιστα, όταν αρρώστησε σοβαρά απο φυματίωση και δεν υπήρχαν καθόλου λεφτά για ελπίδες θεραπείας σε κάποιο νοσοκομείο, έκαναν την υπέρτατη γι αυτούς θυσία: πούλησαν τον Carl. Tελικά το κορίτσι πέθανε, αλλά τίποτε δεν πήγε χαμένο, εφόσον οι τρεις τους έκαναν ό,τι καλύτερο μπορούσαν, αποθεώνοντας στο διηνεκές την αξία της φιλίας. Το βιβλίο κυκλοφόρησε για τελευταία φορά στα ελληνικά, σε μετάφραση του Νίκου Δεληβοριά, από τις εκδόσεις «Ηλέκτρα» το 2005 και σήμερα πρέπει να έχει και αυτό εξαντληθεί (δεν υπάρχει βιβλίο του Remarque που να μην έχει πωληθεί ως το τελευταίο του αντίτυπο). Θα σας συγκλονίσει με τον λυρισμό και την εκφραστικότητά του, ενώ όσοι φίλοι του αγωνιστικού αυτοκινήτου, θα ταξιδέψουν κυριολεκτικά σε μια άλλη εποχή…
Ο συγγραφέας έφυγε από τη ζωή με πλήρη δόξα και τιμή, στο σπίτι του στην Ελβετία το 1970, τιμημένος και με τον Μεγαλόσταυρο του Τάγματος της Αξίας της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας. Το 1998 οι απόγονοί του έδωσαν στη δημοσιότητα μια νουβέλα που είχε γράψει και της οποίας αποσπάσματα τυπώθηκαν στο περιοδικό Sport im Bild την περίοδο 1927-1928 (Station am Horizont). Πολύ πρόσφατα ανακάλυψαν ξεχασμένο σε μια αποθήκη ένα ακόμη βιβλίο για την Αυτοκίνηση, που δεν δημοσιεύτηκε πουθενά και οι πάντες αγνοούσαν την ύπαρξή του. Είναι βέβαιο ότι μόλις φτάσει στα βιβλιοπωλεία (γιατί κάποια στιγμή θα φτάσει) θα κλάψουμε και πάλι από συγκίνηση. Ε, λοιπόν, ανυπομονούμε!
Kλείνοντας αυτό το αφιέρωμα στον Remarque, που του το χρωστούσαμε εδώ και πολύ καιρό, σας παραθέτουμε και μερικά γνωμικά του, από διάφορα βιβλία.
«Μισείτε το παρελθόν, περιφρονείτε το παρόν και δεν σας νοιάζει το μέλλον. Είναι απίθανο ότι αυτό θα σας οδηγήσει σε ένα καλό τέλος»
«Για την ευτυχία μπορείς να μιλήσεις μόνο πέντε λεπτά, όχι παραπάνω. Αλλά για τη δυστυχία οι άνθρωποι μπορούν να μιλούν όλη τη νύχτα»
«Κανείς άνθρωπος δεν μπορεί να είναι ένας ξένος από κάποιον που αγάπησε στο παρελθόν»
«Το να γεννηθεί κάποιος ανόητος δεν είναι ντροπή, αλλά το να πεθάνει ανόητος αποτελεί ντροπή»
«Η αγάπη δεν ανέχεται εξηγήσεις, χρειάζεται πράξεις»
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
