Jim Clark: Ο πιο χαρισματικός οδηγός της Formula 1

Ο James Clark Jr. γεννήθηκε στις 4 Μαρτίου 1936, στο Kilmany της Σκωτίας. Μεγάλωσε σε μία οικογένεια αγροτών, που ζούσαν στη φάρμα τους, και σε αντίθεση με κάθε άλλο πρωταθλητή αυτής της σειράς αφιερωμάτων, ο Clark δεν αγάπησε το αυτοκίνητο από μικρός, ούτε είχε ποτέ σκεφτεί το ενδεχόμενο να γίνει επαγγελματίας οδηγός αγώνων.

Στην πραγματικότητα, ο νεαρός Jim προοριζόταν να αναλάβει την φάρμα, στην οποία κι άρχισε να δουλεύει στα 17 του χρόνια. Τότε, οι γονείς του ήταν πολύ αυστηροί στο θέμα του αυτοκινήτου, βλέποντάς το καθαρά ως ένα μεταφορικό μέσο.

Ο Clark, όμως, άρχισε να μαγεύεται από την ταχύτητα, οδηγώντας το Sunbeam Talbot του σε τοπικά ράλλι το 1956. Σύντομα πέρασε στους club αγώνες, και με τη βοήθεια εύπορων φίλων του, που είχαν διαγνώσει το ταλέντο του και θέλησαν να τον στηρίξουν οικονομικά, άρχισε να αγωνίζεται και με sportscars.

Όσο ανέβαινε επίπεδο, τόσο πιο πολύ προσπαθούσαν οι φίλοι του να τον πείσουν να ασχοληθεί επαγγελματικά με τους αγώνες, που μέχρι τότε για τον Clark παρέμεναν απλά ένα χόμπι.

Το 1958, ο Σκωτσέζος οδηγεί μία Lotus Elite στο Brands Hatch, διαλύοντας τον ανταγωνισμό. Ανάμεσα στους αντιπάλους του βρισκόταν και ο μετέπειτα φίλος και μέντοράς του, Colin Chapman. Ο Chapman σκεφτόταν σοβαρά εκείνη την εποχή να κατέβει με τη Lotus στη Formula 1, και το 1960, ο Clark παίρνει το βάπτισμα του πυρός στο κορυφαίο επίπεδο με τη Lotus 18.

Κι έμελλε να ζήσει μία φρικτή στιγμή, ενδεικτική του πόσο άγριο και επικίνδυνο ήταν το motorsport εκείνα τα χρόνια. Στο Σπα, ο Chris Bristow είχε ένα θανατηφόρο ατύχημα με την Cooper του. Το διαμελισμένο κορμί του βρέθηκε στη μέση της πίστας. Ο Clark μόλις που το απέφυγε, όμως γέμισε με αίμα το μονοθέσιό του. Λίγο αργότερα, ο teammate του στην ομάδα, Alan Stacey, έχασε τον έλεγχο του μονοθέσιου όταν ένα πουλί τον χτύπησε στο πρόσωπο, και σκοτώθηκε.

Μετά από αυτά τα συμβάντα, ο ίδιος σκέφτηκε σοβαρά να παρατήσει τους αγώνες. Δεν το έκανε όμως, προς όφελος του ίδιου και του αθλήματος εν γένει.

Το 1961 συμμετέχει για πρώτη φορά σε μία πλήρη σεζόν, και πάλι εμπλέκεται σε ένα συμβάν με τραγική κατάληξη. Η μάχη του με τον οδηγό της Ferrari Wolfgang von Trips οδηγεί σε ένα δυστύχημα που στοίχισε τη ζωή του Γερμανού. Κι ενώ ο Clark δεν ευθυνόταν για την τροπή που πήραν τα πράγματα, εντούτοις ένιωθε τύψεις και σκέφτηκε για δεύτερη φορά την απόσυρση από τους αγώνες. Και πάλι, έμεινε και πάλεψε με τους δαίμονές του, αγαπώντας υπερβολικά αυτό που έκανε.

Έτσι, την επόμενη χρονιά, ο Chapman έχει σχεδιάσει ένα εξαιρετικό μονοθέσιο: τη Lotus 25. Η πρώτη χρονιά μαζί της φέρνει στον Clark 3 νίκες και τη δεύτερη θέση στο πρωτάθλημα.

Το 1963, οι νίκες γίνονται 7 σε 10 αγώνες, κι ο Σκωτσέζος γίνεται για πρώτη φορά Παγκόσμιος Πρωταθλητής.

Θα μπορούσε να επαναλάβει το κατόρθωμά του το ’64, όμως, όπως κάθε μονοθέσιο της Lotus, έτσι κι η Lotus 33 ήταν ένα τρομερά γρήγορο, πρωτοποριακό και καινοτόμο αυτοκίνητο, αλλά όλα αυτά έρχονταν με ένα κόστος: την έλλειψη αξιοπιστίας.

To 1965, πάντως, η ταχύτητα ξεπερνά τα όποια μηχανικά προβλήματα, και με 6 νίκες σε 10 αγώνες, ο Clark και η Lotus επιβεβαιώνουν την κυριαρχία τους, και ο Σκωτσέζος παίρνει το τρόπαιο σπίτι του για 2η και τελευταία φορά. Την ίδια σεζόν, στέφεται νικητής και στα 500 μίλα της Ινδιανάπολης, αποδεικνύοντας πόσο ευέλικτος και ταλαντούχος ήταν πίσω από το τιμόνι – κάθε τιμόνι.

Οι επόμενες δύο σεζόν είναι ιδιαίτερες για τη Lotus, που αλλάζει τρεις φορές προμηθευτή κινητήρα, πηγαίνοντας από την Climax, με την οποία συνεργαζόταν εξ αρχής, στην BRM και μετά στην Ford.

Ο Clark επηρεάζεται από αυτές τις συνεχείς αλλαγές, με αποτέλεσμα να πάρει 5 νίκες σε 3 σεζόν.

Ήταν αρκετές όμως για να φτάσει τις 25 συνολικά και να γίνει ο recordman σε αυτόν τον τομέα, ξεπερνώντας τον τεράστιο Juan Manuel Fangio που είχε το ρεκόρ ως τότε με 24.

Ως άνθρωπος, ο Clark ήταν ντροπαλός, λιγομίλητος. Το υπόβαθρό του ήταν τέτοιο που τον έκανε εσωστρεφή, σε σημείο που απεχθανόταν τις συνεντεύξεις και τις δημόσιες εμφανίσεις. Αν κι αγαπητός από τους συγχρόνους του, κανείς ποτέ δεν τον έμαθε πραγματικά. Ούτε ο επιστήθιος φίλος του Chapman, ούτε οι Βρετανοί οδηγοί με τους οποίους έκανε παρέα, όπως ήταν ο Graham Hill ή ο Jackie Stewart.

Οδηγικά, ο Clark ήταν εξίσου ήπιος. Μνημειώδης ήταν η προσοχή που έδινε στο αυτοκίνητο, ό,τι κι αν οδηγούσε. Αν και μηχανικά ήταν ελλιπής γνώσεων, στην ουσία γνώριζε πώς να κάνει το εκάστοτε αμάξι να κάνει αυτό που πρέπει χωρίς να το ζορίσει, χωρίς να το πάει στο όριο – ένα χαρακτηριστικό που τον βοήθησε τα μέγιστα στα χρόνια με τη Lotus.

Ο Cedric Selzer, στη βιογραφία του για τον Clark, γράφει χαρακτηριστικά:

«Υπάρχουν πολλές ιστορίες για τα λάστιχα στο αυτοκίνητο του Jim Clark που διαρκούν τέσσερις αγώνες. Αυτό είναι αλήθεια, αλλά και τα φρένα διήρκεσαν τρεις φορές περισσότερο από εκείνα οποιουδήποτε άλλου οδηγού. Ο Derek Wild έλεγε ότι μπορούσες να βάλεις όλα τα κιβώτια ταχυτήτων στο πάγκο μπροστά του σε τυχαία σειρά και μπορούσε να καταλάβει ποιο κιβώτιο ταχυτήτων βγήκε από το αυτοκίνητο του Jim, καθώς έδειχνε λιγότερα σημάδια φθοράς. Το θέμα είναι ότι το η προετοιμασία που γινόταν δεν διέφερε μεταξύ του αυτοκινήτου του Jim και του νο.2 αυτοκινήτου. Ήταν απλά ότι ο άνθρωπος ήταν πολύ “μαλακός” στο αυτοκίνητό του και έτσι έτεινε να αντέχει σε όλον τον αγώνα.»

Και ο Sir Jackie Stewart, φίλος και αντίπαλος του Clark, είχε πει κάποτε:

«Ήταν πολύ ήπιος, καθαρός, οδηγούσε με φινέτσα. Ποτέ δεν πίεζε το αυτοκίνητο, το έφερνε εκεί που ήθελε για να κάνει αυτό που ήθελε.»

Ο Clark έφυγε νωρίς και άδικα, μόλις στα 32 του χρόνια, σε δοκιμές με μονοθέσιο Formula 2 στην πίστα του Hockenheim. Ήταν 7 Απριλίου 1968._Δ.Μ.

Στατιστικά της καριέρας του στη Formula 1:

• Σεζόν: 1960-1968

• Ομάδες: Lotus

• Εκκινήσεις: 72

• Πρωταθλήματα: 2 (1963, 1965)

• Νίκες: 25

• Βάθρα: 32

• Pole positions: 33

• Ταχύτεροι γύροι: 28