Καλειδοσκόπιο
BIOMHXANIA KAI ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝEINAI η βιομηχανία καταστροφή γιά το περιβάλλον; Και σ_ αυτήν
την περίπτωση, αρκεί ο περιορισμός της γιά την προστασία του;
Σ_ αυτήν τη χώρα όπου η υπερβολή κυριαρχεί στις εκδηλώσεις
όλων σχεδόν των πολιτών της, επωνύμων και ανωνύμων, συχνά
έχουμε ακούσει φιλιππικούς εναντίον της βιομηχανίας από
πραγματικούς και εντός εισαγωγικών οικολόγους και γενικότερα
από ανθρώπους που ανησυχούν γιά την καταστροφή του
περιβάλλοντος. Σ_ αυτήν ακριβώς τη χώρα, που θα μπορούσε από
μόνη της να αποτελέσει το ισχυρότερο επιχείρημα εκείνων που θα
ήθελαν να υποστηρίξουν ότι η βιομηχανία είναι λάθος στόχος,
αφού το περιβάλλον καταστρέφεται ανεπανόρθωτα και χωρίς την
παρουσία της!
Οποιοσδήποτε λογικός άνθρωπος, που σκέπτεται ψύχραιμα τα
πράγματα, μπορεί να αντιληφθεί ότι η απάντηση στο αρχικό
ερώτημά μας, είναι θετική μόνον υπό ορισμένους όρους. Ναι, η
βιομηχανία μπορεί να εξελιχθεί σε καταστροφή γιά το
περιβάλλον, αν η ανάπτυξή της είναι ανεξέλεγκτη και η
λειτουργία της γίνεται αποκλειστικά με γνώμονα τη
μεγιστοποίηση του κέρδους και όχι και την εξυπηρέτηση του
κοινωνικού συνόλου. H απάντηση όμως στο δεύτερο σκέλος του
ερωτήματος είναι αρνητική. Όσο παράλογοι είναι εκείνοι που
υποστηρίζουν ότι η βιομηχανία είναι ακίνδυνη γιά το
περιβάλλον, άλλο τόσο είναι κι αυτοί που στοχεύουν
αποκλειστικά εναντίον της και δεν βλέπουν ότι το περιβάλλον
καταστρέφεται συνολικά από τις ανθρώπινες δραστηριότητες,
ακόμα και στην περίπτωση που η βιομηχανία είναι σωστά
ελεγχόμενη ή και πλήρως απούσα.
Αρκεί να δει κανείς τί συμβαίνει σ_ αυτήν τη χώρα γιά να το
συνειδητοποιήσει. Αυτήν την χώρα που είναι η λιγότερο ίσως
βιομηχανοποιημένη της Ευρώπης και στην οποία, τα τελευταία
χρόνια, συντελείται ουσιαστικά μιά διαδικασία αποβιομηχάνισης.
Μιά διαδικασία που την οδηγεί σιγά-σιγά σε μία κατάσταση
παρασιτισμού, στην οποία η μοναδική σχεδόν παραγωγική
δραστηριότητα θα είναι η γεωργία, με το εθνικό μας εισόδημα να
συμπληρώνεται από ελάχιστες βιομηχανικές δραστηριότητες -κατά
κύριο λόγο στον τομέα επεξεργασίας τροφίμων- και περισσότερο
από τον χαμηλού επιπέδου τουρισμό και τις ελεημοσύνες που θα
έρχονται από τις Βρυξέλλες.
Σ_ αυτήν την χώρα λοιπόν, που βαθμιαία χάνει τη βιομηχανία
της, η καταστροφή του περιβάλλοντος έχει αρχίσει να φτάνει σε
επίπεδα απίστευτα γιά πολιτισμένο κράτος και συνεχίζεται,
χωρίς κανένας να νοιάζεται γι_ αυτό (ίσως μάλιστα οι ξένοι
εταίροι μας να νοιάζονται περισσότερο από εμάς, βλέποντας ότι
χάνουν τον τόπο που θα ήθελαν να χρησιμοποιούν γιά τις
διακοπές των χαμηλότερων εισοδηματικών τάξεών τους). Μπορεί να
μην έχουμε βιομηχανία, αλλά τα δάση μας καταστρέφονται από τις
πυρκαγιές, οι παραλίες μας από το τσιμέντο, οι πόλεις μας από
τις ανοργάνωτες και ανεξέλεγκτες μεταφορές, τα νερά μας από
κάθε είδους νόμιμες και παράνομες δραστηριότητες. Και
δημιουργούμε όλο και περισσότερο ένα περιβάλλον που είναι
εχθρικό προς τον άνθρωπο, την ίδια ακριβώς στιγμή που
εγκαταλείπουμε την _κακή_ βιομηχανία. Κάτι που μας σπρώχνει
όλο και πιό πολύ προς την ένδεια, η οποία τροφοδοτεί με τη
σειρά της την ανάπτυξη διαφόρων παρασιτικών δραστηριοτήτων που
από τη φύση τους είναι ανεξέλεγκτες και καταστρέφουν ακόμα
περισσότερο το περιβάλλον.
Καιρός είναι λοιπόν να αντιληφθούμε ότι το περιβάλλον δεν
καταστρέφει γενικώς η βιομηχανία, αλλά όλες οι ανεξέλεγκτες
προσπάθειες γιά οικονομική ανάπτυξη, με όποιες μεθόδους και αν
συντελούνται. Αν χτυπάς τη βιομηχανία, κάτι άλλο παίρνει τη
θέση της, εξίσου καταστροφικό γιά το περιβάλλον αν είναι
ανεξέλεγκτο. Επειδή λοιπόν οι άνθρωποι δεν μπορούν να τραφούν
μόνο με θεωρίες, πρέπει να αντιληφθούμε τελικά ότι μία είναι η
επιλογή μας γιά να επιβιώσουμε: η αποτελεσματικά ελεγχόμενη
βιομηχανική ανάπτυξη. H εναλλακτική λύση που βλέπουμε σήμερα
είναι η υπανάπτυξη που συμβαδίζει με την οικολογική
καταστροφή, κάτι που δεν βλέπουμε σε τί μπορεί να είναι καλό
γιά οποιονδήποτε, από τον πλουσιότερο μέχρι το φτωχότερο.
Πάνος Φιλιππακόπουλος
O ΠΑΛΑΙΟΤΕΡΟΣ ΖΩΝΤΑΝΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ
ΘΑ ΑΠΟΚΑΛΥΨΕΙ TA ΜΥΣΤΙΚΑ TOY
Για το συνεργείο που επεξέτεινε ένα γήπεδο γκολφ στο Νιούαρκ
του Οχάιο, η ανακάλυψη ενός γιγάντιου κρανίου μαστόδοντος,
λίγα μέτρα κάτω από το έδαφος σήμαινε ίσως προβλήματα και
καθυστερήσεις. Για τους επιστήμονες όμως που κλήθηκαν στην
ανασκαφή για να το παραλάβουν σήμαινε ένα από τα σημαντικότερα
παλαιοντολογικά ευρήματα όλων των εποχών. Δεν ήταν τόσο η
σπανιότητα το κρανίου, που όμοιά του έχουν βρεθεί σε πολλά
μέρη του κόσμου, όσο ότι κοντά του και μέσα στη θωρακική
κοιλότητα του προγόνου αυτού του ελέφαντα βρέθηκαν υπολείμματα
από το τελευταίο του γεύμα. Στη μισοχωνεμένη λοιπόν αυτή μάζα
χόρτων ανακαλύφθηκαν ζωντανά εντερικά βακτήρια που η ηλικία
τους ξεπερνά τα 11.000 χρόνια σύμφωνα με τους
μετριοπαθέστερους υπολογισμούς. Τα βακτήρια αυτά αποτελούν
σήμερα τους παλαιότερους ζωντανούς οργανισμούς που γνωρίζουμε,
ξεπερνώντας κατά πολύ σπόρους που είχαν ανακαλυφθεί στην
κοιλάδα του Ευφράτη πριν μερικά χρόνια. Προφανώς το κρύο,
σκοτεινό και απαλλαγμένο από οξυγόνο περιβάλλον του προ πολλού
αποξηραμένου βάλτου, διατήρησε τους μικροοργανισμούς σε
κατάσταση _νάρκης_, επιτρέποντας την επανάληψη των ζωτικών
λειτουργιών τους μόλις αυτοί βρέθηκαν σε κατάλληλες συνθήκες
σε μικροβιολογικό εργαστήριο.
H ανακάλυψή τους αναμένεται να δώσει την ευκαιρία στους
παλαιοντολόγους να λύσουν μερικά από τα μυστήρια της εξέλιξης,
τόσο των βακτηριδίων όσο και του ανθρώπου. O χρόνος που
μεσολαβεί ανάμεσα σε διαδοχικές γενιές βακτηριδίων είναι μόλις
20 λεπτά. O ανάλογος χρόνος για το ανθρώπινο είδος είναι
σχεδόν 20 χρόνια. Γίνεται έτσι εύκολα αντιληπτό ότι τα 11.000
χρόνια του _βακτηριδιακού_ χρόνου αντιστοιχούν σε
δισεκατομμύρια χρόνια ανθρώπινης εξέλιξης.
Φυσικά τα ευρήματα δεν έχουν αξία μόνον από μικροβιολογικής
πλευράς. Βοτανολόγοι δείχνουν ήδη ζωηρό ενδιαφέρον αφού τα
περιεχόμενα του τελευταίου γεύματος του μαστόδοντος αποτελούν
δείγμα της χλωρίδος που υπήρχε στην περιοχή. Οι επιστήμονες
πιστεύουν ότι τα ζώα αυτά τρέφονταν με φύλλα και κλαράκια από
κωνοφόρα δένδρα. Με το τέλος της Εποχής των Παγετώνων, πριν
10.000 χρόνια, τα δάση υποχώρησαν με δραστικές αλλαγές στη
δίαιτα των μαστόδοντων. Τελικά τα γιγάντια αυτά θηλαστικά
νικήθηκαν από τη φύση. Στο εύρημα όμως του Οχάιο αντί για
υπολείμματα κωνοφόρων δένδρων βρέθηκαν χόρτα του βάλτου κάτι
που σημαίνει ότι τα ζώα αυτά ξεπέρασαν την Περίοδο των
Παγετώνων, κάτι που ανατρέπει την προηγούμενη θεωρία. Στη
φωτογραφία, μεγεθυμένα μερικές εκατοντάδες φορές, τα
βακτηρίδια που αποκαλύφθηκαν στο εύρημα του Οχάιο που και
αναμένεται να αποκαλύψουν πολλά από την εξέλιξη της ζωής στη
Γη.
OPATOTHTA ΜΕΣΑ ΑΠΟ TON ΚΑΠΝΟ
Ένας χώρος γεμάτος τοξικό καπνό από πλαστικά και άλλα
συνθετικά υλικά που καίγονται είναι εξαιρετικά επικίνδυνος για
κάθε έναν που βρίσκεται μέσα σ_ αυτόν. Όταν αυτός ο χώρος
είναι το πιλοτήριο ενός αεροπλάνου, η κατάσταση μπορεί να
αποβεί μοιραία για το πλήρωμα και τους επιβάτες. Σύμφωνα με
την Αμερικανική Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας την περίοδο
ανάμεσα στο 1977 και το 1981 υπήρξαν περισσότερες από 3.000
περιπτώσεις πυρκαϊών μέσα στην καμπίνα επιβατικών αεροσκαφών
με συνέπεια την πρόκληση τοξικού καπνού. Στις περισσότερες από
τις μισές περιπτώσεις εκδηλώθηκε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης
και στο ένα τρίτο από αυτές υπήρξε σοβαρός κίνδυνος για την
ασφάλεια του σκάφους. Την πενταετία 1982-86 οι περιπτώσεις
αναλόγων συμβάντων υπήρξαν 3.457, ενώ την περίοδο 1987-1991
ξεπέρασαν τις 4.000.
Στις περισσότερες περιπτώσεις ο κίνδυνος δεν προέρχεται από τη
φωτιά ή την τοξικότητα του καπνού δεδομένου ότι για την
τελευταία περίπτωση το πλήρωμα διαθέτει αναπνευστικές
συσκευές. Αντίθετα ο κίνδυνος προέρχεται από την έλλειψη
ορατότητας δεδομένου ότι σε ένα πιλοτήριο γεμάτο με πυκνό
καπνό, ο πιλότος δεν είναι δυνατόν να διακρίνει τα όργανα ή να
δει έξω. Έχει επιβεβαιωθεί ότι πολλά πολύνεκρα αεροπορικά
δυστυχήματα έχουν συμβεί κάτω από αυτές τις συνθήκες. Στο
παρελθόν έχουν δοκιμαστεί πολλά συστήματα κυρίως για την
απομάκρυνση του καπνού από το πιλοτήριο αλλά μετά από
εκτεταμένες έρευνες βρέθηκε ότι αν και ο εξαερισμός του χώρου
αυξήθηκε μέχρι και στο διπλάσιο παρέμενε και πάλι μακριά από
το επιθυμητό. Ένα άλλο μειονέκτημα ήταν και η εκτεταμένη
τροποποίηση του σκάφους και η εγκατάσταση εξοπλισμού που σε
όλα τα επιβατικά με αμερικανικό και μόνο νηολόγιο κυμαινόταν
από 380 έως 590 εκατομμύρια δολάρια με τιμές του 1990. Το
κόστος φυσικά αυτό δεν ήσαν διατεθειμένες να αναλάβουν οι
εταιρίες, ιδιαίτερα υπό τις παρούσες δύσκολες οικονομικά
συνθήκες.
Το σύστημα EVAS (Emergency Vision Assurance System - Σύστημα
Εξασφάλισης Ορατότητας σε Καταστάσεις Ανάγκης) είναι μια πολύ
απλή ιδέα που παρουσίασε μια αμερικανική εταιρία. Το σκεπτικό
είναι ότι αντί να απομακρυνθεί ο καπνός από το πιλοτήριο,
γίνεται προσπάθεια να εξασφαλιστεί μιά ελεύθερη δίοδος για την
ορατότητα μέσα από αυτόν. H συσκευή αποτελείται από ένα
φουσκωτό φάκελο που ενεργοποιείται με τη βοήθεια μιάς μικρής
αντλίας χρησιμοποιώντας αέρα από το κόκπιτ, απαλλαγμένον από
τον καπνό μέσω ισχυρών φίλτρων. Σχηματίζεται έτσι μπροστά στο
χειριστή ένας καθαρός θύλακας που επιτρέπει την ορατότητα
εμπρός, έξω από τον ανεμοθώρακα και κάτω στα κύρια όργανα
πλεύσης που είναι συνήθως συγκεντρωμένα στο κέντρο του πίνακα.
Ειδικές θυρίδες στα πλευρικά τοιχώματα επιτρέπουν στον πιλότο
που φορά μάσκα να βάζει μέσα στο θύλακα -και στην ορατή δίοδο-
χάρτες ή άλλες οδηγίες, ενώ ένα εσωτερικό φως χρησιμοποιείται
σε περίπτωση απώλειας του εσωτερικού φωτισμού.
Αν και η συσκευή φαίνεται ογκώδης, εκτεταμένες δοκιμές
απέδειξαν ότι για τις συνθήκες ανάγκης που θα χρησιμοποιηθεί
είναι εξαιρετικά εύχρηστη και αποτελεσματική. Ανάμεσα στα άλλα
πλεονεκτήματά της είναι το εξαιρετικά χαμηλό κόστος και η
ευκολία τοποθέτησής της. Στην πραγματικότητα η μονάδα είναι
φορητή, αν και το τμήμα που φουσκώνει γίνεται κατά παραγγελία
για κάθε τύπο αεροσκάφους ώστε να προσαρμόζεται στις
διαστάσεις και τη διαρρύθμιση κάθε πιλοτηρίου. Στη φωτογραφία,
το EVAS σε λειτουργία. Είναι φανερό ότι ο πιλότος διατηρεί
σημαντικό μέρος της ορατότητας προς τα έξω και προς τα κύρια
όργανα.
A321 ΓΙΑ ΣΥΝΑΡΜΟΛΟΓΗΣΗ
Το πρώτο κομμάτι της ατράκτου του νέου επιβατικού A321 άφησε
το εργοστάσιο κατασκευής της Μπρίτις Αεροσπέις για το χώρο της
τελικής συναρμολόγησης στη Γερμανική Ντορνιέ. Το A321 αποτελεί
τη μεγαλύτερη έκδοση του επιτυχημένου επιβατικού A320 της
ευρωπαϊκής κοινοπραξίας Αίρμπας. Το προηγμένης τεχνολογίας
αεροσκάφος θα μπορεί να μεταφέρει 180 επιβάτες σε αποστάσεις
έως 6.000 χιλιόμετρα με το μισό κόστος ανά επιβάτη από ότι τα
επιβατικά προηγούμενης γενιάς Μπόινγκ 727/737 και DC-9 που
προορίζεται να αντικαταστήσει. Το A321 όπως είναι φυσικό
διατηρεί πολλές ομοιότητες με το μικρότερο αδελφό του, το
A320, κάτι που το κάνει περισσότερο ελκυστικό στις αεροπορικές
εταιρίες που διαθέτουν το μικρότερο μοντέλο. Μιά από τις
σημαντικότερες ομοιότητες είναι και το μη συμβατικό πιλοτήριο
που διαθέτουν όπου όλα τα αναλογικά όργανα έχουν
αντικατασταθεί από μερικές ηλεκτρονικές οθόνες απεικόνισης
στοιχείων. Ένα άλλο στοιχείο που έχει κληρονομήσει από τον
πρόγονό του είναι και το ηλεκτρονικό σύστημα ελέγχου πτήσης
ανάλογο αυτού που χρησιμοποιούν μαχητικά όπως τα F-16 και τα
Μιράζ 2000. Το A320 υπήρξε το πρώτο επιβατικό αεροπλάνο που
απέκτησε το σύστημα αυτό, στο οποίο οι επιφάνειες ελέγχου δεν
μετακινούνται απ_ ευθείας από το χειριστήριο του πιλότου μέσω
ηλεκτρομηχανικών ή υδραυλικών συνδέσμων. Οι επιλογές του
χειριστηρίου μεταβιβάζονται σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές, που
στη συνέχεια τροφοδοτούν με σήματα τους σερβομηχανισμούς
κίνησης των πηδαλίων. Έτσι ο χειριστής έχει έμμεσα μόνον τον
έλεγχο του αεροπλάνου, ενώ μεγάλο μέρος της πτήσης γίνεται
εντελώς αυτόματα.
H κοινοπραξία Αίρμπας υπήρξε πρωτοπόρος σε πολλούς τομείς όχι
μόνον της αεροναυπηγικής, χτυπώντας το αμερικανικό μονοπώλιο
στην κατασκευή επιβατικών αεροσκαφών. Ένας από τους τομείς
στους οποίους η ευρωπαϊκή κοινοπραξία πρωτοπορεί είναι και οι
μέθοδοι κατασκευής και συναρμολόγησης των αεροσκαφών που
παράγει. Οι υποκατασκευαστές, μέλη της κοινοπραξίας,
βρίσκονται σκορπισμένοι σε όλη την ευρωπαϊκή ήπειρο. Τα
αεροπλάνα κατασκευάζονται σε μεγάλα τμήματα και στη συνέχεια
μεταφέρονται οδικώς ή αεροπορικώς στα δύο κέντρα
συναρμολόγησης στη Γαλλία και τη Γερμανία. Εάν οι παραγγελίες
για το A320/321 συνεχίσουν να έρχονται με αυτόν το ρυθμό, ίσως
υπάρξει ανάγκη και για μιά τρίτη γραμμή συναρμολόγησης που
πιθανότατα θα βρίσκεται στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.
O ΚΑΙΡΟΣ ...ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ
H πρόβλεψη του καιρού δεν είναι μόνον διεργασία πρόγνωσης
βάσει δεδομένων μετεωρολογικών φαινομένων αλλά και εργασία των
επιστημόνων που προσομοιώνουν μετεωρολογικά φαινόμενα με τη
βοήθεια ηλεκτρονικών υπολογιστών βάσει στοιχείων από
παρατηρήσεις παρελθόντων χρόνων. Ερευνητές στο αμερικανικό
ινστιτούτο του Λος 'Αλαμος δημιούργησαν με τη βοήθεια ενός
πανίσχυρου ηλεκτρονικού υπολογιστή το μαθηματικό μοντέλο της
γήινης ατμόσφαιρας με τέτοια λεπτομέρεια που ποτέ άλλοτε δεν
ήταν δυνατόν. Το _πορτρέτο_ αυτό της ατμόσφαιρας αποτελείται
από μισό περίπου εκατομμύριο τετράεδρα, απόλυτα ορισμένα στο
χώρο. Κάθε τετράεδρο αφορά το χώρο πάνω από 30 τετραγωνικά
χιλιόμετρα της γήινης επιφάνειας. Για να είναι εύκολη η
διάκριση με τη χρήση εξελιγμένου λογισμικού η ξηρά
απεικονίζεται με κίτρινο στο υπόβαθρο, ενώ περιοχές με υψηλή
κινητική ενέργεια παρουσιάζονται με κόκκινο και περιοχές με
χαμηλό ενεργειακό επίπεδο απεικονίζονται με λευκό ή μόβ. Τα
_εύκαμπτα_ πλέγματα που δημιουργούν γειτονικά τετράεδρα
μπορούν να αναπαραστήσουν με ακρίβεια βίαια μετεωρολογικά
φαινόμενα, όπως τυφώνες και κυκλώνες βάσει υπολογισμών των
ενεργειακών μεταβολών. H θέση άρα η ενεργειακή κατάσταση κάθε
τετραέδρου μπορεί να υπολογιστεί κάθε στιγμή με τη βοήθεια
ενός κολοσσιαίου συστήματος παράλληλων υπολογιστών. H συνολική
εικόνα μπορεί να αναπαραστήσει τα αποτελέσματα των
μετεωρολογικών φαινομένων στις διάφορες περιοχές του πλανήτη.
Μέχρι στιγμής η ακρίβεια του προγράμματος έχει δοκιμαστεί με
την αναπαράσταση μεγάλων κυκλώνων και τυφώνων που έχουν πλήξει
την αμερικανική ήπειρο στο παρελθόν, αλλά σύντομα ελπίζεται
ότι το πρόγραμμα θα επεκταθεί στην υποστήριξη της Αμερικανικής
Μετεωρολογικής Υπηρεσίας στην προσπάθειά της να προβλέψει την
εξέλιξη τέτοιων φαινομένων.
ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΜΙΚΡΟΚΟΣΜΟ
Οι φυσικοί σε όλο τον κόσμο βλέπουν ένα από τα όνειρά τους,
όπως τουλάχιστον το διατύπωσε ο διάσημος ερευνητής Ρίτσαρντ
Φέιμαν πριν από 30 και πλέον χρόνια. O Φέιμαν είχε οραματιστεί
το Δεκέμβριο του 1959 την εποχή που θα ήταν δυνατή η διάταξη
των ατόμων κατά βούληση. Το όργανο που επιτρέπει σήμερα την
πραγματοποίηση αυτού του ονείρου είναι το ηλεκτρονικό
μικροσκόπιο σάρωσης σήραγγας, που πρωτοκατασκευάστηκε πριν από
11 χρόνια και επιτρέπει, μέσω μιάς εξαιρετικά λεπτής ακίδας
την εισδοχή στο ατομικό επίπεδο της ύλης. Είχαμε παρουσιάσει
δύο φορές στο παρελθόν μέσα από αυτές τις σελίδες τα
αποτελέσματα αυτής της τεχνικής. Σε μία από αυτές, ένας
ερευνητής της αμερικανικής IBM είχε κατορθώσει να κατασκευάσει
το 1990 τη μικρότερη _διαφήμιση_ στον κόσμο, γράφοντας το
όνομα της εταιρίας του σε ένα κομμάτι σιλικόνης με γράμματα
που μόλις έφταναν σε ύψος τα 5 εκατομμυριοστά του μέτρου (μισό
εκατομμύριο φορές μικρότερα από τα μικρότερα γράμματα αυτής
της σελίδας). Τα _παιχνίδια_ αυτά των επιστημόνων συνεχίστηκαν
και η κλίμακα γινόταν όλο και μικρότερη. Σύντομα επιδείχθηκε
από τα ίδια εργαστήρια ένας παγκόσμιος χάρτης με χαρτογραφική
κλίμακα 1:10.000.000.000.000! H κατασκευή του έγινε με την
εναπόθεση ατόμων χρυσού (το υλικό κατασκευής της ακίδας του
μικροσκοπίου) πάνω σε ένα υπόστρωμα. Την τεχνική αυτή
επιδεικνύει και η φωτογραφία όπου τα άτομα χρυσού έχουν
εναποτεθεί πάνω σε γραφίτη. Τα άτομα απεικονίζονται σε
κίτρινο, κόκκινο και καφέ έχουν σχηματίσει μάζες διαφορετικού
μεγέθους, 1,5 νανομέτρων στη βάση και 3 ατομικών διαμέτρων
στην κορυφή. Τα άτομα του γραφίτη απεικονίζονται με πράσινο
χρώμα.
H πρακτική εφαρμογή της τεχνικής αποβλέπει στην κατασκευή
μέσων αποθήκευσης στοιχείων με μεγάλη χωρητικότητα και μικρό
μέγεθος.
Οι επιστήμονες που ασχολούνται με το θέμα, υπολογίζουν ότι το
περιεχόμενο εκατομμυρίων βιβλίων που βρίσκονται σήμερα
αποθηκευμένα σε ατέλειωτους διαδρόμους στη Βιβιοθήκη του
Αμερικανικού Κογκρέσσου θα μπορούσε να αποθηκευτεί σε ένα
λεπτό δίσκο διαμέτρου μόλις 30 εκατοστών. Αντίστοιχα θα
μπορούσαν να κατασκευαστούν ηλεκτρονικοί υπολογιστές
ισχυρότεροι του ταχύτερου υπέρ-υπολογιστού που υπάρχει σήμερα
και που το μέγεθός τους δεν θα ξεπερνούσε ένα κομπιουτεράκι
τσέπης ή ένα ρολόι χειρός.
Ένας άλλος τομέας εφαρμογής είναι και η νανοτεχνολογία.
Μελλοντικά, θα είναι δυνατή η κατασκευή
μικρομηχανών-αισθητήρων που θα μπορούσαν για παράδειγμα να
εισχωρούν μέσα στις αρτηρίες και να απομακρύνουν υλικά που
έχουν επικαθίσει στα τοιχώματά τους ή να επισκευάζουν περιοχές
του εγκεφάλου που έχουν βλαφτεί. Αρθρογραφία τόσο σχετικά με
τα μικροσκόπια σάρωσης σήραγγας, όσο και την νανοτεχνολογία
μπορείτε να βρείτε στην Επιστήμη και Τεχνολογία, το νέο
περιοδικό από τις Τεχνικές Εκδόσεις A.E. (Φωτογραφία: Philippe
Plailly/Science Photo Library/ISSARIS).
ΑΠ_ TON ΚΟΣΜΟ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
-Τέσσερις αφρικανικές χώρες, η Ναμίμπια, το Μαλάουι, η
Μποτσουάνα και η Ζιμπάμπουε, μετά από τη διεθνή κατακραυγή
απέσυραν προτάσεις τους στο πρόσφατο διεθνές συνέδριο για την
Εμπορία Ζώων και Φυτών σε Κίνδυνο Αφανισμού για τη μερική άρση
της απαγόρευσης εμπορίας ειδών από ελέφαντες. Οι προτάσεις
προέβλεπαν το ελεύθερο εμπόριο του κρέατος και δέρματος του
ελέφαντα και τη νομιμοποίηση των συναλλαγών του ελεφαντόδοντου
μέσα στην επικράτεια των τεσσάρων αφρικανικών χωρών. Αν και το
θέμα αυτό σχεδόν μονοπώλησε το συνέδριο υπήρξαν και πολλές
άλλες διαμάχες ανάμεσα σε συνασπισμούς κρατών. Ανάμεσά τους η
πρόταση της Σουηδίας για τον περιορισμό της αλιείας ορισμένων
ειδών τόνου που εξαγρίωσε τους Ιάπωνες ψαράδες και η
προτεινόμενη παγκόσμια απαγόρευση εμπορίας εξωτικών ειδών
πουλιών και αμφιβίων που συνάντησε την έντονη αντίδραση χωρών
όπως η Αργεντινή, η Ινδονησία, η Σενεγάλη, η Γουιάνα κ.α.
Περίπου 3 εκατομμύρια εξωτικά πουλιά εισάγονται κάθε χρόνο
στην Ευρώπη, στην πλειοψηφία τους κάτω από φρικτές συνθήκες
μεταφοράς, με αποτέλεσμα το θάνατο του ενός τρίτου από αυτά
στη διάρκεια του ταξιδιού. H EOK υπό την πίεση οικολογικών
οργανώσεων απαγόρευσε την εισαγωγή παρτίδων που έχουν ποσοστό
θνησιμότητας μεγαλύτερο του 5%.
IATPIKH
-Ένας γνωστός Αυστραλός ιατρός ξεσήκωσε θύελλα διαμαρτυριών
όταν πρότεινε τον υποχρεωτικό περιορισμό των μετακινήσεων
αυτοχθόνων κατοίκων της Αυστραλιανής Ηπείρου, γνωστών σαν
Αμπορίτζινις που πάσχουν από AIDS. Οι κλειστές κοινωνίες των
αυτοχθόνων και η έλλειψη ενημέρωσης ή ιατρικής παρακολούθησης
είχε σαν αποτέλεσμα την ταχύτατη εξάπλωση της νόσου ανάμεσα
στους πληθυσμούς αυτούς. Ανάλογο φαινόμενο είχε εμφανιστεί με
την επιδημία ευλογιάς ανάμεσα στο 1789 και το 1829 που είχε
σαν αποτέλεσμα το θάνατο χιλιάδων Αμπορίτζινις. Το περιστατικο
δείχνει τον προβληματισμό ορισμένων κοινωνιών για τη μάστιγα
αυτή της τελευταίας δεκαετίας που έχουν να διαλέξουν ανάμεσα
στην προστασία του κοινωνικού συνόλου και την προσπάθεια
διαφύλαξης των ατομικών δικαιωμάτων των μελών της, ένα δίλημμα
που ίσως αντιμετωπίσουμε όλοι σύντομα.
IATPIKH
-H βιταμίνη C, σύμφωνα με Αμερικανούς ερευνητές βοηθά στην
προστασία του DNA στο ανθρώπινο σπέρμα προστατεύοντας τους
απογόνους από γενετικά μεταδιδόμενες ασθένειες. Κάθε κύτταρο
του σώματός μας, συμπεριλαμβανομένων των ωαρίων και
σπερματοζωαρίων υφίστανται 10.000 περίπου απόπειρες προσβολής
(οξείδωσης) κάθε μέρα. Αν και η φυσική άμυνα του οργανισμού με
αντιοξειδωτικά και ένζυμα αποκρούουν τις περισσότερες από
αυτές, παρ_ όλα αυτά χημικές ενώσεις καταστρέφουν μέρος των
λιπιδίων, των πρωτεϊνων και του DNA του οργανισμού. Το
ασκορβικό οξύ, μιά μορφή του οποίου αποτελεί και η βιταμίνη C,
προστατεύει το σπέρμα από γενετική βλάβη.
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
-Σάντουιτς από μαγνητικά και μη μαγνητικά υλικά, πάχους μόλις
30 ατομικών διαμέτρων θα χρησιμοποιούνται σύντομα για την
αποθήκευση δεδομένων ηλεκτρονικών υπολογιστών. Ζώνες μέσα στα
επάλληλα στρώματα θα μαγνητίζονται στη μία ή την άλλη
κατεύθυνση αναπαριστώντας το 0 ή το 1, βασικά δομικά στοιχεία
του δυαδικού κώδικα. Οι επιστήμονες μπορούν σήμερα να
κατασκευάσουν στρώματα υλικών που οι ηλεκτρικές και μαγνητικές
ιδιότητές τους είναι διαφορετικές των ιδιοτήτων που θα είχαν
εάν οι διαστάσεις τους ήταν μεγαλύτερες. Τα στρώματα αυτά
είναι συνήθως σπάνιες γαίες, όπως Όλμιο και Νεοδύμιο που
διαχωρίζονται από στρώματα των μη μαγνητικών Υτρίου και
Λουτετσίου. Κάθε ένα από τα 100 περίπου επάλληλα στρώματα
έχουν πάχος 1 έως 10 εκατομμυριοστά του μέτρου.
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
-Μεγάλοι κατασκευαστές φωτογραφικών μηχανών και εικονοσκοπίων
(βίντεο) στην Ιαπωνία, βρίσκονται τα τελευταία χρόνια σε μιά
σκληρή δικαστική μάχη με την αμερικανική εταιρία Χόνεϊγουελ
σχετικά με το δικαίωμα ευρεσιτεχνίας του συστήματος αυτόματης
εστίασης που χρησιμοποιείται σε όλες αυτές τις συσκευές. H
πρώτη _μάχη_ εναντίον της Μινόλτα δικαίωσε την αμερικανική
εταιρία αφού δικαστήριο επεδίκασε στην Χόνεϊγουελ $96
εκατομμύρια. Υποχρέωσε επίσης τη Μινόλτα στην υπογραφή
συμφωνίας κατασκευής του συστήματος κατόπιν αδείας και την
καταβολή σχετικών δικαιωμάτων. H προσφυγή της Χόνεϊγουελ
βασίζεται σε τέσσερα σχετικά διπλώματα ευρεσιτεχνίας που είχε
καταθέσει ανάμεσα στο 1973 και 75. Όλα περιγράφουν ένα σύστημα
που βασίζεται σε αισθητήρες μέτρησης φωτός. Οι αισθητήρες
είναι έτσι τοποθετημένοι ώστε αντιλαμβάνονται την αλλαγή μόνον
όταν ο φακός είναι σωστά εστιασμένος. Ένα ηλεκτρονικό κύκλωμα,
αντιλαμβάνεται τις διαφορές και μέσω ενός κινητήρα μετακινεί
το φακό εμπρός πίσω μέχρις ότου ικανοποιήσει τις ενδείξεις των
αισθητήρων.
Το 1979, η Χόνεϊγουελ συμφώνησε με 14 κατασκευαστές
(συμπεριλαμβανομένης και της Μινόλτα) να τους βοηθήσει στην
ανάπτυξη φωτογραφικών μηχανών με αυτόματη εστίαση. Μετά από
μιά περίοδο συνεργασίας η Μινόλτα προχώρησε στην παρουσίαση,
το 1985 του μοντέλου MAXXUM που χρησιμοποιούσε σύστημα ανάλογο
της Χόνεϊγουελ, χωρίς όμως άδεια. Σύντομα ακολούθησαν και
άλλοι κατασκευαστές, ανάμεσά τους η Κάνον, Γιάσικα, Πένταξ,
Νίκον, Ολίμπους κ.α. που αναμένεται να μπουν τώρα στο στόχαστο
της Χόνεϊγουελ.
Τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας που κατέχει η Χόνεϊγουελ καλύπτουν
_όλες τις οπτικές συσκευές_ συμπεριλαβανομένων και των βίντεο
με εξαίρεση ίσως μερικές τελευταίας γενιάς μικρές φωτογραφικές
μηχανές που χρησιμοποιούν στην αυτόματη εστίαση, υπερήχους ή
αποστασιομέτρηση με υπέρυθρες ακτίνες. H δικαστική διαδικασία
στοίχισε στην αμερικανική εταιρία περισσότερα από $14
εκατομμύρια.