Καλειδοσκόπιο
ΥΜΝΟΣ ΕΞ ΕΣΠΕΡΙΑΣΣ_ AYTHN τη στήλη, από τότε που υπάρχει, παραθέταμε πάντα τις
απόψεις μας σχετικά με θέματα που έχουν σχέση με την επιστήμη,
την τεχνολογία και τον ανθρώπινο πολιτισμό γενικότερα, καθώς
και σχόλια για την επικαιρότητα σ_ αυτούς τους τομείς. Αυτήν
τη φορά όμως δεν θα μιλήσουμε εμείς, αλλά θα παραθέσουμε
κομμάτια από ένα εκπληκτικό κείμενο, γραμμένο από Γαλλίδα
ακαδημαϊκό, το οποίο δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό
Science & Vie. Ένα άρθρο που υπεραμύνεται της συνέχισης της
διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών (και των λατινικών) στα...
γαλλικά σχολεία, αυτών των αρχαίων ελληνικών που ελαφρά τη
καρδία σταματήσαμε να διδάσκουμε στα δικά μας γυμνάσια. Κυρίως
όμως, ένα άρθρο που δείχνει την εκπληκτική όσο και εξοργιστική
ανικανότητα της πολιτικής μας ηγεσίας να αξιοποιήσει στο
εξωτερικό την ανεπανάληπτη πολιτιστική κληρονομιά αυτού του
τόπου, που συναρπάζει ακόμα τόσους αξιόλογους ανθρώπους ώστε
να βελτιωθεί η κακή εικόνα που η ανεπαρκής πολιτική μας, αλλά
και η ανθελληνική προπαγάνδα, έχει συμβάλλει να δημιουργηθεί
για την Ελλάδα σε μεγάλο μέρος της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης.
_Βλέπει κανείς_, γράφει η Jaqueline de Romilly αναφερόμενη στα
αρχαία ελληνικά κείμενα, _μέσα σε μικρούς διαλόγους ή τυπικές
διηγήσεις, να εμφανίζονται τα προβλήματα της πόλης, του
πολέμου, της ευτυχίας και της δυστυχίας. Βλέπει να
σκιαγραφούνται η φιλοσοφία και η ιστορία. Βλέπει να
εμφανίζονται ανάγλυφες οι εικόνες των ηρώων που ενσαρκώνουν
αυτήν ή εκείνην την ανθρώπινη στάση: το θάρρος του Αχιλλέα,
την πίστη της Πηνελόπης, τον πόνο του Οιδίποδα, ή ακόμη, μέσα
στην πραγματικότητα της ιστορίας, την ανωτερότητα των απόψεων
του Περικλή και τη γαλήνη του Σωκράτη, που άδικα καταδικάστηκε
σε θάνατο. Ζει κανείς καλύτερα και αναπνέει καλύτερα όταν
έχει, ήδη από την παιδική του ηλικία, χτίσει κάποια φιλία με
τέτοιους συντρόφους_.
Και παρακάτω: _Και ας επιτραπεί στον ελληνιστή να υπενθυμίσει
εδώ την εκπληκτική ατμόσφαιρα αυτής της κλασικής Ελλάδας, που
ανακάλυπτε, πριν είκοσι αιώνες, την επιστήμη. Γιατί όλα
ξεκίνησαν από εκεί και όλα ξεκινούν ακόμη από εκεί, κάθε μέρα,
για τον καθένα.
Στην Ελλάδα, στον 5ο αιώνα -και ειδικότερα στην Αθήνα-, ο
άνθρωπος περνά από μία αρχαϊκή σκέψη, λίγο-πολύ μυστικιστική
και μαγική, στην ανακάλυψη της λογικής, του διαλόγου και του
επιστημονικού πνεύματος.
Υπήρξε παντού αυτό το πνεύμα. Στη _Ζωή του Περικλέους_ ο
Πλούταρχος διηγείται πως, κατά τη διάρκεια μιάς έκλειψης, οι
άνθρωποι πανικοβλήθηκαν. O Περικλής, πλησιάζοντας τον
τιμονιέρη του πλοίου του, έβαλε το μανδύα του μπροστά στα
μάτια του και τον ρώτησε αν φοβόταν κι αν αυτό αντιπροσώπευε
κάποιον οιωνό. O τιμονιέρης απάντησε πως όχι. _Λοιπόν, είπε ο
Περικλής, ποιά είναι η διαφορά ανάμεσα σ_ αυτό και σ_ εκείνο,
εκτός από το ότι αυτό που δημιουργεί ετούτο το σκοτάδι είναι
μεγαλύτερο από τον μανδύα μου;_ Τί πιό ωραίο θα μπορούσε να
ειπωθεί;_
Και παρακάτω...
_H στιγμή που αυτή η νοοτροπία γεννιέται στην Ελλάδα είναι
εκείνη κατά την οποία εμφανίζεται, μεταξύ άλλων, η
επιστημονική ιατρική. Όχι πλέον μιά θρησκευτική ιατρική, με τα
μυστικά της να φυλάγονται με επιμέλεια μέσα σε μία οικογένεια,
αλλά μία ιατρική -αυτή του Ιπποκράτη- που παρατηρεί τα
συμπτώματα, τα σημειώνει, προσπαθεί να τα καταλάβει,
δημοσιεύει τις υποθέσεις που κάνει, εκπαιδεύει μαθητές, γράφει
πραγματείες...
Και οι Έλληνες είναι τότε τόσο υπερήφανοι γι_ αυτήν τη νέα
επιστήμη που επιθυμούν να τη χρησιμοποιήσουν σαν μοντέλο, να
χρησιμοποιήσουν την ακρίβειά της στην παρατήρηση των πολιτικών
κρίσεων ή στο διαλογισμό πάνω στην ηθική: O ιστορικός
Θουκυδίδης, οι φιλόσοφοι Πλάτων και Αριστοτέλης αναφέρουν το
ιατρικό μοντέλο. O πρώτος ιδρύει έτσι μια αντικειμενική
Ιστορία με σκοπό να δημιουργήσει διαγνωστική πολιτικού τύπου.
Οι άλλοι εμπνέονται από το ίδιο μοντέλο για να δημιουργήσουν
απαιτητικές φιλοσοφίες, που εμπνέουν τους στοχαστές ακόμα και
σήμερα.
Αλλά ας αφήσουμε εκεί τους φιλοσόφους! Ας αφήσουμε αυτές τις
επιστήμες του ανθρώπου που γοητεύουν την Ελλάδα εκείνης της
εποχής. Οι επιστήμονες με την κυριολεκτική ερμηνεία του όρου
θα βρουν ακόμα περισσότερα πλεονεκτήματα, χωρίς αμφιβολία,
στην ανακάλυψη αυτών των θεμελιωδών εννοιών που γεννήθηκαν
στην Ελλάδα και χωρίς τις οποίες δεν θα υπήρχε η σύγχρονη
επιστήμη: το άτομο, για παράδειγμα, το ξεκίνημα μιάς ανάλυσης
της ύλης, που θα ακούσουν από τον Έλληνα Δημόκριτο και, πιό
εύκολα, από τον Λατίνο ποιητή Λουκρήτιο. Ή ακόμη η ενέργεια,
που είναι μία λέξη του Αριστοτέλη. Ή οι αριθμοί, πάνω στους
οποίους στοχάζεται ο Πλάτων. Ή ακόμη τα άστρα και ο κόσμος
(Σ.Σ.: στα γαλλικά cosmos), μιά άλλη ελληνική λέξη_.
Πάνω σ_ αυτό το πνεύμα είναι γραμμένο ολόκληρο το κείμενο της
Γαλλίδας ακαδημαϊκού. Ένα κείμενο που υμνεί την αρχαία
ελληνική κληρονομιά και τη συμβολή της στο σημερινό ευρωπαϊκό
πολιτισμό περισσότερο ίσως απ_ ότι αν το έγραφε οποιοσδήποτε
Έλληνας. Και δυστυχώς όλο και λιγότεροι Έλληνες φαίνονται
ικανοί να γράψουν ένα τέτοιο κείμενο. Αλλοιθωρίζοντας προς τη
Δύση, έχουν την τάση να ξεχνούν όλο και περισσότερο ότι αυτό
που υπάρχει εκεί ξεκίνησε πρώτα απ_ όλα από εδώ. Ευτυχώς που
υπάρχουν και οι ξένοι για να μας το θυμίζουν.
Πάνος Φιλιππακόπουλος
ΔΙΩΡΟΦΟ ΕΠΙΒΑΤΙΚΟ TOY ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ
H εταιρία Ντάγκλας σχεδιάζει να παρουσιάσει ένα νέο επιβατικό
που ενώ θα χρησιμοποιεί άτρακτο ιδίου μήκους με το γνωστό
MD-11, ήδη σε χρήση από πολλές αεροπορικές εταιρίες, θα μπορεί
να μεταφέρει 200 περίπου επιπλέον επιβάτες χάρις στη διώροφη
διάταξη της καμπίνας. Το αεροπλάνο, γνωστό σαν MD-12 θα έχει
μήκος 61,5 μέτρα και θα συναγωνίζεται το προτεινόμενο από την
Μπόινγκ, _Σούπερ Τζάμπο_ με χωρητικότητα που θα ξεπερνά τα 600
άτομα. Στην πραγματικότητα και η Μπόινγκ μελετά τρεις
διαφορετικές λύσεις-σενάρια στον _πόλεμο_ που έχει ξεσπάσει
ανάμεσα στις κατασκευάστριες εταιρίες για τα λεγόμενα
_Μέγα-Επιβατικά_ με χωρητικότητες μέχρι και 1000 επιβάτες.
Ανάμεσα σ_ αυτές συγκαταλέγονται η παρουσίαση ενός
επιμικυμένου 747 (που ήδη μεταφέρει 450 επιβάτες), ενός
διώροφου 747, και ενός εντελώς νέου μοντέλου που σε
διαφορετικές εκδόσεις θα μπορεί να μεταφέρει 600-1000
επιβάτες. Τα _Μέγα-Επιβατικά_ προορίζονται να καλύψουν την
εξαιρετικά μεγάλη αεροπορική κίνηση που αναμένεται να υπάρξει
τα επόμενα χρόνια κατά μήκος της λεκάνης του Ειρηνικού. Το
σχέδιο της Ντάγκλας δεν έχει ακόμη παγιωθεί δεδομένου ότι οι
έρευνες αγοράς συνεχίζονται αφού μιά λανθασμένη επιλογή μπορεί
να σβήσει την εταιρία από το χάρτη. Εάν το αεροπλάνο τελικά
κατασκευαστεί, μιά τουλάχιστον έκδοση θα μεταφέρει
εμπορευματοκιβώτια σε τρεις ορόφους ή μικτό φορτίο επιβατών
και εμπορευμάτων επίσης σε τρεις ορόφους. Ένα τέτοιο επιβατικό
θα μπορεί να μεταφέρει 500 επιβάτες σε τρεις κατηγορίες θέσεων
(27+95+377) ή 600 επιβάτες σε διαμόρφωση τσάρτερ. H εισαγωγή
τέτοιων _Μέγα-Επιβατικών_ προβληματίζει τις αρχές των
αεροδρομίων πολλών χωρών δεδομένου ότι οι αυξημένες
χωρητικότητες θα πιέσουν σημαντικά τις δυνατότητες παροχής
υπηρεσιών με αποτέλεσμα να χρειασθούν τεράστιες επενδύσεις για
νέες κατασκευές.
ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ
H Ευρώπη βρίσκεται στα πρόθυρα μιάς επανάστασης στον τομέα των
σιδηροδρόμων που θα έχει πολύ σημαντικότερα αποτελέσματα από
ότι η διάδοση των σιδηροδρόμων που μεταμόρφωσε την ήπειρο τον
προηγούμενο αιώνα. Ήδη τέσσερις ευρωπαϊκές χώρες διαθέτουν
τρένα μεγάλης ταχύτητας, με γνωστότερο ίσως το γαλλικό TGV που
κρατά και το παγκόσμιο ρεκόρ ταχύτητας με 515 χιλιόμετρα την
ώρα. Και τα τρένα όμως στην Ισπανία, την Ιταλία, τη M.
Βρετανία και τη Γερμανία ξεπερνούν σε πολλές γραμμές τα 250
χ.α.ω. Οι προοπτικές που συμφωνήθηκαν πρόσφατα στις Βρυξέλλες
ανάμεσα στις 12 κοινοτικές χώρες, την Αυστρία και την Ελβετία
αναμένεται να επηρεάσουν τη σιδηροδρομική ανάπτυξη και σε όλες
τις άλλες χώρες της Ευρώπης. Τα σχέδια είναι πραγματικά
εκπληκτικά και αναμένεται να δώσουν νέα άνθιση στις
σιδηροδρομικές μετακινήσεις. Μόνον οι γραμμές μεγάλων
ταχυτήτων αναμένεται να αυξηθούν από μερικές εκατοντάδες
χιλιόμετρα που είναι σήμερα σε 3.000 χιλιόμετρα μέχρι το 1996
και να ξεπεράσουν τα 7.400 χιλιόμετρα πριν το τέλος του αιώνα.
Στην πραγματικότητα, τα επόμενα χρόνια αναμένεται να
κατασκευαστούν σιδηροδρομικές γραμμές διπλασίου μήκους από ότι
οι αυτοκινητόδρομοι. Σε πολλές περιπτώσεις, τα τρένα υψηλής
ταχύτητας θα συναγωνίζονται σε χρόνους με επιτυχία τα
αεροπλάνα, ενώ στις μεγαλύτερες αποστάσεις το χαμηλότερο
κόστος σε συνδυασμό με τις μικρές χρονικές διαφορές θα κάνουν
το σιδηρόδρομο και πάλι ελκυστικό μέσο μεταφοράς.
Οι προοπτικές αυτές δεν φαίνεται όμως να εξελίσσονται και
χωρίς εμπόδια. Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα είναι η μεγάλη
ανομοιογένεια ανάμεσα στην ποιότητα της σιδηροδρομικής
υποδομής που υπάρχει στις χώρες της κοινότητας αλλά και με
χώρες της πρώην Ανατολικής Ευρώπης. H οικονομική ύφεση που
μαστίζει πολλές ευρωπαϊκές χώρες θα έχει σίγουρα αρνητικό
αντίκτυπο στην εξέλιξη του προγράμματος. Ένας άλλος λόγος
ανησυχίας για τους υπευθύνους που έχουν αναλάβει να φέρουν σε
πέρας τον άθλο αυτόν είναι και οι αυξανόμενες αντιδράσεις
οικολόγων στην κατασκευή νέων γραμμών που, ας σημειωθεί,
καταλαμβάνουν πολλαπλάσια έκταση σε σχέση με αυτές που
αντικαθιστούν. Υπάρχει όμως και ο αντίλογος. O επιβάτης που
ταξιδεύει με το τρένο καταναλώνει τη μισή ενέργεια από ότι
κάποιος που χρησιμοποιεί αεροπλάνο ή ιδιωτικό αυτοκίνητο. Εάν
οι αυτοκινητιστές πεισθούν να αφήσουν τα αυτοκίνητά τους στο
σπίτι, θα υπάρξει περιορισμός της ατμοσφαιρικής ρύπανσης κατά
μήκος των διαδρομών κατά 15%. Πάνω δε από όλα, ο σιδηρόδρομος
σύμφωνα με όλες τις στατιστικές είναι πολύ πιό ασφαλέστερο
μέσο μεταφοράς από ότι το αυτοκίνητο.
ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΑΠΟ TON ΗΛΙΟ
Εδώ και πολλά χρόνια διαθέτουμε τη δυνατότητα μετατροπής της
ηλιακής σε ηλεκτρική ενέργεια μέσω φωτοβολταϊκών διατάξεων. H
τεχνολογία είχε αρχικά αναπτυχθεί για διαστημικές χρήσεις.
Εκεί, φωτοβολταϊκές κυψέλες που χρησιμοποιούν μονοκρυσταλλικό
πυρίτιο χρησιμοποιούνται σαν ενεργειακές πηγές δορυφόρων και
βολιστήρων. Ένα σημαντικό βήμα στην επέκταση της χρήσης
τέτοιων συστημάτων υπήρξε η κατασκευή οικονομικότερων
φωτοκυψελών που χρησιμοποιούν άμορφο πυρίτιο. Αυτές έχουν τη
μορφή λεπτού ημιαγωγικού φιλμ και η απόδοσή τους εξαρτάται απ_
ευθείας από δύο μόνον παράγοντες: την ένταση της φωτεινής
πηγής και την έκταση της φωτοβολταϊκής επιφάνειας. Τέτοιες
διατάξεις χρησιμοποιούνται ήδη σε ρολόγια χεριού, μικρούς
ηλεκτρονικούς υπολογιστές τσέπης, φωτισμό ασφαλείας, φορτιστές
μπαταριών κ.α. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μεγαλύτερα
φωτοβολταϊκά συστήματα χρησιμοποιούνται για την τροφοδοσία
αντλιοστασίων, τηλεφωνικών κέντρων αλλά και οικισμών σε
απομακρυσμένες περιοχές του πλανήτη.
Αυτό που αποτελεί μιά καινούργια εφαρμογή της φωτοβολταϊκής
τεχνολογίας, είναι η κατασκευή υαλίνων επιφανειών για παράθυρα
που συνδυάζουν προστασία από τον ήλιο, θερμική και ηχητική
μόνωση με τις φωτοβολταϊκές ιδιότητες. Έτσι, οι τεράστιες
διαφανείς επιφάνειες που αποτελούν τα αρχιτεκτονικά
χαρακτηριστικά πολλών σύγχρονων κτιρίων θα μπορούν έτσι να
συμβάλλουν στην τροφοδοσία με ενέργεια, φορτίζοντας, κατά πάσα
πιθανότητα συσσωρευτές, που με τη σειρά τους θα παρέχουν
ενέργεια στο κτίριο τις ώρες της ενεργειακής αιχμής. Προς το
παρόν, μιά από τις κοινοπραξίες (MBB και TOTAL) που πρωτοπορεί
στον τομέα δοκιμάζει σε μιά πειραματική μονάδα την απόδοση
τέτοιων διατάξεων. Ήδη, έχουν κατασκευαστεί επιφάνειες
διαστάσεων 60X100 μέτρων που αναπαριστούν τυπικές προσόψεις
κτιρίων, όπου οι αποδόσεις ξεπερνούν το 6% με ευοίωνες
προοπτικές.
H ΓΕΝΙΑ ΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ
H εξοικείωση των παιδιών με τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές από
πολύ μικρή ηλικία είναι πλέον μέρος της εκπαίδευσης σε πολλές
ανεπτυγμένες βιομηχανικές χώρες. Πουθενά όμως δεν είναι πιό
διαδεδομένη όσο στην Ιαπωνία, όπου εισαγωγικό μάθημα σχετικά
με τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές έχει εισαχθεί επισήμως από
τον περασμένο Απρίλιο στις πρώτες τάξεις του δημοτικού
σχολείου, ενώ από τον επόμενο χρόνο θα αρχίσει να διδάσκεται
σαν μάθημα και η χρήση τέτοιων συστημάτων. Μέχρι τότε
υπολογίζεται ότι κάθε σχολείο βασικής εκπαίδευσης στην Ιαπωνία
θα διαθέτει ειδική αίθουσα ηλεκτρονικών υπολογιστών όπου κάθε
μαθητής διαθέτει το δικό του σύστημα. Αλλά η διδασκαλία είναι
δυνατή και σε συμβατικές αίθουσες, εφοδιασμένες με μιά σειρά
εκπαιδευτικών βοηθημάτων που εξοικειώνουν τους μαθητές τόσο με
το υλικό (πληκτρολόγιο, μέσα αποθήκευσης) όσο και με τις αρχές
πάνω στις οποίες βασίζεται η λειτουργία των H/Y. Σημαντικό
βοήθημα στην εξοικείωση αποτέλεσε η παρουσίαση, το 1983 από
την εταιρία Νιντέντο, ενός οικιακού H/Y με χαμηλή τιμή που
ήταν δυνατόν να συνδεθεί με τηλεόραση. Οι υπολογιστές αυτού
του τύπου είναι περισσότερο γνωστοί στην Ευρώπη και την
Αμερική σαν _παιχνιδομηχανές_. Στην Ιαπωνία όμως εννέα στα
δέκα δημοτικά διαθέτουν τέτοια συστήματα για τις μικρότερες
κυρίως τάξεις και τα χρησιμοποιούν με μιά πλειάδα
εκπαιδευτικών προγραμμάτων που υπάρχουν στην αγορά ή έχουν
δημιουργηθεί ειδικά για το σκοπό αυτόν από το υπουργείο
Παιδείας. Οι μικροί μαθητές μαθαίνουν έτσι τα πρώτα τους
γράμματα, μαθηματικά αλλά και σχέδιο, γεωγραφία, ιστορία και
άλλα, ενώ ταυτόχρονα μαθαίνουν τη χρήση H/Y.
ΑΠΟ TON ΚΟΣΜΟ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ
ΓΕΩΡΓΙΑ
- Ένας από τους λιγότερο γνωστούς αλλά σοβαρούς κινδύνους που
αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα είναι και ο υποβιβασμός της
ποιότητας της καλλιεργήσιμης γης σε όλον τον πλανήτη. Σύμφωνα
με αρμόδιο γραφείο ερευνών του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, 10%
της καλλιεργήσιμης γης έχει χάσει κάθε παραγωγική αξία,
αποτέλεσμα υπερεκμετάλλευσης και μόλυνσης από φυτοφάρμακα.
Σημαντικές καταστροφές παρατηρούνται στην Ευρώπη και της ΗΠΑ
όπου το ποσοστό σε μερικές περιπτώσεις ανέρχεται σε 17%.
Δραματικά όμως είναι τα ποσοστά σε περιοχές του Μεξικού, της
νότιας Αμερικής και της Αφρικής όπου η υπερεκμετάλλευση σε
συνδυασμό με την απομάκρυνση του επιφανειακού στρώματος
(αποτέλεσμα της αποψίλωσης των δασών). Δύο τρίτα της
καταστροφής επικεντρώνoνται σε χώρες του Τρίτου Κόσμου, εκεί
δηλαδή ακριβώς που ζει ο φτωχότερος πληθυσμός του πλανήτη.
Στην Ευρώπη υπολογίζεται ότι περισσότερα από 20 εκατ. εκτάρια
είναι πλέον ακατάλληλα για καλλιέργεια αποτέλεσμα της έντονης
βιομηχανικής δραστηριότητας, της ατμοσφαιρικής μόλυνσης και
των συνεπειών της όπως η όξινη βροχή και της παρουσίας βαρέων
μετάλλων στο χώμα. H κατάσταση είναι ιδιαίτερα κρίσιμη στην
Πολωνία, τη Γερμανία και τη νότιο Σουηδία, με μικρότερες
καταστροφές, κυρίως από υπερεκμετάλλευση στην Ισπανία, το
Βέλγιο, τη Ρουμανία κ.α. Νεότερα όμως στοιχεία μόλυνσης από
τις χώρες της πρώην Ανατολικής Ευρώπης ίσως σχηματίσουν μιά
νέα εικόνα όπως για παράδειγμα η περιοχή του Κατοβίτσε στην
Πολωνία όπου έχει παρατηρηθεί η μεγαλύτερη συγκέντρωση
μολύβδου και καδμίου στον κόσμο.
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
- Το τροπικό δάσος στην περιοχή του Ρίο στη Βραζιλία, που
φιλοξενεί τον καιρό αυτόν τη διεθνή διάσκεψη για την προστασία
του περιβάλλοντος θα έχει εξαφανιστεί τελείως εάν συνεχίσει ο
σημερινός ρυθμός αποψίλωσης. Σύμφωνα με ανακοίνωση
περιβαλλοντικής οργάνωσης που παρακολουθεί τις εξελίξεις της
διάσκεψης, το δάσος εξαφανίζεται με ρυθμό ενός ποδοσφαιρικού
γηπέδου την ώρα. H επαρχία του Ρίο Ντε Τζανέιρο έχει χάσει από
το 1985, 30.000 εκτάρια που αποτελεί το 3,25 της συνολικής
δασοκαλυμμένης γης.
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
- Ρώσοι επιστήμονες προετοιμάζονται για μιά πρωτοφανή επίδειξη
που θα αποδείξει τη δυνατότητα καταστροφής χημικών όπλων με
μια υπόγεια πυρηνική έκρηξη. H δοκιμή έχει προγραμματιστεί να
πραγματοποιηθεί σε έναν περίπου χρόνο στο αρκτικό νησί της
Νοβάγια Σέμλγια, αμέσως μετά τη λήξη του παρόντος μορατόριουμ
που απαγορεύει πυρηνικές δοκιμές μέχρι τον επόμενο Οκτώβριο.
Οι Ρώσοι θα αντιμετωπίσουν το πρόβλημα της καταστροφής 50.000
περίπου χημικών κεφαλών μετά την υπογραφή σχετικής συμφωνίας
πριν το τέλος του χρόνου και πιστεύουν ότι η χρήση
πλεοναζόντων πυρηνικών όπλων είναι ένας εύκολος, ασφαλής και
οικονομικός τρόπος. Στην πραγματικότητα, η εφαρμογή αυτή είναι
μία μόνο από μιά σειρά προτάσεων που έχει υποβάλλει μιά Δυτική
εταιρία με σκοπό να εκμεταλλευτεί τη σοβιετική εμπειρία στον
τομέα των πυρηνικών για ειρηνικούς σκοπούς. Σύμφωνα με την
οικολογική οργάνωση _Γκρηνπίς_, το ρωσικό σχέδιο προβλέπει την
καταστροφή 3000 χημικών κεφαλών κάθε φορά. Αυτές θα
τοποθετηθούν σε ένα τούνελ με οκτώ διαμερίσματα που θα
ανοιχτεί στα πλευρά ενός βουνού. Κάθε διαμέρισμα, πριν
σφραγιστεί θα δεχθεί τις χημικές κεφαλές και ένα πυρηνικό
όπλο. Για να αποφευχθεί η παράβαση συμφωνιών σχετικά με το
μέγεθος των πυρηνικών δοκιμών που επιτρέπεται να δοκιμαστούν,
τα πυρηνικά όπλα δεν θα πυροδοτηθούν μαζικά αλλά αλυσιδωτά με
χρονική διαφορά 0,1 δευτερολέπτων μεταξύ τους.
Οι Ρώσοι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι η θερμότητα που θα
αναπτυχθεί θα εξουδετερώσει τα επικίνδυνα χημικά αέρια, ενώ η
ραδιενέργεια θα περιοριστεί από τους όγκους του χώματος και
των βράχων. Βρετανοί όμως ειδικοί ανησυχούν ότι μπορεί να
υπάρξει διαρροή που θα μολύνει υπόγεια ύδατα, ενώ υπάρχει
πάντοτε η πιθανότητα δονήσεις από την πρώτη έκρηξη να
εξουδετερώσουν τα υπόλοιπα πυρηνικά όπλα, ενώ ταυτόχρονα θα
ανοίξουν εκατοντάδες χημικές κεφαλές ελευθερώνοντας το
περιεχόμενό τους στην ατμόσφαιρα.
- Μερικοί επισκέπτες στη διεθνή έκθεση Expo_ 92 στη Σεβίλη της
Ισπανίας θα μπορούν για πρώτη φορά να ξεπεράσουν το πρόβλημα
της γλώσσας αφού σε διάφορες τηλεφωνικές επικοινωνίες θα
υπάρχει ταυτόχρονη μετάφραση από ισπανικά στα αγγλικά και το
αντίθετο. H δυνατότητα αυτή θα προκαλούσε επανάσταση στις
διεθνείς σχέσεις και επικοινωνίες αλλά παρουσιάζει
σημαντικότατα τεχνικά προβλήματα. Τα περισσότερα από τα
υπάρχοντα συστήματα έχουν εξαιρετικά περιορισμένο λεξιλόγιο
και απαιτούν σημαντική προεργασία ώστε να γίνει δυνατή η
εκμετάλλευσή τους από τον υποψήφιο χρήστη. Το σύστημα στην
Έκθεση, έχει κατασκευαστεί από την αμερικανική εταιρία AT&T
και την ισπανική Τηλεφωνική Εταιρία. Έχει λεξιλόγιο 450 λέξεων
που αφορούν κυρίως χρηματιστηριακές και άλλες επιχειρηματικές
εφαρμογές. Αρχικά είχε σχεδιαστεί για να αναγνωρίζει τα
φωνητικά χαρακτηριστικά των σχεδιαστών μηχανικών στα οποία
μετά προστέθηκαν 12 ακόμη άτομα, επισκέπτες και εργαζόμενοι
στην Έκθεση. Με αυτές τις προϋποθέσεις, το σύστημα μπορεί να
μεταφράσει μιά πρόταση που διατυπώνεται αργά και καθαρά σε ένα
περίπου δευτερόλεπτο. H μετάφραση φτάνει στο συνομιλητή μας με
τη βοήθεια ηλεκτρονικού υπολογιστού που συνθέτει φωνή. O
ειδικά σχεδιασμένος H/Y διαθέτει 127 παράλληλους επεξεργαστές
που επιτυγχάνουν ταχύτητα ενός δισεκατομμυρίου μαθηματικών
πράξεων το δευτερόλεπτο. Το σύστημα της Expo _92 είναι το
δεύτερο που παρουσιάζεται μετά το αντίστοιχο της ιαπωνικής
εταιρίας NEC που παρουσιάστηκε τον περασμένο Οκτώβριο και είχε
τη δυνατότητα ταυτόχρονης μετάφρασης ιαπωνικών σε τρεις
ευρωπαϊκές γλώσσες με λεξιλόγιο 500 λέξεων.
- H τηλεόραση υψηλής ευκρίνειας ή _χάι βίζιον_ είναι πλέον
γεγονός στην Ιαπωνία. Από τον Νοέμβριο του 1991 ο Οργανισμός
Ραδιοφωνίας και Τηλεόρασης της χώρας αυτής αύξησε το ωριαίο
πειραματικό πρόγραμμα που εξέπεμπε σε οκτώ ώρες κανονικής
εκπομπής. Οι εκπομπές υψηλής ευκρίνειας αποδίδουν εικόνα κατά
πολύ ανώτερη από τη συνηθισμένη. Το κόστος όμως αυτών των
δεκτών είναι σήμερα 30-100 φορές μεγαλύτερο από αυτό των
καλύτερων κοινών δεκτών και ξεπερνά τα τρία εκατομμύρια γιέν
(40 εκατ. δραχμές), που φυσικά σημαίνει ότι είναι απαγορευτική
για το κοινό. Για το λόγο αυτό έχει παρουσιαστεί μιά νέα γενιά
_κοινών_ τηλεοράσεων ευρείας οθόνης που μπορούν να λαμβάνουν
σήματα υψηλής ευκρίνειας. Οι δέκτες αυτοί μπορούν να
αγοραστούν με το ένα τέταρτο περίπου της προηγούμενης τιμής.
Οι συνηθισμένοι δέκτες έχουν σάρωση 525 γραμμών σε οθόνη που
έχει σχέση ύψους-πλάτους 3/4. Αντίθετα οι τηλεοράσεις υψηλής
ευκρίνειας έχουν σάρωση 1125 γραμμών με οθόνη σχέσης
ύψους/πλάτους 9/16. Έτσι η εικόνα είναι πολύ περισσότερο
καθαρή και μπορεί να την απολαύσει κανείς σε μεγαλύτερες
διαστάσεις. Οι δέκτες που κυκλοφορούν σήμερα στο εμπόριο
διαθέτουν οθόνες 36 και 46 ιντσών. Σημαντικό επίσης στοιχείο
είναι ότι όπως και στην περίπτωση της _κοινής_ τηλεόρασης και
των συσκευών βίντεο δεν υπάρχει τυποποιημένο σύστημα αλλά
υπάρχουν τουλάχιστον τέσσερις διαφορετικές προτάσεις στις ΗΠΑ,
την Ιαπωνία και την Αμερική. Από αυτές, η Ευρώπη δεν έχει
ακόμη αποφασίσει το σύστημα που θα υιοθετήσει.