Fiat Downtown
O -ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΣ- ΦΙΛΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ
Οδηγούμε -κατ? αποκλειστικότητα που λένε- αυτό το περίεργο όχημα, που είναι
πράσινο σαν φασόλι, έχει τρεις θέσεις, σφυρίζει σαν τρόλεϊ όταν κινείται
και, αντί για βενζίνη, καταναλίσκει... ηλεκτρικό ρεύμα!
Του Σ. Κάγκα
Διαφάνειες: B. Γιαννακόπουλος
ΥΠΟΤΙΘΕΤΑΙ, ότι η παγκόσμια κοινότητα στηρίζει πολλά στα ηλεκτρικά
αυτοκίνητα καθώς, η ανησυχία για την επιβάρυνση του περιβάλλοντος από τους
ρύπους των κινητήρων εσωτερικής καύσης, γεννά ιδέες πρωτότυπες ή όχι, οι
οποίες δικαίως ή αδίκως εμφανίζονται ώς η εναλλακτική μορφή για την
αυτοκίνηση του επόμενου αιώνα.
Τα ηλεκτροκίνητα (αμιγή ή υβριδικά) οχήματα δεν είναι βέβαια καινούργια
ιδέα, είναι όμως αυτή που την τελευταία δεκαετία έχει συγκεντρώσει τις
σοβαρές προσπάθειες όλων σχεδόν των κατασκευαστών.
Οι προτάσεις είναι πολλές, ενδιαφέρουσες και, προς το παρόν, ανέφικτες να
υλοποιηθούν μαζικά καθώς, τα προβλήματα ανάπτυξης των συσσωρευτών, το βάρος
τους και η διάρκειά τους, δεν έχουν ακόμη φτάσει σε σημείο που να κάνει
αυτά τα αυτοκίνητα «πραγματικά».
Κλασικό παράδειγμα αυτής της προβληματικής, είναι το μοντέλο Ίμπακτ της
Τζένεραλ Μότορς, ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο, στο οποίο η αμερικανική εταιρία
στήριζε πολλά, προγραμματίζοντας να το θέσει σε μαζική παραγωγή. Και
μάλιστα σε μία πολιτεία των ΗΠΑ, η οποία έχει ανοίξει κατά καιρούς νέους
δρόμους στα θάματα της αυτοκίνησης.
Και όμως... Το φιλόδοξο πρόγραμμα Ίμπακτ έχει μάλλον ναυαγήσει οριστικά,
καθώς πρακτικά προβλήματα κόστους, αλλά και αποδοχής του από το
καλιφορνέζικο -κι όχι μόνο- κοινό, το ξαναβάζουν στο περιθώριο. Οι
Αμερικανοί φαίνεται ότι λένε «ναι» στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα αρκεί αυτά να
σταθμεύουν στο σπίτι του διπλανού τους.
Συζητώντας, με τους Ευρωπαίους, δεν είναι εύκολο να καταλήξεις σε θετικά ή
αρνητικά συμπεράσματα για το που βαδίζει η ηλεκτροκίνηση.
«Ναι υπάρχουν προβλήματα, αλλά μπορούν να ξεπεραστούν.»
«Ναι, το βάρος (από τους συσσωρευτές) είναι μεγάλο, αλλά οι νέες
τεχνολογίες θα βοηθήσουν στο να μειωθεί σημαντικά.»
«Ναι, η αυτονομία, εξακολουθεί να είναι σχετικά μικρή, αλλά στο άμεσο
μέλλον θα αυξηθεί σημαντικά, όπως άλλωστε έγινε και με την ταχύτητα κίνησης
των ηλεκτρικών αυτοκινήτων.»
Βλέποντας το Ντάουνταουν της Φίατ στην περασμένη έκθεση της Γενεύης, αλλά
και στην τελευταία της Φρανκφούρτης, η πρώτη σκέψη μας και το βασικό
ερωτηματικό ήταν, αν... κινείται. Αν δηλαδή κινείται πραγματικά, αν μπορεί
κανείς μ? αυτό να βγει στους δρόμους μιας ευρωπαϊκής πόλης και να κάνει
όλες τις δουλειές μιας ημέρας εύκολα και γρήγορα. Το αυτοκίνητο,
σχεδιάστηκε στην Ιταλία και κάτω από το παράξενο σχήμα του κρύβει χώρους
για τον οδηγό και δύο επιβάτες, για ελάχιστα πράγματα, κινείται φυσικά από
δύο ηλεκτροκινητήρες προσαρμοσμένους στους πίσω τροχούς και διαθέτει ένα
πρωτοποριακό σύστημα πλοήγησης, για να μη χάνεσαι στους μποτιλιαρισμένους
δρόμους του Τουρίνο ή της Ρώμης.
Οι αρχικές μας απορίες, πάντως σύντομα έμελλε να λυθούν, καθώς ο K.K.,
φρόντισε να κανονίσει μία δοκιμαστική οδήγηση αυτής της... κάψουλας στο
Τουρίνο.
Οι άνθρωποι της Φίατ, με τη σειρά τους, φρόντισαν να μας διαθέσουν ένα από
τα ελάχιστα πρωτότυπα για μερικές ώρες.
Το Τουρίνο, από μία άποψη, είναι ιδανικό για ένα ηλεκτρικό όχημα με
αυτονομία 100 χλμ. Δεν είναι τόσο μεγάλο όσο το Μιλάνο ή η Ρώμη, δεν έχει
αυτό το εκπληκτικό μποτιλιάρισμα που υπάρχει στις δύο άλλες, ούτε το νέφος
τους, ενώ από την άλλη διαθέτει και πλακόστρωτους στενούς δρόμους και
σημεία που γίνεται «το έλα να δεις» κάποιες ώρες.
«Θα τα καταφέρει στα... καλντερίμια ή θα διαλύσει» ρωτήσαμε έχοντας ήδη
ρίξει μια ματιά στο λεπτεπίλεπτο (έτσι μας φάνηκε αρχικά) όχημα.
«Δεν έχει κανένα πρόβλημα, αρκεί να μην ανέβεις στα πεζοδρόμια.»
Πράγματι. Δεν είχε.
Σ? αυτό το όχημα, ο οδηγός κάθεται ψηλά και στη μέση, έχοντας εκατέρωθεν
-και λίγο πιο πίσω απ? αυτόν- τα καθίσματα για τους επιβάτες.
Τρία άτομα, κάθονται σχετικά άνετα, έχοντας πανοραμική θέα γύρω-γύρω, αλλά
βέβαια, το θέαμα σ? αυτό το αυτοκίνητο δεν είναι οι άλλοι, αλλά εσύ!
Σε χαζεύουν, σου χαμογελούν και, κυρίως, σου παραχωρούν αμέσως την
προτεραιότητα ακόμη κι εκεί που δεν δικαιούσαι να την έχεις.
Απ? αυτή την άποψη, το Ντάουνταουν, έχει πετύχει το σκοπό του.
H επιλογή για το αν θα κινηθείς εμπρός ή πίσω, γίνεται από ένα μικρό
διακόπτη στο ταμπλό. Τον σπρώχνεις εμπρός, κινείσαι εμπρός, τον σπρώχνεις
πίσω, κάνεις όπισθεν, τον βάζεις στη μέση και μένεις ακίνητος.
Το τιμόνι είναι μικρό, συμβατικό και κάθετα τοποθετημένο, εμπρός σου
υπάρχει ακόμη ένας χιλιομετρητής, ο μετρητής φόρτισης και η οθόνη με τις
πληροφορίες για τη διαδρομή. Δίπλα, το ενσωματωμένο «κόμπακτ ντισκ» δεν
είναι μόνο για να ακούς άριες, αλλά κυρίως για να ακούς τη φωνή του
ηλεκτρονικού σου πλοηγού: «Τώρα στρίβεις δεξιά και πας 100 μέτρα ευθεία».
Εσύ λοιπόν απλώς γυρίζεις το τιμόνι και πατάς ένα από τα δύο πεντάλ. Όπως
τα αυτοκινητάκια του λούνα παρκ.
Μόνο που εδώ πρέπει να προσέχεις λίγο περισσότερο τα φρένα, καθώς το βάρος
δεν κρύβεται και βεβαίως δεν μπορείς να τρακάρεις.
Ίσως δεν θα το πιστέψετε, αλλά το όχημα, περνά πάνω από τις ανωμαλίες του
δρόμου χωρίς κανένα πρόβλημα, δεν τρίζει (αλήθεια) κι έχει ταυτόχρονα
«οδική συμπεριφορά» που μοιάζει με αυτή ενός κανονικού αυτοκινήτου.
Στην αρχή σε ξενίζει η απόλυτη ησυχία, καθώς το μόνο που ακούγεται είναι
ένα ελαφρύ «γουργούρισμα», αλλά γρήγορα το συνηθίζεις κι αυτό.
Κινούμενοι με μέση ταχύτητα 30-40 χλμ./ώρα μέσα στους δρόμους του Τουρίνου,
δεν αισθανθήκαμε ούτε μία φορά δυσάρεστα, τρυπώναμε, εκεί που άλλα
αυτοκίνητα δεν μπορούσαν, ξεκινάγαμε πρώτοι στα φανάρια και είδαμε και σε
μία μικρή ευθεία κάπου 60 χλμ./ώρα. Καθόλου άσχημα.
Θα το αγοράζαμε αν έμπαινε ποτέ στην παραγωγή; Δύσκολη ερώτηση. Αν μέναμε
στο Τουρίνο ή σε κάποια άλλη φυσιολογική πόλη της Ευρώπης, ίσως._Σ.Κ.
Ιταλική τεχνολογία αιχμής
TO FIAT Downtown είναι ένα ιταλικό επίτευγμα, μία βάση για επίδειξη της
ιταλικής τεχνολογίας, όπως περήφανα δηλώνουν οι άνθρωποι της Φίατ. Όλα τα
κομμάτια του έρχονται από κάποια εταιρία υψηλής τεχνολογίας, από τους
κινητήρες και τους συσσωρευτές, μέχρι τα ειδικά λάστιχα μικρής αντίστασης
και το ηλεκτρονικό σύστημα πλοήγησης.
Το πιο ενδιαφέρον στοιχείο από τεχνολογικής άποψης είναι βέβαια οι
κινητήρες, οι οποίοι σχεδιάστηκαν ειδικά για το πρόγραμμα του Downtown από
μια θυγατρική της Φίατ, την Elettromeccanica Parizzi.
Οι δύο κινητήρες, ένας για κάθε τροχό, παίζουν απευθείας το ρόλο της
πλήμνης του τροχού με το ρότορα συνδεδεμένο σταθερά και την παράξενη ζάντα
των 15 ιντσών με τα ειδικά λάστιχα από την Μισλέν Ιταλίας. Στο ίδιο σύστημα
κινητήρα-τροχού έχει προσαρμοστεί μάλιστα και ένα ταμπουρόφρενο, καθώς και
στηρίξεις για την ανάρτηση, με αποτέλεσμα να έχουμε ένα απολύτως αυτόνομο,
μονοκόμματο τροχό, ο οποίος μπορεί να επταχύνει και να επιβραδύνει από
μόνος του, χωρίς να απαιτεί παραπάνω χώρο για σύστημα μετάδοσης κ.λπ. Οι
κινητήρες είναι σύγχρονοι εναλλασσόμενου ρεύματος χωρίς ψήκτρες, και
αποδίδουν από 7 KW ο καθένας, για συνολική ισχύ περίπου 19 ίππων. Χάρη στο
σχεδιασμό αυτό μάλιστα, χωρίς σύστημα μετάδοσης κανενός είδους, σχεδόν όλη
η ισχύς των κινητήρων περνάει στους τροχούς χωρίς μηχανικές απώλειες, με
αποτέλεσμα καλύτερο συνολικό βαθμό απόδοσης και καλύτερη εκμετάλλευση της
εξ? ορισμού περιορισμένης ενέργειας που μπορούν να δώσουν κάποιες
μπαταρίες. H περιέλιξη του μοτέρ βρίσκεται στο «στάτη», ενώ ο ρότορας έχει
μόνιμους μαγνήτες σαμαρίου-κοβαλτίου, και όλο το σύστημα ψύχεται με ένα
σύστημα υδρόψυξης με νερό που κυκλοφορεί από λεπτούς σωλήνες.
Το σύστημα ελέγχου των κινητήρων (κι αυτό της Elettromeccanica Parizzi)
είναι η καρδιά του συστήματος ηλεκτροκίνησης, αφού από εκεί ελέγχεται το
ρεύμα που περνάει κάθε στιγμή σε κάθε κινητήρα, το οποίο πρέπει να είναι
διαφορετικό ανάλογα με τις συνθήκες, το φορτίο, αλλά και την κλίση του
δρόμου, ώστε να γίνεται η καλύτερη δυνατή εκμετάλλευση του ρεύματος των
μπαταριών. Όταν μάλιστα το αυτοκίνητο στρίβει, το σύστημα ελέγχου θα πρέπει
να παίξει και το ρόλο του διαφορικού, και να δώσει ίδια ροπή σε κάθε τροχό,
αλλά σε διαφορετική ταχύτητα, αφού ο εξωτερικός τροχός γυρίζει γρηγορότερα
από τον εσωτερικό. Κατά την επιβράδυνση, το σύστημα ξεκινάει το φρενάρισμα
με ηλεκτρικό τρόπο, πριν ακόμα μπουν τα μηχανικά φρένα, τα οποία μάλιστα,
σε απαλή πίεση του πεντάλ για μείωση της ταχύτητας, δεν λειτουργούν
καθόλου. Κατά τη διαδικασία αυτή, το ρεύμα που παράγεται από τους κινητήρες
που γυρνούν με τη φόρα του αυτοκινήτου χρησιμοποιείται για να επαναφορτίσει
-έστω και ελάχιστα- τους συσσωρευτές, κάτι που βοηθάει λίγο την καλύτερη
αυτονομία.
Οι συσσωρευτές είναι ένας χώρος στον οποίο γίνεται εκτεταμένη έρευνα, αφού
ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο είναι τόσο καλό όσο καλοί είναι οι συσσωρευτές
του. H ιταλική Asea Brown Boveri αναπτύσσει συσσωρευτές νατρίου-θείου, οι
οποίες έχουν διπλάσια χωρητικότητα από τις αντίστοιχες νικελίου-καδμίου,
και τετραπλάσια από τις απλές μπαταρίες μολύβδου, έχοντας παράλληλα και
μεγάλη διάρκεια ζωής. Μένει να δούμε αν τελικά οι νέοι συσσωρευτές θα είναι
έτοιμοι σύντομα για ευρεία χρήση. Πάντως, σύμφωνα με τις προδιαγραφές, το
Downtown έχει αυτονομία περίπου 100 χιλιομέτρων μεταξύ επαναφορτίσεων.
Τέλος, αν και το Downtown δεν ετοιμάστηκε για να πουληθεί, αλλά μόνο για
πρωτότυπο επίδειξης, η παθητική ασφάλεια μελετήθηκε μόνο και μόνο για να
δειχθεί ότι ένα τόσο μικρό αυτοκίνητο, αν είναι σωστά μελετημένο, μπορεί να
είναι και ασφαλές._Κ.Λ.