Στην άγνωστη Eλλάδα
Τα χερσαία σύνοραΤα ελληνικά χερσαία σύνορα. Τρία όμορα προς εμάς κράτη, δύο τριεθνή σημεία,
1.215 χιλιόμετρα. Τόξο 6ο 30' στην υδρόγειο, 235 πόλεις, πολίχνες και χωριά
της μεθορίου, 2.100 οδικά χιλιόμετρα.
Κείμενο-Διαφάνειες: Αλέξανδρος Τσαντούλας
H σκέψη ήταν να διασχίσουμε εγκάρσια τη χώρα στο μεγαλύτερο πλάτος της και
φυσικά να έχουμε μια άμεση επικοινωνία με το ακριτικό περιβάλλον. Οι
σχετικές άδειες από το ιδιαίτερα εξυπηρετικό προσωπικό του 2ου και 7ου Ε.Γ.
του Γ.Ε.Σ. εξασφαλίζονται και το «original» τζιπ Τσέροκι ξεκινάει για τα
πιο δύσκολα (και όμορφα) χιλιόμετρα.
H εξαίσια παραλιακή διαδρομή από Αστακό για Ηγουμενίτσα γρήγορα μας
τοποθετεί στην αφετηρία.
Σκάλα Σαγιάδας. Το δυτικότερο ηπειρωτικό χωριό της πατρίδας μας. Επίνειο
των Φιλιατών, αυτό το ήσυχο ψαροχώρι αγγίζει τα ελληνο-αλβανικά σύνορα και
σίγουρα προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι εδώ, το τότε Γαλλικό Προξενείο
επισκέφθηκε, ο Ναπολέων. Στην απόμακρη, άκρα Ήπειρο, Ομηρικά τοπωνύμια όπως
η Τιτάνη και η Ελαία προσμετρούν το ιστορικό μήκος της.
Ανηφορίζοντας στους ορεινούς όγκους, αφήνοντας πίσω το Ιόνιο, η ανοιξιάτικη
Ελλάδα ξεφυλλίζει την ιστορία.
Φιλιάτες, πασίγνωστο κεφαλοχώρι με βιβλιοθήκη σπανίων εκδόσεων και
χειρογράφων. Αγιοι Πάντες, Αμπελώνας, Καμιτσάνη, Τσαμαντάς. Εδώ εκδηλώθηκε
η ιταλική επίθεση το 1940 που έμελε να δώσει προσωρινό χαμόγελο στην όμορφη
και δύστυχη Ήπειρο που αποκόπηκε από το ελληνικό βόρειο τμήμα της, μετά από
απαίτηση των συμμάχων το 1913. Γελοιοποίηση των «κοκορόφτερων» και η
ελληνική σημαία κυματίζει στη Χιμάρα, στην Κορυτσά, στο Αργυρόκαστρο, στο
Τεπελένι.
Διώροφα παλιά πέτρινα αρχοντικά, «κάτασπρες σκιές» στο γαλάζιο του ουρανού.
Το ζεστό καλωσόρισμα και η εγκαρδιότητα από τους Έλληνες οπλίτες του
φυλακίου, ξεδιπλώνουν, αμοιβαία, αυθόρμητες συναισθηματικές πτυχές. Εδώ
στον Τσαμαντά, Μεγάλη Εβδομάδα, ο πληθυσμός αυξάνεται και το Λαογραφικό
Μουσείο, στο κτίριο του Δημοτικού σχολείου που έπαψε να λειτουργεί, αξίζει
με το παραπάνω την επίσκεψη. Λιάς, Λίστα. Ζωντανά χωριά, πεντακάθαρα.
Καστανή, με κάδους περισυλλογής, απορριμματοφόρο και πυροσβεστικούς
κρουνούς! Διάσπαρτα φυλάκια, παραμεθόριος η περιοχή και το γνωστό πρόβλημα
με τους λαθραίους επισκέπτες-μετανάστες από την Αλβανία.
Κατηφορίζουμε. Το τοπίο πάντα καταπράσινο και η μορφολογία του εδάφους σε
ξέχωρη ποικιλία. Πλησιάζουμε προς την επίσημη πύλη για την Αλβανία, ο
δρόμος όπως τον περιμέναμε, αλλά οι σκηνές και οι εικόνες τελείως
απρόσμενες. Κοσμοσυρροή! Για να περάσουν στην Αλβανία! Αλβανοί νόμιμοι
(αετονύχηδες), βορειοηπειρώτες και Έλληνες για τη ψυχική επιταγή του Πάσχα
με τα αγαπημένα πρόσωπα. Ανθρώπινες αντιδράσεις σίγουρα. Όμως η εξαθλίωση,
η καταναλωτική αποξένωση και η πλήρης σύγχυση στα πιστεύω, στόχους και
πολιτισμικούς προορισμούς των γειτόνων μας ενυπάρχουν στην εικόνα.
Σοκ. Τρεις Αλβανοί σέρνουν και σπρώχνουν από μακριά στην άσφαλτο ένα
παμπάλαιο ηλεκτρικό πλυντήριο με σκοπό να το περάσουν στα σύνορα! Αραγε το
αμφίβολης λειτουργικότητας μηχάνημα θα καταφέρει να ξεπλύνει τη ρακένδυτη
προσωπικότητα αυτών των ανθρώπων που έπεσαν θύματα του απομονωτισμού και
του απολυταρχισμού; Ιδιαίτερα σκεπτικοί ανηφορίζουμε για Πωγωνιανή. Το
τεράστιο κτίριο της Μαθητικής Εστίας δεσπόζει στο χωριό και στη παιδική
χαρά ανέμελα παίζουν τα παιδιά. O καιρός δείχνει να αλλάζει. Κακόλακκος,
Παλαιόπυργος, Αετόπετρα. H βροχή στο σούρουπο γρήγορα μας οδηγεί στην
Κόνιτσα. Τραπεζίτσα, Αώος, Γκαμήλα. Διανυκτέρευση. H πρωινή ομίχλη
σκαρφαλώνει στο Λάπατο και εμείς, με βόρεια κατεύθυνση, περνάμε έξω από τη
Στράτσιανη (Πύργος), Πυρσόγιαννη, Βούρμπιανη. O χωματόδρομος άνετος και ο
Γράμος χιονοσκέπαστος. Στα χαμηλότερα, ανθίζουν οι κορφές των δένδρων και
κόκκινοι τόνοι στολίζουν τα βουνά.
Γοργοπόταμος και λίγο πιο έξω η φιγούρα του σκοπού-παρατηρητή στο φυλάκιο,
προβάλλει απροσμέτρητη στο φόντο του γκριζόλευκου «σωρείτη». Ασημοχώρι.
Αντιθέσεις παντού. Δημοτικό σχολείο με κεντρικό ρολόι. O χρόνος αλλού
κυλάει, αλλού σταματάει... Κτίσματα ελεύθερα, αεράτα, δημιουργήματα του
ταλέντου των ντόπιων κτιστάδων. Πλησιάζεις και είναι παντού καγκελόφρακτα,
το πρόβλημα μεγάλο.
Πληκάτιο. Το τελευταίο χωριό για το Γράμο. Τις Αρένες και την «2520». Τα
μισογκρεμισμένα πολυβολεία και τα σκασμένα βλήματα. Σε μια πανέμορφη άγρια
φύση όπου ο άνθρωπος έβαλε τη σφραγίδα του δικού του αποτρόπαιου και άλογου
έργου. Οι κάτοικοι πρόσχαροι και φλύαροι.
«Δεν υπάρχει δρόμος για Αετομηλίτσα. Θα βουλιάξετε στις λάσπες και θα σας
ρημάξουν οι Αλβανοί.»
«Εχτές έπιασαν 60 με 70 πέρα στη ρεματιά.»
«Εμείς κρατάμε τις πόλεις γυιέ μου!»
«Αντε και του χρόνου νάρθετε πάλι.»
Κατηφορίζουμε πίσω. Στροφή. Παλαιά πέτρινη γέφυρα του 1747 στο Σαραντάπορο.
Χωριό Χρυσή. Τεράστιο πριονιστήριο, εργοστάσιο ξυλείας. Τα βουνά δεξιά μας,
άδενδρα, γυμνά. Όλα διαβρωμένα. Τα χώματα κατρακύλησαν και άφησαν μόνο τα
βράχια. Αποτροπιασμός. Αμετρη υλοτομία, η φύση εκδικείται, το εργοστάσιο
κλειστό και έρημο.
Χωριό Πευκόφυτο. Το Τσέροκι καταπίνει τα χώματα. Μεγάλη στρούγκα. H
«ολοζώντανη» ελληνίδα της υπαίθρου μας καλωσορίζει στα μέρη της.
«Στάσου να βγάλω όλα τα μοσχαράκια έξω να τα φωτογραφίσεις!»
«Μεγαλοβδόμαδο τρώμε ψωμί με πράσο.»
Το φωτεινό της βλέμμα μας ακολουθεί για τη Γράμουστα, τα γάργαρα νερά, τη
φύση που γιορτάζει, τη διαφορετική Ελλάδα από αυτήν που ζούμε στην
«υδροκέφαλη» πρωτεύουσα. O δασικός δρόμος μας φιλοδωρεί με μερικά χιόνια
και ο εγκαταλειμμένος οικισμός της Κοτύλης μας κάνει πλουσιότερους σε
οπτικές εμπειρίες. Εντυπωσιακοί οι απόκρημνοι ασβεστολιθικοί σχηματισμοί
του Βόιου, θυμίζουν «Grand Canyon» κατά το ήμισυ. Γεμάτο ζωή το Νεστόριο
και οι Κομνηνάδες, Ιεροπηγή, Γάβρος. Το χωριό έχει μεταφερθεί απέναντι,
αφήνοντας στη παλιά του θέση ένα πλινθόκτιστο μωσαϊκό με ξεχωριστό
φωτογραφικό ενδιαφέρον. Χωριό Μελάς. Εδώ έσβησε ο θρυλικός Μακεδονομάχος,
Παύλος Μελάς. Ας θυμηθούμε τα λόγια του: «Ενός ανδρός το αίμα αν ποτίση το
χώμα της Μακεδονίας, θα εξυπνήσουν οι κοιμώμενοι, θα εγκαρδιωθώσιν οι
τρομοκρατηθέντες, θα φυτρώσωσιν επί της ευγενούς γης εκδικηταί και
σωτήρες».
Κατηφορίζοντας στις πλαγιές του πελαγονικού υψιπέδου του Μοναστηρίου, η θέα
των Πρεσπών δρα καταλυτικά σε οποιαδήποτε καταπόνηση.
Εθνικό πάρκο, βιότοπος με εξαιρετική ποικιλία φυτών και ορνιθοπανίδας,
βυζαντινά μνημεία. Υδρόβια, αμφίβια, αλκυόνες, κορμοράνοι, πελεκάνοι,
ερωδιοί και γλάροι. Λιμναία σπήλαια, παρατηρητήρια πουλιών, Μικρολίμνη,
Μηλεώνας, Αγιος Γερμανός, Ψαράδες, Αγιος Αχίλλειος. O συνδυασμός της υψηλής
αισθητικής, ιστορικής και επιστημονικής αξίας των Πρεσπών είναι κάτι το
μοναδικό!
Ανταρτικό, Πισοδέρι, Χιονοδρομικό Κέντρο Βίγλας, Ακρίτας, Αγ. Παρασκευή,
Φυλάκιο Νίκης. Μεγάλη πεδινή έκταση και ο ανδριάντας του Μεγάλου
Αλεξάνδρου, εδώ στα σύνορα με το κράτος των Σκοπίων, επιβλητικός και
μυστηριακός συγχρόνως. H σημαία μεσίστια, η Ανάσταση αργεί. O συμπαθής
Δόκιμος από την Αριδαία δίνει οδηγίες στον εύζωνο φρουρό. Το όπλο ήταν υπό
μάλης, τώρα είναι επ? ώμου. Στο βάθος κόκκινη σημαία, στο κέντρο της το
μακεδονικό αστέρι. Το σούρουπο πλησιάζει, φεύγουμε.
Βεύη, Κέλλα. Ερημικό, παράξενο τοπίο. Λίμνη Βεγορίτις. Ραψωδίες και
χρώματα...
Ανάσταση στην Έδεσσα. Μαζί με τον Περδίκα, τον καπετάν Αγρα, τον κλάδο της
καρυδιάς, το Βόδα και τις αέναες ροές.
Χαράματα. H πόλη κοιμάται. Πορεία προς το Βόρα και την Τζένα. Αριδαία,
Εξαπλάτανος. Εδώ τις νύκτες, μέτραγε τα άστρα σαν ήτανε παιδί, ο Μενέλαος
Λουντέμης. Φούστανη, Αετοχώρι, Νότια, Περίκλεια, Αρχάγγελος. Μπαλκόνι στην
Τζένα το όμορφο χωριό και από εδώ ο ποιητής απευθύνει χαιρετισμό:
Γειά σας περήφανα βουνά
της Καρατζόβας κάστρα
που σας φιλούν οι ουρανοί
και σας χαϊδεύουν τ? άστρα.
Σ την παλιά Όσιανη (Αρχάγγελο), από τον 12ο αιώνα η Μονή Μογλενών διαγράφει
την ιστορική της πορεία και αποδεικνύεται αληθινή κιβωτός του Γένους στους
δύσκολους χρόνους. Σήμερα, η νέα μονή, είναι αφιερωμένη στον Αρχάγγελο
Μιχαήλ, υπηρετείται από δύο μοναχούς και οι εξωτερικές αγιογραφίες με τους
λουλακί τόνους και τις εγχάρακτες ηλιθιότητες των κατά καιρούς
ακαλλιέργητων επισκεπτών προκαλούν αντιφατικά συναισθήματα. H πορεία μας
συναντάει τις ιστορικές μνήμες στο χωριό Σκρα. Εδώ, το 1918, οι Έλληνες
κατήγαγαν περίφανη νίκη επί των Βουλγάρων.
Στο Φανό η πορεία ξαναγίνεται βόρεια. H μεγάλη πεδιάδα του Αξιού απλώνεται
μπροστά μας. Το χειμώνα ο Βαρδάρης, μη βρίσκοντας φυσικά εμπόδια, κατεβάζει
τις θερμοκρασίες πολύ χαμηλά. Ακριβώς απέναντι και πολύ κοντά στα σύνορα, η
μεγάλη πόλη των Σκοπιανών, η Γευγελή. Φτάνουμε στη σιδηροδρομική πύλη της
Ειδομένης για την πρώην Γιουγκοσλαβία και την Ευρώπη. H εικόνα στο σταθμό
φανερώνει τον τρόπο λειτουργίας των ξένων τρένων, που είναι ηλεκτροκίνητα,
όπως επίσης και τις αλλαγές που έχουν δρομολογηθεί για τον εκσυγχρονισμό
του δικού μας σιδηροδρομικού δικτύου.
O ποταμός Αξιός είναι ανυπέρβλητο εμπόδιο για μας και έτσι υποχρεωτική η
διέλευση από Αξιούπολη και Πολύκαστρο. Στο κλασικό σημείο τώρα, για την
μέχρι πρότινος οδική επικοινωνία με την Ευρώπη, το μεθοριακό σταθμό των
Ευζώνων. O πόλεμος στη Βοσνία και το ψυχροπολεμικό κλίμα με τους Σκοπιανούς
έχουν μειώσει την κίνηση τουριστών και εμπορευμάτων στο ελάχιστο. Ούτε καν
δεν έχουμε τη διάθεση τώρα να ενισχύσουμε τους όμορφους γειτόνους, με
αφορμή και αιτία το πάθος στην αναζήτηση της θεάς Τύχης, που πανέξυπνα μας
απομυζούσαν στο καζίνο της Γευγελής.
Βγαίνοντας από τον αυτοκινητόδρομο και μέσω Ποντοηράκλειας, το πραγματικά
γαλήνιο τοπίο της λίμνης Δοϊράνης μας αποζημιώνει για μια ακόμη φορά. Τα
δεκάδες παροπλισμένα βαγόνια εντείνουν την αίσθηση ανθρώπινης ανυπαρξίας
από ελληνικής πλευράς, όταν η «Ντοϊράν» αντιπαραθέτει αξιόλογη παραλίμνια
τουριστική υποδομή με το ανάλογο δυναμικό κατοίκων.
Στο φυλάκιο της συνοριακής γραμμής για μας είναι μεγάλη η χαρά να είμαστε
οι πρώτοι πολίτες που το επισκεφθήκαμε ανήμερα το Πάσχα. H μικρή συζήτηση
που είχαμε με τους φρουρούς της πατρίδας μας για το οδοιπορικό, τα
τετρακίνητα και τον Γκλιγκόρωφ έγινε αιτία για σχετική εγρήγορση από μέρους
του εχθρικού παρατηρητηρίου και σίγουρα οι αντικειμενικοί φακοί στις
διόπτρες γέμισαν από Τσέροκι... Πολλές ευχές στους στρατευμένους
καινούργιους φίλους μας και από Δροσάτο για Μουριές, οι καταπράσινες
δενδροστοιχίες ανεβάζουν τους ανοιξιάτικους τόνους.
Παράλληλα με το ορεινό τείχος του Μπέλες τα Πορόια, η Βυρώνεια, το N.
Πετρίτσι. Το πραγματικά εξαιρετικό εδώ είναι η ύπαρξη της κατά μεγάλο μέρος
ανθρωπογενούς λίμνης Κερκίνης. Αυτό που αξίζει να αναφερθεί είναι ότι
μερικοί οικολογίζοντες αντέδρασαν πριν μερικά χρόνια για τη διευθέτηση της
ροής του Στρυμώνα, ενώ το κέρδος τώρα είναι ένας καταπληκτικός
υδροβιότοπος, προστατευόμενος από τη συνθήκη Ramsar.
Τοποθεσίες όπως το Ιστίμπεη και φυσικά η γραμμή των οχυρών Ρούπελ
επαναφέρουν στη μνήμη ασύγκριτες ιστορικές στιγμές της πρόσφατης ιστορίας
μας.
Επίσκεψη στον Προμαχώνα, ο δρόμος οδηγεί από εδώ για Σόφια και, μέσω
Σιδηροκάστρου, αναρριχώμαστε στα όρη της Βροντούς. Αλλεπάλληλες στροφές μας
φέρνουν στην Ανω Βροντού και έπειτα στο πασίγνωστο «ψυχρό» Κάτω Νευροκόπι.
Δώδεκα χιλιόμετρα ασφαλτόδρομος κατευθείαν για τα σύνορα, στο φυλάκιο
Εξοχής.
H εικόνα είναι παράξενη, ο δρόμος ανηφορικός και στο χάσιμο αισθάνεσαι το
απαγορευτικό. Εδώ δεν υπάρχει έλεγχος διαβατηρίων και τελωνείο παρά μόνο
ένα αόρατο τείχος.
Χαράματα στη γέφυρα των Παπάδων και τα νερά του Νέστου πλούσια και αρκετά
θολά. Στην αριστερή όχθη, σε περιορισμένο χώρο, αγριογούρουνα και περίεργα
μικρά, προϊόντα διασταύρωσης. Συνεχείς στροφές και χωριό Σιδηρόνερο. H
Ροδόπη πλησιάζει. Τελευταίο χωριό η Σκαλωτή. Για επτά χιλιόμετρα ακόμα η
άσφαλτος και μετά ο δασικός δρόμος μας οδηγεί στα Κεντρικά του δάσους της
Ελατιάς, όπου η βάση του δασαρχείου και το συντονιστικό κέντρο υλοτόμησης
και συλλογής ξυλείας για τις χαρτοβιομηχανίες της Θράκης. Μετά πέντε
χιλιόμετρα στο Καρά-Ντερέ, συναντάμε το μοναδικό δασικό χωριό στην Ελλάδα
με ξενώνες και εγκαταστάσεις που θυμίζουν χειμερινό θέρετρο του εξωτερικού,
αλλά δίνουν όμως την εντύπωση ότι πριν ολοκληρωθούν τα έργα βγήκαν σε
αχρηστία.
Το περιβάλλον είναι καταπληκτικό. Πανύψηλοι κορμοί ερυθρελάτης συνθέτουν
ένα πυκνό δάσος και τα πλούσια νερά όπως αυτό του Στραβορέματος,
δικαιολογούν επάξια τη φήμη που απέκτησε η Δυτική Ροδόπη. O δρόμος
συνεχίζει και η εικόνα που συνθέτουν οι αργυρόλευκες σημύδες είναι σίγουρα
μοναδική. Μετά τη Γιουμουρλού είχαμε τη χαρά να συναντήσουμε μπροστά μας,
στα δέκα μέτρα, δύο πανέμορφα ζαρκάδια που δυστυχώς δεν προλάβαμε να
πείσουμε για τις αθώες φωτογραφικές προθέσεις μας και στη στιγμή
εξαφανίστηκαν.
Π ροχωράμε βαθύτερα, αγγίζουμε τα σύνορα, η ξύλευση απούσα. Επιτέλους
βρισκόμαστε στο Παρθένο Δάσος της Ζαγκραντένιας. O τόπος έχει ανακηρυχθεί
«μνημείο της φύσεως». Τα χωμάτινα χιλιόμετρα πάμπολλα, ο χρόνος αδυσώπητος.
Κατηφορίζουμε, φτάνουμε στις Θερμιές. Ιαματικές πηγές και ο πιο κακόμοιρος
και απομακρυσμένος αυθαίρετος οικισμός στη χώρα.
Παρανέστι, Σταυρούπολη. Αφήνοντας δεξιά μας τα Θρακικά Τέμπη συνεχίζουμε
προς Ξάνθη.
Διασταύρωση και αριστερά για τα χωριά των Πομάκων. Σμίνθη, Μύκη, Εχίνος,
Θέρμες, Μέδουσα.
Οι Πομάκοι ή Ροδοπαίοι με τα πανάρχαια ελληνικά ήθη και έθιμα, έλκουν την
καταγωγή από τους αρχαίους Αγριάνες. Εξεσλαβίσθηκαν γλωσσικά και
εκμωαμεθανίσθηκαν θρησκευτικά με τη βία, όπως αναφέρει η ιστορική επιστήμη.
Οι Πομάκοι δεν έχουν καμιά φυλετική ή πνευματική σχέση με τους Τούρκους.
Και όμως η εγκληματική αδιαφορία του «κράτους των Αθηνών», τις τελευταίες
δεκαετίες, τους έφερε σε τέτοιο σημείο κοινωνικής στασιμότητας ώστε να
είναι τώρα ευάλωτος στόχος της τουρκικής προπαγάνδας. Ένα στα πέντε σπίτια
των Πομάκων έχει -σίγουρα δώρο του τούρκικου επεκτατισμού- μία δορυφορική
κεραία για να είναι δυνατή η παρακολούθηση των δύο καναλιών, σε τηλεοπτικό
δορυφόρο που έχει νοικιάσει η Αγκυρα. H περαιτέρω συρρίκνωση του ελληνισμού
επικρέμεται σαν δαμόκλειος σπάθη στις κεφαλές όλων μας και είναι
ανεπίτρεπτη πλέον και η παραμικρότερη δογματική θέση.
Διανυκτέρευση στη Ξάνθη και χαρακτηριστική η αντίδραση της ρεσεψιονίστ στη
δήλωσή μας ότι είμαστε τουρίστες: «Εδώ πάνω μόνο εμπορικοί αντιπρόσωποι ή
γονείς των φοιτητών του Δημοκριτείου έρχονται. Για τους Έλληνες τουρίστες
δεν είμαστε ξεχασμένοι. Είμαστε άγνωστοι...» Χαρακτηριστικά να αναφέρουμε
ότι το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης έχει γενικό πρόβλημα οικονομικής
στήριξης, ενώ στον αντίποδα το Πανεπιστήμιο «Θράκης» στην... Αδριανούπολη
έχει αυξήσει τον πληθυσμό της κατά 300% την τελευταία δεκαετία!
Τα χιλιόμετρα προστίθενται. Ίασμος, Κομοτηνή, Αρριανά, αυχένας της Σάπκα
και ανηφορίζουμε το νομό του Έβρου. Το τοπίο είναι καταπληκτικό. Ένα ταξίδι
σ? αυτήν την εσχατιά της πατρίδας μας σίγουρα θα σας κάνει να αναρωτηθείτε
γιατί δεν αποτολμήσατε την πραγμάτωσή του νωρίτερα.
Μέγα Δέρειο, Μικρό Δέρειο, Μεταξάδες. Όσο μεγαλύτερη γίνεται η ένδειξη στο
οδόμετρο του Τσέροκι τόσο μειώνεται η επιθυμία μας για επιστροφή στην
Αττική γη.
Πεντάλοφος, Πετρωτά, Ορμένιο απέναντι από το Svilengrad. Σε αναζήτηση του
βορειότερου σιδηροδρομικού σταθμού. Αγγιγμα της «κορυφής» της Ελλάδας.
Ανέμελο περπάτημα στην κατάφυτη διαχωριστική τάφρο με τη Βουλγαρία.
Επιστροφή στο χωριό με τις πολυποίκιλες τουλίπες. Αισθανόμαστε μια περίεργη
πληρότητα. Τολμήστε τη δική σας πιστοποίηση...
Δίκαια, και από εκεί... δίπλα στον Έβρο, πάνω στο ανάχωμα, αριστερά από το
κανάλι.
Τριεθνές, Μαράσια, εγκάρσιος διάπλους του Αρδα, Καστανιές.
Φυλάκιο, τρίγωνο του Κάραγατς, δίπλα η Αδριανούπολη, διαχωριστική αλυσίδα.
Πλησιάζουμε μαζί με το λοχαγό και δύο Τούρκοι φρουροί σπεύδουν σε απόσταση
αναπνοής. Φυσικά τηρούμε τη σύσταση να μη φωτογραφίσουμε προς την πλευρά
της Τουρκίας. «...Θα το εκλάβουν σαν μεθοριακό επεισόδιο» μας πληροφορεί ο
ευγενέστατος Έλληνας αξιωματικός.
Καβύλη, Ορεστιάδα (φυτώριο αθλητικών ταλέντων), Πύθιο, Πραγγί, Διδυμότειχο.
H παρουσία του στρατού έντονη όπως υπαγορεύουν οι συνθήκες «καλής»
γειτονίας...
Λάβαρα, Σουφλί. Αποκαλείται και «μεταξένια πολιτεία» λόγω της
μεταξοκαλλιέργειας και βιοτεχνίας μεταξωτών που ανθούσαν στο μεσοδιάστημα
του 19ου και 20ου αιώνα. Σήμερα, το Σουφλί χαρακτηρίζουν τα ερειπωμένα
«κουκουλόσπιτα» καθώς και το μοναδικό Μουσείο Μετάξης, ένα πραγματικό
σχολείο, στεγαζόμενο στο αρχοντικό Κουρτίδη. Σίγουρα άγνωστο στη χώρα μας,
αλλά όχι και στο εξωτερικό, όπως μαρτυρούν οι πολλές επισκέψεις ξένων
μαθητών και ομάδων.
O χρόνος αμείλικτος και η επίσκεψη στο περίφημο δάσος της Δαδιάς,
τοποθεσίας που συγκαταλέγεται στα προγράμματα της WWF (Παγκόσμιο Ταμείο για
τη Φύση), με τα σπάνια είδη αρπαχτικών πτηνών, δεν πραγματοποιείται.
Στο στρατόπεδο του χωριού Πέπλος, η συνάντησή μας με τον ταγματάρχη,
Μανδραλή Κωνσταντίνο, «σφραγίζει» το επόμενο τετράωρο. Από τη γέφυρα των
Κήπων πορευόμαστε για αρκετά χιλιόμετρα πάνω στο ανάχωμα και δίπλα στον
ποταμό Έβρο. H «ξενάγηση» στην παραποτάμια επιτηρούμενη ζώνη και η
διαλογική συζήτηση που είχαμε με τον ταγματάρχη ήταν για μας το επιστέγασμα
των ξεχωριστών εμπειριών που βιώσαμε. Καθώς θεωρούσαμε, έμπλεοι ευτυχίας,
το Δέλτα του Έβρου με τους φιδαετούς, τους κορμοράνους, τους γερανούς, τους
ερωδιούς, τα φλαμίνγκο και επιθεωρούσαμε το δαιδαλώδες των διαδρόμων και
νησίδων του πλουσιότερου υδροβιότοπου της N. Ευρώπης, σκεφτόμαστε πως ο
Έλληνας αξιωματικός πρέπει να είναι φιλόπατρις, ευρυμαθής, αντικειμενικός,
ευρείας αντιλήψεως και στο πρόσωπο του φίλου μας ταγματάρχου συναντήσαμε
ένα άξιο υπόδειγμα.
H επικαμπύλια ολοκλήρωση της μεθοριακής γραμμής της χώρας μας κατά το
μάλλον ή ήττον σε απόσταση αναπνοής, είναι σίγουρα κάτι περισσότερο από ένα
απλό οδοιπορικό. Είναι η καταμέτρηση των ακριτικών χωριών μας, είναι η
επιβεβαίωση της σκέψης ότι ο ανθρωπισμός εδώ ψηλά δεν χάθηκε, είναι η
διαπίστωση του αυταπόδεικτου της ελληνικότητας αυτών των περιοχών... Είναι
ένας χαιρετισμός στον Αριστοτέλη, τον Ορφέα, το Δημόκριτο, το Φίλιππο, τον
Αλέξανδρο...
JEEP CHEROKEE JAMBOREE
H ΙΔΕΑ ήταν παράξενη. Πολλά γρήγορα και ξεκούραστα χιλιόμετρα από Αθήνα για
Ηγουμενίτσα και από Αλεξανδρούπολη πίσω. Και ανάμεσα χώματα, άπειρες
στροφές, περίεργες κλίσεις, χιόνια, σιδηροτροχιές, ποταμοί, βαθιές λάσπες.
Ερωτηματικά, αμφιταλάντευση και η επιλογή τελεσίδικη. Χρειάζεται κάτι...
original, να διαθέτει «πρεστίζ» και το κυριότερο να έχει... «army look».
Έτσι ο «αμερικάνος» με τα ημιελλειπτικά φύλλα σούστας, αλλά διαθέτων και
αμορτισέρ τιμονιού, μέλλει να γίνει ο... εργαλειοσύντροφος για μια εβδομάδα
στα ελληνικά σύνορα.
«...Κοίτα να το διασκεδάσεις», η προτροπή από τον Σ.Χ. και χειρονομία που
υποδηλώνει ικεσία από τον Σ.Κ.
Όταν πρωτοκάθησα στο «γραφείο» η αίσθηση ήταν ίδια με αυτήν που ένιωθες σε
μια Lancia Fulvia HF, αλλά με συντελεστή 1,5.
Στην πρώτη στροφή αντιλαμβάνεσαι το γρήγορο, αλλά και πανάλαφρο τιμόνι.
Στην εθνική οδό έχεις πλέον στα χέρια σου ένα... άρμα μάχης, με άφθονη
μοκέτα και πολλούς διακόπτες ασφάλισης και ηλεκτροκίνησης θυρών και
παραθύρων. Και μετά; Μετά «παίζεις» το παγοθραυστικό στις κρυσταλλιασμένες
λιμνούλες της Ζαγκραντένιας, βγάζεις το... περισκόπιο στις λάσπες πάνω στη
Γράμουστα, συνδέεις και τις τέσσερις... προπέλες μέσα στον Αρδα...
Σημαίνεις συναγερμό στα διάφορα στρατιωτικά φυλάκια και πολλές διόπτρες
εστιάζονται πάνω σου για να ανιχνεύσουν το διοικητή της Μεραρχίας που
μιμείται τον... Ντιντιέ Οριόλ.
Ειλικρινά δεθήκαμε με το Τσέροκι και η στιγμή του αποχωρισμού, μετά την
επιβεβλημένη προσφορά γεωλογικών δειγμάτων από όλη τη μεθόριο στο φιλικό
πλυντήριο της γειτονιάς, ήταν δύσκολη.
Χωρίς το παραμικρό ίχνος αμετροέπειας θα δηλώναμε απερίφραστα ότι το
Τσέροκι πλησιάζει ιδιαίτερα τη φιλοσοφία των «Αdventure Games» που
διοργανώνουμε._Α.Τ.
Μακεδονία, ελληνική πνοή σε ανασαίνει.
Αθάνατος ανάμεσα στους κύκλους των αιώνων,
Αλέξανδρε, ω βασιλιά τρανέ των Μακεδόνων.
Συ η ψυχή της είσαι...
Κι όσα ζωή δεν έχουνε κι όσα ζωή βαστούνε
σ' έχουν στο νου, σε προσκυνούν, θαρρείς σε καρτερούνε...
K. Παλαμάς
Εάν ο Μέγας Αλέξανδρος, εκ Μακεδονίας αναχωρήσας, επορεύετο ουχί προς
ανατολάς, αλλά προς δυσμάς, ήθελεν εξελληνίσει νεαρώτερους και ζωτικώτερους
λαούς, η δε Ευρώπη θα ήτο διαφορετική υπό άποψιν προσωπικής ελευθερίας,
αναπτύξεως, δράσεως...