Περί αυτοκινήτων τσέπης
ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝΠΕΡΙ _ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ ΤΣΕΠΗΣ_
ΌΛΑ TA ΜΩΡΑ_ ΣΤΗΝ ΠΙΣΤΑ
Ήταν μικρά, φτηνά και εν πολλοίς πρωτόγονα
συγκρινόμενα με τα σύγχρονα _υπέρ-μίνι_. Απετέλεσαν
όμως την απαρχή της μαζικής διάδοσης του αυτοκινήτου,
γέμισαν μια περίοδο τους δρόμους της Ευρώπης και
εξαφανίστηκαν όταν έκλεισε ο κύκλος της προσφοράς
τους...
Διαφάνεις: Automedia
TO ΑΜΑΞΩΜΑ των πρώτων αυτοκινούμενων οχημάτων, προέρχονταν σε
μεγάλο βαθμό από την κλασική ιππήλατη άμαξα, αλλά η εξέλιξη
ήταν ραγδαία στην _σχεδίαση_ των νέας αντίληψης αμαξωμάτων,
ενώ σύντομα η πρόοδος στα ηλεκτρικά βελτίωσε και τα -πρωτόγονα
σε σχέση με τα σημερινά- συστήματα ανάφλεξης και τα φώτα.
Αργότερα παρουσιάστηκαν οι αεροθάλαμοι στα ελαστικά, για
περισσότερη άνεση, ενώ νέες μέθοδοι στην κατεργασία του
μετάλλου, εξασφάλισαν καλύτερη προστασία του αμαξώματος από τη
διάβρωση.
Με την αύξηση της τεχνογνωσίας έγινε πολύ πιο εύκολο για τις
-τότε-αυτοκινητοβιομηχανίες να κατασκευάσουν μικρά και προσιτά
στο ευρύ κοινό οχήματα.
Το 1885 κιόλας στο Μάνχαϊμ, ο Καρλ Μπενζ κατασκεύασε ένα όχημα
με κινητήρα εσωτερικής καύσης, το οποίο μπορεί να θεωρηθεί σαν
το πρώτο μικρό αυτοκίνητο. Ήταν τρίκυκλο, με μήκος 2,38 μέτρων
και ισχύ μικρότερη του ενός ίππου. Τα χρόνια που ακολούθησαν
ήταν μια περίοδος έντονης δημιουργίας για τους πιονέρους της
αυτοκινητοβιομηχανίας. Σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει σήμερα, η
κατασκευή ενός αυτοκινήτου ήταν ασύγκριτα πιο εύκολη. O
κινητήρας, οι τροχοί, η ανάρτηση καθώς και οι εξωτερικές
επιφάνειες βιδώνονταν όλα μαζί πάνω στο πλαίσιο με βάση βέβαια
τις απλές μεθόδους συναρμολόγησης που ήταν γνωστές την εποχή
εκείνη.
Στην εξωτερική τους εμφάνιση, τα αυτοκίνητα είχαν ακόμα αρκετά
από τα χαρακτηριστικά των παλιών αμαξών κάτι που ευτυχώς δεν
κράτησε για πολύ.
Τα μικρά οχήματα, αποτελούσαν την ιδανική λύση για να
ικανοποιηθούν οι ανάγκες για αυτοκίνηση της πλειοψηφίας του
κόσμου. Εκείνη την εποχή τα αυτοκίνητα ήταν πολύ μεγάλα και
ακριβά, ενώ ήταν απαραίτητη και η ύπαρξη ενός σωφέρ που
φρόντιζε για τη συντήρησή τους. Όλα αυτά σήμαιναν φυσικά, ένα
μεγάλο ποσό χρημάτων κάθε μήνα, γεγονός που έκανε την απόκτηση
ενός αυτοκινήτου μια πολύ δύσκολη υπόθεση. Έτσι οι σχεδιαστές
βρέθηκαν αντιμέτωποι με μια νέα πρόκληση: Την εξέλιξη μικρών
και φτηνών αυτοκινήτων για τον πολύ κόσμο. Μετά το τέλος του
1ου Π.Π. η συνθήκη των Βερσαλιών απαγόρευε στη Γερμανία να
κατασκευάζει αεροπλάνα κι έτσι οι σχεδιαστές και οι μηχανικοί
από τις αεροναυτικές βιομηχανίες αναγκάστηκαν να εξαντλήσουν
την ενεργητικότητά τους στην σχεδίαση και εξέλιξη των
οχημάτων. Αυτό είχε ευμενείς επιπτώσεις στην
αυτοκινητοβιομηχανία, καθώς εισήχθησαν καινούριες τεχνικές
στην κατεργασία του μετάλλου και τη συναρμολόγηση, ενώ οι
κατασκευαστές άρχισαν να μαθαίνουν και για τη χρησιμότητα της
αεροδυναμικής.
Έ να από τα πρώτα μικρά αυτοκίνητα, ήταν και το Dixi της BMW
το οποίο παρουσιάστηκε το 1929. Ήταν το πρώτο όχημα της
βαυαρικής εταιρίας, η οποία μέχρι τότε κατασκεύαζε
αποκλειστικά αεροπορικούς κινητήρες. Την ίδια περίοδο
παρουσιάστηκε και το Opel Laubfrosch το οποίο ήταν ακόμα
μικρότερο από το Ντίξι και εξαιτίας του σχήματός του είχε το
παρατσούκλι _η φραντζόλα_... Είχε ανεξάρτητη ανάρτηση σε όλους
τους τροχούς, οι οποίοι καλύπτονταν από το ατρακτοειδές
αμάξωμα, δίνοντάς του ένα μοναδικό για την εποχή
παρουσιαστικό.
Κατά τη διάρκεια του 2ου Π.Π. δημιουργήθηκε ο γνωστός μας
_σκαραβαίος_ από τη Φολκσβάγκεν, ένα αυτοκίνητο που σε
ορισμένες χώρες παράγεται μέχρι σήμερα. Αν και κανονικά δεν
ανήκει στην κατηγορία των μικρών αυτοκινήτων (είναι μεγαλύτερο
σε διαστάσεις από το Γκολφ της πρώτης γενιάς που το
αντικατέστησε το 1974) εντούτοις, έγινε πολύ δημοφιλές και
πούλησε πάνω από 20.000.000 μονάδες.
Την ίδια περίοδο, η Φίατ παρουσίασε το δικό της μίνι με το
όνομα Topolino (ποντικάκι). H φιλοσοφία της σχεδίασής του
έγινε τόσο δημοφιλής στη γειτονική μας χώρα, που βοήθησε το
εργοστάσιο του Τουρίνου να επιβιώσει στη δύσκολη μεταπολεμική
περίοδο. Εξελισσόμενο σε διάφορες παραλλαγές, από το _500_ του
1957, στο _126_ του 1976 έφτασε ως τις μέρες μας σαν
Τσινκουετσέντο, το 1992.
Στη Γαλλία παρουσιάστηκε το 1936 το πρωτότυπο του 2CV της
Σιτροέν, ένα αυτοκίνητο που επέζησε μέχρι τις μέρες μας και
συνέχισε να παράγεται μέχρι και το 1990 στην Πορτογαλία.
Εντελώς διαφορετικής φιλοσοφίας ήταν το 4CV της Ρενό που αν
και είχε εξελιχθεί προπολεμικά, βγήκε στην παραγωγή το 1946,
αλλά δεν γνώρισε ανάλογη επιτυχία με το _ασχημόπαπο_ της
Σιτροέν.
Την ίδια περίοδο τα πράγματα ήταν πολύ πιο δύσκολα στη
Γερμανία. Οι καταστροφές που είχε προκαλέσει ο πόλεμος στη
χώρα, αλλά και η απελπιστική έλλειψη πρώτων υλών έκαναν την
παλινόρθωση της βιομηχανίας μια πολύ δύσκολη υπόθεση. Τα μικρά
αυτοκίνητα ήταν και πάλι η πλατφόρμα από την οποία ξεκίνησαν
τα πρώτα τους μεταπολεμικά βήματα οι Γερμανοί κατασκευαστές. O
κατάλογος των μοντέλων είναι μακρύς, αλλά δυστυχώς κανείς από
τους κατασκευαστές εκείνης της εποχής δεν επέζησε ως τις μέρες
μας.
Εξαίρεση αποτελούν η BMW και η Όπελ. Όλοι οι υπόλοιποι είτε
βούλιαξαν είτε απορροφήθηκαν από μεγαλύτερες εταιρίες.
O καλύτερος πρακτικός τρόπος για να ξεχωρίζει κανείς τα μίνι
οχήματα, είναι να_ μετρά τους τροχούς τους.
Είναι πολύ πιο σίγουρη μέθοδος από το να μετρά τα ίχνη τους
στο_ χιόνι, μια και υπάρχουν μικρά τρίκυκλα που αφήνουν
τέσσερα ίχνη, όπως το Ιζέτα της BMW.
Μιλώντας για τρίκυκλα, δεν θα μπουρούσαμε να μη μνημονεύσουμε
το αξέχαστο όχημα της ιταλικής Πιάτζιο.
Σχεδιάστηκε ειδικά για να μπορεί να κινείται άνετα μέσα στους
πολυσύχναστους δρόμους της Νάπολης, ενώ η οδήγησή του θύμιζε
περισσότερο μοτοσικλέτα, καθώς ο οδηγός χειρίζονταν το γκάζι
και το φρένο με τα χέρια.
?λλο ένα χαρακτηριστικό δείγμα της μεταπολεμικής τεχνικής ήταν
και το γαλλικό Ματίς 333 του 1946 το οποίο αν και ήταν
πρωτοποριακής σχεδίασης, εντούτοις, δεν γνώρισε την επιτυχία
που του άξιζε στην αγορά.
H αλήθεια είναι πως τα μικρά αυτοκίνητα άρχισαν να αποτελούν
μια ενδιαφέρουσα εναλλακτική λύση, μόνον όταν οι δρόμοι των
μεγαλουπόλεων άρχισαν να μοιάζουν με τεράστιους χώρους
στάθμευσης, δηλαδή την τελευταία 25ετία.
Οι τρίκυκλες κατασκευές γρήγορα εγκαταλείφθηκαν, κυρίως για
λόγους ασφαλείας και οι ευρωπαϊκοί δρόμοι γνώρισαν τη νέα
γενιά των οχημάτων πόλης. Σε αυτή ανήκαν τα Φίατ _500_ και
_600_ καθώς και το Μίνι της Μπρίτις Λέιλαντ.
Το τελευταίο αποτέλεσε μια πραγματική επανάσταση για την εποχή
που παρουσιάστηκε. Με τον κινητήρα και την κίνηση εμπρός, με
ανεξάρτητη ανάρτηση σε όλους τους τροχούς και με αρκετούς
χώρους για 4 άτομα πέτυχε τους στόχους των δημιουργών του και
βρίσκεται στην παραγωγή μέχρι και σήμερα.
Στο μεταξύ, στη Γερμανία τα αυτοκίνητα πόλης μεγάλωσαν σε
μέγεθος και η μικρή κατηγορία απαρτίζονταν από οχήματα όπως το
DKW Τζούνιορ, το ?ουντι 50 και το Φολκσβάγκεν Πόλο. Αντίστοιχη
ήταν και η πορεία στη Γαλλία. Το Ρενό 4 πέρασε από διαδοχικά
στάδια εξέλιξης, σαν Ρενό 5, σαν Κλειώ και κατέληξε σήμερα στο
Τουίνγκο.
H Πεζό έμεινε στο 104, ενώ στην Ιταλία κυριάρχησε η ντόπια
έκδοση του βρετανικού Μίνι, το Ινοτσέντι μαζί με το κάπως πιο
συντηρητικό A 112 της Αουτομπιάνκι.
Τέλος, στο χορό μπήκαν και οι Ολλανδοί με το Νταφ 33 το οποίο
όμως δεν γνώρισε επιτυχία κι έτσι η ολλανδική εταιρία συνέχισε
να κατασκευάζει μόνον βαριά φορτηγά.
Αλλά και η ιαπωνική αυτοκινητοβιομηχανία οφείλει ένα σημαντικό
μέρος της ανάπτυξής της στα μικρά αυτοκίνητα. Μέσα σε λίγες
δεκαετίες κατόρθωσαν να φτάσουν στο ίδιο επίπεδο τεχνογνωσίας
με τους ευρωπαίους κι έτσι ξεκίνησαν την παραγωγή τους μόλις
πριν 30 περίπου χρόνια.
Το Μιτσουμπίσι 500 παρουσιάστηκε το 1960 και εξωτερικά έμοιαζε
με μικρό Τράμπαντ, ενώ το Σουμπαρού 360 της ίδιας περιόδου
ήταν μια _διασταύρωση_ ανάμεσα σε σκαραβαίο και Φίατ 500.
Στις μέρες μας, τα μικρά αυτοκίνητα συχνά αποτελούν
αντικείμενο πειραματισμού ανάμεσα στους σύγχρονους σχεδιαστές.
Πρόκειται δηλαδή για θεαματικές σχεδιαστικές επιδείξεις που
απλώς ανεβάζουν το κόστος παραγωγής.
Ωστόσο δεν θα πρέπει να ξεχνάμε την αρχική ιδέα του μικρού και
προσιτού. Όσο τα αυτοκίνητα γίνονται ολοένα και περισσότερα
στους δρόμους της υφηλίου, η ανακύκληση των υλικών κατασκευής
και η μείωση των εκπεμπόμενων ρύπων πρέπει να γίνουν οι κύριοι
στόχοι των βιομηχανιών. Μετά από 100 και πλέον χρόνια από την
εφεύρεση του Καρλ Μπενζ, ίσως τα μικρά αυτοκίνητα να γίνουν οι
πρωταγωνιστές μιας νέας εποχής για το αυτοκίνητο._Αutomedia.
ΛΕΖΑΝΤΕΣ:
1. Vespa 400 (I)
2. Mochet (F)
3. P. Vallee (F)
4. Bond (GB)
5. Berkeley T60 (GB)
6. Scootacar (GB)
7. BMW Isetta (D)
8. BMW 600 (D)
9. Trabant (DDR)
10. Trabant (DDR)
11. Glas Goggomobil Coupe (D)
12. Glas Goggomobil Limousine (D)
13. DART (AUS)
14. Heinkel Scooter (D)
15. Gutbrod (D)
16. NSU Prinz (D)
17. Lloyd LP 300 (D)
18. Lloyd Alexander (D)
19. Kleinschnittger F 125 (D)
20. Spatz 4 (D)
21. Z_ndapp Janus (D)
22. Fuldamobil (D)
23. Messerschmidt KR 175 (D)