Nικόλας Zαλμάς

ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ

Τέσσερις το απόγευμα της πρώτης Κυριακής του Δεκέμβρη. O ήλιος
κάλυπτε τις τελευταίες μοίρες πριν κρυφτεί, μαλακώνοντας τα
χρώματα, χαϊδεύοντας πρόσωπα και αντικείμενα.
Το γαλάζιο του ουρανού γύριζε στο χρυσαφί, και μια λαμπρή
χειμωνιάτικη μέρα έφθανε στο τέλος εκεί στα υψίπεδα της
Τρίπολης. Ανάμικτα συναισθήματα, ιδιαίτερη συγκίνηση, από ένα
γεγονός που έκανε αίσθηση σε όλους τους εμπλεκομένους σε αυτό.
Ύστερα από 25 χρόνια, μια ομάδα από εκπροσώπους τριών γενεών
αγωνιζομένων, ξανάσμιξαν, ξανασυζήτησαν, ξαναδιαφώνησαν,
ξανάτρεξαν και μας έδειξαν ακόμα μια φορά πόσο τυχεροί
υπήρξαν.
Τυχεροί γιατί χάρηκαν μια ζωή καθαρότερη, πιο απονήρευτη, με
στοιχειώδεις προοπτικές και στόχους.
Τυχεροί γιατί ένιωσαν σαφώς καλύτερα την έννοια των λέξεων
όπως φιλία, φύση, ηρεμία.
Τους γνώρισα όλους καλά. Μεγάλωσα έχοντάς τους δίπλα μου,
ζώντας μια ζωή παράλληλη, συμμετέχοντας ενίοτε στα καλαμπούρια
τους, στις αγωνιστικές ανησυχίες τους.
H πραγματική απογοήτευση ήρθε όταν ως ενήλικας πλέον πίστεψα
ότι μπορούσα να ξανασυναντήσω όλα όσα γνώρισα στους αγώνες ως
παιδί αγωνιζομένου και είδα ότι ΔΕΝ γίνεται. Όταν πίστεψα ότι
μπορούσα να ξαναζήσω εκείνες τις στιγμές και διαπίστωσα ότι
ΔΕΝ είναι κατορθωτό. Είναι οι άνθρωποι που διαμορφώνουν τις
συνθήκες; Ή μήπως είναι το αντίθετο και το χειρότερο;
Στο τέλος του 20ου αιώνα όλες αυτές οι αναμνήσεις που κάποιος
συντηρεί έγχρωμες, μπερδεμένες με τα μαυρόασπρα στοπ καρέ
φωτογραφιών αρχείου, μοιάζουν με ακαταλαβίστικη, αδιάφορη
ιστορία.
Στο κατώφλι του 21ου αιώνα, στην εποχή των χάκερς, της
τεχνοκουλτούρας, των Σάιμπερνομαντς, της υψηλής τεχνολογίας,
προέχει η προσαρμοστικότητα στα νέα μοντέλα ζωής.
Όχι οι αναμνήσεις ή τα όνειρα... Ν.Σ.Ζ.

_Και ένα και δύο και τρία_ Show Rooms

ΓΡΑΦΑΜΕ στο τελευταίο τεύχος του 1994 -για μία ακόμη φορά- ότι
η αγορά αυτοκινήτου βρίσκεται ύστερα από μια παρατεταμένη
περίοδο ύφεσης εμπρός σε καταλυτικές και μάλλον ανησυχητικές
εξελίξεις.
Οι πωλήσεις πέρυσι με το ζόρι ξεπέρασαν -αν ξεπέρασαν καθώς τα
επίσημα στοιχεία την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές δεν
ήταν ακόμη γνωστά και η κατάργηση του δελτίου που έβγαζε ο
ΣΕΑΑ μόνο την ελλιπή πληρόφορηση έφερε- τις 100.000
αυτοκίνητα και οι προοπτικές για φέτος είναι ακόμη χειρότερες.
Οι απαισιόδοξοι συζητούν για 65.000-70.000 ταξινομήσεις, οι
αισιόδοξοι για 85.000-90.000. Οι αριθμοί στη μία ή στην άλλη
περίπτωση πολύ απέχουν από τις 150.000 πωλήσεις που προέβλεπαν
τα ακριβοπληρωμένα στελέχη της αγοράς πριν από δύο χρόνια,
όταν η ευφορία της εποχής των παχειών αγελάδων δεν άφηνε χώρο
για _μαύρες σκέψεις_.
Έχουμε συνηθίσει να λέμε, οι δημοσιογράφοι και όσοι ζουν τα
πράγματα από μέσα, ότι για την μη προβλέψιμη κατάσταση στην
ελληνική αγορά αυτοκινήτου φταίει το κράτος.
Αυτό το ανερμάτιστο αρπαχτικό που έβλεπε και βλέπει το
αυτοκίνητο μόνο ως σταθερή πηγή εσόδων για τα δημόσια ταμεία
αδιαφορώντας για όλα τα άλλα.
Κι αυτά τα _όλα τα άλλα_ είναι πολλά, είναι σημαντικά, είναι
άμεσα συνδεδεμένα με την ποιότητα της ζωής μας, την εργασία
και την επιβίωση -δυστυχώς κυριολεκτικά- κάποιων επαγγελματιών
οι οποίοι, χωρίς καλά-καλά να το καταλάβουν, βρέθηκαν σε ένα
μαγκανοπήγαδο που αντί για την υποσχόμενη επιτυχία τούς
οδήγησε στην καταστροφή.
Δεν θα ασχοληθούμε σ_ αυτό το σημείωμα καταγράφοντας ακόμη μία
φορά την πολιτική της ελληνικής πολιτείας απέναντι στο
αυτοκίνητο. Είναι σε όλους γνωστή και μη εξαιρετέα.
Αλλά αυτό ακριβώς το γεγονός γεννά ένα ερώτημα στο οποίο όλοι
αποφεύγουν να απαντήσουν σήμερα: αφού λίγο πολύ η πολιτική
αυτή είναι γνωστή και πολύ τακτική μέσα στην αταξία της, γιατί
φτάσαμε εδώ που φτάσαμε; Γιατί κατάντησε η αγορά αυτοκινήτου
και εν προκειμένω οι αντιπροσωπείες, όπως η γηραιά κυρία που
παστώνεται από το πρωί ως το βράδυ με κρέμες και μέικ απ για
να δείχνει νέα, αλλά που μέσα της ξέρει ότι είναι έτοιμη να
καταρρεύσει;

O υπογράφων ζει επαγγελματικά το χώρο από το 1983. Εποχή που η
αγορά αυτοκινήτου ήταν μία σοβαρή επένδυση, το κόστος όμως
χρήσης μικρό, οι ασφάλειες επί της ουσίας ανύπαρκτες, τα
συνεργεία περισσότερο μηχανουργεία και κέντρα _μαϊμουδερών_
μετατροπών, οι δε υπηρεσίες _after sales_ δεν υπήρχαν ούτε σαν
όρος στα λεξικά.
H κατάσταση αυτή δεν άλλαξε παρά μόνο στις αρχές της δεκαετίας
του _90. Τότε που κάποια εργοστάσια ανέλαβαν τις εδώ
αντιπροσωπεύσεις τους, οργανώθηκαν κάπως καλύτερα και κάποιοι
από τους υπόλοιπους, ενώ το μεγάλο _μπουμ_ έγινε όταν ο Σ.
Μάνος αποφάσισε ότι τα καταλυτικά αυτοκίνητα ήταν η λύση για
να φύγει το νέφος της Αθήνας.
Τότε ήταν που ήλθαν τα πάνω κάτω.
H καθιέρωση του θεσμού της απόσυρσης έδωσε το σύνθημα στον
αυτοκινητιστικά πεινασμένο Έλληνα να _ορμήσει_...
Το _δώσε κι εμένα μπάρμπα_ ελάχιστα μπορεί να αποδώσει την
εικόνα αυτής της καθόλου μακρινής εποχής.
H εικόνα του πολίτη που συνωστίζονταν μαζί με 500 ακόμη
αναξιοπαθούντες στην έκθεση, ανεμίζοντας τη σακούλα του
Σκλαβενίτη με χύμα τα πεντοχίλιαρα, πρόθυμος μέσα στ_ άλλα να
πληρώσει ακόμη και καπέλο προκειμένου να αποκτήσει το όνειρο
το καταλυτικό, ήταν τότε δυστυχώς όχι η εξαίρεση, αλλά ο
απόλυτος κανόνας.
Δισεκατομμύρια λοιπόν άλλαξαν χέρια, έμποροι και αντιπρόσωποι
που ήταν στα πρόθυρα της χρεωκοπίας άναβαν λαμπάδες στο μπόι
του Μάνου, στις μάντρες του ΟΔΔΥ η εικόνα ήταν απλώς πέραν
κάθε περιγραφής, οι δρόμοι όμως, που τούτα και με τ_ άλλα,
άρχισαν να γεμίζουν με καινούρια καταλυτικά.
Όλοι έδειχναν ευχαριστημένοι.
Περισσότερο απ_ όλους οι αντιπρόσωποι. Έλληνες και ξένοι. Οι
σοβαρότεροι απ_ αυτούς, παρασυρμένοι από τις υψηλές πωλήσεις
άρχισαν να σχεδιάζουν το μέλλον.
_Τόσα σημεία πώλησης έχουμε σήμερα, πουλάμε x αυτοκίνητα, αν
αυξήσουμε τα σημεία (δηλαδή τους εμπόρους) θα πουλάμε και 2x.
Εμπρός λοιπόν_.
O εμποράκος της επαρχίας από την άλλη που τόσα χρόνια ζούσε
στη μουτζούρα και το περιθώριο, καλοδέχτηκε την πρόταση από τη
μεγάλη σοβαρή εταιρία να γίνει εξουσιοδοτημένος dealer της
(παρακαλώ) με_ show room, τμήμα ανταλλακτικών, σύγχρονο
συνεργείο και τμήμα after sales service (ξανά παρακαλώ).
Παρασυρμένος από ένα λεξιλόγιο που ως χθες δεν είχε ματακούσει
στη ζωή του, παρασυρμένος εξίσου από την προοπτική του εύκολου
και γρήγορου κέρδους, δέχτηκε να βρει τα 200, 300, 500 μερικές
φορές και παραπάνω εκατομμύρια που χρειάζονταν για να κάνει το
χωράφι στην είσοδο της πόλης _κάθετο συγκρότημα_
Ήταν και το ζήτημα της κοινωνικής αναβάθμισης που μέτρησε,
καθώς ο παραγοντισμός στα πράγματα μια μικρής ή μεγάλης
επαρχιακής πόλης έρχεται ταυτόχρονα με την επιτυχία. Και
επιτυχία στην Ελλάδα σήμερα σημαίνει να διαθέτεις πολλά
κολλαριστά πεντοχίλιαρα (όποιος γνωρίζει πώς ζει η ελληνική
επαρχία ίσως σ_ αυτό το τελευταίο φοτρώσει πολλά από τα δεινά
που ακολούθησαν).
Ήταν δε τόσο έντονος ο ανταγωνισμός για το ποιος θα πάρει το
μαγικό χαρτί της εξουσιόδοτησης, που μέχρι και_ πολιτικό μέσον
χρειάζονταν σε πολλές περιπτώσεις.
Όλοι λοιπόν _όρμησαν_ να γίνουν εξουσιοδοτημένοι dealers με
κάθετα συγκροτήματα περιοχών. Στόχος οι υψηλές πωλήσεις, τα
κέρδη, η ξεχρέωση (οι τοκογλύφοι πάντοτε ανθούσαν στην Ελλάδα)
άντε και η εξυπηρέτηση των πελατών.
Βέβαια αυτό το τελευταίο ποτέ δεν πήρε ουσιαστική μορφή, καθώς
σε Αθήνα και επαρχία τα πολύχρωμα φώτα του show room και η
παχιά γκρι μοκέτα έκρυβε και κρύβει ακόμη την ασχετοσύνη και
τον ωχαδερφισμό της παλιάς καλής εποχής. Ευτυχώς που τα
εργοστάσια φτιάχνουν τώρα πια αξιόπιστα αυτοκίνητα.
Έτσι γέμισε η Ελλάδα εξουδιοδοτημένους.
Ογδόντα σημεία πώλησης η μία εταιρία, 70 η άλλη, 69 μία τρίτη,
50 μία άλλη...
H Αθήνα και οι μεγάλες πόλεις χωρίστηκαν σε περιοχές, όπου η
κάθε μία είχε τον δικό της εξουσιοδοτημένο. Οι πωλήσεις
μοιράζονταν ανάλογα -έστω κι αν δεν έλειπαν μερικές φορές οι
άγριες κόντρες, αλλά αυτά είναι μέσα στο παιχνίδι.
Όλα καλά λοιπόν; Ναι, ως πέρυσι.