Kερκίνη
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΤΟΠΙΟΦαίνεται ότι η Κερκίνη είναι της μόδας τα τελευταία χρόνια. Δεν είναι
τυχαίο ότι τόσο ο Αγγελόπουλος (και το μετέωρο βήμα του πελαργού του) όσο
και διαφημιστικές παραγωγές τσιγάρων και καφέ, επέλεξαν το σκηνικό της για
τα γυρίσματά τους. Πέρα από τη φωτογραφική και κινηματογραφική αξία του
υγρότοπου πάντως, μεγαλύτερη σημασία έχει η ίδια η βιολογία του, τόσο σαν
ρυθμιστής του οικοσυστήματος της περιοχής, όσο και σαν τροφοδότης ζωής για
τους κατοίκους της.
κείμενο: Ακης Τεμπερίδης
φωτογραφίες: Γιώργος Παπαδόπουλος
Κάτι που πολλοί δεν γνωρίζουν είναι ότι η Κερκίνη είναι τεχνητή.
Δημιουργήθηκε το 1932, όταν η τότε κυβέρνηση κατασκεύασε το φράγμα του
Λιθότοπου για τη συγκράτηση των νερών του Στρυμόνα και την αποφυγή
πλημμυρών στην περιοχή. 50 χρόνια μετά, ένα δεύτερο φράγμα ήταν έτοιμο στο
ίδιο σημείο, αφού στο διάστημα αυτό, τα υλικά που κατέβαζε το ποτάμι από τη
Βουλγαρία μείωσαν αισθητά τη χωρητικότητα της λίμνης. Κατασκευάστηκαν
μάλιστα και αναχώματα γιατί η στάθμη του νερού είχε ανέβει κατά 4 μέτρα.
Χάρη στην ανθρώπινη επέμβαση, η - πρώην - λεκάνη του Στρυμόνα έχει
εξελιχθεί σε έναν από τους 11 υγρότοπους της χώρας που είναι αναγνωρισμένοι
από τη σύμβαση Ραμσάρ του 1971.
ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΤΗΣ ΚΕΡΚΙΝΗΣ
Στο Λιθότοπο - ένα από τα χωριά της λίμνης - ξεκινήσαμε ένα φθινοπωρινό
απόγευμα την περιήγησή μας. Στον κεντρικό καφενέ, κλείσαμε ραντεβού με τον
Παναγιώτη Χατζηγιαννίδη, τον ?οικολόγο? του χωριού για να μας μπάσει στα
μυστικά της Κερκίνης. Μέχρι το βράδυ της επόμενης μέρας, θα κάναμε στον
υγρότοπο πάνω από 150 χιλιόμετρα με το Βιτάρα, άλλα 30 με τη βάρκα του
Παναγιώτη και θα μπαίναμε βαθιά στην καρδιά του σημαντικού υγρότοπου.
Ηλιοβασίλεμα στο ?ανάχωμα?, στα βορειονανατολικά της λίμνης. O παραλίμνιος
χωματόδρομος από το Λιθότοπο είναι ένα ?δραματικό? ταξίδι 15 χιλιομέτρων σε
ένα τοπίο τόσο ζωντανό που ακόμη και η καλύτερη φωτογραφία δυσκολεύεται να
αποδώσει. Περνάμε με το Βιτάρα μέσα από μαντριά και φτάνουμε εκεί που ο
Στρυμόνας εκβάλλει στη λίμνη. Αγελάδες βόσκουν σε καταπράσινα λιβάδια. H
στάθμη της λίμνης έχει πέσει μετά το καλοκαίρι αλλά ακόμη μεγάλο μέρος του
παραποτάμιου δάσους είναι πνιγμένο στο νερό. Παράδοξο τοπίο αλήθεια μα τόσο
εξωτικό. Τα βουβάλια - μοναδικά σε όλη την Ελλάδα - περνούν το ποτάμια σε
κοπάδια. Εκεί που οδηγούμε το Βιτάρα, λίγους μήνες πριν έφτανε το νερό. Το
οικοσύστημα της Κερκίνης μεταβάλλεται με τις εποχές και με τις ανάγκες
άρδευσης της περιοχής. O Παναγιώτης, πραγματικός Mr Κερκίνη, μιλά συνεχώς
για τα προβλήματα της λίμνης σα να είναι παιδί του: ?Μέχρι πριν λίγα χρόνια
κανένας δεν νοιαζότανε. Εδώ και 3-4 χρόνια έχει ευαισθητοποιηθεί ο κόσμος
αλλά όχι όλοι. Φυλάμε τη λίμνη καθημερινά, μια χούφτα άνθρωποι, για να μην
κυνηγάνε, να μην χτίζουνε αυθαίρετα στις όχθες και να μην πηγαίνουν κοντά
στις φωλιές των πουλιών. H ενημέρωση είναι το Νο 1 θέμα. Στα σχολεία,
παντού?. Για το λόγο αυτό, κύρια, τρεις οικολογικοί σύλλογοι
δραστηριοποιούνται στην περιοχή της λίμνης και ένας ακόμη στις Σέρρες.
H Κερκίνη σήμερα είναι από τους πιο υγιείς υγρότοπους στη χώρα, αλλά η
κατάστασή της βρίσκεται σε μια λεπτή ισορροπία. Οι ψαράδες, οι γεωργοί, οι
κάτοικοι των χωριών της και οι επισκέπτες πρέπει να καταλάβουν την αξία
της. Σίγουρα πολλοί άνθρωποι ζουν χάρη σ? αυτή, αλλά πρέπει να επιζήσει και
η ίδια.
O Θόδωρος Ναζιρίδης, σαν δασολόγος έχει κάνει το διδακτορικό του πάνω στην
Κερκίνη, οπότε λίγοι τη γνωρίζουν από επιστημονικής απόψεως όσο εκείνος.
Ποιο είναι λοιπόν το κυριότερο πρόβλημα της λίμνης;
?Κύρια, η εποχιακή αυξομείωση της στάθμης του νερού. Από το χειμώνα που
είναι στο χαμηλότερο σημείο μέχρι το Μάιο που είναι στο ψηλότερο, η διαφορά
στάθμης φτάνει τα 5,5 μέτρα. Το δάσος είναι στο νερό για 3-6 μήνες κάθε
χρόνο και τα δέντρα πεθαίνουν. Υπάρχουν βέβαια και τα εξωτερικά
προβλήματα...?
Την επόμενη ξυπνάμε πρωί. Τα σύννεφα είναι ακόμη χαμηλά. Το περιβάλλον της
λίμνης σιωπηλό. H γαλήνη των νερών σπάει μόνο από το πέρασμα κάποιας
βάρκας. Συναντάμε του ψαράδες την ώρα που πουλούν την πραμάτεια τους.
Ασπρόψαρα και πεταλούδα είχε σήμερα, δυο κατοστάρικα το κιλό. Τζάμπα ο
κόπος. Αφήνουμε το Βιτάρα και επιβιβαζόμαστε στην ξύλινη βάρκα του
Παναγώτη. Διασχίζουμε κατά μήκος τη λίμνη και φτάνουμε στη βόρεια πλευρά
της, στην καρδιά του οικοσυστήματός της. Στη διαδρομή, κοπάδια από
χουλιαρομύτες και κάπου κάπου κάποιοι αργυροπελεκάνοι. Το πέταγμά τους,
αυτοκρατορικά νωχελικό, η παρουσία τους πραγματικά εντυπωσιάζει στην πτήση.
Κάθε λίγο προσγειώνονται κοντά μας, ?τροχοδρομώντας? με μαεστρία.
Στο παραλίμνιο δάσος οι εικόνες, σουρρεαλιστικές. Δέντρα μέσα στη λίμνη,
νομίζεις ότι φύτρωσαν από το πουθενά κι αυτό γιατί τα νερά της κερκίνης
είναι τόσο θολά (πράσινα μάλλον) που ακόμη και στα 30 εκατοστά βάθος,
πυθμένα δεν βλέπεις. Σηκώνουμε τη μηχανή για να μη βρει πάτο και
κωπηλατούμε. Μόνο το πλατσούρισμα των κουπιών ακούγεται και που και που το
φτερούγισμα κάποιου πουλιού. Ένα τεράστιο κοπάδι κορμοράνων ανησυχεί -
φαίνεται - από την παρουσία μας και μετακομίζει στα βορειοδυτικά της
λίμνης. Στην επιφάνεια της, μπροστά μας, απλώνεται ένα υδάτινο λιβάδι.
Μπαίνουμε μέσα του. Είναι νεροκάστανα. Αλλη εκπληκτική εικόνα!
Βγαίνουμε πάλι στα βαθιά και πλέουμε προς δυτικά. Φτάνουμε στα νούφαρα.
Υπέροχα φυτά αλήθεια! Οι ρίζες τους στο βυθό και τα λουλούδια τους στην
επιφάνεια. Τα περισσότερα είναι μαραμένα. Τα έπνιξε η στάθμη του νερού πριν
προλάβουν ν? ανθίσουν στην επιφάνεια. Έχουν ήδη περάσει δύο ώρες κι εμείς -
σαν σε ταινία του Αγγελόπουλου - λειτουργούμε ήδη αργά, χωρίς άγχος,
αναζητώντας νούφαρα και παρατηρώντας από τα κυάλια (ή το φακό της μηχανής)
αργυροπελεκάνους. Μόνο που δεν προσεγγίζουμε τις όχθες για να μην
τρομάζουμε τα πουλιά. Θυμόμαστε τις ανησυχίες του Θόδωρου Ναζιρίδη για την
ανάπτυξη τουρισμού στη λίμνη: ?Θέλουμε τουρισμό αλλά δεν είμαστε έτοιμοι
ακόμη. Πρέπει να γίνουν ξενώνες και να βρεθεί τρόπος να οδηγούνται οι
επισκέπτες στη λίμνη με συνοδεία ώστε να μην απειλείται η ηρεμία των
πουλιών. Πολλοί έρχονται και θέλουν να φτάσουν στα 5 μέτρα για να βγάλουν
φωτογραφία, κάτι που πρέπει να αποφεύγουμε...?
Επιστρέφουμε ήρεμοι, αν και ανικανοποίητοι από τη φωτογράφιση. Θα
μπορούσαμε να ξοδέψουμε δεκάδες φιλμς αλλά η ατμόσφαιρα δεν ήταν όσο θέλαμε
καθαρή. Δεν πειράζει όμως. Θα επιστρέψουμε αρκετές φορές, για να ζήσουμε
πάλι κάποιο ηλιοβασίλεμα εκεί στο ?ανάχωμα?. Όσο για τις φωτογραφίες, έτσι
ή αλλιώς, δεν είναι παρά επιλεγμένα κάδρα της πραγματικής ζωής... Και όπως
λέει το σλόγκαν της διαφήμισης με την Κερκίνη: ?εδώ η ζωή είναι
πραγματική?._Α.Τ.
SUZUKI VITARA V6:
H δίλιτρη έκδοση του δημοφιλούς Βιτάρα, χαρίζει κύρος στο μοντέλο που
έλειπε από τις εκείνες των 1,6 λίτρων. Με άξονα τον εξακύλινδρο με τις 24
βαλβίδες και τους 136 ίππους, το αυτοκίνητο δεν είναι μόνο πιο ζωντανό στο
δρόμο αλλά και πιο αρχοντικό στη συμπεριφορά του. Αθόρυβο, χωρίς
κραδασμούς, με άφθονη ροπή σε όλο το φάσμα στροφών και πρωτοφανή
ελαστικότητα (αντέχει μέχρι τις 200 σ.α.λ. με 5η!), το κορυφαίο Βιτάρα
είναι μια ολοκληρωμένη πρόταση για μεγάλα ταξίδια και περιπέτειες σε
δύσβατα εδάφη, χωρίς υπερβολές όμως.
Ταξιδεύει άνετα με 130-140 χιλ/ώρα (με μόλις 4.000 σ.α.λ.), πιάνει τα 180
(στο ταχύμετρο), φρενάρει εντυπωσιακά και αντιμετωπίζει τις στροφές με
σιγουριά αλλά και κάποια ελαστικότητα. H κατανάλωση ήταν υψηλή στα χέρια
μας, χωρίς υπερβολές στη χρήση του και το ρεζερβουάρ των 70 λίτρων άδειασε
σε λιγότερα από 500 χιλιόμετρα (14 λίτρα/100 χιλ.).
O εξοπλισμός του αυτοκινήτου, στο κορυφαίο ?πακέτο?, εντυπωσιακός: πέρα από
τις ηλεκτρομαγνητικές κλειδαριές, τα ηλεκτροκίνητα παράθυρα και τους
καθρέπτες, υπάρχει κλιματισμός με επιλογή economy, αερόσακος για
οδηγό-συνοδηγό και ABS. Βέβαια η τελική τιμή του αυτοκινήτου (σε όλες τις
εκδόσεις εξοπλισμού του) είναι ένα κλικ ακριβότερες του RAV4 και ακόμη
περισσότερο του Σπόρτατζ. Κάπως έτσι όμως χρεώνεται το διακριτικό V6 στο
πίσω μέρος και το αμάξωμα κύρους με τη νικελένια γρίλια, τις περλέ φάσες
γύρω γύρω και τις εντυπωσιακές ζάντες.
H TAYTOTHTA ΤΗΣ ΚΕΡΚΙΝΗΣ
Έκταση 55-70.000 στρέμματα
Μέσο βάθος 1-3 μ.
Μέγιστο βάθος 10 μ.
Υψόμετρο 30-33 μ.
Χωρητικότητα 300-350 εκατ. κυβ. μ.
Χλωρίδα Κυρίως στο Μπέλες και στα Κρούσια. Νεροκάστανα, πιπερίτζες,
νούφαρα (άσπρα & κίτρινα), βάγιες, ιτιές, αρμυρίκια.
Πανίδα Έχουν παρατηρηθεί 260 είδη πουλιών, ανάμεσά τους,
ροδοπελεκάνοι & αργυροπελεκάνοι, κορμοράνοι, λαγκόνες,
στακτοτσικνιάδες, αργυροτσικνιάδες, χουλιαρομύτες, φαλαρίδες.
Ιχθυοπανίδα 21 είδη, κυρίως πλατάνες, σαρδέλες, χέλια, μπριάνες, ιταλικά,
γριβάδια, κοκκινοφτέρες, γουλιανοί, πέρκες, ασπρόψαρα, τσιρόνια,
γλήνια.
Θηλαστικά Ζαρκάδια, τσακάλια, λύκοι, σκαντζόχοιροι, αγριόγατες, λαγοί,
βίδρες, λοβοί, αρουραίοι, κουνάβια, νυφίτσες, ποντικοί,
αγριογούρουνα, αλεπούδες, βουβάλια, κτλ.