Kαλειδοσκόπιο
ΟΣΟ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΑΝΘΡΩΠΟΙ
AN ΑΠΟ τη στήλη αυτή συμβαίνει συχνά να _γκρινιάζουμε_, δεν
είναι γιατί μας αρέσει να κάνουμε πάντα το δικηγόρο του
διαβόλου ή γιατί μας αρέσει γενικά να _τρωγόμαστε με τα ρούχα
μας_, αλλά γιατί πιστεύουμε ακράδαντα ότι οι δυνατότητες αυτής
της χώρας και των ανθρώπων της είναι πολύ περισσότερες από
αυτές που αξιοποιούνται. Και γι_ αυτό τα πράγματα θα μπορούσαν
να είναι πολύ καλύτερα από το θλιβερό θέαμα της μιζέριας, της
διαφθοράς και της αποτυχίας που παρουσιάζει σήμερα και της
στερεί τη θέση που θα της άξιζε μέσα στην ευρωπαϊκή οικογένεια
και το σεβασμό των άλλων Ευρωπαίων. Με αποτέλεσμα, η χώρα που
γέννησε τον ευρωπαϊκό πολιτισμό και που την ιστορία της
διδάσκονται σαν κομμάτι της δικής τους οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι,
να θεωρείται σήμερα απ_ αυτούς ο πιο αναξιόπιστος εταίρος και
να έχει καταντήσει ο ζητιάνος της Ευρώπης, που ζει χάρη στη
βοήθεια των υπολοίπων.
Όλα αυτά δεν σημαίνουν ότι δεν έχουμε τα μάτια μας ανοιχτά,
για να βλέπουμε τα όσα θετικά συμβαίνουν και να τα προβάλλουμε
ανάλογα. Ακριβώς γιατί αποδεικνύουν τις δυνατότητες που
πιστεύουμε ότι υπάρχουν και αποτελούν παραδείγματα προς μίμηση
μέσα στη γενική απογοήτευση.
Μία τέτοια περίπτωση, που αξίζει συγχαρητηρίων και ιδιαίτερης
προβολής, είναι μια επιτυχία ελλήνων επιστημόνων για την οποία
διαβάσαμε πρόσφατα σε ανακοίνωση του Ε.Μ.Π. σε τεχνικό
περιοδικό και αφορά την περσινή συμμετοχή του Εργαστηρίου
Ναυπηγών Μηχανολόγων Μηχανικών σε μεγάλη διεθνή ναυτιλιακή
έκθεση που γίνεται κάθε δύο χρόνια στο Αμβούργο.
Όπως αναφέρει λοιπόν η ανακοίνωση, _σε προκηρυχθέντα διεθνή
διαγωνισμό μεταξύ των παγκοσμίως κορυφαίων Τεχνικών
Πανεπιστημίων και Πολυτεχνείων για τη σχεδίαση μελλοντικών
μεταφορικών συστημάτων ακτοπλοΪας, η σχεδιαστική πρόταση του
Εργαστηρίου Μελέτης Πλοίου του Ε.Μ.Π. υπό τον τίτλο SMUCC
(SWATH Multipurpose Container Carrier) κατέλαβε την πρώτη
θέση. H πρόταση του Ε.Μ.Π., που αναφέρεται στη σχεδίαση ενός
ταχύπλοου υβριδικού καταμαράν τύπου SWATH, αναπτύχθηκε από
τετραμελή ομάδα αποτελούμενη από τον καθηγητή Απόστολο Δ.
Παπανικολάου (επιστημονικό υπεύθυνο) και τους Υποψήφιους
Διδάκτορες του Τμήματος Ναυπηγών Μηχανολόγων Μηχανικών του
Ε.Μ.Π. κ.κ. Χριστόδουλο Κοσκινά, Νίκο Μπούλιαρη και Κώστα
Πηγουνάκη_.
Φυσικά μια τέτοια επιτυχία, που δεν είναι άλλωστε και
συνηθισμένη σε μια χώρα επιστημονικά υποβαθμισμένη σαν την
Ελλάδα, αγνοήθηκε εντελώς από τον Τύπο των υστερικών
μεγάτιτλων και τα κανάλια των _αποκλειστικοτήτων_, που έχουν
να ασχοληθούν με σοβαρότερα πράγματα, σκάνδαλα και
δακρύβρεχτες ιστορίες, πολιτικές συνομωσίες και πολιτικάντικες
δηλώσεις, ιστορίες της νύχτας και _υπερθεάματα_ της παρακμής.
Γι_ αυτό ακριβώς αξίζει ένα διπλό μεγάλο μπράβο στους τέσσερις
έλληνες επιστήμονες, που μέσα στη γενική αδιαφορία, στις
_καταλήψεις_ και τις _διεκδικήσεις_, αγνόησαν την τάση για
λιγότερη προσπάθεια που προωθείται σε όλα τα επίπεδα της
κοινωνίας μας και αντιμετώπισαν στα ίσα τη δημιουργικότητα των
ξένων συναδέλφων τους με τη δική τους ακόμη μεγαλύτερη
δημιουργικότητα, αγνοώντας το παρόν της κακομοιριάς και
σχεδιάζοντας πλοία για το μέλλον. Για να τους αποδείξουν με
τον καλύτερο τρόπο ότι δεν είμαστε ικανοί μόνο για να ζητάμε
βοήθεια και κοινοτικά κονδύλια αλλά και για να συμβάλλουμε στη
ανάπτυξη και την πρόοδο της ανθρώπινης κοινωνίας. Συγχαρητήρια
λοιπόν, κι ελπίζουμε να συνεχίσουν να αγνοούν τις σειρήνες,
δίνοντας το παράδειγμα και σε άλλους συμπατριώτες μας να το
κάνουν.
Πάνος Φιλιππακόπουλος
ΜΗ ΦΟΝΙΚΑ ΟΠΛΑ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΑ ΒΙΑΙΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ
Πολλές καταστάσεις που αντιμετωπίζουν στην άσκηση των
καθηκόντων τους οι σημερινοί αστυνομικοί δεν είναι δυνατόν να
αντιμετωπιστούν με επιτυχία, αφού τα όπλα τα οποία διαθέτουν
δεν έχουν αλλάξει εδώ και 100 τουλάχιστον χρόνια. Έτσι για να
αντιμετωπίσουν έναν μεθυσμένο που απειλεί τους περαστικούς με
ένα σπασμένο μπουκάλι, ή τον εκτός εαυτού σύζυγο που απειλεί
τη γυναίκα του με ένα μαχαίρι ενώ την κρατά από το λαιμό, ή
ακόμη για να εξουδετερώσουν κάποιο ψυχοπαθή, ο αστυνομικός δεν
διαθέτει παρά το κλομπ -που στις περισσότερες περιπτώσεις
αποδεικνύεται άχρηστο ή εξαγριώνει ακόμη περισσότερο το
επικίνδυνο άτομο- ή το υπηρεσιακό του περίστροφο, η χρήση του
οποίου όμως δεν είναι πάντοτε δικαιολογημένη.
Η κατάσταση όμως που υπάρχει σήμερα πρόκειται σύντομα να
αλλάξει χάρη στην έρευνα που διεξάγει το αμερικανικό Υπουργείο
Δικαιοσύνης σε διάφορα εργαστήρια για την ανάπτυξη νέων
μη-φονικών όπλων με σκοπό την αντιμετώπιση βίαιων εγκλημάτων.
Ένα από τα νέα _ασφαλέστερα_ όπλα είναι ένα είδους αφρού με
πολυμερή βάση που, αφού εκτοξευθεί από σπρέι, διαστέλλεται και
σκληραίνει μέσα σε ελάχιστα δευτερόλεπτα, εγκλωβίζοντας τα
μέλη του επικίνδυνου ατόμου που παύει να προβάλει αντίσταση. Η
σκληρή μάζα γίνεται και πάλι μαλακή με τη χρήση διαλυτικού και
μπορεί να απομακρυνθεί εύκολα.
Ένα άλλο προϊόν είναι ένα λέιζερ χαμηλής ισχύος με ακτινοβολία
αόρατη στο μάτι που μπορεί όμως θερμάνει αρκετά το δέρμα, ώστε
να αναγκάσει τον οπλισμένο κακοποιό να ρίξει το μαχαίρι ή άλλο
όπλο που κρατά. Μία άλλη παραλλαγή όπλου λέιζερ είναι και αυτό
που μπορεί να _τυφλώσει_ προσωρινά, ακόμη και στη διάρκεια της
ημέρας τον ύποπτο, ενώ δεν προκαλεί ζημιά στα μάτια. Όταν η
ακτινοβολία του κατευθυνθεί στα τζάμια ενός αυτοκινήτου,
οικήματος ή ακόμη και αεροπλάνου, διαχέεται από τις
μικροατέλειες και εκδορές του γυαλιού και κάνει τη γυάλινη
επιφάνεια αδιαφανή. Έτσι μπορεί ο αστυνομικός να εμποδίσει τη
θέα ενός ελεύθερου σκοπευτή, ή έναν κακοποιό να διαφύγει με το
αυτοκίνητο.
Μία πιο εξελιγμένη μορφή είναι αυτό που αποκαλείται _οπτική
χειροβομβίδα_. Έχει τη μορφή ενός μεγάλου στυλογράφου. Όταν
ενεργοποιηθεί, η μικρή ποσότητα εκρηκτικής ύλη στέλνει παλμούς
ενέργειας μέσα στο σύννεφο αερίου ξένον που επίσης
απελευθερώνεται. Το διεγερμένο αέριο έχει την ιδιότητα να
επανεκπέμπει την ενέργεια υπό μορφή φωτός με τον ίδιο τρόπο
που μια λάμπα φθορισμού μετατρέπει την ηλεκτρική ενέργεια. Το
αποτέλεσμα είναι η δημιουργία μιας εκτυφλωτική λάμψης που
διαρκεί 30 δευτερόλεπτα.
Η μεταφορά κρατουμένων, ιδιαίτερα όταν αυτοί βρίσκονται σε
κατάσταση μέθης ή κάτω από την επήρεια ναρκωτικών, στο πίσω
μέρος ενός περιπολικού, είναι επικίνδυνη, τόσο για τους ίδιους
όσο και για τους αστυνομικούς που τους συνοδεύουν. Για τις
περιπτώσεις αυτές υπάρχει μια ειδική συσκευή σαν αερόσακος
προσαρμοσμένη στην πλάτη των εμπρός καθισμάτων. Όταν
φουσκώσει, εμποδίζει τις κινήσεις του κρατουμένου χωρίς να τον
τραυματίζει. Για την αποφυγή της περίπτωσης ασφυξίας, ο σάκος
είναι πορώδης και απαιτεί τη συνεχή είσοδο αέρα προκειμένου να
διατηρεί το σχήμα του.
Για τη σύλληψη κακοποιών που διαφεύγουν με αυτοκίνητο έχει
σχεδιαστεί ένα νέο είδος εμποδίου με καρφιά που καταστρέφει τα
ελαστικά. Είναι όμως αρκετά ελαφρύ για να μεταφέρεται εύκολα
στο χώρο αποσκευών των περιπολικών, ενώ τα καρφιά είναι
κούφια, ώστε να παραμορφώνονται ξεφουσκώνοντας και όχι
σκίζοντας το λάστιχο που στην τελευταία περίπτωση μπορεί να
αποχωριστεί από τον τροχό προκαλώντας σοβαρό ατύχημα. Το
εμπόδιο με το πάτημα ενός κουμπιού _μαζεύει_ τα καρφιά
επιτρέποντας τη διέλευση των περιπολικών που καταδιώκουν το
ύποπτο αυτοκίνητο.
Παρόλη την γενικότερα αποδεκτή χρησιμότητά τους όλα αυτά τα
όπλα δεν έχουν ακόμη ευρύτερα υιοθετηθεί, αφού το κόστος τους
παραμένει υψηλό. Για παράδειγμα το κόστος της συσκευής λέιζερ
που τυφλώνει είναι σήμερα περίπου ίσο με το κόστος δύο
περιπολικών στις Η.Π.Α., κάτι που το κάνει απαγορευτικό για τα
περισσότερα μικρότερα αστυνομικά τμήματα. Μαζικότερη παραγωγή
ελπίζεται να τα κάνει φτηνότερα και πιο προσιτά.
ΤΟ ΝΕΟ ΧΙΛΙΟΓΡΑΜΜΟ
Το διεθνές πρότυπο του χιλιόγραμμου, όπως όλοι θυμόμαστε από
τα σχολικά μας χρόνια, βρίσκεται στην πόλη των Σεβρών στη
Γαλλία, στον εκεί διεθνή οργανισμό. Πρόκειται για ένα
μεταλλικό κύλινδρο, κατασκευασμένο από κράμα πλατίνας και
ιριδίου που φυλάσσεται μέσα σε ένα αεροστεγές χρηματοκιβώτιο
κάτω από σταθερές συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας. Εκείνο
όμως που δεν είναι ευρύτερα γνωστό είναι ότι το χιλιόγραμμο
είναι η τελευταία μονάδα μέτρησης που ορίζεται με αυτόν τον
τρόπο και όχι με κάποια φυσική σταθερά.
Το δευτερόλεπτο, για παράδειγμα, ορίζεται από τη συχνότητα
εκπομπής ραδιενέργειας από το στοιχείο Κέσιο, ενώ το μέτρο
μήκους είναι η απόσταση που διανύει το φως σε χρόνο ένα
τριακοσιοστάκις εκατομμυριοστό του δευτερολέπτου. Έτσι
διάφορες επιστημονικές ομάδες έχουν επιδοθεί σε προσπάθεια να
αντικατασταθεί ο παραδοσιακός τρόπος ορισμός του χιλιόγραμμου
με κάποιο πιο σύγχρονο. Μια από αυτές στο ΜΙΤ φαίνεται ότι
βρίσκεται κοντύτερα μετά την επιτυχία να ορίσουν το βάρος
εννέα χημικών στοιχείων με ακρίβεια 10 δεκαδικών ψηφίων, κάτι
που είναι 20-1000 φορές ακριβέστερο από ό,τι ήταν δυνατόν
μέχρι σήμερα.
Η μέθοδος βασίζεται στο γεγονός ότι φορτισμένα άτομα ή ιόντα
πάλλονται κατά μήκος μαγνητικών γραμμών με συχνότητες ανάλογες
του ατομικού βάρους κάθε στοιχείου. Οι επιστήμονες κατόρθωσαν
να μετρήσουν αυτή τη συχνότητα που για το πυρίτιο βρέθηκε ότι
είναι 4,6 εκατομμύρια παλμοί το δευτερόλεπτο. Η συχνότητα του
άνθρακα είναι μεγαλύτερη, ενώ το υδρογόνο σαν ακόμη ελαφρύτερο
στοιχείο είναι ακόμη υψηλότερη συχνότητα. Οι μετρήσεις αυτές
επέτρεψαν στην επιστημονική ομάδα του MIT να υπολογίσει τις
σχετικές μάζες των στοιχείων με πολύ μεγάλη ακρίβεια. Ο
επόμενος στόχος τους είναι να υπολογίσουν, με βάση τα νεότερα
στοιχεία, τον αριθμό Αβογκάντρο -τη σταθερά δηλαδή που
εκφράζει τον αριθμό των ατόμων σε ένα mole οποιουδήποτε
στοιχείου. Από εκεί θα γίνει δυνατόν να βρεθεί ένας νέος
ορισμός του χιλιόγραμμου σαν αριθμού ατόμων ενός στοιχείου. Η
πιθανότερη επιλογή είναι ότι το στοιχείο θα είναι ο άνθρακας
του οποίου ένα mole ζυγίζει 12 γραμμάρια. Όταν βρεθεί με
ακρίβεια πόσα άτομα περιέχονται στο mole του στοιχείου, είναι
πλέον απλό μαθηματικό πρόβλημα να οριστεί το χιλιόγραμμο. Το
μεγάλο βέβαια πλεονέκτημα μιας τέτοιας εξέλιξης θα είναι ότι
το πρότυπο του χιλιόγραμμου θα μπορεί πλέον να αναπαραχθεί
οπουδήποτε στον κόσμο. Αξίζει να σημειωθεί ότι το πρότυπο του
διεθνούς γραφείου Μέτρων και Σταθμών στη Γαλλία φυλάσσεται
τόσο αυστηρά, ώστε χρησιμοποιήθηκε μόλις τρεις φορές αυτόν τον
αιώνα.
ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΜΕ ΛΕ_ΖΕΡ
Μέχρι πριν από μερικούς μήνες ήταν ένα από τα καλύτερα
φυλαγμένα μυστικά του Αμερικανικού Ναυτικού, αφού είχε
αναπτυχθεί για την επισήμανση υποθαλάσσιων στόχων, όπως τα
πυρηνοκίνητα υποβρύχια του πρώην Σοβιετικού Ναυτικού ή τις
νάρκες που θα είχαν ποντιστεί σε λιμάνια για την παρεμπόδιση
των νηοπομπών σε περίπτωση πολέμου. Με τη λήξη όμως του
_Ψυχρού Πολέμου_, όπως και άλλα συστήματα έτσι και το LIDAR
προορίζεται για πολιτικές εφαρμογές. Τo _Λίνταρ_ είναι μία
μορφή ραντάρ που χρησιμοποιεί φως και πιο συγκεκριμένα
ακτινοβολία λέιζερ αντί για ραδιοκύματα. Τοποθετημένο σε ένα
ελικόπτερο που πετά σε ύψος 200 μέτρων με ταχύτητα 160
χιλιομέτρων την ώρα, το σύστημα σαρώνει την επιφάνεια της
θάλασσας με 200 παλμούς ακτινοβολίας στο υπέρυθρο φάσμα αλλά
και σαν κυανό-πράσινο λέιζερ. H πρώτη ακτινοβολία ανακλάται,
ενώ η δεύτερη εισχωρεί μέχρι και σε βάθος 30 μέτρων και
ανακλάται από το βυθό. Από τη διαφορά που μεσολαβεί ανάμεσα
στις δύο ανακλάσεις, συνήθως της τάξης μερικών εκατοντάκις
δισεκατομμυριοστών του δευτερολέπτου, μπορεί να χαρτογραφηθεί
η περιοχή με ακρίβεια 30 εκατοστών του μέτρου. Στη φωτογραφία
εμφανίζεται ένας τέτοιος χάρτης του λιμανιού της Σαρασότα στη
Φλόριδα. Με βάση αυτόν μπορεί η υπηρεσία που συντηρεί το
λιμάνι, να επισημάνει εάν χρειάζονται εκβάθυνση οι δίοδοι
επικοινωνιών ή εάν υπάρχουν επικίνδυνα εμπόδια.
Η ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΤΡΩΚΤΙΚΩΝ
Πολλές δεκαετίες οι παλαιοντολόγοι ερίζουν σχετικά με την
καταγωγή των τρωκτικών και πιο συγκεκριμένα εάν στην αλυσίδα
της εξέλιξης βρίσκονται πλησιέστερα προς τα κουνέλια ή τα
ανώτερα θηλαστικά. Οι γνώμες, αν και διίστανται, φαινόταν να
συγκλίνουν περισσότερο προς το δεύτερο. Η απάντηση όμως και η
δικαίωση για όσους υποστήριζαν το αντίθετο ήλθε από την έρημο
Κόμπι και ένα απολίθωμα που βρέθηκε εκεί.
Γιατί -ίσως θα αναρωτιούνται πολλοί- πρέπει να ανατρέξουμε σε
τέτοια απολιθώματα, όταν εξωτερικά έχουν πολλές ομοιότητες
αλλά και εσωτερικά έχουν κοινά χαρακτηριστικά όπως κοπτήρες
που μεγαλώνουν συνεχώς; Οι ερευνητές όμως είναι προσεκτικοί σε
τέτοιες καταστάσεις, αφού τονίζουν ότι ομοιότητες ανάμεσα σε
είδη μπορεί να προκύψουν στην εξελικτική πορεία τους ως
αποτέλεσμα της φυσικής επιλογής ή αν τα είδη αυτά
αντιμετωπίσουν κοινά προβλήματα. Μια τέτοια περίπτωση είναι
και το γεγονός ότι τα δόντια των τρωκτικών μοιάζουν με αυτά
κάποιων πιθηκοειδών, κάτι που έκανε κάποιους παλαιοντολόγους
να υποστηρίξουν αρχικά τη συγγένεια των δύο ειδών.
Το απολίθωμα όμως της γνάθου της Κόμπι, ηλικίας 55 εκατ. ετών
δείχνει ότι τα κουνέλια και τα τρωκτικά είχαν έναν κοινό
συνδετικό κρίκο στην αλυσίδα της εξέλιξης, ένα _ποντικοειδές_
ον γνωστό σαν Tribosphenomys minutus, στο οποίο ανήκει και το
εύρημα. Στη γνάθο οι κοπτήρες έχουν το σχήμα που βρίσκουμε και
σε όλα τα σύγχρονα τρωκτικά. Αντίθετα τα δόντια στο πίσω μέρος
δεν μοιάζουν καθόλου με τα τετράγωνα δόντια των τρωκτικών
σήμερα, αλλά έχουν περισσότερο το τριγωνικό σχήμα των
κουνελιών και των προγόνων τους.
Το εύρημα της Κόμπι θεωρείται σημαντικότατο γιατί επεκτείνει
την αλυσίδα εξέλιξης των τρωκτικών κατά μερικά εκατομμύρια
χρόνια. Μέχρι σήμερα όλα τα ευρήματα αφορούσαν την αλυσίδα,
αφού είχε υπάρξει ήδη διαχωρισμός των τρωκτικών από τα άλλα
είδη με τα οποία συγγενεύουν.
NEA ΣΚΑΦΗ ΑΝΟΙΚΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ
Μετά τα σκάφη τύπου _καταμαράν_ και τα _τραιμαράν_, δηλαδή
αυτά με τριπλό κήτος, κάνουν τη μετάβασή τους από τον αθλητικό
στον εμπορικό χώρο. Τα σκάφη αυτά, σύμφωνα με εκπροσώπους
μεγάλων ναυπηγείων, προσφέρουν την ίδια ταχύτητα με τα
συμβατικά σκάφη με την εφαρμογή της μισής μόνο ισχύος. Με βάση
αυτές τις εκτιμήσεις, ήδη βρετανικό ναυπηγείο παρουσίασε πριν
από μερικούς μήνες τα σχέδια μιας φρεγάτας εκτοπίσματος 1.500
τόνων που βασίζεται σε σχεδίαση _τραιμαράν_, έχοντας δηλαδή
τρία στενά κήτη, το ένα παράλληλο με το άλλο. Σκάφη αυτής της
κατηγορίας δεν είναι νέα στο χώρο του ναυτικού αθλητισμού όπου
μάλιστα ένα τέτοιο σκάφος κατέχει και το παγκόσμιο ρεκόρ για
απόσταση που μπορεί να καλυφθεί με 24ωρη πλεύση.
Τα σκάφη αυτά, σύμφωνα με εκπρόσωπο των βρετανικών ναυπηγείων
Θόρνικροφτ που πρότειναν τη νέα φρεγάτα, θα μπορούν να
αναπτύσσουν ταχύτητα έως και 55 χλμ./ώρα με κινητήρες της
μισής ισχύος από αυτούς που θα απαιτούσαν συμβατικές
σχεδιάσεις. Επιπλέον, μέρος του χώρου ανάμεσα στα κήτη θα
μπορούσε να συνδεθεί με μια υπερκατασκευή που δεν θα έρχεται
σε επαφή με το νερό και θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την
εγκατάσταση εξοπλισμού, ενώ από το κατάστρωμα που σχηματίζεται
θα μπορούν να επιχειρούν με μεγαλύτερη ασφάλεια ελικόπτερα.
Τέλος τα πλευρικά κήτη θα προσφέρουν ασφάλεια από πλήγματα
βλημάτων και τορπιλών ενώ γενικότερα οι σχεδιάσεις αυτού του
είδους παρουσιάζουν καλύτερα χαρακτηριστικά πλευστότητας. Να
σημειώσουμε φυσικά, ότι το ενδιαφέρον των ναυπηγείων σε ό,τι
αφορά τα _τραιμαράν_ δεν περιορίζεται μόνο σε πολεμικά αλλά
και σε εμπορικά πλοία και κατ_ εκτιμήσεις τέτοια σκάφη θα
μπορούσαν να μπουν σε υπηρεσία πριν από το έτος 2000.
ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
-Όλοι προσδοκούμε την ημέρα που η απαγόρευση των πυρηνικών
δοκιμών θα γίνει πραγματικότητα σε παγκόσμια κλίμακα. Όταν
όμως αυτό πραγματοποιηθεί, ο οργανισμός που θα αναλάβει την
επιτήρηση της συμφωνίας θα βρει ότι η διάκριση των πιθανών
παραβάσεων από τις χιλιάδες χρήσεις συμβατικών εκρηκτικών για
ειρηνικούς σκοπούς θα είναι πολύ πιο εύκολη χάρη στις εργασίες
του σεισμολόγου Πολ Ρίτσαρντς του Πανεπιστημίου Κολούμπια. Ο
αμερικανός επιστήμονας παρατήρησε ότι τα σεισμικά κύματα που
προέρχονται από πυρηνικές εκρήξεις ταξιδεύουν πολύ μακρύτερα
από ό,τι αυτά που προέρχονται από εκτονώσεις συμβατικών
εκρηκτικών. Σύμφωνα με τον Ρίτσαρντς, μια πυρηνική έκρηξη ενός
κιλοτόνου -που είναι και η μικρότερη που μπορεί να ενδιαφέρει
τους στρατιωτικούς- παράγει συνήθως σεισμικά κύματα μεγέθους
3-4 βαθμών. Πολλές όμως μεγάλες εκρήξεις συμβατικών εκρηκτικών
προκαλούν ανάλογα αποτελέσματα. Τέτοιες περιπτώσεις
υπολογίζονται ότι συμβαίνουν περισσότερες από 10.000 κάθε
χρόνο σε όλο τον πλανήτη.
Προσεχτική μελέτη μπορεί στις περισσότερες φορές να δείξει τη
διαφορά, αφού το σεισμικό ίχνος στις δύο περιπτώσεις δεν είναι
το ίδιο. Εάν όμως έχει κανείς να επαναλάβει τη διαδικασία
10.000 φορές, είναι σίγουρο ότι θα υπάρξουν και περιπτώσεις
υπό αμφιβολία. Εάν όλες αυτές χρειαστεί να ερευνηθούν, μπορεί
να υπάρχουν σοβαρά προβλήματα, από έλλειψη πόρων και
προσωπικού, μέχρι και τις παρεξηγήσεις που μπορεί να υπάρξουν
από χώρες που θα κατηγορηθούν άδικα. Η μέθοδος όμως που
ανέπτυξε ο Ρίτσαρντς είναι ακριβέστερη. Ύστερα από
παρατηρήσεις διαπίστωσε ότι οι περισσότερες συμβατικές
εκρήξεις εμφάνισαν σεισμική δραστηριότητα μόνο σε
σεισμογράφους κοντά στην πηγή τους. Αντίθετα οι πυρηνικές
εκρήξεις εμφάνισαν διάδοση μέχρι και 2.000 χιλιόμετρα μακριά.
Αυτό πιθανότερα οφείλεται στο ότι οι πρώτες, όντας
επιφανειακές, εξαντλούν όλη την ενέργειά τους στο να
ανασηκώσουν τα στρώματα του εδάφους, ενώ οι δεύτερες που
συμβαίνουν σε μεγαλύτερα βάθη δαπανούν την παραγόμενη ενέργεια
στο να δονούν το συμπαγέστερο έδαφος. Έτσι ένα δίκτυο
σεισμογράφων θα μπορούσε να δώσει επιπλέον στοιχεία για το αν
μια έκρηξη είναι ύποπτη ή όχι πέρα από την ανάλυση του
σεισμικού ίχνους.
-Έχει συμβεί πολλές φορές σε κάτοχο βιντεοκάμερας, να πατήσει
το κουμπί της έναρξης μαγνητοσκόπησης κατά λάθος και να
καταλήξει ύστερα από λίγη ώρα με μια ολόκληρη κασέτα με
εικόνες από... το πεζοδρόμιο καθώς η μηχανή είναι κρεμασμένη
στον ώμο. Στο παρελθόν διάφοροι κατασκευαστές, για να
αποφύγουν το πρόβλημα, μετακίνησαν το επίμαχο κουμπί σε άβολη
θέση ή ενσωμάτωσαν στην κάμερα κάποιον μηχανισμό που απαγόρευε
τη λειτουργία όταν ο φακός κοιτούσε προς τα κάτω. Βέβαια
σύντομα όλα αυτά αποδείχθηκαν ημίμετρα, ιδιαίτερα το
τελευταίο, που απαγόρευε ουσιαστικά και τη ηθελημένη
μαγνητοσκόπηση προς τα κάτω. Στη νέα σειρά των μηχανών που
παρουσίασε πρόσφατα η Μιτσουμπίσι έχει ενσωματωθεί ένας
μηχανισμός εκκρεμούς που ανιχνεύει την κίνηση όταν η κάμερα
είναι κρεμασμένη στον ώμο. Εάν η κίνηση αυτή επιμένει για
περισσότερο από ένα λεπτό, τότε, αν έχουμε διαπράξει το
παραπάνω λάθος, ο μηχανισμός σταματά τη μαγνητοσκόπηση και
επαναφέρει την ταινία στο σημείο από όπου ξεκίνησε.
-Μέχρι σήμερα ηλεκτρονικοί υπολογιστές ταίριαζαν ζευγάρια για
γάμο. Τώρα το ίδιο σύστημα χρησιμοποιείται από μια αυστραλιανή
εταιρία προκειμένου να ενισχύσει το σύστημα που βρίσκει άτομα
που είναι πρόθυμα να μοιραστούν μεταφορικό μέσο προς και από
τη δουλειά τους. Το σύστημα χρησιμοποιείται ευρέως στο
εξωτερικό αλλά έχει διαπιστωθεί ότι πολλά άτομα αποθαρρύνονται
ή δεν το χρησιμοποιούν τόσο συχνά όσο θα ήθελαν επειδή δεν
συμπαθούν τα άτομα με τα οποία μοιράζονται το αυτοκίνητο. Έτσι
το ίδιο σύστημα ηλεκτρονικών υπολογιστών που εξασφαλίζει
συντρόφους στη ζωή, χρησιμοποιείται για την εξασφάλιση
συνεπιβατών. Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο της εταιρίας που το
προωθεί, είναι προτιμότερο να πηγαίνει κανείς στη δουλειά
ακούγοντας τη μουσική που του αρέσει ή συζητώντας για
αγαπημένα του θέματα παρά να έχει να υπομένει τα γούστα
κάποιου άλλου.
-Η τρισδιάστατη τηλεόραση και μάλιστα χωρίς αλλαγή συσκευής,
ειδικά
γυαλιά ή άλλα αξεσουάρ, βρίσκεται προ των πυλών σύμφωνα με
πρόσφατη ανακοίνωση βρετανικής επιστημονικής ομάδας. Η
τεχνική, γνωστή ως _ειδωλογραφία_, βασίζεται στην ιδιότητα που
έχει το μάτι να βλέπει στεροσκοπικά. Όταν συνήθως παρατηρούμε
ένα αντικείμενο, βλέπουμε εστιασμένο μόνο αυτό, ενώ οτιδήποτε
πριν ή ύστερα από αυτό φαίνεται θολό. Απλώς ο εγκέφαλός μας
έχει συνηθίσει να αγνοεί το περιβάλλον και έτσι η όλη
κατάσταση δεν φαίνεται να μας ενοχλεί. Η ομάδα μελέτησε το
φαινόμενο και υποστηρίζει ότι έχει βρει τους ακριβείς τύπους
που περιγράφουν το μέγεθος και την απόσταση που πρέπει να
έχουν από τα μάτια μας από τα είδωλα, ώστε να αναπαραχθεί η
τρισδιάστατη παρατήρηση. Με βάση αυτούς τους τύπους μπορούν να
βιντεοσκοπηθούν αντικείμενα από δύο κάμερες που απέχουν μεταξύ
τους και από το αντικείμενο στη σωστή απόσταση. Στην προβολή,
η κατάλληλη διαχείριση των ειδώλων δημιουργεί την ψευδαίσθηση
στο μάτι ότι βλέπει τρισδιάστατα. Σε δοκιμές η τεχνική
αποδίδει, αν και υπάρχουν προβλήματα με την παραμόρφωση των
χρωμάτων των ειδώλων στις περιοχές που αυτά πρέπει να
συμπίπτουν.
-Μια μοναδική ταινία θα αρχίσει να προβάλλεται στις Η.Π.Α.
αυτόν το μήνα. Δεν πρόκειται για ένα νέο αριστούργημα, ούτε
διεκδικεί βραβεία Όσκαρ. Η μοναδικότητά της οφείλεται στο
γεγονός ότι το κοινό που την παρακολουθεί μπορεί να επιλέξει
την πλοκή, ενώ το σενάριο εξελίσσεται. Η ταινία με τον τίτλο
_Μr Payback_ έχει σχετικά απλή υπόθεση όπου ένα ρομποτοειδές
μάχεται τους κακούς προστατεύοντας τους ανυπεράσπιστους. Σε
αντίθεση με τα συμβατικά φιλμ, το _Μr Payback_ είναι
αποθηκευμένο σε δίσκους λέιζερ. Σε κάθε θέση υπάρχει ένας
επιλογέας που δίνει τη δυνατότητα στο κοινό να κάνει επιλογές
και ένας υπολογιστής καταμετρά της επιθυμίες και εκτελεί τη
δημοφιλέστερη. Έτσι στην αρχή της ταινίας οι θεατές μπορούν να
επιλέξουν τους κακούς της ταινίας ενώ στη συνέχεια μπορούν να
επηρεάσουν τα αποτελέσματα των συμπλοκών. Η ταινία έχει
διάρκεια 20 περίπου λεπτών και οι θεατές έχουν επιλογές κάθε
90 δευτερόλεπτα. Ήδη όμως έχει γυριστεί και η επόμενη ταινία
όπου οι θεατές μπορούν να επιλέξουν το σενάριο κάθε δέκα
δευτερόλεπτα. Οι παραγωγοί των ταινιών αυτών ελπίζουν να τις
χρησιμοποιήσουν σε λούνα-παρκ όπου οι θεατές θα πληρώνουν για
να δουν τις διαφορετικές εξελίξεις όσες φορές επισκέπτονται το
χώρο.
Επιμέλεια Φαίδων Γ. Καραϊωσηφίδης