25 χρόνια ελληνικοί αγώνες
ΑΦΙΕΡΩΜΑ25 XPONIA ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ
OI ΚΥΡΙΕΣ ΤΩΝ ΑΓΩΝΩΝ
ΑΡΩΜΑ ΓΥΝΑΙΚΑΣ
H συμμετοχή γυναικών σε αγώνες αυτοκινήτου, άλλοτε έντονη και άλλοτε
διακριτική, γίνεται αμέσως αντιληπτή προκαλώντας αντιδράσεις ανάλογες με
αυτές που προκαλεί το γυναικείο άρωμα όταν εισβάλλει σε χώρους αυστηρά
ανδροκρατούμενους.
κείμενο: Πόπη Παπαμιχαήλ
φωτογραφίες: αρχείο 4T, Γ.Κακολύρη, Ρεπόρτερ, Τ.Αρωνίτη
TA ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ XPONIA οι Ελληνίδες έδωσαν σκληρούς αγώνες για να κατοχυρώσουν
την ισότητα ανάμεσα στα δύο φύλα.
Πολλά κάστρα του «ισχυρού» φύλου έπεσαν και οι γυναίκες άρχισαν να
συμμετέχουν δυναμικά τόσο στη δουλειά και στις σπουδές όσο στον αθλητισμό
και τη διασκέδαση. Ακόμα και ο ελληνικός στρατός «υπέκυψε» και δέχτηκε τις
πρώτες στρατιωτίνες.
Ανδρικά προνόμια των προηγούμενων ετών, όπως το? παντελόνι ή το τιμόνι, δεν
κατακτήθηκαν απλώς από το «ωραίο» φύλο, αλλά καθιερώθηκαν και έγιναν μόδα.
Αλλωστε στις Τεχνικές Εκδόσεις, όσοι εμπλεκόμενοι και όχι μόνον
γνωρίζουν(-ουμε) πολύ καλά τη δύναμη του «ασθενούς φύλου», αφού η Σόφη
Καββαθά δεν είναι τυπικά η εκδότρια των περιοδικών μας.
Στην Ελλάδα οι αγώνες αυτοκινήτου ήταν ένα από τα απολύτως ανδροκρατούμενα
σπορ που δέχτηκε τη γυναικεία εισβολή.
Οι λίγες γυναίκες που τόλμησαν από τη θέση του οδηγού, άσχετα από το
μέγεθος της εμπλοκής τους, δεν αντιμετώπισαν προβλήματα προσαρμαγής και
αντιμετωπίστηκαν επί ίσοις όροις. Όσες συνοδηγοί μάλιστα αντιμετωπίστηκαν
με «ανοικτές αγκάλες», αφού το γυναικείο ένστικτο, η νοικοκυροσύνη, ο
ενθουσιασμός, το πείσμα και άλλα στοιχεία απαραίτητα για τον καλό συνοδηγό
συνδέονται άμεσα και με το γυναικείο φύλο.
Στην κορυφή λοιπόν οι γυναίκες συνοδηγοί, αλλά και όχι μόνον. Χώρος δράσης
των κυριών επίσης η οργάνωση των αγώνων και όλοι οι ρόλοι που την
περιβάλουν. Ρωτήστε οποιονδήποτε οδηγό ή συνοδηγό επαγγελματία ή ερασιτέχνη
με τι φύλο προτιμάει να συνεργάζεται. Με κυρίες θα απαντήσουν και έχουν
χίλια δίκια. Ένα χαμόγελο είναι ό,τι καλύτερο, ενώ όλοι γνωρίζουν ότι τα
σφάλματα και οι... εξυπνάδες συνδέονται περισσότερο με τους ισχυρούς της
συντροφιάς. Οι τελευταίοι χάνουν από τις κυρίες και στην κερκίδα.
Προσεγμένα σχόλια και καλά λόγια από τα κορίτσια όλου του κόσμου, κακιούλες
και «αν το είχα εγώ, τι θα τους έκανα» από αρκετούς μόνο με παντελόνια και
φαρδιά μπράτσα.
Κομψή κριτική και «άλλα σχόλια» με έντονο συναισθηματισμό και από όσες
κυρίες χθες με κονδυλοφόρο και σήμερα με H/Y. Κρίμα που ο χώρος δεν
προσέλκυσε υψηλό αριθμό γυναικών δημοσιογράφων ώστε να υπάρχει η «άλλη
άποψη» εκτενέστερα και σε μεγαλύτερη διάρκεια. Αντίστοιχο σχόλιο και για
όσες, ελάχιστες, τόλμησαν πίσω από το φακό. H έντονη παρουσία γυναικών
δημοσιογράφων-φωτογράφων θα έδινε άλλη διάσταση στο χώρο. Λιγότερη
παραφιλολογία και περισσότερο φως, στοιχείο απαραίτητο στο τρελοκομείο «οι
ελληνικοί αγώνες αυτοκινήτου». Ίσως ποτέ δεν είναι αργά και άμεσα προκύψει
πιο έντονο το γυναικείο στοιχείο σε επίπεδο ενημέρωσης.
Έντονο ήταν και θα είναι το γυναικείο στοιχείο σε επίπεδο συμπαράστασης.
Μητέρες, σύζυγοι, κόρες και σύντροφοι δίνουν ξεχωριστό χρώμα στο περιθώριο
των αγώνων, είτε παρακολουθούν από κοντά τις εξελίξεις είτε «βλέπουν» από
την κερκίδα μαζί με τους ανώνυμους θεατές όποιου φύλου. Στη συντριπτική
τους πλειοψηφία οι κυρίες κινούνται διακριτικά, «δεν βάζουν λόγια» και
έχουν ένα καλό σχόλιο ακόμη και για τον απευθείας αντίπαλο, ίσως
συμμεριζόμενες περισσότερο τους κινδύνους.
Με την ευκαιρία, ίσως να σκέφτεστε ότι οι αγώνες αυτοκινήτου είναι πολύ
σκληροί για το «ασθενές φύλο» και ότι οι γυναίκες που ασχολούνται με το
σπορ είναι «σιδηραί κυρίαι» χωρίς άλλα ενδιαφέροντα. Λάθος αντίληψη, αφού
οι περισσότερες ασχολούνται με την εργασία τους και την οικογένειά τους και
οι αγώνες είναι μέρος της διασκέδασής τους.
Οι γυναίκες στην κορυφή λοιπόν και... οι άντρες στα σκουπίδια;
Ψυχραιμία, δεν είναι έτσι. H ειρηνική συνύπαρξη των δύο φύλων είναι το
ιδανικό και στους αγώνες αυτοκινήτου όπου αντικατοπτρίζεται περίφημα αυτή η
ειδική σχέση που τα χαρακτηρίζει από την ημέρα της δημιουργίας του
ανθρώπου._Π.Π.
Αν τα Ράλλυ Αμαζόν της δεκαετίας του ?60 σήμερα εξελίχθηκαν σε πετυχημένες
πλοηγήσεις με έντονη προβολή, δεν έλειψαν και οι θαρραλέες κυρίες με
συμμετοχή σε σειρά αγώνων των πρωταθλημάτων. Ανάμεσά τους σαφώς ξεχωρίζει η
Ένη Σεφερλή, άλλοτε με Λάντσια HF και Ρενό Αλπίν A110 και τελευταία με
Φορντ Έσκορτ. Πλούσιο παλμαρέ, ταχύτητα, αλλά και στρατηγική συνήθως με
συμπαραστάτη τον Αλέκο Τσαντούλα. Κατά καιρούς δοκίμασαν σε αφάλτινους
αγώνες η Χρυσούλα Αργυροπούλου (Οτομπιάνκι) η Αντα Δολιανίτη (Έσκορτ), η
Ρενάτα Ζάγκου (Πόρσε), και άλλες κυρίες με αραιή παρουσία στο αριστερό
μπάκετ.
Παράδειγμα που δυστυχώς δεν βρήκε μιμητές η Μαρία Πεσματζόγλου ήταν η ψυχή
της προσπάθειας Σιρόκο ξεπερνώντας τον εαυτό της σε όλα τα επίπεδα,
συντονίζοντας μία ομάδα μεγάλη, πολύ μεγάλη για την ελληνική
πραγματικότητα.
Τα χρόνια πέρασαν και η σημερινή εικόνα είναι αντίστοιχη. Υφίσταται πάντα η
δυνατότητα επιστροφής στη θέση της οδηγού της Μαρίας Παυλή-Κορρέ (Ταλμπό
στο χώμα, Ρενό 5 GΤ-φωτό στην άσφαλτο), σε αγώνες συμμετέχει η Μαρία Φλέγκα
(άλλοτε στα 4x4 τώρα με Λάντσια στο Πρωτάθλημα Ράλλυ!), ενώ το μέλλον
ανήκει στην Ισμήνη Φαμπιάτου (άλλοτε με καρτ, τώρα με F3).
Συνοδηγός. Ρόλος ιδανικός για κυρίες όλων των ηλικιών. Μιλάνε καθαρά και
γρήγορα στις ειδικές διαδρομές, λίγο εκτός μπάκετ και γενικά είναι
περιζήτητες ακόμη και σήμερα που ο άνθρωπος δίπλα ίσως πρέπει να έχει και
τεχνικές γνώσεις. Αλλοτε και σήμερα στην κορυφή ήταν και παραμένει η Τώνια
Παυλή στη φωτό με τη σύζυγο και συνοδηγό του Μάβερικ, Γιάννα Τακανίκου. Τον
ίδιο ρόλο έχουν παίξει με επιτυχία «χρυσά κορίτσια» του χώρου όπως η Ανίτα
Πασσαλή, η Μαριάνα Κολοβελώνη, η Αντα Δολιανίτη, η Δανάη Τοτόμη, η Μάγδα
Μουζάκη, η Μαρία Παυλή-Κορρέ, η Λία Μοσχονά κ.ά.
Ήρεμη δύναμη στο χώρο της διοργάνωσης των ελληνικών αγώνων οι κυρίες.
Ξεχωρίζει μακράν η Καίτη Κυρίτση. Οι νεότεροι δεν πρόλαβαν τα καυστικά της
σχόλια όταν δημοσιογραφούσε με το ψευδώνυμο Μάρτσια, αλλά παλαιοί και νέοι
έζησαν τη δύναμη και τις ικανοτητές της, είτε ήταν απλό στέλεχος είτε
διοικούσε την πάλαι ποτέ κραταιά ΑΛΑ.
Πέγκι Τρικάκου-Καμπέρου. H «μεγάλη κυρία» των ελληνικών αγώνων. Χρόνια
ολόκληρα (από το 1968 μέχρι το 1990!) γραμματέας του αγωνιστικού της ΕΛΠΑ
και του P.A, χρίστηκε και αλυτάρχης στον καλύτερο αγώνα του ΠΠΡ! Αυτό που
έμεινε από τη θητεία της ήταν το ήθος της και η παντελής έλλειψη ύφους,
είτε μιλούσε με τον Μίκολα είτε με τον κ. «ταδόπουλο» από το βάθος της
κατάταξης. Μία κυρία που λείπει σήμερα από το χώρο...
Κρυφός άσος για οδηγούς-συνοδηγούς, οι σύζυγοι-συντροφοί τους. Διακριτικές
και συνήθως ολιγόλογες προσφέρουν τα μέγιστα. H Ελένη Μαρκουίζου (φωτ.) ζει
περισσότερο ίσως από τον καθένα τις προσπάθειες του Ιαβέρη. O Κωστής
Στεφανής αφιέρωσε τη νίκη του στο P.A. στη σύζυγό του Φυλλίς, τα προσεγμένα
εδέσματα της Πόπης Λαμπροπούλου λείπουν από τους οδηγούς Ράλλυ, ενώ όλοι
γνωρίζουν καλά το πώς συμπαραστέκονται η Μαρία Στεργιοπούλου στον Κώστα
Συνετό, η Ελευθερία Καϊτατζή και η Έλπη Πλατή στους συζύγους τους και η
Μίση Κελεσάκου στην ομάδα Θεοχαράκη.
H Μαρία Παυλή-Κορρέ είναι κοινωνιολόγος, οδηγεί (Σ.Χ: γρήγορα, πολύ
γρήγορα), συνοδηγεί (πολύ καλά, αφού την επιλέγουν ο Λεωνίδας και ο
Ιαβέρης) και... δημοσιογραφεί.
H Αννίτα Πασαλή έχει τη δική της θετική παρουσία στο χώρο. Αθόρυβη και
αποτελεσματική κοσμεί «το τρελοκομείο», είτε διοικεί-ελέγχει αγώνες είτε
σώζει ζωές και νοικοκυρεύει κριτές-θεατές και ενδιάμεσους, από τη θέση του
πλοηγού.
Γυναίκα κριτής ισοδυναμεί με χρυσή παρουσία. Τακτικές, συνεπείς, τυπικές
αλλά και χαμογελαστές λειτουργούν θετικά σβήνοντας και πυρκαγιές. Το άτυπο
περιβραχιώνιο φοράει η Νίτσα Παπακώστα (στη φωτό με τον Π. Γιανικώστα),
ουδείς ξεχνάει την Μίνα Κοντοσταύλου και ποιος δεν θα ήθελε στο επιτελείο
του μια από τις πολλές κοπέλες που κοσμούν τα συνεργεία των κριτών.
Φυσιολογικά σπανίζει η μητρική παρουσία. Δικαιολογημένα για τη μητέρα του
Μανώλη Παναγιωτόπουλου (στη φωτό με τον Νίκο Πάνου) όλοι οι εμπλεκόμενοι σε
χωμάτινους αγώνες αισθάνονται κάτι διαφορετικό, κάτι που ίσως τους λείπει
και το βρίσκουν στο πράο ύφος της φιλόξενης κυρίας Ναταλίας.
Το μήλο κάτω από τη μηλιά και σε επίπεδο κυριών. H Ισμίνη Φαμπιάτου έλαμψε
στο χώρο του καρτ και διεκδικεί περίοπτη θέση στην F3. Οι ατυχείς δηλώσεις
στο Μέγκα τον Ιούλιο σαφώς δεν μπορούν να επισκιάσουν το ταλέντο της αλλά
και το ήθος της. Μακάρι το παράδειγμά της να ακολουθήσουν και άλλες γόνοι
όπως οι κόρες Δελαγραμάτικα και η κόρη του Νίκου Κορομπίλη. H Αννα Γενεράλη
προτιμάει την κίνηση στο περιθώριο όπως και ο πατέρας της.
Βασιλική Μήτσουρα. Ανάμεσα στους καλύτερους φωτογράφους της χώρας και κρίμα
που δεν την έχουν μιμηθεί και άλλες κοπελιές με ταλέντο και φιλοδοξίες...
Κυρίες στην οργάνωση, αλλά και στη διοίκηση συμμετέχοντας είτε στη
γραμματεία της ΕΘΕΑ (άλλοτε η Μαρίνα Μαυρέλη, σήμερα η Ισμήνη Ερμογένη και
η Ελένη Φερτάκη-φωτό) αλλά και στις γραμματείες των λεσχών. Χρησιμότατες
έχουν αποδειχθεί η Μαρία Μεσάδου (ΠΑΛΜΑ), η Κατερίνα Τέρτση (ΕΛΕΤΑ), η
Μαρία Μωραϊτάκη (ΠΑΛΑΣ) και τα κορίτσια του ΑΟΘ. Αλλοτε (μέχρι το 1990) η
Μαρία Παπαδημητρίου και στη συνέχεια η Σοφία Χαριζώνα.