Παγκόσμιο Πρωτάθλημα F1: GP Iαπωνίας
ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΡΩΤΑΘΛΗΜΑ F1ΙΑΠΩΝΙΚΟ GΡ-ΣΟΥΖΟΥΚΑ, 16ος γύρος
Με το «σπαθί του»...
Ο Ντέιμον Χιλ Παγκόσμιος Πρωταθλητής! Ο τελευταίος αγώνας της χρονιάς στη
Σουζούκα ήταν παράσταση για ένα ρόλο. Ο «Δαίμων», παρουσιάζοντας τον
καλύτερό του εαυτό, κέρδισε τον αγώνα και τον τίτλο έπειτα από προσπάθειες
τριών ετών.
κείμενο: Τάκης Πουρναράκης
φωτογραφίες: Ρεπόρτερ
«Αφιερώνω τη νίκη στους φίλους μου και στην οικογένειά μου. Επιτρέψτε μου
όμως να κρατήσω τον τίτλο για τον εαυτό μου?»
Γιατί όχι; Ο Χιλ απέδειξε ότι αξίζει να φέρει τον τίτλο του παγκόσμιου
πρωταθλητή. Η εμφάνισή του το τριήμερο του αγώνα ήταν η αποστομωτική
απάντηση σε όσους αμφισβητούσαν την αξία του χρεώνοντας τις νίκες στο
μονοθέσιο που οδηγούσε. Σίγουρα είχε το καλύτερο αυτοκίνητο, αλλά δεν αρκεί
μόνο αυτό για να κερδίσεις. Η νίκη σε έναν αγώνα F1 είναι μεγάλη υπόθεση
και ο Βρετανός έχει ήδη 21 σε 67 συμμετοχές!
Πολλά γράφτηκαν και ακούστηκαν. «Δεν είναι οδηγός αγώνων, είναι καλός μόνο
για δοκιμές. Κάτω από πίεση αντιδρά σπασμωδικά. Όταν δεν είναι πρώτος,
κάνει λάθη»... Είναι μερικά από τα συμπεράσματα που έκλειναν τις αναφορές
σ? αυτόν. Ο Βρετανός όμως πεισματάρης και μαχητικός δούλεψε πολύ σκληρά,
αξιοποίησε στο μέγιστο τα προτερήματά του (ταχύτατος σε άδεια πίστα,
τζέντλεμαν στη συνεργασία του με όλους τους ομόσταβλούς του) άμβλυνε τα
ελαττώματά του και έφτασε άξια στον τίτλο.
Αν είχατε την ευθύνη για την επιλογή των οδηγών σε μια κορυφαία ομάδα της
F1 και ο Σουμάχερ δεν ήταν διαθέσιμος, ποιους θα επιλέγατε; Υπάρχουν
πιλότοι που βρίσκονται επί σειρά ετών σε κορυφαίες ομάδες και δεν έχουν
καταφέρει να νικήσουν. Υπάρχουν επίσης ταλέντα τα οποία βρίσκονται σε
υποδεέστερα μονοθέσια. Όμως η απόσταση ανάμεσα σε έναν πολλά υποσχόμενο
οδηγό και σε έναν παγκόσμιο πρωταθλητή είναι πολύ μεγάλη, ακόμα και αν
κινείσαι με την ταχύτητα της F1.
Η νίκη του Βιλνέβ στο Εστορίλ άφηνε μαθηματικά ελπίδες στον Καναδό για τον
τίτλο. Αν νικούσε στη Σουζούκα και ο Χιλ δεν έπαιρνε βαθμό...
Στις εβδομάδες που μεσολάβησαν διαδραματίστηκαν σημαντικά γεγονότα.
Δοκιμές, μεταγραφές. Ο Τομ Ουόκινσοου ξενάγησε το Χιλ στις εγκαταστάσεις
της Αροους, παρουσίασε στο Βρετανό την οργάνωση της ομάδας και το ίδιο
βράδυ ο Έντι Τζόρνταν άκουγε τον Ντέιμον στο τηλέφωνο να του λέει ότι
υπέγραψε στην TWR- Αροους. Ειρήσθω εν παρόδω η ομάδα εξασφάλισε τον
κινητήρα της Γιαμάχα, χορηγία μέσω Ντινίζ αλλά και τον «άσο».
Ο έτερος των μονομάχων, ο Βιλνέβ, εμφανίστηκε στην Ιαπωνία με πολύ καλή
ψυχολογία. Στις κατατακτήριες δοκιμές του Σαββάτου ήταν ταχύτατος στη
γνώριμη γι? αυτόν πίστα, με το Χιλ να ακολουθεί με δυσκολία.
Η ομάδα της Ουίλιαμς είχε στη διάθεση των οδηγών της από δύο μονοθέσια. Το
κανονικό και το εφεδρικό. Το μήνυμα ήταν σαφές: Ας κερδίσει ο καλύτερος.
Λίγο πριν από την εκκίνηση ο Βιλνέβ δήλωνε ενθουσιασμένος με τη συμπεριφορά
του μονοθέσιού του, ο Χιλ ότι θέλει να νικήσει και ο Σουμάχερ ότι κουράζει
η ταχύτητα των Ουίλιαμς.
Ένα πρόβλημα στον κινήτηρα του Κούλθαρντ καθυστέρησε τη διαδικασία της
εκκίνησης. Όταν τελικά τα φώτα έσβησαν, ο Χιλ ξεκίνησε υποδειγματικά
(χαλάλι οι δοκιμές) ενώ ο Βιλνέβ έχασε πολύτιμο έδαφος και χωρίς να το
καταλάβει βρέθηκε να στρίβει έκτος στην πρώτη καμπή. Πίσω του ο Αλεζί
εγκαταλείπει στερώντας στην Μπενετόν τη δυνατότητα διεκδίκησης της δεύτερης
θέσης στο Πρωτάθλημα κατασκευαστών. Ο Χιλ χωρίς πρόβλημα συνεχίζει να
αυξάνει τη διαφορά και ο Βιλνέβ βλέποντας τις ελπίδες του για τον τίτλο να
απομακρύνονται, επιτίθεται. Προσπερνάει με εκπληκτικό τρόπο τον Ερβάιν και
αρχίζει να καταδιώκει τους Σουμάχερ και Χάκινεν. Συγκλονιστική η προσπάθεια
του μικρού αλλά δεν ολοκληρώνει. Χάνει έναν τροχό και εγκαταλείπει. O Χιλ
κερδίζει τον τίτλο και ο Βιλνέβ περνάει σε λίστα αναμονής με ημερομηνία το
1997.
Δεύτερος ο Σουμάχερ φέρνει τη Φεράρι στη δεύτερη θέση του πρωταθλήματος
κατασκευαστών αφήνοτας ελπίδες για το απόλυτο την επόμενη χρονιά. Και του
χρόνου λοιπόν._Τ.Π.
ΝΤΕΙΜΟΝ ΧΙΛ
ΣΤΟ ΚΛΑΜΠ ΤΩΝ ΠΡΩΤΑΘΛΗΤΩΝ
O Βρετανός πέτυχε τελικά το στόχο του και παρόλες τις επικρίσεις που
δέχτηκε κατά καιρούς, τελικά κατάφερε να συνεχίσει την οικογενειακή
παράδοση κατακτώντας τον τίτλο που ο πατέρας του Γκράχαμ Χιλ έχε κατακτήσει
δυο φορές (1962-68). Ο 36χρονος Βρετανός είναι παντρεμένος, έχει τρία
παιδιά και στην αρχή της καριέρας του ασχολήθηκε με αγώνες μοτοσικλέτας.
Στη συνέχεια γράφτηκε σε μια σχολή αγωνιστικής οδήγησης, ενώ το ντεμπούτο
του στη Φόρμουλα 1 ήταν το 1992 στο τιμόνι μιας Μπράμπαμ-Τζαντ. Το 1993 από
δοκιμαστής στην ομάδα της Ουίλιαμς αντικατέστησε τον απερχόμενο πρωταθλητή
Νάιτζελ Μάνσελ. Η πρώτη του νίκη ήρθε στην Ουγγαρία την ίδια χρονιά και
χρειάστηκαν ακόμα 20 για να φτάσει στον πολυπόθητο τίτλο. Η σύμπτωση είναι
ότι και ο πατέρας του είχε κατακτήσει τον τίτλο και τις δύο φορές στον
τελευταίο αγώνα της χρονιάς.
Ο Μπέργκερ στην προσπάθειά του να εξασφαλίσει για την ομάδα του όσο το
δυνατόν περισσότερους βαθμούς εμβόλισε τη Φεράρι του Ερβάιν, ο οποίος
ένιωσε κυριολεκτικά να απογειώνεται πριν να εγκαταλείψει. Ο Αυστριακός
τερμάτισε τελικά τέταρτος πίσω από τους Σουμάχερ και Χάκινεν.
Απιαστες ήταν μία ακόμα φορά οι Ουίλιαμς στις δοκιμές. Στον αγώνα ο Χιλ
πετούσε στην κορυφή ελέγχοντας το συναγωνισμό, ενώ ο Βιλνέβ που καθυστέρησε
στην εκκίνηση έχασε έναν τροχό και εγκατέλειψε ενώ διεκδικούσε τη δεύτερη
θέση.
WILLIAMS-RENAULT
WE ARE THE CHAMPIONS
Απίστευτο! Μια ομάδα που σε όλα είναι «λίαν καλώς» και πουθενά άριστη
κατακτά με χαρακτηριστική άνεση και τους δύο τίτλους.
Ποιο είναι το μυστικό; Ομοιογένεια, αξιοπιστία, αρμονική συνεργασία
πλαισίου-κινητήρα και πετυχημένη αεροδυναμική σχεδίαση συνθέτουν ένα σύνολο
προβλέψιμο, ευκολοοδήγητο και ταχύτατο, χάρη και στον καλύτερο κινητήρα των
τελευταίων ετών.
φωτογραφίες: αρχείο 4T, Ρεπόρτερ
Πώς μεταφράζονται αυτά μέσα στην πίστα; Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα
από τον 9ο αγώνα του πρωταθλήματος στο Μανί Κουρ της Γαλλίας και
συγκεκριμένα στην καμπή Εστορίλ όπου τα μονοθέσια περνούν με περισσότερα
από 200 χλμ/ώρα. Μια προσεχτική ματιά μάς επιτρέπει να διαπιστώσουμε ότι οι
οδηγοί σε αυτό το σημείο, προκειμένου να διατηρήσουν την πορεία τους
σταθερή, αναγκάζονται να διορθώνουν συνεχώς τη γωνία στροφής του τιμονιού
τους. Όλοι, πλην των Χιλ και Βιλνέβ, οι οποίοι απλά κρατούν σταθερό το
τιμόνι και τα μονοθέσιά τους, διαγράφουν την ίδια τροχιά με μια
χαρακτηριστική άνεση. Σημειώστε ότι αυτό συμβαίνει για 72 γύρους και ότι οι
πιλότοι δέχονται πλευρική επιτάχυνση ίση με 3g στο προαναφερθέν σημείο και
βγάλτε τα συμπεράσματά σας.
Η τέχνη βέβαια είναι ότι όλα αυτά πετυχαίνονται με «μέτριες» ρυθμίσεις που
οριοθετούν ένα ευκολοοδήγητο μονοθέσιο με αποτέλεσμα η δουλειά του πιλότου
να είναι ευκολότερη. Ο Ζακ Βιλνέβ, με εντελώς διαφορετικές ρυθμίσεις από
αυτές του Χιλ, ήταν το ίδιο αποτελεσματικός. O Καναδός, παρότι αδυνατεί να
αξιοποιήσει πλήρως τα δεδομένα που προκύπτουν από την τηλεμετρία (στις
δοκιμές ο Βιλνέβ συνήθως κοιτά απορημένος τον τεχνικό που προσπαθεί να του
εξηγήσει τα διαγράμματα), εκμεταλλεύεται τις δυνατότητες του αυτοκινήτου
και εντυπωσιάζει. O ανταγωνισμός μπορεί να πετύχει τους ίδιους χρόνους μόνο
με οριακές ρυθμίσεις που καθιστούν το μονοθέσιο δύσκολοοδήγητο και μειώνουν
την αξιοπιστία. Ο Σουμάχερ κατάφερε αρκετές φορές στα δοκιμαστικά να
σημειώσει εφάμιλλους χρόνους, όμως στον αγώνα ο ρυθμός περιστροφής των
Ουίλιαμς είναι απλησίαστος και το κυριότερο διατηρείται εύκολα._Τ.Π.
Οι άνθρωποι
ΦΡΑΝΚ ΟΥΙΛΙΑΜΣ
O μόνος δρόμος για τη νίκη είναι η εξέλιξη....
Σλόγκαν από το οποίο σπάνια ξεφεύγει ο ιδιοκτήτης της ομάδας πρότυπο.
Πληρώνει χρυσάφι για μηχανικούς και για εξοπλισμό, αλλά αρνείται να
υποκύψει σε οικονομικούς εκβιασμούς πιλότων, και ενδιάμεσων τιμ μάνατζερ.
Πολλά έχουν γραφτεί για τις σχέσεις του με τους πιλότους-πρωταθλητές. Οι
επιλογές του έρχονται σε αντίθεση με την κοινή λογική, αλλά τα αποτελέσματα
τον δικαιώνουν. Έδιωξε τον Πικέ, δεν ανανέωσε το συμβόλαιο του Μάνσελ όταν
ο Βρετανός εξασφάλισε τον τίτλο το ?92, ενώ ανάγκασε
ουσιαστικά τον Προστ σε αποχώρηση όταν εξασφάλισε το Σένα. Το ?94 και το
?95, αν και το μονοθέσιο της Ουίλιαμς ήταν καλύτερο από αυτό της Μπενετόν,
ο Χιλ έχασε το πρωτάθλημα. H ανανέωση του συμβολαίου του για το ?96
αποτέλεσε έκπληξη. Αν σκεφτούμε όμως ότι ο μόνος του ουσιαστικός αντίπαλος
ήταν ο Βιλνέβ, είναι προφανές ότι ο Ουίλιαμς εξασφάλιζε το «νταμπλ»
επενδύοντας ελάχιστα χρήματα. H μη ανανέωση του συμβολαίου του ελάχιστους
αιφνιδίασε, αφού πέρα από τις παράλογες οικονομικές απαιτήσεις του Χιλ
ήθελε οπωσδήποτε τον Φρέτσεν ως αντι-Σούμι. Προσθέστε την πιθανή εξασφάλιση
κινητήρα γερμανικής κατασκευής εν όψει 1998 και έχετε μία πληρέστερη
εικόνα. Το μόνο που απομένει είναι να δούμε την ψυχολογική πλευρά ενός
ανθρώπου καθηλωμένου σε αναπηρικό καροτσάκι, ο οποίος θέλει να
αναδεικνύεται σε πρωταγωνιστή μέσω των μονοθεσίων του.
ΑΝΤΡΙΟΥ ΝΙΟΥΙ
Δεξί χέρι του Πάτρικ Χεντ, του βασικού συνεργάτη του Ουίλιαμς είναι
υπεύθυνος για το αεροδυναμικό θαύμα, την FW18. Φήμες τον θέλουν να συζητά
με το Ρον Ντένις, όμως η αμοιβή του βρίσκεται σε δυσθεώρητα ύψη.
ΚΙΝΗΤΗΡΑΣ
RENAULT V10/67?-RS8
3000cc, V10 κύλινδροι με 40 βαλβίδες, 750 ίπποι /16500 σ.α.λ., βάρος 132kg.
Σύμφωνα με τον τεχνικό διευθυντή της Ρενό Μπερνάρ Ντιντό ήδη βρίσκεται στα
σκαριά ο RS9 που είναι ελαφρύτερος (έως 10 kg) μικρότερος σε διαστάσεις
(άρα πιο χαμηλό κέντρο βάρους), οικονομικότερος, με ακόμη πιο επίπεδη
καμπύλη ροπής, και φυσικά ισχυρότερος. Επιθυμία των Γάλλων είναι να
αποχωρήσουν νικητές.
ΟΥΙΛΙΑΜΣ-ΡΕΝΟ
Διεύθυνση: Williams Grand Prix Engineering Ltd. Grove, Wantage, Oxfordshire
OX120DQ, Great Britain.
http://icnsportsweb.com/PUBLIC/F1ENG/TEAMS/WILTDTILHTML
Πρωτοεμφανίστηκαν: 1978, Αργεντινή
Πρώτη Νίκη:1979, Αγγλία. Τελευταία:1996 Ιαπωνία
Αγώνες: 284. Βαθμοί:1622.5
Πρωταθλήματα Κατασκευαστών: 1980, 81, 86, 87, 92 , 93, 94, 96
Πρωταθλήματα οδηγών:1980, 82, 87, 92, 93, 96
WILLIAMS FW 18
Οι λεπτομέρειες κάνουν τη διαφορά...
ΦΡΕΝΑ
Δίσκοι από ανθρακονήματα με διαστάσεις από 24-28 mm. Στις γρήγορες πίστες
οι απαιτήσεις είναι περισσότερες, οπότε χρησιμοποιείται η μεγαλύτερη
διάμετρος. Η φθορά μπορεί να φτάσει το 30% σε έναν αγώνα.
Υλικά τριβής (τακάκια): Διαστάσεις 21 mm. Η φθορά φτάνει τα 3 mm.
ΑΝΑΡΤΗΣΗ
Ελατήρια, αμορτισέρ, ψαλίδια, ημιαξόνια και γενικότερα η γεωμετρία του
συστήματος διευθύνσης προσαρμόζονται με επιτυχία στις ιδιαιτερότητες κάθε
αγώνα. Οι τελικές ρυθμίσεις γίνοται λίγο πριν από την εκκίνηση. Μέχρι 25mm
είναι η μεταβολή του ύψους. Η ενιαία σχεδίαση των μπροστινών ψαλιδίων, που
χρησιμοποίησε πρώτη η Τίρελ, υιοθετήθηκε και από την ομάδα της Ουίλιαμς.
Είναι προφανές ότι ο αεροδυναμικός τους ρόλος είναι σημαντικότερος από τον
δυναμικό (στρεπτική ακαμψία) και αμφίβολο αν θα επιτραπεί η χρήση τους την
προσεχή χρονιά. H πρόσθετη κάθετη δύναμη που προκύπτει δίνει τη δυνατότητα
για μεγαλύτερο εύρος ρυθμίσεων της μπροστινής πτέρυγας.
ΛΑΣΤΙΧΑ
Κατασκευαστής η Γκουντγίαρ. Πίεση: 22psi για τα μπροστινά, 18psi για τα
πίσω. Η επιλογή σε σχέση με τη γόμα μεταβάλλεται σύμφωνα με τις επιθυμίες
του πιλότου και τη στρατηγική της ομάδας. Τα ελαστικά προθερμαίνονται στις
ηλεκτρικές κουβέρτες (80 βαθμοί), η προαναφερόμενη πίεση όμως υπολογίζεται
σε θερμοκρασία λειτουργίας (100 βαθμοί C?).
ΜΠΡΟΣΤΙΝΗ ΑΕΡΟΤΟΜΗ
Πολλαπλές ρυθμίσεις και ακριβείς υπολογισμοί έχουν σαν στόχο τη
βελτιστοποίηση της ροής του αέρα με σκοπό την καλύτερη πρόσφυση, την ψύξη
των φρένων και την «αναπνοή» του κινητήρα. Η τελική ρύθμιση αποτελεί
επτασφράγιστο μυστικό. Η κάθετη δύναμη που ασκείται στην μπροστινή αεροτομή
με ταχύτητα 180 χλμ θα μπορούσε να κρατήσει το μονοθέσιο σε όρθια θέση.
ΠΙΣΩ ΑΕΡΟΤΟΜΗ
Τρία ρυθμιζόμενα πτερύγια, τα οποία, όταν τοποθετηθούν κάθετα στο επίπεδο
του εδάφους, αυξάνουν την πίεση που ασκείται στο μονοθέσιο λόγω
αεροδυναμικής αντίστασης με αποτέλεσμα καλύτερο κράτημα, μικρότερη τελική,
αυξημένη κατανάλωση και φθορά ελαστικών. Διαφορετικές ρυθμίσεις
υιοθετούνται ανάλογα με τις απαιτήσεις κάθε αγώνα αλλά και τις επιθυμίες
του οδηγού. Το μυστικό της επιτυχίας είναι να εξασφαλίσεις την επιθυμητή
δύναμη, χωρίς να μειώσεις αισθητά την τελική ταχύτητα. Στο βρεγμένο
οδόστρωμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ένα επιπλέον πτερύγιο.
ΥΠΟΣΤΡΟΦΗ
Η τάση του μονοθεσίου να ανοίγει την τροχιά του πέραν του επιθυμητού
προκαλείται είτε λόγω μειωμένης κλίσης της μπροστινής αεροτομής είτε από τη
σκληρή μπροστινή ανάρτηση. Αντιμετωπίζεται με ρύθμιση της αεροτομής, με πιο
μαλακά αμορτισέρ, με μείωση της απόστασης από το έδαφος ή με ελάττωση της
πίεσης των μπροστινών ελαστικών (0,5-0,8psi).
ΥΠΕΡΣΤΡΟΦΗ
Η τάση του μονοθεσίου να κλείνει την τροχιά του περισσότερο από το
επιθυμητό προκαλείται από την έλλειψη της απαιτούμενης δύναμης στην πίσω
αεροτομή ή τη σκληρή πίσω ανάρτηση. Αντιμετωπίζεται με αύξηση της μετωπικής
επιφάνειας της πίσω πτέρυγας, με μαλακότερες ρυθμίσεις πίσω, ελάττωση της
πίεσης των πίσω ελαστικών ή της απόστασης από το έδαφος.
ΚΙΝΗΤΗΡΑΣ-ΚΙΒΩΤΙΟ
Η ηλεκτρονική χαρτογράφηση του κινητήρα διαφοροποιείται σε κάθε αγώνα. Η
Ουίλιαμς έχει πάντα 10 κινητήρες διαθέσιμους. Στο κιβώτιο ταχυτήτων οι
σχέσεις επίσης μεταβάλλονται. Μετά τα χρονομετρημένα δοκιμαστικά αλλάζεται
τόσο ο κινητήρας όσο και το κιβώτιο ενώ στο τέλος του αγώνα ανοίγονται και
αφού μελετηθούν τυχόν προβλήματα, επισκευάζονται.
Η ταχύτητα των σημερινών μονοθεσίων επηρεάζεται κατά 40% από την
αεροδυναμική κατά 40% από κινητήρα-κιβώτιο και κατά 20% από την ανάρτηση. Η
αεροδυναμική σχεδίαση όμως παίζει μεγάλο ρόλο και στην «αναπνοή» του
κινητήρα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η ομάδα της Μπενετόν, που μοιράζεται το
ίδιο κινητήριο σύνολο με την Ουίλιαμς όμως δυσκολεύται να έχει την ίδια
«απόδοση» κυρίως στις μεγάλες ταχύτητες. Σημαντικό ρόλο παίζουν τα
ανασηκωμένα πλαινά του κόκπιτ της Ουίλιαμς που ξεκινούν πολύ πιο μπροστά με
αποτέλεσμα το εμβαδόν της μετωπικής επιφάνειας να αυξάνεται λιγότερο από
ό,τι στα υπόλοιπα μονοθέσια αφήνοντας έτσι ακάλυπτο «αεροδυναμικά»
μεγαλύτερο μέρος της πίσω πτέρυγας.