Tα καλύτερα αγωνιστικά της 25ετίας
ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΡΩΤΑΘΛΗΜΑ ΡΑΛΛΥ
TA ΚΑΛΥΤΕΡΑ AYTOKINHTA ΤΗΣ 25ΕΤΙΑΣ
FIAT 131 ABARTH
TO ΑΝΤΙ-ΕΣΚΟΡΤ
Το όπλο της Φίατ εναντίον του βρετανικού «οδοστρωτήρα» υστερούσε σε δύναμη
απέναντι στο Έσκορτ RS, αλλά βασίστηκε στην εξέλιξη, την ολοκληρωτική
εμπλοκή του εργοστασίου και το ταλέντο των οδηγών για να κερδίσει το Φορντ
σε επίπεδο αποτελεσμάτων, παίρνοντας τρεις παγκόσμιους τίτλους από το 1977
μέχρι το 1980.
απόδοση: Κλεάνθης Τριανταφυλίδης
φωτ.: αρχείο 4T, M. Χολμς
Καταλάβαινες ότι έρχεται πριν το δεις. Εκεί που στο Έσκορτ κυριαρχούσε ο
ήχος του καθαρόαιμου κινητήρα, στο 131 άκουγες το σφύριγμα από τα γρανάζια
του ασυγχρόνιστου κιβωτίου. Αλλά και στη συμπεριφορά τους διέφεραν τα δύο
αυτοκίνητα, ακόμα και για το μάτι του απλού θεατή. Το Φορντ, όρθιο και
ψηλό, περνούσε με ατέλειωτες πλαγιολισθήσεις, ενώ το Φίατ, φαρδύ, χαμηλό
και με τονισμένο αρνητικό κάμπερ, έδειχνε πιο υποστροφικό, πιο «ασφάλτινο».
Τα ασφάλτινα ράλλυ ήταν πράγματι αυτά που ταίριαζαν καλύτερα στο 131
Αμπαρτ. Χάρη στις επιδόσεις του στην άσφαλτο και τα σχετικά «μαλακά»
χώματα, έβαλε τα θεμέλια για την κατάκτηση των τριών παγκόσμιων τίτλων
(κατασκευαστών), το ?77, το ?78 και το ?80. Με τη συνεχή εξέλιξη, πάντως,
έγινε ανταγωνιστικό παντού, αν και δεν νίκησε ποτέ στο RAC ούτε κέρδισε
ποτέ «στα ίσια» το Έσκορτ στο Ακρόπολις.
«Σε σύγκριση με το Έσκορτ, το 131 είναι εξίσου γρήγορο (Προσοχή! Το Φορντ
είναι πιο δυνατό), με καλύτερα φρένα και πιο «σίγουρο» (μέχρι κάποιο
σημείο) στις ανοιχτές, γρήγορες στροφές, αν και με το Έσκορτ μπορείς να
κάνεις πιο άφοβα το λάθος», έγραφε ο Σ.Χ. πριν από 14 χρόνια (4T Αύγουστος
?82), αφού είχε δοκιμάσει το 131 γκρουπ 4 του Παύλου Μοσχούτη. Και
προσέθετε: «Σε άσχημο δρόμο, στο Έσκορτ αισθάνεσαι λιγότερο τις λακκούβες,
ενώ στο Φίατ τις αισθάνεσαι μεν, αλλά δεν δημιουργούν πρόβλημα στην οδήγηση
ή στο αμάξωμα». H ανάλυση αυτή εξηγεί λίγο-πολύ και τις επιτυχίες και
αποτυχίες του 131 Αμπαρτ στο ΠΠΡ.
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή
Μέχρι το 1976, η Στράτος ήταν το όπλο του Γκρούπο Φίατ στη μάχη του
Παγκόσμιου Πρωταθλήματος. Όταν όμως η Λάντσια κέρδισε τον τρίτο στη σειρά
παγκόσμιο τίτλο της (επισκιάζοντας, μεταξύ άλλων, και τα Φίατ 124 Αμπαρτ),
η μητρική εταιρία είπε «αρκετά» και αποφάσισε να βγει εκείνη στο προσκήνιο.
Στην παγκόσμια αγορά, εκείνη την εποχή, η Φίατ έκανε μια μεγάλης κλίμακας
επίθεση με το νέο της 131 (θυμάστε το σλόγκαν «Το φτιάξαμε για να το
κρατήσετε 10 χρόνια»;) και ήταν φυσικό να θέλει να του προσδώσει αίγλη
αντοχής και ταχύτητας με μια κορυφαία αγωνιστική έκδοση για ράλλυ.
Έτσι, μέσα στο ?76, παρουσιάστηκε το 131 Αμπαρτ, με σκοπό να κατασκευαστεί
σε 400 «αντίτυπα», ώστε να πάρει δελτίο αναγνώρισης στο γκρουπ 4. Πέρα από
το (δίθυρο) αμάξωμα (που κι αυτό είχε πολλά ελαφρά πλαστικά μέρη, φαρδιά
φτερά και σπόιλερς), το Αμπαρτ δεν είχε και πολλά κοινά σημεία με τα απλά
131, ακόμα και με το γρήγορο 131 Ρέισινγκ. H ανάρτησή του ήταν ανεξάρτητη
πίσω (από το 124 Αμπαρτ) και ρυθμιζόμενη γύρω-γύρω, ενώ το κιβώτιο
ταχυτήτων του ήταν καθαρά αγωνιστικό, ασυγχρόνιστο, με ίσια δόντια στα
γρανάζια του. Ήταν ένα κιβώτιο δύσκολο στο χειρισμό του, αλλά πολύ γρήγορο
και ανθεκτικό.
O δίλιτρος, 16βάλβιδος κινητήρας ήταν συγχρόνως το αδύνατο αλλά και το
ισχυρό σημείο του 131 Αμπαρτ. H μακριά διαδρομή των εμβόλων δεν του
επέτρεπε να ξεπερνά (παρά τον ψεκασμό) τους 235-240 ίππους, ενώ τα Έσκορτ,
που είχαν περίπου το ίδιο βάρος, έφταναν ακόμα και τους 275-280. Από την
άλλη πλευρά, όμως, ο κινητήρας του Φίατ είχε ροπή από χαμηλά,
διευκολύνοντας τον οδηγό. «Το Φίατ μου έχει καλύτερη ανάρτηση, αλλά και
κινητήρα», παρατήρησε ο Μάρκου Αλεν, έχοντας δοκιμάσει το Έσκορτ του Μίκολα
(φινλανδική Μαφία γαρ) πριν από τις 1000 Λίμνες του 1977.
Ένα χρόνο πριν, ο θερμόαιμος Φινλανδός είχε κερδίσει τον ίδιο αγώνα,
δίνοντας στο 131 την πρώτη του νίκη, στη δεύτερη μόλις συμμετοχή του
αυτοκινήτου στο ΠΠΡ. Δεν υπήρξε συνέχεια το ?76, αλλά το ?77 η Φίατ
κατέβηκε με πλήρη εργοστασιακή ομάδα και οδηγούς τους Αλεν, Βερίνι,
Μπακέλι, Αντριέ, Νταρνίς, Λάμπινεν, Σάλονεν, ακόμα και τον... Τίμο Μάκινεν
σε μια περίπτωση. Τα Έσκορτ κέρδισαν στο Ακρόπολις, τις 1000 Λίμνες και το
RAC, αλλά τα Φίατ, με νίκες στη «μικτή» Πορτογαλία (Αλεν), τη N. Ζηλανδία
(Μπακέλι), τον Καναδά (Σάλονεν), το «μικτό» Σαν Ρέμο (Αντριέ) και την
ασφάλτινη Κορσική (Νταρνίς), πήραν το Π.Π. Κατασκευαστών.
Το 1978, η Φορντ (και λόγω απεργιών) είχε μειωμένη εμπλοκή στο ΠΠΡ, οπότε η
Φίατ, ενισχυμένη με τον Βάλτερ Ρερλ, δεν δυσκολεύτηκε να πάρει τον δεύτερο
τίτλο της στη σειρά, με νίκες του Αλεν στην Πορτογαλία, τις 1000 λίμνες και
το Σαν Ρέμο, του Ρερλ στο Ακρόπολις και τον Καναδά, και του Νταρνίς στην
Κορσική. O Αλεν μάλιστα πήρε και το Κύπελλο της FIA για τους οδηγούς, που
ήταν ο πρόδρομος του αντίστοιχου παγκόσμιου τίτλου.
Όμως, το ?79 (ίσως και λόγω των επιδόσεων των Έσκορτ, όπου αυτά
συμμετείχαν) η Φίατ αποφάσισε να μην πάρει μέρος στο ΠΠΡ. Έτσι η Φορντ πήρε
εύκολα και τον τίτλο των κατασκευαστών και τον νεοθεσπισθέντα των οδηγών με
τον Βάλντεγκαρντ. Με τη σειρά τους, στη συνέχεια, οι Βρετανοί αποσύρθηκαν,
αφήνοντας το πρωτάθλημα του ?80 στους επιστρέψαντες Ιταλούς. Έτσι μάχη και
πάλι δεν έγινε, καθώς τα 131 πήραν 5 νίκες, εξασφαλίζοντας και τους δύο
τίτλους (των οδηγών με τον Ρερλ). Έχασαν όμως στο Ακρόπολις από το
«ιδιωτικό» (Σάτον) Έσκορτ των Βάτανεν - Ρίτσαρντς.
Το 131 πήρε άλλη μια νίκη, στο Πορτογαλικό του ?81 (Αλεν), αλλά, παρόλο που
είχε φτάσει στο απόγειο της εξέλιξής του (πάντα σε συνεργασία με τις
εταιρίες ελαστικών) και παρόλη την οργάνωση και την εμπλοκή της Αμπαρτ
(λέγεται ακόμα και ότι πλήρωνε οδηγούς για να μην υπογράψουν στη Φορντ) δεν
είχε πια τα φόντα για να πρωταγωνιστήσει την εποχή που εμφανίστηκε το
Αουντι Κουάτρο. Έτσι η Φίατ αποσύρθηκε, αφήνοντας τη σκυτάλη πάλι στη
Λάντσια.
Σε επίπεδο ιδιωτών, όμως, το 131 Αμπαρτ συνέχισε να διακρίνεται. Στην
Ελλάδα, το (σχεδόν) εργοστασιακού επιπέδου αυτοκίνητο που έφερε ο Παύλος
Μοσχούτης το ?82 πήρε αρκετές νίκες σε εθνικούς αγώνες και μια 7η θέση
γενικής στο Ακρόπολις. Το ?84 πέρασε στα χέρια του «Ιαβέρη» και συνέχισε να
διακρίνεται άλλα δύο χρόνια, πριν τελικά αποσυρθεί από την ενεργό δράση.
Πλησίαζε άλλωστε να συμπληρωθεί δεκαετία από την πρώτη παρουσίαση του
μοντέλου, που, αν δεν ήταν το καλύτερο, σίγουρα ήταν το πιο επιτυχημένο
αυτοκίνητο ράλλυ της εποχής του._ K.T.
ΦΙΑΤ 131 ΑΜΠΑΡΤ
Παλμαρέ...
Νίκες στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα: 17
Τίτλοι Π.Π.Κατασκευαστών το 1977, 1978 και 1980.
Τίτλος Π.Π.Οδηγών το 1980 (Βάλτερ Ρερλ).
Το Αλιτάλια-Φίατ του Μάρκου Αλεν ίπταται προς τη νίκη στις 1000 Λίμνες του
1979. Από τις 7 νίκες που πήρε ο «Μάξιμουμ Μάρκου» στο ΠΠΡ με το 131
Αμπαρτ, οι 4 ήταν στο φινλανδικό αγώνα (1976, ?78, ?79, ?80).
Πρώτη εμφάνιση του 131 Αμπαρτ στο (αναβαθμισμένο τότε) ράλλυ της νήσου
Έλμπα, στην Ιταλία. Το αυτοκίνητο, στα χρώματα του Όλιο-Φίατ και με τον
Αλεν στο τιμόνι, πήρε το αποτέλεσμα που ήλπιζε η Φίατ: τη νίκη.
Τα Φίατ πήγαιναν πάντα καλά στην Πορτογαλία, καθώς τους ταίριαζε η «μικτή»
μορφή του αγώνα (άσφαλτος-χώμα). Στο ράλλυ αυτό ο Αλεν κέρδισε 3 φορές με
το 131 και ο Ρερλ άλλη μία (στη φωτογραφία ο Βερίνι, το 1977).
Ράλλυ Ακρόπολις, 1978. Ο Βάλτερ Ρερλ με τον (γνωστό και από τη Φεράρι F1)
τιμ-μάνατζερ Ντανιέλε Αουντέτο, προβληματισμένοι μπροστά από το ανοιχτό
καπό του 131. Ο Γερμανός πάντως πήρε τη νίκη.
Ο αστέρας του Γκρούπο Φίατ τη δεκαετία του ?70, ο Σάντρο Μουνάρι, στο
Σαφάρι του 1979. Το Σαφάρι, μαζί με το βρετανικό RAC, ήταν οι μεγάλοι
αγώνες που το 131 Αμπαρτ δεν κατάφερε ποτέ να κερδίσει.
Το 131 Αμπαρτ στο στοιχείο του: την άσφαλτο. Εδώ ο Μπερνάρ Νταρνίς στο
δρόμο προς τη νίκη, στο Γύρο Κορσικής του 1978. Ο Γάλλος είχε κερδίσει τον
αγώνα και την προηγούμενη χρονιά, όπως δείχνει και το νούμερο 1 στις
πόρτες.
Πίσω από το τιμόνι του 131 παρήλασαν οι μεγαλύτεροι οδηγοί. Εκτός από τους
«επίσημους» Αλεν, Ρερλ, Μουνάρι κ.λπ., εμφανίσεις έκαναν επίσης οι Σάλονεν,
Λάμπινεν, Μάκινεν, Μουτόν, Νταρνίς, Αντριέ, ως και ο Μπιόρν Βάλντεγκαρντ,
που εικονίζεται στο Σουηδικό του ?80.
Ρερλ - Γκαϊσντόρφερ. Μαζί με τους Αλεν - Κιβιμάκι χάρισαν στο 131 Αμπαρτ
τις 13 από τις 17 νίκες του στο ΠΠΡ. Το γερμανικό δίδυμο κατάκτησε τον
παγκόσμιο τίτλο των οδηγών το 1980, αλλά οι Φινλανδοί ήταν αυτοί που
στήριξαν την προσπάθεια της Φίατ από την αρχή ως το τέλος.
Πέρα από τα τρία Πρωταθλήματα Κατασκευαστών που πήρε για τη Φίατ, το 131
Αμπαρτ χάρισε και ένα Πρωτάθλημα Οδηγών στον Βάλτερ Ρερλ. Ο μεγάλος
Γερμανός (που εικονίζεται εδώ στη Νέα Ζηλανδία του 1980) κέρδισε 6 φορές με
το 131, στα 3 χρόνια που το οδήγησε.
Φίατ 131 Αμπαρτ και μάλιστα στην πλέον εξελιγμένη του έκδοση και στους
ελληνικούς αγώνες! Αρχικά με τους Παύλο Μοχούτη-Σίλεφ και στη συνέχεια με
τους Ιαβέρη-Ελέμ (φωτ.). Κέρδισαν αγώνες, προσέφεραν θέαμα και το
κυριότερο, τα πληρώματα διασκέδασαν κάτω από τις ιδανικές συνθήκες. Κιβώτιο
για καλά γυμνασμένους αλλά κινητήρας με απίστευτη ροπή και αξιοπιστία σε
όλα τα επίπεδα...