Nίκος Mάργαρης
ΟΙΚΟ-ΛΟΓΙΚΑΝΙΚΟΣ ΜΑΡΓΑΡΗΣ
«?Έχουν περάσει είκοσι χρόνια από την εποχή που κάποιος καθηγητής της
Γεωπονικής πήρε χαρτί και μολύβι, για να υπολογίσει τη διάβρωση στην
Ελλάδα: ?Τόσο επί τόσο, επί τόσο, τόσο, διά τόσο, ίσον Πάτμος!??»
ΣΤΙΣ 21 Μαρτίου, την Εαρινή Ισημερία, καταφθάνει η Παγκόσμια Ημέρα
Δασοπονίας. Πράγμα που σημαίνει ότι πρέπει να είμαστε έτοιμοι να ακούσουμε
δεκάδες φορές την κοινοτοπία «με τη διάβρωση στην Ελλάδα χάνονται κάθε
χρόνο τόσα εδάφη όσα ένα νησί του μεγέθους της Πάτμου». Επειδή οι
αναγνώστες των 4T πρέπει να είναι πάντα ενημερωμένοι, ας μου επιτραπεί να
τους περιγράψω την ιστορία του «ευρήματος».
Έχουν περάσει είκοσι χρόνια από την εποχή που κάποιος καθηγητής της
Γεωπονικής πήρε χαρτί και μολύβι, για να υπολογίσει τη διάβρωση στην
Ελλάδα: «Τόσο επί τόσο, επί τόσο, τόσο, διά τόσο, ίσον Πάτμος!»
Ελάχιστοι από όσους αρέσκονται στα περί την οικολογία αποφεύγουν να
χρησιμοποιήσουν στους λόγους και τα κείμενά τους την «απώλεια» της Πάτμου
και τη διάβρωση, μιας και θεωρείται εξαιρετικό «εύρημα».
Για να κάνει τέτοια ανακάλυψη, φαίνεται ότι είχε καλπάζουσα φαντασία. Από
μερικά στοιχεία διάβρωσης που υπήρχαν, αυτός έκανε ολόκληρο θαύμα, ίσως γι?
αυτό να χρησιμοποίησε στο παράδειγμά του το ιερό νησί της Πάτμου. Το οποίο
είναι γνωστό και για την αποκάλυψη του Αγίου Ιωάννου.
Μια, όμως, που δεν έχουμε όλοι στο μυαλό μας το πόσο μεγάλη είναι η Πάτμος
?που έχει μέγεθος 34 τετραγωνικά χιλιόμετρα? ας μου επιτραπεί να σας
παραθέσω κάποια νησιά αντιστοίχου μεγέθους.
Από τις Κυκλάδες, η Φολέγανδρος (32 Κm?) και η Κίμωλος (36 Κm?) θα
μπορούσαν άνετα να «χάνονται» κατά τον καθηγητή και τους οπαδούς του λόγω
διάβρωσης κάθε χρόνο. Το ίδιο ισχύει για τα Ψαρά (40 Κm?) ή τη Γαύδο (30
Κm?). Για μια πλήρη περιγραφή θα παραθέσω και κάποια άλλα ονόματα νησιών με
τα μεγέθη τους για να μην πάει χαμένο και το ψάξιμο που έκανα σε στοιχεία
των εθνικών στατιστικών. H Σκιάθος έχει έκταση 48 Κm? κι επομένως η
αντιστοιχία στην «απώλειά» της είναι κάθε 17 μήνες, η Κάλυμνος (111 Κm?)
κάθε 39 μήνες, η Σέριφος (71 Κm?) κάθε 25 μήνες.
Ας αφήσουμε όμως κατά μέρος τα αστεία και ας δούμε σοβαρότερα το πρόβλημα.
Γράφουν, λοιπόν, όσοι πίστεψαν τα μεγέθη ότι το έδαφος που «χάνεται» σ? ένα
χρόνο από τη διάβρωση έχει το μέγεθος της Πάτμου. Όμως αυτό το έδαφος που
κυλάει από τα βουνά προς τη θάλασσα πηγαίνει προφανώς διαμέσου των ποταμών.
Στις εκβολές των οποίων και «αποτίθεται».
Δε χάνεται επομένως έδαφος, μιας και το βρίσκουμε στα Δέλτα και στις
εκβολές των ποταμών. Κατά δεύτερο, αν υπήρχε τέτοια ποσότητα φερτών υλών τα
τελευταία είκοσι πέντε χρόνια που αμόλησε το «εύρημά» του ο κύριος
καθηγητής θα είχαμε χάσει 850 Κm? νησιών. Δηλαδή τόσο, όσο τρεις φορές η
Κως.
Είμαι, προφανώς, εναντίον της διάβρωσης, αλλά από την άλλη ανησυχώ και για
όλα όσα κατά καιρούς γράφονται περί της προστασίας του περιβάλλοντος και
ουδεμία σχέση έχουν με τη σοβαρότητα. Τούτο επειδή όχι μόνο η Ελλάδα δε
μικραίνει με τη διάβρωση, αλλά μεγαλώνει! Την εποχή του Λεωνίδα οι
Θερμοπύλες ήταν ένα δύσβατο πέρασμα δίπλα στη θάλασσα στο οποίο έγινε
τεράστια πεδιάδα με τις φερτές ύλες που κατέβασαν τα ποτάμια από τα βουνά.
Το ίδιο ισχύει και με τις άλλες πεδιάδες όπως αυτές του Αξιού, του
Στρυμόνα, του Νέστου που δημιουργήθηκαν με τον ίδιο τρόπο. Υποθέτω ότι θα
με πιστέψετε περισσότερο όταν σας θυμίσω με τις φοβερές ποσότητες λάσπης
που κατέβασαν οι τελευταίες πλημμύρες.
Αν κάποιος δει παλαιότερες και πρόσφατες αεροφωτογραφίες και των εκβολών
των ποταμών Καλαμά και του Πηνειού στη Θεσσαλία σαφέστατα διαπιστώνει ότι η
στεριά προχωρεί μέσα στη θάλασσα. H μεγαλύτερη διάβρωση της Ηπείρου οδηγεί
σε εντονότερη είσοδο χέρσου στο Ιόνιο εκεί όπου χύνεται ο Καλαμάς. Το
επαναλαμβάνω: με τη διάβρωση η Ελλάδα μεγαλώνει, δε μικραίνει! Αλλο το αν
υποβαθμίζεται με τη μεταφορά εδαφών, το περιβάλλον στα βουνά.
Κάπου λοιπόν θα πρέπει να κατανοήσουμε μερικά απλά πράγματα και να μην
αποδεχόμαστε χωρίς συζήτηση οποιαδήποτε υπερβολή, για να χρησιμοποιήσω
ευπρεπή έκφραση._Ν.Μ.