Aλέξης Σπανίδης

O ΣEΠTEMBPHΣ TΩN BPABEIΩN

EΠEIΔH ο Σεπτέμβρης είναι «αδικημένος» μήνας.
Eπειδή εκτός από τα πρωτοβρόχια και τον εορτασμό των μεγαλομαρτύρων Eυφημίας και
Eυσταθίου δεν παρουσιάζει άλλες αξιοσημείωτες ιδιαιτερότητες.
Eπειδή, τέλος, χρεώνεται τις υποτονικές και μάταιες προσπάθειές μας να προσαρμοσθούμε και
πάλι στο ρυθμό της καθημερινότητας.
H στήλη αποφάσισε να τον τιμήσει, ανακηρύσσοντας το μήνα των παρθένων ―μωρών και μη― ως
το «Tέλος της Mediaκής χρονιάς».
Mια τέτοια απόφαση δικαιολογείται, αφού τηλεόραση, ραδιόφωνο και ημερήσιος Tύπος
υλοποιούν τα νέα σχέδιά τους από τον επόμενο μήνα. H ανακήρυξη μάλιστα επισημοποιείται με
τη θεσμοθέτηση σειράς Mεγάλων Bραβείων που ονομάζονται «Eύλογα», προς υπόμνηση των
ονομάτων των δύο μαρτύρων, οι οποίοι ―όπως λέγεται― έτυχαν χειρότερης μεταχείρισης απ?
αυτή που συνήθως υφίσταται το τηλεοπτικό, ραδιοφωνικό και αναγνωστικό κοινό. Kάθε
Σεπτέμβριο η στήλη θα απονέμει τα βραβεία αυτά στους διακριθέντες της χρονιάς που πέρασε.
Eγκαινιάζοντας λοιπόν τον καινούριο θεσμό, και ως εκπρόσωπος της μονομελούς ―προς το
παρόν― κριτικής επιτροπής, ανακοινώνω στους αναγνώστες του περιοδικού τα φετινά «Eύλογα»:

? Eύλογο Bραβείο Yποκρισίας
Aπονέμεται στους υπευθύνους μεγάλου τηλεοπτικού καναλιού οι οποίοι ανακάλυψαν εν μία
νυκτί την έννοια της «κοινωνικής ευαισθησίας». Mέχρι πρόσφατα τα στελέχη του κώφευαν
επιδεικτικά στις καταγγελίες για εκπομπές που εκμεταλλεύονταν τα ανθρώπινα δράματα και
διέσυραν τα θύματά τους. Aγνοούσαν δε αυτάρεσκα τις επικρίσεις για δελτία ειδήσεων όπου
το κακοφτιαγμένο θρίλερ υποκαθιστούσε την ενημέρωση. H «ελεύθερη αγορά», ο νόμος της
«προσφοράς και της ζήτησης» ―στην ασύδοτη ελληνική εκδοχή― αποτελούσε γι? αυτούς
απαράβατο Eυαγγέλιο. Mόλις όμως κάποια ανταγωνιστική επιχείρηση απέκτησε πλειοδοτώντας τα
δικαιώματα μετάδοσης των αγώνων μπάσκετ του ελληνικού πρωταθλήματος ―στερώντας τους ένα
βασικό πλεονέκτημα για τη διατήρηση της πρωτιάς στην τηλεθέαση― αυτοί μεταμορφώθηκαν σε
Pομπέν των Δασών και Zορό, σε αυτόκλητους υπερασπιστές των συμφερόντων των πολλών
απέναντι στους λίγους. Έκαναν παντιέρα τους το περιφρονημένο «αγαθό της πληροφόρησης»,
αναφέρθηκαν για πρώτη φορά σε «κοινωνική διάσταση της ενημέρωσης» και ένωσαν τη φωνή τους
με ξεχασμένους κατοίκους της Λέρου, των Δελφών και του Nευροκοπίου, ενάντια στη
μεγαλύτερη σύγχρονη απειλή, στο συνδρομητικό κανάλι? Aπ? ό,τι φαίνεται όμως, η μάχη
χάθηκε και οι «ανιδιοτελείς» αυτοί υπερασπιστές των κοινωνικών δικαιωμάτων μας
επιστρέφουν στο έργο που ξέρουν να κάνουν καλύτερα: στην καταστρατήγησή τους δηλαδή.

? Eύλογο Bραβείο Aνακολουθίας
Aπονέμεται στον ημερήσιο Tύπο. Tα στελέχη του αναγνωρίζουν πια ότι η συνεχής πτώση των
κυκλοφοριών δεν οφείλεται γενικώς και αορίστως στον ανταγωνισμό της τηλεόρασης.
Eπισημαίνουν ως κύριο πρόβλημα την υιοθέτηση τηλεοπτικής θεματολογίας και διαπραγμάτευσης
από την πλευρά των εφημερίδων, τον εύκολο μιμητισμό τελικά. Aδυνατούν ωστόσο να ξεφύγουν
από τα απόνερα του τηλεοπτικού μοντέλου, εκσυγχρονίζοντας το δικό τους παραδοσιακό όπλο,
δηλαδή την έγκυρη έρευνα και τον ψύχραιμο σχολιασμό. Aυτή είναι η βασική προϋπόθεση που
μπορεί να εξασφαλίσει την επαφή με ένα τουλάχιστον μέρος του αναγνωστικού κοινού και να
επιτρέψει ανοίγματα σε νέες on-line υπηρεσίες. Όσοι και όσο απεμπολούν το μοναδικό αυτό
συγκριτικό πλεονέκτημα του ημερήσιου Tύπου, συμβάλλουν στην ταχύτερη αυτοχειρία του.

? Eύλογο Bραβείο Bαθιάς Nάρκης
Aπονέμεται στο (παλαιό) Eθνικό Συμβούλιο Pαδιοτηλεόρασης (EΣP), τα μέλη του οποίου,
κουρασμένα από τις συνεχείς μπανανόφλουδες που ρίχνουν οι «κυβερνητικοί αρμόδιοι»,
επιστρέφουν στα κρεβάτια τους πριν καλά καλά σηκωθούν.

? Eύλογο Bραβείο Aμετροέπειας
Aπονέμεται στους διοργανωτές του Φεστιβάλ Eλληνικής Διαφήμισης. H Aμερικανική Aκαδημία
Kινηματογράφου, αξιολογώντας το σύνολο σχεδόν της παγκόσμιας παραγωγής ταινιών και το
ρόλο διαφορετικών και πολυάριθμων συντελεστών (ηθοποιών, σκηνοθετών, σκηνογράφων,
συνθετών κ.λπ.), δίνει τριάντα (30) περίπου βραβεία. Tο γεγονός ότι σε μια χώρα 9.000.000
κατοίκων, με μια αντίστοιχα μικρή αγορά, απονεμήθηκαν υπερπολλαπλάσια διαφημιστικά
βραβεία μπορεί να εξηγηθεί μόνον ως αποτέλεσμα της περίφημης δημιουργικότητας και
φαντασίας των διαφημιστών.

? Eύλογο Bραβείο Aιφνίδιας Aφύπνισης
Aπονέμεται σε εκείνους (κυρίως δημοσιογράφους) οι οποίοι, αφού βρεθούν εκτός media
(κυρίως τηλεόρασης) και εφόσον περάσει ένα εύλογο χρονικό διάστημα χωρίς κάποια νέα
πρόταση να φθάσει, συνειδητοποιούν ξαφνικά το κακό χάλι του Mέσου που μέχρι πρότινος
διακονούσαν. Aνακαλύπτουν έτσι «μικρότητες και αθλιότητες», «εξαρτήσεις και διαπλοκές»,
τις οποίες ―παραδόξως― όλο το προηγούμενο διάστημα δεν είχαν αντιληφθεί. Eικάζεται πως οι
εν λόγω προβληματισμοί λήγουν το ίδιο αιφνίδια όπως άρχισαν, μόλις υπογραφούν συμβόλαια
συνεργασίας με νέο ―προφανώς― ενάρετο εργοδότη.

? Eύλογο Bραβείο Διαπλοκής
Tο Bραβείο αυτό δεν απονέμεται. Όχι διότι ―όπως συμβαίνει σε άλλες περιπτώσεις―
εμφανίζεται έλλειψη ικανών υποψηφίων, αλλά ακριβώς για το αντίθετο. O μεγάλος αριθμός, οι
άοκνες προσπάθειες και οι υψηλές επιδόσεις των ενδιαφερομένων θα καθιστούσαν άδικη την
επιλεκτική ανάδειξη κάποιου ή κάποιων, εις βάρος μάλιστα της ανέλιξης των υπολοίπων.

Aκολουθούν δύο Bραβεία αναφερόμενα σε παρωχημένες και περιθωριακές αξίες του χώρου των
MME.

? Bραβείο Ποιοτικής Aναβάθμισης
Aπονέμεται στα κρατικά κανάλια για την ελπιδοφόρα επανεμφάνισή τους. Mε την ευχή η αρχική
προσπάθεια να ολοκληρωθεί, η σύνδεση του σύγχρονου και του ποιοτικού να αποκατασταθεί, η
δε κρατική τηλεόραση να απομακρυνθεί οριστικά από την προηγούμενη κατηγορία Bραβείων.

? Bραβείο Eπαγγελματικής Συνέπειας
Aπονέμεται στους λίγους εκείνους που ―μαζί με την προσωπική τους ακεραιότητα―
υπερασπίζονται ταυτόχρονα την αισθητική, τη νοημοσύνη, την ψυχική μας ηρεμία τελικά.
Συμβολικός εκπρόσωπός τους για τη χρονιά που πέρασε ο Στέλιος Kούλογλου. Tαλαντευόμενος
κάποιες φορές ανάμεσα στο ρόλο του δημοσιογράφου και του παραγωγού, κατόρθωσε ωστόσο να
δώσει μέσω της NET μερικές από τις πιο ενδιαφέρουσες εκπομπές των τελευταίων ετών.
Έξυπνες αλλά όχι «κουλτουριάρικες», συναρπαστικές αλλά όχι γκροτέσκες. Για τα δεδομένα
της ελληνικής τηλεόρασης ένα μικρό θαύμα δηλαδή.

Eυνόητο είναι πως οι Tεχνικές Eκδόσεις, οι άνθρωποι και τα έργα τους, εξαιρούνται
αυτόματα από τη διαδικασία βράβευσης.
Δε νομίζω όμως πως τους απασχολεί, αφού η πραγματική κριτική επιτροπή, το αναγνωστικό
κοινό δηλαδή, έχει κάνει εδώ και καιρό τις επιλογές του.
Aναμένοντας, τέλος, τα «Eύλογα» του ?99 (αν η στήλη μακροημερεύει), ομολογώ ότι
δυσκολεύομαι να ευχηθώ στην πλειοψηφία των βραβευθέντων το τυπικό «και του χρόνου?»._A.Σ.