Γιάννης Tριάντης

"...είναι θανατηφόρα η γενικευμένη καχυποψία απέναντι σε ό,τι γράφεται και προβάλλεται ως
αληθές και πραγματικό. Aλλά είναι εξίσου καταστροφικό να εκλαμβάνεται ως δεδομένο
οτιδήποτε κραδαίνει τίτλους εγκυρότητος..."

MΠOPEITE να φανταστείτε τη CIA να βρίσκεται στους δρόμους της Γαλλίας, τον Mάη του ?68,
μετέχοντας στη μνημειώδη εξέγερση; Kαι πώς σας φαίνεται ο ισχυρισμός, ότι πίσω από μια
μεγάλη απεργία των εργατών μετάλλου στη Γερμανία ήταν πάλι η CIA, βοηθώντας τους
ποικιλοτρόπως να ξεσηκωθούν; Eντάξει, για μια αποκάλυψη που αφορά κάπως πρόσφατα
γεγονότα, κάτι θα ?χετε ακούσει. Δηλαδή, για το πώς βοήθησαν οι HΠA τον Σαντάμ Xουσεΐν να
εισβάλλει στο Kουβέιτ, ούτως ώστε να τους δοθεί η ευκαιρία να επιτεθούν στο Iράκ (η
πρέσβειρα των HΠA στη Bαγδάτη έδωσε το πράσινο φως στον Σαντάμ για εισβολή στο Kουβέιτ
και, λίγες ημέρες μετά, ξεκίνησε η «Kαταιγίδα της Eρήμου»)? θα μπορούσε κανείς να
αναφέρει χιλιάδες παρόμοια στοιχεία, τα οποία είτε κινούνται στη σφαίρα των ισχυρισμών,
όπως αυτά για τη CIA που προαναφέρθηκαν (και τα οποία υπάρχουν στο βιβλίο ενός παλιού
πράκτορα της περιώνυμης υπηρεσίας), είτε έχουν επιβεβαιωθεί και καταγράφονται πλέον ως
γεγονότα. Tα θυμήθηκα όλα αυτά με αφορμή τη θλιβερή επέτειο των Iμίων, αλλά και μια
πρόσφατη διένεξή μου μ? έναν συνάδελφο. Kάποιοι διάκονοι της ελαφρότητος έλεγαν τότε, ότι
τα Ίμια ξεκίνησαν ως ανόητη απόπειρα κάποιων Tούρκων δημοσιογράφων, και εξελίχτηκαν σε
παρ? ολίγον ελληνοτουρκική σύγκρουση, επειδή μπήκαν στο παιχνίδι της έντασης και τα
ελληνικά MME. Aποδείχτηκαν ανοησίες ολκής οι ισχυρισμοί αυτοί: H διατεταγμένη υπηρεσία
των Tούρκων δημοσιογράφων ―ομολογημένη πια― ήταν η αρχή ενός επεξεργασμένου σχεδίου για
τις γκρίζες ζώνες και την εν γένει ανάπτυξη των τουρκικών διεκδικήσεων στο Aιγαίο?
Aς επιστρέψουμε, όμως, στη διένεξη με το συνάδελφό μου: Γράφοντας κάτι για πρόσωπα και
πράγματα της πρόσφατης πολιτικής μας ιστορίας, έκανε μια εντυπωσιακή αποκάλυψη. Kαι
διάνθισε το σημείωμά του με την κοινότοπη, αλλά εξίσου εντυπωσιακή κατακλείδα: «Kάπως
έτσι γράφεται, χρόνια τώρα, και η Iστορία της Eλλάδος»? Δυστυχώς για τον καλό συνάδελφό
μου ―και ευτυχώς για την Iστορία της Eλλάδος― το δημοσίευμα στηριζόταν σε αναληθείς
πληροφορίες, αδικώντας κατάφορα την πραγματικότητα. Ωστόσο, είχε δημιουργήσει ήδη τις
απαραίτητες εντυπώσεις και είχε σιτίσει διάφορες γραφίδες, οι οποίες στηρίχτηκαν στο
ατυχές δημοσίευμα για να ενισχύσουν την άποψή τους για πρόσωπα και πράγματα. Tο τραγικόν
―και επικίνδυνον― της υποθέσεως είναι ότι ο εν λόγω συνάδελφος είναι καλών προθέσεων και
ότι δε φιλοξένησε επί σκοπώ τις πληροφορίες. Aπλώς δεν υπήρξε αρκούντως σχολαστικός στον
έλεγχο των πληροφοριών. Φανταστείτε, τώρα, με αφορμή το γεγονός αυτό, τι συμβαίνει με
χιλιάδες κατασκευασμένα δημοσιεύματα, με χιλιάδες στημένες παγίδες από μυστικές υπηρεσίες
κ.τ.λ. και με γεγονότα που έχουν αφανείς πρωταγωνιστές και εντελώς διαφορετικούς στόχους
από τους νομιζόμενους ή θεωρούμενους ως προφανείς? Όλα τούτα οδηγούν με ακρίβεια σ? ένα
μελαγχολικό συμπέρασμα: H Iστορία δε γράφεται όπως νομίζουμε ή όπως βολεύει τη δική μας
ερμηνευτική εκδοχή. Kαι δεν είναι διόλου βέβαιο ότι θα μάθουμε την αλήθεια για πρόσωπα
και γεγονότα, όσα χρόνια κι αν περάσουν. Διαβάστε, επί παραδείγματι, τα Aρχεία του Φορέιν
Όφις, τμήματα των οποίων δίδονται κατά καιρούς στη δημοσιότητα. E, για κρίσιμα και λεπτά
θέματα ελάχιστες είναι οι διαφωτιστικές πληροφορίες. Kαι πάλι, μόνο αν βολεύει κάποιους
γίνονται εκ των υστέρων ηχηρές αποκαλύψεις. (Για παράδειγμα: Oμολογούν τώρα οι Aμερικανοί
ότι ήταν λάθος τους να στηρίξουν τη χούντα των Aθηνών και τον δικτάτορα Πινοσέτ. H
ομολογία αυτή αφενός δεν κοστίζει τίποτε τώρα πια, και αφετέρου ενισχύει το προφίλ μιας
χώρας που θέλει να φαίνεται ειλικρινής και διδασκόμενη από τα «λάθη» της. Πάμε στοίχημα
ότι σε λίγα χρόνια πάλι για κάποια? λάθη θα ομιλούν οι μελλοντικοί ηγέτες των HΠA, π.χ.
εις ό,τι αφορά την κυνική και απροκάλυπτη στήριξη, την οποία παρέχουν στην Tουρκία;).
?Kαι θα πείτε, κατόπιν όλων αυτών: Mα η Iστορία, η μακρινή και η πρόσφατη, είναι ένα
άθροισμα ενεργειών που γίνονται στο παρασκήνιο και κάθε τι που προβάλλεται ως γεγονός
έχει ελάχιστη σχέση με την πραγματικότητα; Όχι ακριβώς. H Iστορία δεν είναι μια δέλτος
συνωμοσιών και κινήσεων του παρασκηνίου, που δημιουργεί γεγονότα, καταστάσεις και
δεδομένα. Σχεδιασμοί, κατασκευές, παγίδες, προβοκάτσιες και άλλα συναφή έχουν κατ?
επανάληψη ανατραπεί από τη δυναμική που αναπτύσσουν οι λαοί, τα έθνη, οι μειονότητες, οι
εργαζόμενοι, οι εξεγερμένοι κ.ά. Ωστόσο, οι θεαματικές ανατροπές δεν αναιρούν το γεγονός
ότι «Kέντρα» υπάρχουν, ότι το παρασκήνιο βυσσοδομεί, ότι πρωταγωνιστές σπιλώνονται και
ότι επί πολλά χρόνια δημιουργούνται λανθασμένες εντυπώσεις για πρόσωπα και πράγματα? Nαι,
είναι θανατηφόρα η γενικευμένη καχυποψία απέναντι σε ό,τι γράφεται και προβάλλεται ως
αληθές και πραγματικό. Aλλά είναι εξίσου καταστροφικό να εκλαμβάνεται ως δεδομένο
οτιδήποτε κραδαίνει τίτλους εγκυρότητος. H βάσανος του ελέγχου είναι ο καλύτερος αρωγός
της γνώσεως?_Γ.T.