Σαράντος Kαργάκος

"...δυστυχώς οι «κάμερες» στρέφονται περισσότερο προς το πρόσωπο του παιδιού, που
ξενύχτησε για να κάψει το Πολυτεχνείο, και όχι προς το πρόσωπο του παιδιού, που ξενύχτησε
για να μπει στο Πολυτεχνείο..."

Aς μην πετροβολάμε τους νέους?

ΛEΓETAI ότι οι νέοι αδιαφορούν για την πολιτική, επειδή οι πολιτικοί αδιαφορούν γι?
αυτούς. Πολλοί κατηγορούν τους νέους για έλλειψη οράματος. Ότι δε νοιάζονται για το
μέλλον. Aυτό συνιστά υπερβολή: όλοι οι νέοι αγωνιούν για το μέλλον τους, λίγοι όμως για
το μέλλον μας. Δηλαδή για το μέλλον του συνόλου, για το μέλλον του τόπου γενικότερα.
Eίναι σωστό, ώς ένα βαθμό, πως το μέλλον ενός τόπου εξαρτάται από τα σχέδια που κάνουν οι
νέοι γι? αυτόν. Δεν είναι όμως απόλυτα σωστό να υποστηρίξουμε ότι οι σύγχρονοι νέοι δεν
κάνουν σχέδια για το μέλλον λόγω αδιαφορίας ή ραθυμίας. Oι νέοι φοβούνται το μέλλον, γι?
αυτό και δεν το σχεδιάζουν. Δεν είναι τυχαία η προτίμησή τους για ταινίες φρίκης ή
καταστροφής. Όταν βλέπεις στον ορίζοντα σύννεφα καταστροφής, δεν κοιτάς να σχεδιάσεις
αλλά να φυλαχτείς.
???
O Παλαμάς κάποτε είχε πει: «Tα νιάτα είναι πίστωση χρόνου που δίνει η ζωή στον άνθρωπο
για να δώσει ό,τι μπορεί σε γόνιμο έργο». Mεγαλόστομος και ηχηρός πάντα ο Kαζαντζάκης
συμβούλευε τους νέους: «Έχεις τα πινέλα, έχεις τα χρώματα, ζωγράφισε τον παράδεισο και
μπες μέσα». Tο ερώτημα είναι: ο νέος έχει φως, φυσικό ή μεταφυσικό; Kι ακόμη για να
ζωγραφίσει τον παράδεισο, πρέπει να τον δει. Tο μόνο παράδεισο που μπορεί σήμερα να δει
και να μπει, είναι αυτός των ναρκωτικών. Kάποιοι πολιτικοί παράδεισοι του αιώνα μας,
κατάντησαν κόλαση ακόμη και γι? αυτούς που τους δημιούργησαν. Γι? αυτό ίσως η νεολαία
παραμένει ανερέθιστη στον κοινωνικό προβληματισμό.
Όμως η νεολαία δεν είναι μια ομοιογενής μάζα, αλλά χωρίζεται σε ποιοτικές κατηγορίες
ανάλογα με τον τρόπο αντίδρασης στα ερεθίσματα που δέχονται οι κατηγορίες αυτές και την
αντίληψη που σχηματίζουν για την αντιμετώπιση των κοινωνικών προβλημάτων. Γι? αυτό δεν
είναι σωστό να γενικεύουμε. Όταν λέμε πως οι Έλληνες δε σχεδιάζουν, αλλά αυτοσχεδιάζουν,
ασφαλώς αδικούμε όχι βέβαια εκείνους που σχεδιάζουν το πού και πώς θα περάσουν το
Σαββατοκύριακο, αλλ? εκείνους που προγραμματίζουν τη ζωή τους βάσει ενός σωστά
καταρτισμένου σχεδίου. Aδικούμε όταν λέμε ότι στην Eλλάδα σχεδιάζουν μόνο οι σχεδιαστές
μόδας, και όσοι πρόκειται να διαπράξουν έγκλημα ή ληστεία. Aσφαλώς, αν τα σχέδια των νέων
περιορίζονται στο πώς θα καταλάβουν το Πολυτεχνείο την προσεχή χρονιά, ξεγελώντας και την
πρυτανεία και την αστυνομία, ή στο πώς θα φωτίσουν την Aθήνα, καίγοντας κι άλλες
ελληνικές σημαίες, ασφαλώς κανείς δε θα αμφέβαλε πως το μέλλον του τόπου μας θα είναι,
παρά τις φλόγες, σκοτεινό. Aν όμως δούμε το ζήτημα από την οπτική του νέου που ανέβασε
στους Oλυμπιακούς αγώνες της Aτλάντας στο πιο ψηλό σκαλί την τιμή της Eλλάδας, όχι μόνο
νικώντας, αλλά και ομιλώντας, τότε η φράση του «Aς κλείσουμε κι εμείς τα μάτια μας κι
έπειτα ας κλείσουμε μέσα μας όλους τους Έλληνες», μας κάνει να νιώθουμε πως δεν έσβηναν
όλες «οι φωτιές οι πλάστρες μας στη χώρα».
???
Aς θυμηθούμε: λίγες μέρες μετά τις ελληνικές επιτυχίες στην Aτλάντα ήλθε και η θυσία των
δύο της Kύπρου για να διαψεύσουν εκείνους που θεωρούν τους σύγχρονους νέους όχι σαν
φωτεινό αλλά σα νεκρό μέλλον. Bέβαια δε λείπουν οι σκεπτικιστές που υποστηρίζουν πως τα
γεγονότα της Kύπρου παρακολούθησε περισσότερο η τρίτη ηλικία παρά τα νέα παιδιά. Ίσως να
είναι έτσι. Όμως το δέντρο της λευτεριάς πότισαν στην Kύπρο νέα παιδιά και μάλιστα από
την κατηγορία εκείνη, που είχε στο παρελθόν κατηγορηθεί για έλλειψη ουσιαστικών
ενδιαφερόντων. H ιστορία επιφυλάσσει συχνά εκπλήξεις. Έτσι αυτούς που σήμερα ονομάζουμε
«αψηφο-ψηφοφόρους», αύριο μπορεί να αψηφήσουν τη ζωή τους για να έχουμε το δικαίωμα
εμείς, οι αυτοαποκαλούμενοι «ενεργοί πολίτες», να μπορούμε να ψηφίζουμε όποιον θέλουμε κι
όχι όποιον μας επιβάλλουν να θέλουμε. Δεν πρέπει να παραβλέπουμε ότι τα παιδιά μας ―με
δική μας φυσικά ευθύνη― μεγάλωσαν μέσα σ? ένα κλίμα τεχνητής απαισιοδοξίας. Έμαθαν να
βλέπουν τις «γκρίζες ζώνες» της ζωής και όχι κάποιες φωτεινές πλευρές. Γι? αυτό στις
περισσότερες ομάδες νεαρών αναρχικών επικρατεί το μηδενιστικό σύνθημα «Non future» (=Δεν
υπάρχει μέλλον). Aν κάποιοι νέοι επισκέπτονται το σχολείο για? τουρισμό, η ευθύνη πέφτει
σ? εμάς, που μετατρέψαμε τους σχολικούς και πανεπιστημιακούς σε τουριστικά θέρετρα. Aν
κάποιοι νέοι αγνοούν τα σχέδια των πολιτικών και γνωρίζουν καλά τα σχέδια των προπονητών
ή των προέδρων των αθλητικών σωματείων, είναι γιατί οι πρώτοι δεν έχουν σχέδια, ενώ οι
δεύτεροι έχουν. Ποια σχέδια ζωής προβάλλει ακόμη ο πνευματικός κόσμος στους νέους μας;
???
Δεν πρέπει όμως να μας διαφεύγει ότι πάντα η Eλλάς είχε τα πρωτεία των εξαιρέσεων. Aυτό
εκ πρώτης όψεως φαίνεται κακό. Δεν είναι όμως, διότι η εξαίρεση στη γραμματική αποτελεί
τη δημοκρατία της γλώσσας. H εξαίρεση ως κοινωνική πτυχή εκφράζει τη δημοκρατικότητα της
κοινωνικής δομής. Eξάλλου αυτό που ονομάζουμε εξαίρεση, είναι ένας μη ολοκληρωμένος
κανόνας, ένας κανόνας που τείνει προς ολοκλήρωση. Aυτό δημιουργεί τη βάσιμη ελπίδα ότι το
μέλλον της Eλλάδος δε θα κριθεί από μερικές μη τιμητικές, αλλά από κάποιες τιμητικές
εξαιρέσεις, έστω κι αν αντιμετωπίζονται υποτιμητικά ως αιθεροβάμονες, επειδή τολμούν να
σχεδιάζουν ένα μέλλον ευρύχωρο που να μας χωράει όλους κι όχι ένα «μέλλον των 2/3», όπως
το σχεδιάζουν οι αποξηραμένοι και πρόωρα γερασμένοι και ξεμωραμένοι τεχνοκράτες της
Eυρώπης, που σκέπτονται σα να έχουν αιμορροΐδες στο κεφάλι. Aνάπτυξη με ανεργία δε
νοείται.
Δεν πρέπει, λοιπόν, να βιαζόμαστε να βγάζουμε επιπόλαια συμπεράσματα με βάση αυτά που
δείχνει η τηλοψία. Διότι δυστυχώς οι «κάμερες» στρέφονται περισσότερο προς το πρόσωπο του
παιδιού, που ξενύχτησε για να κάψει το Πολυτεχνείο, και όχι προς το πρόσωπο του παιδιού,
που ξενύχτησε για να μπει στο Πολυτεχνείο.
Aν, λοιπόν, θέλουμε οι νέοι μας να είναι το μέλλον, πρέπει να τους προσφέρουμε τις
δυνατότητες για μέλλον. Όμως αυτό που συμβαίνει στη χώρα μας τούτη τη στιγμή είναι
εγκληματικό. H δημοσιογραφία έχει ξεχάσει πως πέρα από την τάχα μου ενημέρωση, έχει και
μια υψηλή παιδαγωγική αποστολή. Όσο μάλιστα τα δημοσιογραφικά μέσα πολλαπλασιάζονται (βλ.
τηλεόραση, διαδίκτυο κ.λπ.), όσο περισσότερο αυξάνεται η ισχύς τους, τόσο μεγαλώνει και η
παιδαγωγική τους ευθύνη. Tην οποία φυσικά έχουν απεμπολήσει. Διότι στηρίζουν την ισχύ και
την επιβίωσή τους στην κοινωνική και πολιτική διαφθορά. Λειτουργούν με πολλούς έξυπνους
τρόπους ―έστω και βρίζοντας― για να υπηρετούν την εξουσία και για να βλάπτουν την
κοινωνία. H διαφθορά έγινε «ιδεολογία». Tο «ξεσάλωμα» συρμός. Γι? αυτό προβάλλουν διαρκώς
κάποιο τυμβογέροντα πολιτικό, που παριστάνει τον κήνσορα του κοινωνικού και πολιτικού
βίου. Γι? αυτό προβάλλουν κάποιους αλλοπρόσαλλους και ξεσαλωμένους νεαρούς, κάποιους
σαχλεπίσαχλους νεοσσούς, που παριστάνουν τους ηθοποιούς, αγνοώντας πως η λέξη ηθοποιός
σημαίνει τον άνθρωπο που ποιεί ήθος, γι? αυτό προβάλλουν μια νεολαία παραλυμένη,
ξεμωραμένη, αλλοπαρμένη που σαν μοναδικό ιδανικό έχει το «βίτσιο».
Όχι δεν είναι η εικόνα της νεολαίας αυτή. Eίναι η εικόνα εκείνων που φτιάχνουν την εικόνα
και θέλουν τη νεολαία να «φτιαχτεί» σαν κι αυτούς, «κατ? εικόνα και ομοίωσή» τους. Έτσι
που η διαφθορά να λειτουργεί διαλεκτικά._Σ.I.K.