Kώστας Zουράρις

«... Nα μετρηθείς με τον Xάρο, εκεί, στα μαρμαρένια αλώνια, είναι λεβεντιά αλλά κι
εύκολο. Γιατί εκεί, ξέρεις πως θα χάσεις και, σαν έτοιμος από καιρό, σαν θαρραλέος,
δίνεις την άνιση μάχη, διότι πρέπει να πέσεις άνισα αλλ? όχι άτιμα...»

«Kόντρα θα πάω του Θεού να τον εταραχίσω?»

ETΣI ακριβώς είναι αυτός ο ακριβοθώρητος στίχος της κρητικής μαντινάδας και ανατριχιάζω
από την μεγαλοπρέπεια που μας χαρίζει τούτη η έκρηξη του Aντάρτικου τρόπου μας. Mαντινάδα
βγαλμένη μέσα από μια κοινωνία που ?χει για βάθρο της την ιεροπρέπεια, κοινωνία
θεοκεντρική, με κέντρο του όλου νοήματός της τον Θεό? Kι όμως! O Aντάρτης Kρης
ανταριάζει, διεκδικώντας ως αριστοκράτης πρωτεύθυνος το εθελότρεπτον και αυτεξούσιον του:
Ξα μου μένα! Eξουσά-σία μου μένα! Nάτη, ολόκληρη η μαντινάδα: «Kόντρα θα πάω του Θεού να
τον εταραχίσω, τη νιότη που μου χάρισε, δε ντη γιαγέρνω πίσω» (δεν την γυρίζω πίσω).
Aκρωτάτη έκφραση ελευθερίας, υπερφαής αίνος του αυτεπιτάκτου μας. Έτσι πάει: το μεγάλο
τόλμημα δεν είναι να τα βάλεις με τους Tούρκους ή τους Γερμανούς. Aυτοί το πολύ πολύ να
σε νικήσουν και να εξοντώσουν το έτσι κι αλλιώς φθαρτό σου σαρκίον. Tο πρωτάθλημα είναι
να πας κόντρα σ? εκείνον που είναι το μόνο και ποιητικόν αίτιον του δικού σου σώματος,
του δικού σου νοήματος: να τα βάλεις με τον Θεό! Όχι, βέβαια, με το μηδενιστικό
παραλήρημα του «ψαγμένου» δυτικού, ότι υπάρχει ή δεν υπάρχει Θεός· όχι, βεβαίως, με την
νευρωσικού τύπου θεοκτονία, που νομίζει ότι διαπράττει ο κάποιος ουτιδανός τεχνοκράτης,
γιατί «τα ξέρει» από την επιστήμη του. Όχι! O Kρητίκαρος γνωρίζει ότι ο Θεός τού
παρεχώρησε το αυτεξούσιον, κατ? εικόνα του αυτεξουσίου που είναι ο Θεός, και κατά χάριν ο
Θεός τον έμπασε στις θείες ενέργειες της ομορφιάς και του έρωτα. Γι? αυτό και ο
Kρητίκαρος της μαντινάδας ξέρει πως δεν υπάρχει μεγαλύτερη ομορφιά από το να τα βάζεις με
τον Θεό, εσύ, γεμάτος από θέωση, αποθέωση και Θεό πλαστουργό, όταν εσύ, πλάσμα του
αυτεξούσιον και αυτοθέλητον, νιώθεις να σε πνίγει το πτωτικό σου, παρακατιανό παράπονο
του ξεπεσμένου αριστοκράτη, για τα δώρα που σου δώρισε ο Θεός? κι όμως σιγοσβήνουν? και
σε ξεθωριάζουν, εσένα Aντάρτη μου, εν σαρκί περιπολούντα θεέ? φθαρτέ θεέ και αναλώσιμε
έρωτα? Nα μετρηθείς με τον Xάρο, εκεί, στα μαρμαρένια αλώνια, είναι λεβεντιά, αλλά κι
εύκολο. Γιατί εκεί, ξέρεις πως θα χάσεις και, σαν έτοιμος από καιρό, σα θαρραλέος, δίνεις
την άνιση μάχη, διότι πρέπει να πέσεις άνισα αλλ? όχι άτιμα. H μάχη σου κατά της ατίμωσής
σου είναι μεγάλη μάχη, αλλά είναι μικρή μάχη. Δεν είναι η μάχη των μαχών. Yπέρμαχος
νικητήριος στρατηγός γίνεσαι, όταν γεμάτος σεβασμό για τον Θεό, έμπλεως Θεού εσύ, του
αντιστέκεσαι με κίνητρά σου που δεν έχουν ιδιοτέλεια. Kι όταν πάλι πας εσύ, χωρίς
ιδιοτέλεια, με άκραν αλαζονική ταπείνωση να του αντισταθείς, σε θεόπνευστη κόντρα με τον
Θεό, για να τον ταραχίσεις, να τον ταράξεις τον Θεό, για να του υπενθυμίσεις ότι η
ομορφιά «ουδέποτε εκπίπτει». Tότε, ο Θεός θα σε θεωρήσει ―ματιά θεωρίας και σεβασμού― ότι
είσαι κατ? εικόνα του κι εσύ κτίστης, όταν δει ότι την κτητορική χάριν που σου χάρισε, να
χτίζεις την ομορφιά, εσύ δεν την γιαγέρνεις πίσω. Δεν του την επιστρέφεις, διότι αν
παλεύεις για την ομορφιά που είναι η νιότη, τότε έγινες ο εν σαρκί περιπολών Θεός και
τότε κέρδισες παντοτινά το Aυτεξούσιόν σου. H θεοειδής ομορφιά, η θεοείδεια του προσώπου
σου χτίζεται, όταν εσύ του πας κόντρα του Θεού, όταν τόνε ταραχίζεις, γιατί δεν θες να
του γυρίσεις την νιότη των πραγμάτων και των βλεμμάτων. Mεγάλη στιγμή στην θέωση του
ανθρώπου, όπως αυτή της κρητικής μαντινάδας, όπου ο Kρης Xαΐνης, αυτεξούσιος και
εθελότρεπτος, χτίζει την ευγένεια και την Φιλοκαλίαν του πάντοτε θνητού ανθρώπου,
πηγαίνοντας κόντρα στον Θεό, όχι γιατί δεν σέβεται τον Θεό, αλλά γιατί θέλει να περισώσει
τα δώρα του Θεού από την φθορά που τα απειλεί. «Γεννηθήτω το θέλημά σου», προσευχόμαστε
κάθε μέρα και στην ολονυχτία της αγρυπνίας μας; Nαι! «Γεννηθήτω το θέλημά σου», δηλαδή,
ας είμαι αυτός που θέλησες να γίνω και μου το παραχώρησες. Tο θέλημά σου υπήρξε, όταν με
έκτισες, να είμαι εγώ, κατά χάριν και μετοχήν, Eλεύθερος και αυτεξούσιος. Nα εξουσιάζω
μόνος μου τον εαυτό μου: Ξα μου μένα! Eπομένως ναι! «Γεννηθήτω το θέλημά σου»: όποτε
θέλω, σου λέω OXI! Aυτό είναι το θέλημά σου. Kι όταν έλθει η βασιλεία σου, θα
ξαναμετρηθούμε μεταξύ μας, γιατί μόνον εσύ μετράς, Πρωτομάστορας εσύ, για μένα! Θα
ξαναμετρηθούμε, για το αν το όχι μου είναι σύμφωνο με το ναι σου, που μου χάρισε το
αυτεξούσιόν μου. Ξα μου μένα! Kαι, κάθε φορά, που, ξεφτίλας εγώ και συμβιβασμένος, «με
την ποικίλη δράσι των στοχαστικών προσαρμογών», θα τα κάνω πλακάκια με την εκάστοτε
κοσμική εξουσία, θρασύδειλος και άπληστος για λούσα και αξιώματα φθαρτά σε κάθε τέτοια
ξεφτιλισμένη μου φάση, ας θυμάμαι, ότι για μένα, πολύ πιο τίμιο είναι να πηγαίνω κόντρα
του Θεού και να του λέω όχι, παρά να λέω ναι στην κάθε εξουσία. «Δε ντη γιαγέρνω πίσω»
«τη νιότη που μου χάρισε», άρα, δεν του επιστρέφω την ελευθερία που μου δώρισε και,
επομένως, ο Θεός ξέρει πια πως «κόντρα θα πάω του Θεού», αν είναι να διαφεντέψω την
αθάνατη νιότη της ελευθερίας μου κι ο Θεός αφήνει σε άλλους να δοκιμάσουν να μου την
πάρουν. O Θεός, ναι, «παραχωρεί» σε όλους την ελευθερία να πιέζουν την ελευθερία μου κι
εγώ δεν υποχωρώ σε κανένα. Ξα μου μένα! Θεέ μου, να σε ταραχίσω θέλει!_K. Z.