Γιάννης Eυσταθιάδης

«... Μήπως, ακόμα κι αυτό το τεκμήριο των τριών εκατομμυρίων υπογραφών αποδεικνύεται και
μαχητό και διχαστικό, και προσομοιάζει στις πολιτικές δημοσκοπήσεις που δίνουν ενδείξεις
για τις δυνάμεις των κομμάτων;...»

Σίφουνας και Σηφουνάκι

ΔIXAΣE ο τραχύς, βίαιος λόγος του υπουργού Νίκου Σηφουνάκη κατά του Αρχιεπισκόπου
Χριστόδουλου ― πραγματικά σαν να «βάρεσαν πολλές καμπάνες» και μάλιστα από κωδωνοστάσιο
καθεδρικού ναού. Όμως, ακόμα κι αυτοί που ενοχλήθηκαν θα έπρεπε να του αναγνωρίσουν ότι ο
φιλιππικός του ήταν ήκιστα «πολιτικώς ορθός», κάτι που υποτίθεται ότι είναι πάγιο
ζητούμενο για να ξεφύγουμε κάποτε από το ταλάνισμα του ξύλινου λόγου των εκπροσώπων της
Πολιτείας. Προσωπικώς του αναγνωρίζω κι ένα όχι σύνηθες στιλ, μια και το «κατηγορητήριο»
είχε περιβληθεί ένα ρητορικό ερώτημα που, για τους έξυπνους ακροατές, άμβλυνε τις
αιχμηρές γωνίες του (έχει κάθε δίκιο, εν προκειμένω, να διαμαρτύρεται για την
υπεραπλούστευση των Μέσων που κράτησαν και παρέθεσαν στις επαναλήψεις μόνο τα «φονικά»
του επίθετα). Όμως, αν ο Νίκος Σηφουνάκης είπε και «ελάλησε» (τι να κάνει ο άνθρωπος,
εγκλωβισμένος μεταξύ Aρχιεπισκόπου και Βουνάτσου;), τον τελευταίο καιρό πολλαπλασιάζονται
γεωμετρικώς, διά της έγκυρης γραφίδος δημοσιογράφων και πνευματικών ανθρώπων, οι
επιφυλάξεις, οι αντιθέσεις και η πολεμική προς το «χειμαρρώδη σίφουνα» που σαρώνει τα
τελευταία χρόνια το ελληνικό τοπίο. Με πραγματική θλίψη, κατά συνέπεια, μπορώ να
επαίρομαι πως υπήρξα από τους πρώτους που επισήμαναν αρνητικά το φαινόμενο του κ.
Χριστόδουλου και, μάλιστα, σε εποχές ρόδινης αθωότητας, τότε που η συντριπτική
πλειονότητα έδειχνε γοητευμένη από το νέο προκαθήμενο. Παραθέτω αποσπάσματα του κειμένου
που, υπό τον τίτλο «Λαούς με πετραχήλια», δημοσιεύτηκε σ? αυτήν εδώ τη στήλη, τον
Οκτώβριο του 1998: [?] «Να είναι άραγε αυτή η φρενήρης πορεία δημοσιότητας και όλο το
σύνθετο (αλλά απλοϊκό στη βάση του) μιντιακό παιχνίδι, που δημιουργεί τον Jesus
Christ(-odoulo) Super Star; Πρόκειται, πάντως, για έναν σούπερ σταρ που, εκ πρώτης όψεως,
δεν διαθέτει απαστράπτοντα στοιχεία.
Η μορφή δεν έχει τα χαρακτηριστικά της τοιχογραφικής αγιοσύνης. αντιθέτως, παραπέμπει σ?
ένα μέσο άνθρωπο της (θρησκευτικής) πιάτσας. (Μήπως γι? αυτό γίνεται οικείος;)
Η εκφορά του λόγου και ο ρυθμός δεν έχουν την αναμενόμενη κληρική μαγεία (μια σύγκριση με
τον Αναστάσιο Αλβανίας είναι καταλυτική ― αλλά και με τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο, προσθέτω
σήμερα).
Μιλά σωστά, αλλά όχι πλούσια, ελληνικά. Μιλά επί παντός και παντού.
Δεν αποφεύγει τις κοινοτοπίες, τις υπεραπλουστεύσεις, αλλά και το λαϊκισμό (τι ?τίμιοι
ιδρώτες?, τι ?φτωχολογιά??). Συνθηματολογεί εύκολα για τα κοινωνικά και ακροβατεί
επικίνδυνα στα εθνικά.
[?] Στο πρόσωπό του, ο πολιτικός κόσμος στο σύνολό του πληρώνει το τίμημα του αδιέξοδου
πολιτικού λόγου που, κι όταν ακόμα δεν είναι ξύλινος, αυτοαναλώνεται ναρκισσιστικά,
ανακυκλούμενος.
[?] Και μόνο η διαφοροποίηση του χώρου απ? όπου ο λόγος προέρχεται, λειτουργεί, ως
φαίνεται, παρηγορητικά, μολονότι επί της ουσίας ελάχιστα διαφοροποιείται από το πρότυπο
το οποίο θέλησε να αντιπαλαίσει».
Εκείνη η εποχή προηγήθηκε κατά πολύ αυτού του σημερινού ιδιότυπου «διχασμού» που,
ασφαλώς, βλάπτει πρωτίστως την εκκλησία, μια και ως γνωστόν «οι κυβερνήσεις πέφτουνε, μα
η θρησκεία μένει».
Τρία εκατομμύρια, λέει, υπογραφές, σ? αυτή την πρωτόγονη και αντιεπιστημονική ―δηλαδή,
απλώς συναισθηματική― σφυγμομέτρηση.
Και τα άλλα επτά; Είναι αντίθετοι; Απλώς αδιάφοροι; Ή «δεν ξέρουν, δεν απαντούν», όπως
τους κατηγοριοποιούν οι συνήθεις έρευνες;
Μήπως, ακόμα κι αυτό το τεκμήριο των τριών εκατομμυρίων αποδεικνύεται και μαχητό και
διχαστικό, και προσομοιάζει στις πολιτικές δημοσκοπήσεις που δίνουν ενδείξεις για τις
δυνάμεις των κομμάτων;
Είναι δυνατόν ο κ. Χριστόδουλος ―που δε διστάζω να τον κατατάξω στους ευφυέστερους
συνέλληνες― να μην καταλαβαίνει πως και μόνο αυτή η εμπλοκή των υπογραφών οδηγεί στην
«εκκοσμίκευση» της Eκκλησίας;
Μήπως κάποια από τα (εύκολα) δάκρυά του, τα πιο εσωστρεφή, θα έπρεπε να αφιερωθούν,
μακριά από τις τηλεοπτικές κάμερες, στη συρρικνωθείσα εικόνα των Ορθοδόξων;
Παραπέμπω, εκ νέου, στους περσινούς μου «Ρεμβασμούς το Δεκαπενταύγουστο», πάλι απ? αυτήν
τη στήλη:
«Ο πληθωρικός αρχιεπίσκοπος, μετά τις κινητοποιήσεις και τις αντιπαραθέσεις, έχει αυξήσει
σε μεγάλο βαθμό την ?πιστότητα? μέρους των οπαδών του, αλλά έχει συρρικνώσει την ευρύτερη
βάση, οδηγήθηκε δηλαδή σε μια μερικότητα του ποιμνίου.
[?] Το χαρακτηριστικό μεγαλύτερη ένταση σε μικρότερη έκταση αποτελεί έναν προσχέδιο
ορισμό για την πολυσυζητημένη εκκοσμίκευση».
Μεταξύ «εκκοσμίκευσης» και «συγκρούσεων», «υπογραφών» και «απογραφών», μεταξύ «μαύρου
σίφουνα» (που θα μπορούσε να κάνει την Ορθοδοξία «αόρατη») και «σηφουνάκι», δεν μπορώ να
μην παραθέσω επιλογικά το χαρακτηριστικό γνώρισμα του Αρχιεπισκόπου: ψάλλει υπέροχα!
Ποτέ δεν αισθάνθηκα τα ιερά κείμενα της παράδοσης να ηχούν με τόση συγκίνηση, τεχνική
αρτιότητα και εσωτερικό κάλλος.
Ένας λόγος παραπάνω για να θλίβομαι, αφού θα προτιμούσα τα εκκλησιαστικά από τα πολιτικά
του τροπάρια, ήτοι: να μιλά λιγότερο και να ψάλλει περισσότερο._ Γ. E.