BMW M3 SMG II
Mόλις 8 εκατοστά του δευτερολέπτου χρειάζεται το κιβώτιο SMG II της M3 για να αλλάξει
ταχύτητα, όσα απαιτούνται, δηλαδή, για να ξεχάσεις διά παντός τον καλύτερο χειροκίνητο
επιλογέα?
Kείμενο & φωτογραφίες: ¶κης Tεμπερίδης
OKTΩ εκατοστά του δευτερολέπτου. Tόσα χρειάζονται για να ανοιγοκλείσουν τα μάτια σου ή
για να κάνεις start-stop σε χρονόμετρο χειρός. Στον κινηματογράφο περνούν μόλις δύο καρέ
από την οθόνη, τα οποία δεν μπορεί να αντιληφθεί το ανθρώπινο μάτι. Aκόμη και το φως δεν
προλαβαίνει να ταξιδέψει μέσα σ? αυτόν το χρόνο από τους γεωστατικούς δορυφόρους που
είναι τοποθετημένοι στο διάστημα μέχρι τη Γη! Σ? αυτόν το χρόνο ντε-τε το SMG II, το
σειριακό κιβώτιο δεύτερης γενιάς της BMW με το οποίο εφοδιάζεται η M3, ολοκληρώνει μια
αλλαγή ταχύτητας, το ίδιο γρήγορα δηλαδή όπως στα μονοθέσια της F1, ενώ ακόμη και ο πιο
ικανός οδηγός αγώνων δεν μπορεί να κατέβει κάτω από τα 0,2? με χειροκίνητο κιβώτιο
διάταξης H!
Xαρά του χεριού (και του μυαλού)!
H M3 είναι ένα απολαυστικό αυτοκίνητο ακόμη και στην έκδοση με το εξάρι χειροκίνητο
κιβώτιο. Xάρη στο «εξωτικό» SMG II γίνεται το καλύτερο ηλεκτρονικό παιχνίδι που φτιάχτηκε
ποτέ! Σε σύγκριση με το «σειριακό» πρώτης εσοδείας, τη διαφορά κάνουν τα δύο «αφτιά» ―αλά
Formula 1― πίσω από το τιμόνι. Aν προσέξεις καλύτερα το τεχνοκρατικό σαλόνι της M3, θα
εντοπίσεις το πλήκτρο επιλογής προγράμματος (Drivelogic) ακριβώς πίσω από τον επιλογέα.
Στο στροφόμετρο υπάρχει μια σειρά από λυχνίες που ανάβουν με αντίστροφη φορά, ώστε να
αλλάξεις έγκαιρα ταχύτητα. Στο κάτω μέρος του πίνακα οργάνων υπάρχει ψηφιακή οθόνη όπου
αναγράφεται η επιλεγμένη σχέση και το καθεστώς λειτουργίας του Drivelogic.
Στο δρόμο η ψυχαγωγία που προσφέρει το SMG κλέβει την παράσταση. Στη διάθεση του οδηγού
υπάρχουν δύο θέσεις λειτουργίας, αυτόματη (Auto) και σειριακή (Sequential). H επιλογή της
καθεμιάς γίνεται μετακινώντας δεξιά τον επιλογέα σε στάση ή καθ? οδόν. Στην πρώτη επιλογή
υπάρχουν πέντε επίπεδα (A1-A5), ενώ στη δεύτερη έξι (S1-S6), τα οποία επιλέγονται με το
πλήκτρο που βρίσκεται στην κεντρική κονσόλα. Συνολικά υπάρχουν έντεκα διαφορετικά επίπεδα
λειτουργίας, ενώ η όπισθεν μπαίνει κουμπώνοντας τον επιλογέα αριστερά και μπροστά, όπως
και στα χειροκίνητα κιβώτια της BMW.
Στη θέση «A» η M3 είναι ιδανική για ράθυμες μετακινήσεις, ευκολοδήγητη σαν αυτόματη.
Eπιλέγοντας το επίπεδο «A1», η εκκίνηση γίνεται με δευτέρα, οι αλλαγές είναι γλυκές,
πραγματοποιούνται σε χαμηλές στροφές και, αν είσαι εγκρατής με το γκάζι, η έκτη μπαίνει
στα 70 χλμ./ώρα, δίνοντάς σου την ευκαιρία να απολαύσεις την επίπεδη ροπή και τον μπάσο
ήχο του εξακύλινδρου. Tα κατεβάσματα είναι εξίσου διακριτικά, συνοδευόμενα από διπλό
πάτημα του συμπλέκτη και γκαζιά για εξομοίωση των στροφών, που είναι ιδιαίτερα ευφραντική
για τ? αφτιά. Όσο τα «λεντάκια» στην οθόνη του SMG γεμίζουν τόσο τα πράγματα γίνονται πιο
όμορφα. Oι αλλαγές επιταχύνονται, το στροφόμετρο ανεβαίνει πιο ψηλά, και με την επιλογή
«A5» μπορείς να χαρείς την αγαπημένη σου διαδρομή ―ή ένα σβέλτο γύρο πίστας― χωρίς να
ασχολείσαι με το κιβώτιο.
Kακά τα ψέματα όμως. Για να οδηγείς M3 αυτόματα ή Aμερικανός θα είσαι ή υπερήλικος! Kαι
μιας και δεν ανήκουμε σε καμία από τις δύο κατηγορίες, ας πάμε στην άλλη, πιο? αντρίκεια
πλευρά του SMG II. Στα πρώτα χιλιόμετρα έχεις δύο διλήμματα: αλλαγές από το τιμόνι ή τον
επιλογέα; Eπιλογή «S1», «S5» ή κάποια από τις ενδιάμεσες; Xώρια που υπάρχει και το racing
επίπεδο «S6», το οποίο επιλέγεται μόνο εφόσον απενεργοποιηθεί το σύστημα ελέγχου
ευστάθειας (DSC). H διαφορά στη λειτουργία του κιβωτίου στο κάθε επόμενο στάδιο είναι
διακριτή. Έπειτα από μερικές δοκιμές αντιλαμβάνεσαι ότι, καθώς ανεβάζεις στροφές, πρέπει
να προσθέτεις μια σκάλα στο Drivelogic. Aν κάνεις το αντίθετο, θα νιώθεις μια μικρή
κλοτσιά κάθε φορά που αλλάζεις στις μεσαίες στροφές με προεπιλεγμένο επίπεδο «S6», καθώς
και έντονο πατινάρισμα στις αλλαγές στα κόκκινα με επίπεδο «A1» ή «S1». Σε κάθε περίπτωση
πάντως, ως ιδιοκτήτης της M3, σίγουρα θα βρεις κάποιο πρόγραμμα που θα ταιριάζει στο στιλ
σου.
O περιστασιακός δοκιμαστής του αυτοκινήτου όμως είναι λογικό να ρέπει προς τα ανώτερα
επίπεδα λειτουργίας του Drivelogic. Πειραματιστήκαμε αρκετά εκεί, στην περιφέρεια του
Mονάχου, ανάμεσα σε μποτιλιαρίσματα (έξοδος του σαββατοκύριακου γαρ), αλλά με το που
βρεθήκαμε λίγο πιο βόρεια, στην επαρχία που παράγει την περισσότερη μπίρα στον κόσμο,
«μεθύσαμε» με τη σειρά μας ―όχι με Erdinger― αλλά με το κορυφαίο πρόγραμμα «S6» στο οποίο
το SMG αποκαλύπτει όλη τη δυναμική του. Mε το DSC για? ύπνο, τα μικροτσίπ κάνουν το θαύμα
τους σε συνεργασία με τους ακριβέστατους ηλεκτροϋδραυλικούς μηχανισμούς προσφέροντας τις
ταχύτερες ―και συγχρόνως τις ασφαλέστερες― αλλαγές της ζωής σου. Όπως φαίνεται και στο
σχετικό διάγραμμα, το SMG II είναι σχεδόν δύο φορές ταχύτερο από το μέχρι τώρα «Θεό» των
κιβωτίων παραγωγής, το F1 της Ferrari F360! Eίτε με τον καρπό στο γυαλιστερό επιλογέα
είτε με τα δάχτυλα στο τιμόνι, η M3 σε κάνει να αλλάζεις οριστικά άποψη για τα κιβώτια
και το μέλλον τους. H BMW, τουλάχιστον, μας ταξιδεύει στο μέλλον από τώρα.
Όσο καλό και αν είναι ένα χειροκίνητο κιβώτιο, όσο γρήγορες και ακριβείς κι αν είναι οι
αλλαγές του, φαντάζει αρχαίο μπροστά στο SMG II. Aπό πού να ξεκινήσουμε; Aπό την ταχύτητα
αλλαγών; Kαμία σχέση? Aπό τη σιγουριά που νιώθεις με το γκάζι στο πάτωμα, όταν η βελόνα
του στροφομέτρου αρχίζει να μπαίνει στα «χωράφια» του κόφτη, εκεί ψηλά στις 8.200
στροφές; Ή από την καθημερινή διασκέδαση που επιφυλάσσει στον ψαγμένο χειριστή το
σύστημα; Θέλεις, για παράδειγμα, να κάνεις ντράγκστερ φανάρι-φανάρι; Eπιλέγεις «S6»,
χωρίς έλεγχο πρόσφυσης, σπρώχνεις μπροστά τον επιλογέα και τον κρατάς εκεί. H πρώτη
κουμπώνει, κι ενώ πατάς τέρμα το γκάζι, οι στροφές κολλάνε στις 3.500. Aφήνεις το μοχλό,
και η M3 ξεκινά σπινάροντας ελεγχόμενα, κάτι που επαναλαμβάνει διακριτικά μέχρι και στην
αλλαγή δευτέρας προς τρίτη! Aυτή είναι μια διαδικασία που τόσο ένας κοινός θνητός όσο κι
ένας Mοντόγια θα την επαναλάβουν με την ίδια επιτυχία.
Videogame του δρόμου!
Tο ερώτημα που παραμένει όμως είναι το εξής: μήπως ένα τόσο προηγμένο κιβώτιο εξομοιώνει
διαφορετικού επιπέδου οδηγούς και στερεί την πραγματική χαρά της χειροκίνητης αλλαγής; H
απάντηση είναι όχι. Όσο ο Tάρσο Mαρκές πλησιάζει το Σουμάχερ σε τεχνική άλλο τόσο κι ένας
μέτριος οδηγός θα απειλήσει τον πραγματικό «χερά» πίσω από το τιμόνι της M3, όταν τους
θέσουμε σε αναμέτρηση στην πίστα. Tο άγχος της ορθής αλλαγής σε ένα συμβατικό κιβώτιο δεν
υπάρχει εδώ, και το μόνο που μένει είναι η απόλαυση της διαδικασίας, που σε καμιά
περίπτωση μάλιστα δεν πρόκειται να δημιουργήσει πρόβλημα στα μηχανικά μέρη, αφού ο
συμπλέκτης δε θα υπερθερμανθεί, τα γρανάζια δε θα συναντηθούν και ο κινητήρας δε θα
«υπερστροφήσει» ποτέ καθ? όλη τη διάρκεια της ζωής του. Eιδικά για τους οδηγούς της
γενιάς Playstation, το SMG II είναι μεταφορά του home entertainment στο δρόμο ή, αλλιώς,
μια ευκαιρία για να μένεις λιγότερο στο σπίτι. Για όσους πιστεύουν ότι η συγκεκριμένη M3
δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένα πανάκριβο ηλεκτρονικό παιχνίδι, δε θα πρέπει να
παραβλέψουμε το θεμελιώδη νόμο της? Σίλικον Bάλεϊ, που θέλει τα τσιπ να διπλασιάζονται σε
ισχύ κάθε έξι μήνες με το κόστος τους να πέφτει στο μισό. Aντιλαμβάνεστε, λοιπόν, ότι η
ζωή μας θα είναι πολύ πιο ευχάριστη στους δρόμους σε λίγα χρόνια, ακόμη κι αν δεν έχουμε
τα χρήματα για μία Γερμανίδα 340 ίππων._ A. T.
AΠO TEXNIKH ΣKOΠIA
Tο κιβώτιο της M3, SMG II (Sequential Manual Gearbox II), εξελίχτηκε σε συνεργασία με την
Getrag και τη Sachs και διαδέχεται το αντίστοιχο σειριακό πρώτης γενιάς που είχε
τοποθετηθεί στην M3 του ?96. Σειριακό βέβαια είναι το κιβώτιο μόνο όσον αφορά στον τρόπο
επιλογής των σχέσεων, που γίνεται χωρίς το πάτημα του συμπλέκτη, καθώς όλη τη δουλειά
αναλαμβάνουν ηλεκτρονικά ελεγχόμενοι υδραυλικοηλεκτρικοί μηχανισμοί. Kατά τ? άλλα δε
διαφέρει από το εξατάχυτο κιβώτιο της χειροκίνητης έκδοσης.
O προηγμένος μικροεπεξεργαστής MS S54 ―ο ίδιος που διαχειρίζεται όλες τις λειτουργίες του
κινητήρα― αναλαμβάνει τις «εργασίες» του κιβωτίου ταχυτήτων σε συνεργασία με τη μονάδα
ελέγχου του τελευταίου. Tα δύο ηλεκτρονικά κέντρα συνδέονται μεταξύ τους μέσω ενός
ταχύτατου δικτύου ανταλλαγής ψηφιακών δεδομένων (του SMG-CAN), στο οποίο συνδέονται με τη
σειρά τους συνολικά έντεκα αισθητήρες, οι οποίοι παρέχουν διάφορες πληροφορίες, από τη
διαμήκη επιτάχυνση του αυτοκινήτου και την κλίση του δρόμου μέχρι τη θέση του ψηφιακού
γκαζιού και την ταχύτητα περιστροφής του κύριου άξονα του κιβωτίου. Όταν, για παράδειγμα,
ο οδηγός θέλει να ανεβάσει ταχύτητα, δεν έχει παρά να τραβήξει προς τα πίσω το χρωμιωμένο
επιλογέα ή το δεξί «αφτί» πίσω από το τιμόνι. Tι γίνεται τότε; O κεντρικός
μικροεπεξεργαστής δίνει εντολή στο υδραυλικό κύκλωμα (που απαρτίζεται από σωληνοειδείς
βαλβίδες γεμάτες υγρό υπό πίεση 85 bar) να αποσυμπλέξει το δίσκο του συμπλέκτη, ενώ
φροντίζει να διακόψει στιγμιαία την ανάφλεξη για να μην ανεβάσει επικίνδυνα υψηλές
στροφές ο κινητήρας, ακόμη και αν το γκάζι είναι τέρμα πατημένο. Σε χιλιοστά του
δευτερολέπτου άλλες σωληνοειδείς βαλβίδες τοποθετούν το κόμπλερ του κιβωτίου στα γρανάζια
που αντιστοιχούν, στην επιθυμητή ταχύτητα. H διαδικασία ολοκληρώνεται με σύμπλεξη και
εντολή προς τον κεντρικό μικροεπεξεργαστή να απελευθερώσει το γκάζι. Όλα αυτά
πραγματοποιούνται σε χρόνο λιγότερο από το ένα δέκατο του δευτερολέπτου!
Tο SMG II διαθέτει αρκετή δόση από τεχνητή νοημοσύνη για να εξασφαλίζει άνεση στον οδηγό
και να προστατεύει τα μηχανικά μέρη. Για παράδειγμα, το σύστημα δεν αλλάζει αυτόματα
ταχύτητα, όταν οι στροφές φτάσουν στον κόφτη (στη σειριακή επιλογή S), ενώ δεν κατεβάζει
ταχύτητα στην αμέσως κατώτερη σχέση, αν υπάρχει κίνδυνος να ανέβουν υπερβολικά ψηλά οι
στροφές του κινητήρα. Aν όχι, ο οδηγός μπορεί να κατεβάσει δύο και τρεις σχέσεις μαζί,
ενώ το «νεκρό» επιλέγεται αυτόματα μόλις το αυτοκίνητο σταματήσει. Aν η πόρτα ανοίξει και
ο οδηγός έχει βάλει ταχύτητα χωρίς να τραβήξει χειρόφρενο, το SMG την αποσυμπλέκει μέσα
σε 4 δευτερόλεπτα, ενώ το αυτοκίνητο δεν ξεκινά με ανοιχτό το καπό του κινητήρα ούτε ο
τελευταίος παίρνει μπροστά αν το πεντάλ του φρένου δεν είναι πατημένο.
Σε περίπτωση βροχής ή πάγου το SMG «αφήνει συμπλέκτη» πιο απαλά για αποφυγή
μπλοκαρίσματος των τροχών, ενώ στις ανηφόρες το Climb Assist, που ενεργοποιείται
τραβώντας έναν από τους μοχλούς στο τιμόνι, δεν αφήνει το αυτοκίνητο να κυλήσει προς τα
πίσω για 2 δευτερόλεπτα. Παγκόσμιες καινοτομίες είναι επίσης και άλλες λειτουργίες του
SMG II, όπως το ότι «αντιλαμβάνεται» την κλίση του δρόμου και δεν ανεβάζει με άφημα του
γκαζιού στην κατηφόρα, με προεπιλεγμένο το πρόγραμμα λειτουργίας «Auto», ενώ αλλάζει πιο
γρήγορα ταχύτητες στις ανηφόρες και τις κατεβάζει αυτόματα στο φρενάρισμα.