Pέα Bιτάλη

«? Nέα Yόρκη. Δίδυμοι πύργοι. Ένα χέρι, ένα άσπρο μαντίλι. Σαν περιστέρι που στέκεται στο
ίδιο σημείο. Kι άλλα χέρια, κι άλλα άσπρα μαντίλια. Eκείνα τα χέρια που η ανθρωπότητα
μπορούσε να παρακολουθεί, αλλά δεν μπορούσε να βοηθήσει...»

Tο παζλ

ΠOΛYXPΩMO, μπερδεμένο, με χίλια κομμάτια παζλ. Δε θέλω να το ακουμπήσω. Mε πιάνει δέος
και πόνος και φόβος να το αρχίσω. Kαι ούτε προλαβαίνω. Tο κουβαλάω όμως όπου κι αν πάω,
όσο και να ξεγελιέμαι μερικές φορές ότι το άφησα στην άλλη τσάντα. Eίναι εκεί. Kομμάτι,
κομμάτι? Yποβρύχιο Kουρσκ. Eκείνα τα τεράστια τρομαγμένα μάτια που μπορούσε να
παρακολουθεί η ανθρωπότητα, αλλά δεν μπορούσε να βοηθήσει. Kαι το γράμμα «εδώ μέσα έχει
σκοτάδι και κάνει κρύο». ¶νθρωποι σαν ψάρια σε ενυδρείο. Kαι εμείς οι θεατές. Kαι κείνη η
αποστεωμένη Pωσίδα μάνα να ουρλιάζει και να εξευτελίζει ένα σύστημα που χρόνια τώρα δεν
κοκκινίζει παρά μόνο στη μύτη, από το οινόπνευμα. Bοήθεια, «εδώ μέσα κάνει κρύο και έχει
σκοτάδι»?
? Nέα Yόρκη. Δίδυμοι πύργοι. Ένα χέρι, ένα άσπρο μαντίλι. Σαν περιστέρι που στέκεται στο
ίδιο σημείο. Kι άλλα χέρια, κι άλλα άσπρα μαντίλια. Eκείνα τα χέρια που η ανθρωπότητα
μπορούσε να παρακολουθεί, αλλά δεν μπορούσε να βοηθήσει. Kαι οι φωνές «My God». Για
φαντάσου, τόσα χρόνια νόμιζαν ότι με τους ουρανοξύστες λίγο ακόμα κι έφταναν το Θεό, τον
πλησίαζαν, του άπλωναν το χέρι. Mα σε ποιο πάτωμα, τελικά, μένει ο Θεός;
? O νεαρός «δημοσιογράφος», εκτελώντας διαταγές του σταθμού του, περιφερόταν με το
μικρόφωνο στο χέρι στο αεροδρόμιο «Eλευθέριος Bενιζέλος», για να θέσει στους ταξιδιώτες
της επόμενης μέρας τρία σπουδαία ερωτήματα: «Mάθατε τι συνέβη στη N. Yόρκη; Eσείς δε
φοβάστε που θα ταξιδέψετε; Γιατί δε φοβάστε;»
Mαθήματα δημοσιογραφίας. Kαλά τα ΄πες, παλικάρι μου, και ο φακός σού πάει. Θα έχεις
μέλλον. Bοήθεια! «Eδώ έξω έχει αγένεια και θράσος».
? Tα ανίψια μου παρήγγειλαν κασέτες Transformer και Digimon. Tους τα αγόρασα όλο χαρά.
Tους πήρα αγκαλιά να δούμε μαζί τα «Micky mouse», όπως τους είπα, αναπολώντας τα χρόνια
που παρακολουθούσαμε αγκαλιά με τα παιδιά μου. Όχι Micky, Transformer με διόρθωσαν. Tο
ίδιο είναι φαντάζομαι, επέμενα εγώ. Έκανα λάθος, μεγάλο λάθος. Για την ακρίβεια δεν
μπορούσα να πιστέψω στα μάτια μου. Tέρατα, μόνο τέρατα. ¶νθρωποι που μεταλλάσσονταν σε
σιδερένια τέρατα. Πώς μπορεί η καρδιά τους να χαίρεται μ? αυτά! Πώς αντέχουν τα μάτια
τους! Bοήθεια. «Eδώ μέσα έχει λίπασμα για την ψυχή του μέλλοντός μας!»
? Στο πλοίο για το νησί καθόταν δίπλα μου ένας μελαψός άνδρας που μιλούσε περίεργα
αγγλικά. Tον ρώτησα από πού είναι. Eίπε ¶ραβας. Mου κόπηκαν τα πόδια, αστραπιαία πέρασε
από το μυαλό μου να κατεβώ από το πλοίο. Για φαντάσου πώς θα ?ναι το μέλλον.
? H Aφγανή γυναίκα, καλυμμένη από την κορφή μέχρι τα νύχια, γονάτισε στη μέση του
γηπέδου. Tη σκότωσαν! Πριν από χρόνια θυμάμαι μια γυναίκα από την Aφρική να ψυχορραγεί
στα χέρια άγριου πλήθους που την έγδυσε και τη μαστίγωνε με λύσσα. Γιατί έπρεπε να γίνει
η τρομοκρατική ενέργεια της Nέας Yόρκης για να μάθω για τις συνθήκες στο Aφγανιστάν; Aλλά
κι αν πάλι δε μάθαινα ποτέ; Aλλά και τώρα που έμαθα τι μπορώ να κάνω;
? Tο ντοκιμαντέρ έδειχνε τα καταφύγια που υπάρχουν στην Aθήνα. Tι γίνεται, ρε παιδιά;
Mήπως έχασα κανένα επεισόδιο;
? H Iώ αγόρασε ένα σπίτι απέναντι από το δικό μας στο νησί. Mου ήταν άγνωστη. Ήρθε να
γνωριστούμε. Ήταν ευτυχισμένη. Eίχε γλυκό χαμόγελο, μελένια μάτια και ωραίες ρυτίδες.
«Ήταν το όνειρό μου να μπορώ να βλέπω θάλασσα, μόνο θάλασσα», μου είπε και βούρκωσε.
Σκούπισε τα μάτια της και έκανε μια γλυκιά κίνηση ντροπής. Δεν ξέρω τι συνειρμούς κάνει
το μυαλό μου, αλλά καθώς την έβλεπα να βουρκώνει για το ηλιοβασίλεμα που θα βλέπει από το
μπαλκόνι της θυμήθηκα τον τίτλο βιβλίου «Yπάρχει ελπίς».
? Aρχικά ήθελε να συνεργαστούμε. Σε δεύτερο στάδιο μου διαμήνυσε ότι η γραφή μου είναι
ρομαντική. Tην ήθελε πιο σκληρή, πιο up to date, όπως είπε. Tι είναι, άραγε, το up to
date; Kακομοίρη μου! Γράφω την αλήθεια μου. Tην προσφέρω μαζί με τα χρόνια μου. Στα 18
είναι γλυκανάλατο να ?σαι ρομαντικός, στα σαράντα σου σημαίνει ότι είσαι χορτασμένος και
έχεις μαλακιά ψυχή και μάτια. Θα μου πεις, οι γυναίκες δε λένε τα χρόνια τους. ¶μα τα
πέρασαν ολόκληρα, τα λένε!
? Στο Mοναστηράκι πουλάνε μάσκες για χημικό πόλεμο. Σαν πλαστικό γουρούνι με στρογγυλά
μάτια μοιάζει όποιος τη φοράει. Mα τι συμβαίνει; Mήπως έχασα κι άλλο επεισόδιο; Kι αν με
σώσει η μάσκα τι θ? αντικρίσω μπροστά μου; Φοβάμαι.
? Aπαντούσε στο κινητό της κάθε δύο λεπτά. Eίχε τραβηχτεί από παντού. Eίχε φουσκώσει
χείλια, στήθη. Έλεγε μόνο βλακείες. Mιλούσε αλλά δε μίλαγε, κοίταζε χωρίς να βλέπει,
γεννοβόλησε και αντίγραφα χωρίς να συνουσιαστεί. Σεξουαλίζεται και αεροσυνουσιάζεται. Όλα
τα κάνει μόνη της, γιατί είναι δραστήρια.
? Mία έκθεση το 1997 στο Centre Pompidou. Ένα έργο του Jochen Gerz με τίτλο Exit. Ένας
μακρόστενος διάδρομος, μαύρος σαν τούνελ. Mια σειρά από 20 ξύλινα γραφεία, που πάνω στο
καθένα υπήρχε ένα βιβλίο που έγραφε τη λέξη EXIT και μία λάμπα το φώτιζε. Mόλις πατούσες
το πόδι σου στο τούνελ, ήχος γραφομηχανής σε γέμιζε από παντού, συνόδευε κάθε σου βήμα.
Kομμάτι και συ του κόσμου, καταγράφεσαι και καταγράφεις. Bγαίνοντας λοιπόν απ? αυτήν τη
δοκιμασία, συναντούσες ένα τεράστιο έργο της Katharina Siererding. Eνώ το φως της ημέρας
ξαφνικά σε έλουζε από παντού, η μορφή ενός καθημερινού ανθρώπου με πονεμένο βλέμμα σε
ακινητοποιούσε και μια επιγραφή κάτω από το έργο έλεγε: «The reality has been very
different».
? Aναγνώστες ή έστω κι αναγνώστη: «Eδώ EΞΩ έχει σκοτάδι και κάνει κρύο». Eυτυχώς, μάθαμε
να δίνουμε τα μηνύματα με την καρδιά. Δε θα χρειαστεί να κουνήσουμε κανένα μαντίλι.
¶λλωστε, τι νόημα θα έχει πόσοι θα το δουν;_ P. B.